بسم الرب الغفور ✍ در دفاع از دکتر جمشیدی با ذکر یک اشکال راهبردی نزدیک به یک هفته از مناظره پربار بین دکتر عبدالکریمی و دکتر جمشیدی در باره #حجاب می گذرد و واکنش ها به آن ادامه دارد. این مناظره از دو جهت اهمیت داشت. یکی شخصیت طرف های مناظره بود. هر دو بزرگوار بی شک از شخصیت های فکری ارجمند این زمانه هستند. در یک سو دکتر #عبدالکریمی به عنوان یک فیلسوف منتقد #مدرنیته از منظر هایدگری و دارای رویکرد به اصطلاح «وجودی» به دین که سال ها است بی دریغ سعی در ارتقاء فکر و اندیشه روشنفکران و تقریب به گفتمان انقلاب دارند و در سوی دیگر دکتر جمشیدی که یکی از چهره های فکور و متین انقلاب هستند که دغدغه مندی خالصانه ایشان برای جبهه فکری انقلاب و مردم ایران مشهود است. لذا رویارویی این دو شخصیت ممتاز حقیقتا مغتنم است و دکتر عبدالکریمی در ابتدای مناظره خود از این امکان قدردانی کردند. وجه دوم اهمیت مناظره این بود که مطالبی که در آن مطرح شد از لحاظ معرفتی در سطح بالایی بود. البته بنده مدت ها بود با چهارچوب فکری دکتر عبدالکریمی آشنا بودم و مطالب ایشان برایم غیرمترقبه نبود اما با اندیشه دکتر جمشیدی آشنایی زیادی نداشتم اما سطح دانش و مطالعات ایشان و پختگی و متانت کلام ایشان در مناظره توجه ام را جلب کرد. دکتر جمشیدی مطالعات میدانی و اطلاعات آماری از وضعیت جامعه و جوانان هم داشتند که این نشان دهنده دلسوزی و دغدغه مندی ایشان برای جامعه است بر خلاف تصویرسازی های منفی که از ایشان می شود. اما طبق معمول این دوران، همیشه واکنش های رسانه ای به مباحث رسانه ای خودش قصه جداگانه ای می شود. در این فقره اما واکنش ها منجر به وضعیت تراژیکی شده است. گرچه از نظر من مواضع دو طرف مناظره خالی از اشکال نبود (مثلا مبالغه دکتر عبدالکریمی در اتهام خوارج گری به طرفداران اجرای قانونی حجاب درست نبود خصوصا که گاه به نظر میرسید منظورشان دکتر جمشیدی است، چون می دانیم خوارج دشمن امام علی علیه السلام بودند و معتقد بودند انسان با یک گناه کافر و در صورت عدم توبه مهدور الدم است، اعتقادی که در بین تندروترین مذهبی هایی ایران نیز وجود ندارد)، اما به نظرم اغلب واکنش ها علیه دکتر جمشیدی بسیار تند و نامناسب و غیرمنصفانه بود. غیر از سیلی از فحاشی ها از طرف براندازان و سکولارها و برخی از عامه که متاسفانه تبدیل به سکه رایج فضای مجازی شده است، ایشان از طرف برخی مجازی نویسان مذهبی و انقلابی نیز مورد هجمه قرار گرفتند که باعث آزردگی شدید ایشان و تصمیم ایشان به ترک بسیاری از پلتفرم های مجازی شده است که برای من بسیار غم انگیز بود. اما آیا ایشان واقعا سزاوار این همه هجمه بوده اند؟ بیایید بررسی کنیم. جنجالی ترین مطلب این مناظره سخن جناب جمشیدی بود که حجاب ضروری دین است و منکر آن از دین خارج می شود. خاطرم هست وقتی این فرمایش ایشان را شنیدم بلافاصله پیش بینی کردم این بخش از فرمایش ایشان با واکنش های تندی رو به رو خواهد شد و جناب دکتر عبدالکریمی هم بلافاصله واکنش داشتند. اما غیر از واکنش های طبیعی مخاطب عادی، به نظرم اصل فرمایش ایشان هم اشکال داشت. اطلاع داشتم که انکار ضروری دین اگر از روی علم و آگاهی باشد یعنی کسی با علم به این که فلان حکم ضروری دین است آن را انکار کند از دین خارج می شود اما اگر کسی از سر عدم اطلاع از ضروری بودن این حکم برای دین یا عدم اعتقاد به این که حجاب ضروری دین است آن را رد کند یا صرفا از سر هوا و هوس آن را رعایت نکند مشمول خروج از دین نمی شود. همین برداشت باعث شد بسیاری از متدینین و طرفداران حجاب نیز به ایشان واکنش نشان دهند و بنده هم تا حدی این واکنش را (غیر از فحاشی های ناجوانمردانه که اصلا در شان یک شخصیت فکور و دلسوز مثل ایشان نیست) موجه می دانستم تا این که یکی از دفاعیات اخیر ایشان را خواندم که نشان می داد هم سیل فحاشی ها به ایشان باعث آزردگی شدید ایشان شده است هم نشان میداد بیان ایشان بدون قید و شرط هم نبود. اما به نظرم انصاف گرانبهاترین ارزش اخلاقی است و اگر بر فرض ایشان خطایی هم کرده باشند با توجه به جایگاه فرهنگی ایشان و مطالب بسیار مفید دیگری که در همان مناظره ارائه کردند اصلا سزاوار این همه هجمه نیستند، اما نکته مهم تر این هست که دقت در سخنان ایشان در مناظره هم تا حدی ایشان را از همین خطا نیز مبری میکند. ایشان در آخرین مطلب خود تاکید کردند که در همان مناظره تصریح کرده بودند که خروج از دین در صورتی است که «انکار حجاب منجر به انکار توحید و نبوت بشود». گرچه ذکر این قید نیاز به توضیح بیشتر داشت. به نظرم اشکال ایشان در عدم توضیح بیشتر این قید خصوصا در برابر مثال جناب دکتر عبدالکریمی بود که پرسیدند آیا روشنفکران دینی که توحید و نبوت را قبول دارند اما منکر حجاب هستند نیز خارج از دین تلقی خواهند شد. دکتر جمشیدی پاسخ مثبت یا منفی ندادند و گفتند که این را باید از فقها پرسید چون ایشان تخصص فقهی ندارند. اما به هر حال ذکر همین قید ایشان را از وادی مطلق گویی در آن موضوع خارج کرد و برای تبری ایشان از تکفیر نابه جای مخالفان حجاب کافی است.