هفتم صفر؛ ولادت یا شهادت؟ (1) بخش دوم: شهادت امام حسن (ع) استاد یدالله مقدسی: گزارش شهادت امام حسن (ع) در هفتم صفر در میان منابع متقدم و نخستین گزارشگر آن شهید اول (786 ق) است. در اینکه مأخذ وی در این نقل چه کتاب و گزارشی بوده است مطلب روشنی در دست نیست. اما دو دستۀ دیگر گزارش در میان منابع متقدم وجود دارد که «آخر صفر» یا «بیست و هشت» صفر را روز شهادت این بزرگوار دانسته‌اند. شیخ مفید، شیخ طوسی در مصباح، ابن شهرآشوب - با منابع فراوانی که در اختیار داشته - اربلی، علامه حلی، شیعی سبزواری، کفعمی در بلد الامین و حائری کرکی بر بیست و هشت صفر به عنوان روز شهادت امام حسن (ع) تأکید کرده‌اند. تأکید می‌شود در هیچ یک از این منابع نامی از شهادت آن گرامی در هفتم صفر حتی به صورت «قیل» هم برده نشده است. هرچند مرحوم مفید در «ارشاد» و «مقنعه» تنها از ماه صفر نام برده است، لیکن در «مسار الشیعه» بر دو شب باقی‌مانده از ماه صفر تأکید کرده است. شیخ مفید درباره تاریخ‌های ثبت‌شده در کتاب «مسار الشیعه» - که یکی از آنها شهادت امام حسن (ع) در بیست و هشت صفر و نه غیر آن است - می‌گوید: «این تاریخ‌ها همواره در طول روزگاران پیشین مورد توجه صالحان شیعه بوده و آنان روزهای شادی و حزن را پاس می‌داشتند». این سخن شیخ مفید از این نکته حکایت دارد که شیعیان دوران وی و پیش از او در روز بیست و هشت صفر برای امام حسن (ع) مراسم عزا برگزار می‌کردند (برگرفته از کتاب بازپژوهشی تاریخ ولادت و شهادت معصومان، ص 263-264) استاد یوسفی غروی: شیعیان عراق، همچنان در هفتم صفر به عنوان شهادت امام حسن (ع) عزاداری می‌کردند. مرحوم آیت‌الله‌ شیخ عبدالکریم حائری یزدی که درس‌خوانده نجف و کربلا بود، بعد از هجرت از نجف به ایران، عزاداری در هفتم صفر را نیز (علاوه بر آخر صفر) از علمای نجف و کربلا به ایران و قم انتقال داد و از آن وقت به بعد، علمای ایران علاوه بر بیست و هشتم صفر، هفتم صفر را نیز برای امام حسن (ع) عزاداری می‌کنند. #هفت_صفر #امام_حسن #مقدسی #یوسفی_غروی #حائری دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 2 پنجشنبه 2 شهریور، ساعت ۱۷:۳۰ قم، خیابان دورشهر، کوچه ۱۵، پلاک چهار شرکت به صورت حضوری و مجازی 📱لینک شرکت مجازی در جلسه: https://aparat.com/CHSIQS/live دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی‌نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعۀ عاشورا 1 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی‌نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعۀ عاشورا 2 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

داستان نگاشته شدن رساله‌ای با عنوان «مشروبات الکلی عامل عقبگرد انسان» به قلم علامه طباطبایی از زبان آیت الله جعفر سبحانی نگارنده در محضر مرحوم آیت الله بروجردی بود و حضرت علامه طباطبایی نیز آنجا تشریف داشتند. ناگهان خبر دادند که دبیر کل «کنگرۀ جهانی مبارزه با مواد الکلی» قصد شرفیابی دارند. چیزی نگذشت که دبیر به معیت آقای میرسپاسی وارد شدند. پس از گفت‌وگو پیرامون علل تحریم الکل، دبیر کل از محضر آیت الله بروجردی درخواست کرد که بسیار مناسب است رساله‌ای پیرامون تحریم الکل از نظر اسلام نوشته شود و این رساله پس از ترجمه به زبان انگلیسی در کنگره به عنوان نظریۀ اسلام درباره الکل منتشر و قرائت گردد. در همین لحظات بود که مرحوم آقای بروجردی نگاهی پرمحبت به مرحوم علامه طباطبایی کرده و درباره ایشان چنین گفتند: «آقا سید محمدحسین طباطبایی تبریزی از علمای بزرگ اسلام‌اند و تفسیر پرارزشی دارند. ایشان می‌توانند این کار را انجام دهند و رسالۀ درخواستی آقایان را بنویسند». مرحوم طباطبایی در ظرف چند روز رساله‌ای در این باره تنظیم کرد و به حضور مرحوم آقای بروجردی فرستاد و ایشان نیز آن را به کنگرۀ جهانی مبارزه با مواد الکلی که در آن سال بنا بود در آنکارا تشکیل گردد فرستاد و رساله به دو زبان چاپ و منتشر شد (کتاب سیمای فرزانگان، ج8، ص 262). برای مطالعه یادداشت علامه درباره مشروبات الکلی می‌توانید به کتاب «معنویت تشیع به ضمیمۀ چند مقالۀ دیگر، فصل 10 ص 167 مراجعه کنید یا آن را اینجا مطالعه کنید. #علامه_طباطبایی #الکل #سبحانی دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

📓معرفی کتاب #وقعة_الطف 📜دست‌یابی به روایتی معتبر و دقیق از واقعه کربلا همواره دغدغه علاقمندان و پژوهشگران تاریخ عاشورا بوده است. کتاب #ابومخنف با نام #مقتل_الحسین نزدیک‌ترین روایت از این واقعه را گزارش کرده است. 📔 محقق ارجمند استاد محمدهادی #یوسفی_غروی کتاب ابومخنف را بر اساس منابع معتبر، بازسازی و احیا کرده است. این اثر با نام «وقعه الطف» منتشر شده و در سالیان اخیر جزو منابع اصلی واقعه عاشورا بوده است. 📒 #وقعه_الطف» کهن‌ترین گزارش مکتوب از واقعه کربلا است و با این کتاب به گزارشی تاریخی از واقعه عاشورا، بدون افزوده‌های متأخر دست یافته‌ایم. در وقعه الطف همه نقل‌های بازمانده از کتاب ابومخنف گردآوری شده و می‌توانیم بگوییم اکنون ساختار اصلی کتاب مقتل الحسین را در اختیار داریم.

💠 سلام علیکم 💠 ✳️ با توجه به هماهنگی‌های مؤسسه با استاد معظم و ناشر، امکان تهیه تعداد معدودی از ۲ اثر پژوهشی زیر با #تخفیف_ویژه برای شرکت‌کنندگان دوره "امام‌حسین‌شناسی با رویکرد تاریخی 2" وجود دارد: 1⃣ *موسوعة التاریخ الاسلامی*؛ 8 جلد؛ قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی؛ زبان عربی 2⃣*وقعة الطف* "، قم، مرکز الدراسات التاریخیة، زبان عربی 🔶 علاقمندان برای خرید و ارسال آن می‌توانند با واحد پشتیبانی دوره تماس بگیرند: ۰9334914141 ✳ قیمت نهایی کتاب‌ و درصد تخفیف، به تعداد تقاضا بستگی دارد. لذا پس از تهیه لیست متقاضیان، متعاقباً اعلام خواهد شد.

لزوم تذکر دادن علما به اهل منبر آیت‌الله یوسفی غروی: لازم است علما نسبت به اهل منبر حساسیت داشته باشند و در مواردی که مطالب ضعیف یا کم‌اعتبار نقل می‌شود (چه رسد به نقل مطالب بی‌سند و جعلی) تذکر دهند و اهل منبر را از بازگو کردن مطالب ضعیف برحذر دارند. عده‌ای گمان می‌کنند منبر رفتن و نقل مطالب تاریخی و نسبت‌های غیرواقع دادن به اهل بیت علیهم السلام چندان مشکلی ندارد و لذا دقت‌های علمی را مخصوص فقه و اصول می‌دانند و علم تاریخ را عرصۀ تسامح. نباید گمان شود منبر رفتن نسبت به اجتهاد و تفقه بسیار آسان‌تر است و بدون آمادگی و مطالعه می‌توان برای مردم منبر رفت. بلکه برعکس، منبر به دو مهارت و اجتهاد نیاز دارد؛ یکی برای تشخیص صحت و سقم احادیث و دیگری مهارت فنون بیان مطلب و شیوۀ تأثیرگذاری در مخاطب. متأسفانه گاهی گمان می‌شود منبری فقط به مهارت دوم نیاز دارد و همین که بیان خوبی داشته باشد و شور خوبی در مجالس ایجاد کند رسالتش را انجام داده و نیازی به تحقیق و بررسی مطالبی که می‌گوید ندارد. علما نیز باید نسبت به اهل منبر حساس باشند و کژی‌ها و ناراستی‌های احتمالی آن‌ها را تذکر دهند. مرحوم والد ما نقل می‌کرد که مرحوم محدث قمی در مسجد بزرگ نجف، مسجد هندی، بعد از نماز مرحوم آیت‌الله شاهروی منبر می‌رفت. شبی که مرحوم محدث قمی از منبر پایین آمد، آیت‌الله شاهروی به ایشان رو کرد و گفت: «آقای شیخ عباس! از خدا بترس! قبل از نقل این مطالب یک قیل و قالی راه بینداز»، یعنی بگو «قیل» یا «قال فلان» و این‌قدر مطمئن مطالب را نسبت نده. خب مرحوم محدث قمی خودش کارشناس حدیث و شاگرد مرحوم محدث نوری بود ولی می‌بینیم از سوی آیت‌الله شاهروی مورد این خطاب قرار گرفت. یعنی علما به مطالب منقول در منبرها حساس بوده‌اند و حتی به سخنان منبریِ با شأن و عظمتی مثل مرحوم محدث قمی هم با توجه گوش می‌کردند و در موارد لزوم تذکر می‌دادند. منبری‌ها باید توجه داشته باشند که مطالبی که جنبۀ خارق‌العاده و اعجازی دارند یا باید متواتر باشند یا دست‌کم به استفاضه نیاز دارند تا معتبر تلقی شوند. اسم بردن از کسانی که عادت و رویۀ منبرهایشان بیان مطالب ضعیف و کم‌اعتبار است و معرفی آنان به مردم و برحذر داشتن مؤمنان از دعوت این افراد برای سخنرانی هیچ اشکالی ندارد. یکی از موارد استثنای غیبت «قدح مقالات باطله» است. با توجه به همین موردِ استثنای غیبت است که می‌بنیم گاهی علما در لابه‌لای مطالب علمی‌شان در رد و نقل مطالب دیگری گاهی عبارات تندی را درباره قائلین به آن مطالب بیان می‌کنند و این غیبت نیست بلکه از باب «قدح مقالات باطله» لازم است که از آن‌ها اسم برده شود و ضعف علمی‌شان بر مردم آشکار شود. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

صوت مجموعه نشست‌های عاشوراپژوهی 2 مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزارشده در بازۀ 29 مرداد تا 2 شهریور 1402 1. ارائه‌دهنده: استاد ابراهیم گودرزی موضوع: تأملی در پاسخ «شهید جاوید» به چرایی ادامۀ حرکت سیدالشهدا (ع) پس از رسیدن خبر شهادت مسلم 2. ارائه‌دهنده: استاد حسین قاضی‌خانی موضوع: کاوشی درباره نخستین منزلگاه مسلم در کوفه 3. ارائه‌دهنده: استاد حامد قرائتی موضوع: مناسک عزاداری در دولت‌های شیعه 4. ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 1 5. ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 2 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

شروع رواج پیاده‌روی به سمت کربلا شیخ آقابزرگ تهرانی در شرح زندگانی استاد بزرگ خود، مرحوم حاج میرزا حسین نوری، می‌نویسد: «از سنت‌هایی که شیخ ما در سال‌های اقامت خود در عتبات پایه‌گذاری و رایج کرد، پیاده‌روی از نجف به کربلا برای زیارت سیدالشهدا بود. پیاده‌روی به کربلا در دوران شیخ انصاری، شیوه و روش بزرگان و اخیار رایج بود، ولی پس از چندی ترک شد ... استاد ما چون این وضع را بدین منوال دید، بدین شیوۀ خداپسندانه همت گماشت و به آن ملتزم گشت». در میان مراجع تقلید حضور آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی زبانزد همگان بود. معروف است که وی در این مراسم نخست با پای پیاده از نجف خارج می‌شد و به سوی کربلا حرکت می‌کرد و سپس سایر آقایان، استادان و طلاب هم به دنبال وی به راه می‌افتادند و وقتی مراسم زیارت تمام می‌شد بیشتر زائران از کربلا سوار وسیلۀ نقلیه می‌شدند و به نجف بازمی‌گشتند؛ اما آیت‌الله شاهرودی در بازگشت هم پیاده به نجف بازمی‌گشت. معروف است که این مرجع بزرگ چهل سفر با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) مشرف شده است (برگرفته از کتاب فرازها و فرودها، ص 74) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

امام رضا (ع) به هیچ وجه از قم و نزدیکی آن عبور نکرده است استاد یوسفی غروی: حرکت امام رضا (ع) به سمت خراسان حرکتی مخفیانه نبوده، بلکه سیصد سرباز عباسی به رهبری رجاء بن ابی ضحاک ایشان را همراهی می‌کردند، لذا مسیر حرکت ایشان چندان مخفی نبوده و گفته‌اند که ایشان از مدینه به بصره رفت و از بصره به اهواز، از اهواز به فارس و در نهایت از فارس به مرو رسید. در این مسیر ایشان تحت هدایت سربازان عباسی بود و مأمون از رجاء بن ابی ضحاک خواسته بود تا امام را از شهرهایی مانند قم که کانون تجمع شیعیان بود عبور ندهد. به همین دلیل هم بود که امام را از کوفه روانه نکردند زیرا کوفه نیز یکی از کانون‌ها تجمع شیعیان بود. سید ابن طاووس (سید عبدالکریم ابن طاووس حلی، و نه صاحب کتاب ملهوف) در کتابی که درباره تعیین قبر امیرالمؤمنین (ع) نوشته (فَرْحَةُ الغَریّ فی تَعْیینِ قَبْر أمیرِالمُؤمنین عَلیّ بْن أبی‌طالب فِی النَّجَف) اشاره کرده که امام رضا (ع) در مسیرش وارد قم شد و شیعیان از او استقبال کردند و داستانی شبیه ورود پیامبر (ص) به مدینه را نقل می‌کند که شیعیان درباره اینکه امام به خانۀ چه کسی برود دعوا داشتند و امام رضا (ع) فرمود این شتر هر کجا برود آنجا منزل خواهم گزید. اکنون نیز منطقه‌ای در قم، در پشت مدرسۀ رضویه و در بازار نجارهای قدیم قم به نام «شترخان» وجود دارد که می‌گوید محلی بوده که شتر امام رضا (ع) توقف کرده و امام در آنجا منزل گزیده است. حتی وجه تسمیۀ مدرسۀ رضویه نیز همین بوده و چون نزدیک این محل ادعایی اقامت امام رضا (ع) بوده آن را «رضویه» نامیده‌اند. اما این داستان به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. مسیر حرکت از مدینه به مرو مشخص است و مأمون تأکید کرده بود که امام از مراکز تجمع شیعه عبور داده نشود. به‌ویژه که در آن زمان قمی‌ها با بنی‌عباس مشکل داشتند و از خراج دادن تمرد کرده بودند و درگیری‌ای هم به وجود آمد و تعدادی از قمی‌ها کشته شدند، لذا اصلاً معقول هم نیست مأمون اجازه داده باشد امام رضا (ع) را از این منطقه حرکت داده باشند. #امام_رضا #قم #شترخان #رضویه #سنگ‌نوشته #ساوه دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع_رسانی رویدادهای تاریخی 📔 نقد و بررسی یادگاری نویافته منسوب به امام‌ رضا علیه السلام در مسجد جامع ساوه سخنرانان: #عماد_الدین_شیخ_الحکمایی #علی_بهرامیان #احمد_خامه_یار 🗓شنبه 11 شهریور 1402، ساعت 17 🏠 سالن حافظ 🔹 برنامه به صورت حضوری برگزار می‌شود. 🔹 ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht