💠سقوط فرشتگان؛ سرخوردگی روحانیت از خویش 🖋جواد شریفی؛ حوزه علمیه مشهد ⬅️کاری ندارم که احساس آن ها مبتنی بر واقعیت است یا نه؛ برایم مهم این است که گوشه ای از احساسات نهفته در سخنان شان را به دقت باز گفته و به ظرافت توصیف کنم. حتی تحلیل های شخصی خودم را در این نوشته نیاوردم. ⬅️بعضی می گفتند: "در نوجوانی و جوانی، با انگیزه های مقدسی مثل هدایت و سعادت خودمان و جامعه مان، به حوزه علمیه آمدیم ولی سال ها طول کشید تا اندک اندک فهمیدیم آن چه می جستیم را اینجا نخواهیم یافت." ⬅️بعضی دیگر می گفتند: "برای امثال ما که از آغاز، دغدغه حقیقت و معرفت داشتیم، بزرگترین دستاورد سال ها طلبگی این بود که فهمیدیم بزرگترین مدعی، لاف می زند و دروغ می بافد. آن که مدعی بود برای یافتن حقیقت و معرفت و معنویت و سعادت و آخرت و... نزد من آیید، روشن شد مشتش تهی است." ⬅️دیگری می گفت: "ما اگر به حوزه علمیه نیامده بودیم تا آخر عمر می پنداشتیم حوزه و روحانیت حقایق و معارفی در خود دارد که اغیار از آن محرومند؛ که البته با صرف بهترین سال های زندگی خود فهمیدیم چنین نیست." ⬅️طلبه دیگری یک‌سره از خدا و دین و ایمان دست شسته بود و می گفت: "این توهمات، زندگی و جوانی و آینده ام را تباه کرد. اگر در هر مسیر دیگری ادامه داده بودم اکنون در سن27 سالگی فرد موفقی بودم. ولی می بینم سال های جوانی ام را صرف چیزهایی(علوم اسلامی) کردم که اکنون نه خرد خودم را قانع می کند و نه برای جامعه سودی دارد." ⬅️این ها چکیده ای از ده ها مصاحبه بود و سخنانی از این دست بسیار شنیدم. اما واکنش به این سرخوردگی نیز طیف وسیعی دارد. ⬅️بعضی پس از این سرخوردگی، بقیه زندگی خود را پر از حس شکست و یأس و تباهی به سر می کنند. ممکن است به طور صوری حوزوی مانده باشند تا شهریه شان قطع نشود ولی به سراغ پیشه های پاره وقتی رفته اند که هیچ ارتباطی با تحصیلات شان ندارد. مانند رانندگی تاکسی و بنگاه داری و فروشندگی و دلالی و آرایشگری. ⬅️بعضی امید خود را بازیافته و با کوشش و جدیت، مسیری نو را برای موفقیت برگزیده اند. مانند نویسندگی، فیلمسازی، مترجمی، ویراستاری. ⬅️بعضی به محض یافتن نخستین فرصت، از حوزه به دانشگاه می کوچند و حتی نیم نگاهی به پشت سر خود نیز نمی اندازند. ادامه تحصیل در دانشگاه می تواند در همان علوم دینی باشد یا علوم انسانی و... ⬅️بعضی دیگر اما در حوزه می مانند. نه چون به آن اعتقاد دارند بلکه به این خاطر که فکر می کنند ماندن در حوزه می تواند مفید باشد. مثل این که به عنوان یک حوزوی، به نقد حوزه و روحانیت از درون بپردازند. طلبه ای می گفت: "من تاکنون قربة الی الله مانع طلبه شدن بیش از 20 دانشجوی مستعد شده ام و آن ها را منصرف کرده ام؛ زیرا نمی خواستم گوهر عمرشان را در حوزه علمیه بر باد دهند و در آخر نیز برای جامعه فایده ای نداشته باشند." ⬅️این حالات اختصاص به طلبه های سطوح پایین ندارد بلکه چنین صحبت هایی را از زبان برخی اساتید سطوح متوسط حوزه علمیه شنیده ام که در نظر دیگران بسیار موفق هستند. استاد بسیار نامدار و خوش فکر و پرتالیفی را می شناسم که می گفت: "از زمانی که جهان بینی ام تغییر کرده، تالیف کتاب و مقاله در زمینه علوم اسلامی برایم سخت و دشوار شده؛ حتی دست و دلم به مطالعه در این موضوعات نمی رود؛ چون حس می کنم تاریخ انقضای این چیزها به سر آمده." ⬅️از این فرشتگان سقوط کرده، بسیار هستند که کشتی شان به گل نشسته، گوهر عمر از کف داده، نه چیزی از دنیا به چنگ آورده اند و نه برای سال‌ها تحصیلات خود، مشتری و خواهانی می یابند. شاید خودشان مقصرند. تقصیرشان ساده دلی و اعتماد به نااهلان بوده... ♦️از آنجا که این نوشته مستند به مصاحبه های محدودی(حدود 50 مورد) است، از همین رو توصیف گر بخشی از واقعیت است نه همه آن. #یادداشتها http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0

💠نقدی بر مدیریت فرسوده سازمان تبلیغات اسلامی(بخش اول) ⬅️سازمان تبلیغات اسلامی محوری ترین سازمان تبلیغ فرهنگ دینی در کشور است، که بدلیل خمودگی، سستی و عدم نوآوری تبدیل به کم تاثیرترین نهاد فرهنگی کشور شده است. یکی از مهمترین عوامل افول و کاسته شدن ضریب تاثیر سازمان تبلیغات اسلامی، استمرار مدیریت خسته کننده 17 ساله بر این سازمان است. ⬅️هر چند که حجت الاسلام سید مهدی خاموشی یکی از مدیران دلسوز و انقلابی بی بدیل نظام است و لازم است نظام مقدس جمهوری اسلامی استفاده بهینه از سرمایه های رویش انقلابی خود نماید، اما این استمرار اگر به بدنه بالا دستی و مشاوره ای منتقل نشود خود موجب درجا زدن و اتلاف سرمایه های مدیریتی خواهد بود. ⬅️رسانه ای شدن ضرورت تغییر البته این بار با تعیین مقصد! برای رییس سازمان تبلیغات اسلامی و البته نوع رسانه ای شدن بحث خود می تواند زمینه بررسی خاستگاه و کارنامه مدیریت در سازمان تبلیغات اسلامی باشد. برخوردار نبودن از جایگاه تاثیرگذاری بر فرهنگ دینی، عملکرد ضعیف و عدم قدرت ساماندهی فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی و کم توجهی به وظایفش بارها باعث مطرح شدن ادغام این سازمان در دیگر مراکز همرده شد، بگونه ای ساماندهی تبلیغ دینی در کشور که اصلی ترین وظیفه شبکه گسترده سازمان تبلیغات در استان ها و شهرستان ها است، خود نمونه ملموسی از تشتط و کم کاری با مراکز متعدد و متناظر تبلیغ دینی است که شمردن این مراکز بعضا قویتر -از عملکرد تبلیغی این سازمان- خارج از این مجال است. ⬅️حتی در بحث انحلال تنها مرکزی که از بین مراکز متعدد سازمان تبلیغات، از حوزه هنری؛ بزرگترین بدنه هنری بعد ارشاد اسلامی، آموزش عالی سوره تا... عملکردش ناجی سازمان تبلیغات در بزنگاه ادغام و یا انحلال شد عملکرد موسسه تبیان است. که آنهم حاصل ابتکار دکتر علیرضا طالب پور در مدیریت استارتاپ های مشابه است نه مدیریت سازمان تبلیغات اسلامی! ⬅️در زیر به چند مولفه اصلی ناکارآمدی و ضرورت تغییر در راس و بدنه این سازمان می پردازیم: 🔸1- احساس امنیت مدیران میانسال از تغییر، باعث فساد سازمان یافته: اولین عامل قفل بودن امروز سازمان تبلیغات اسلامی و عدم پویایی و زمینه طرح ایده ها تحول فرهنگی در این سازمان، طیفی از مدیرانی که با حجت الاسلام خاموشی وارد سازمان تبلیغات شده اند و 17 سال است همه گلوگاه های فرهنگ را در دست گرفته اند. احساس امنیت مدیران میانسال از تغییر باعث فساد سازمان یافته و عدم بروز خلاقیت و حرکت های نوین به مانند سال های اول انقلاب در سازمان تبلیغات اسلامی شد،به گونه ای که زد و بند، باند بازی در زیر مجموعه سازمان تبلیغات بی حد و حصر است به عنوان مثال یکی از این مدیران ارشد، بیش از 30 نفر فامیل خود را در سه مرکز تبیان، بدنه مرکزی سازمان تبلیغات و سازمان نشر تزریق نموده که باعث قفل چرخه و گرفتن حرکت و نوآوری از هر مدیرخواهان تحول در این مراکز شده است! و به همت هفده نفر از فامیل و نورچشمی های همین مدیر، تبیانی که در شرف تبدیل به یک امپراطوری فضای مجازی بود به شیر بی یال! کم تاثیر و جامانده از رقبا تبدیل شد.   🔸2- مدیریت فرهنگ با بروکراسی اداری و عدم نظارت  بر زیر مجموعه: ساختار و بروکراسی سنگین و مضمحل اداری سازمان تبلیغات اسلامی، نداشتن قدرت ایجاد موج و جبهه فرهنگی و پویش های مردمی و حاکمیتی عدم توفیق در مدیریت و نظارت بر موسسات سازمان تبلیغات در همه نقدهایی که از سازمان تبلیغات از سال 90 تاکنون منتشر شده، مورد اجماع همه منتقدین این سازمان است. که در بالا به چند نمونه اشاره شد. 🔸3- فضاسازی رسانه ای و سیاسی به جای کار عمیق فرهنگی:  رصد ارتباط سازمان تبلیغات با بزنگاه های سیاسی نشان می دهد، استقلال لازمه تعالی فرهنگ در این سازمان کمتر وجود دارد. در نقدی که سال 92 بر عملکرد این سازمان منتشر شد و هنوز هم وارد است آمده است: "در دوران اخیر شاهد حضور برخی مدیران و شخصیتهایی در این سازمان بودیم که بیشتر به دنبال فعالیت های سیاسی و... خود بوده اند تا وظایف سازمانی. متأسفانه کار به جایی میرسد که در سال جاری، رئیس این سازمان ـ که یک دهه منسوب مقام معظم رهبری است ـ به عنوان نماینده یکی از شخصیت های اصولگرایی ـ شهردار تهران ـ در جلسات اصولگرایان برای انتخابات مجلس شورای اسلامی معرفی میشود. واقعاً این پایین آوردن شأن ریاست سازمان است که منسوب مستقیم رهبری است. این نوع اتفاقات و پایین آوردن شأن ریاست این سازمان در حد ابزار گروه های سیاسی، در بدنه میانی و بین مدیران و کارکنان تبعات منفی بسیاری دارد و سازمان را به بیراهه و انفعال می کشاند. #نقد #یادداشتها #تبلیغ #تحول #حوزه_علمیه http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0

💠نقدی بر مدیریت فرسوده سازمان تبلیغات اسلامی(بخش دوم) ... 🔸4- نداشتن آمار کارشناسی و رصد فرهنگی: نداشتن نقشه جامع فرهنگی و آمار مهندسی فرهنگی و لو در حوزه تبلیغ دینی، دلخوش نمودن به مستندهایی که بیشتر از بیان تاثیر و کارکرد عملیاتی به آمار غیرکارشناسی، صوری و موفقیت های روی کاغذ می پردازند. در چنین شرایطی است 🔸5- لزوم ادغام و واگذاری سازمان تبلیغات در حوزه های علمیه: در افکار عمومی نام سازمان تبلیغات درهم تنیده با نام پرآوازه "حوزه" است و جامعه اطلاع زیادی از تفاوت سازمانی این دو ندارند، سازمان تبلیغات هم بخش اصلی کارکردی اش در تبلیغ دینی با استعانت و یاری حوزه اجرایی می شود که اتفاقا کم توفیق ترین در این زمینه است. دود عدم توفیق سازمان تبلیغات در ساماندهی تبلیغ دینی در دراز مدت به چشم جامعه دینی و متولیان این حوزه یعنی حوزه های علمیه خواهد رفت. سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و نهادهای از این دست مثل سازمان امور مساجد باید همه و همه در " مدیریت حوزه های علمیه" که این روزها به زعامت آیت الله اعرافی  شاهد دوره شکوفایی و احیای "مرجعیت عامه" در مدیریت حوزه های علمیه هستیم واگذار شود. گو اینکه کم کاری سازمان تبلیغات اسلامی در دهه 70 منجر به جدایی فرهنگ و ارتباطات اسلامی از این سازمان شد.-6 سال پس از تاسیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در 1374 - دوره  قبل از حجت الاسلام سید مهدی خاموشی اما هیچگاه تلاش نکرد نقش پیشین این سازمان در ارتباطات و تبلیغ بین الملل را احیا کند. 🔸6- علاقه به موج سازی برای خروج از بن بست های اجرایی و مالی: چندین سال است سازمان تبلیغات اسلامی با کمبود اعتبار و عدم توفیق در جذب همان ردیف اعتباری مصوب خود دست و پنجه نرم می کند، تمایل تیم و بدنه همراه کشتی به گل نشسته فرهنگی همراه رییس در شرف بازنشستگی سازمان تبلیغات اسلامی برای تغییر زمین و دست یابی به ارگانی دارای امکانات و توان مانور مالی بیشتر برنامه ریزان سازمان تبلیغات را وارد مانور تبلیغاتی سازمان اوقاف و امورخیریه به عنوان "مقصد خاموشی"بر خلاف عرف و رعایت شانیت نهادهای وابسته به رهبری نمود. شو تبلیغاتی که به کمک خبرگزاری فارس و در ادامه مشرق کلید خورد، به ظاهر حساب شده طراحی شد، انتخاب خبرگزاری که شائبه درز اطلاعات مستند توسط نهادهای امنیتی و حاکمیتی را به همراه دارد به جای خبرگزاری مهر خود سازمان تبلیغات!! 🔸7- بی کفایتی در مدیریت ناکامی ها درون سازمانی: عدم تسلط بر باندهای خواهان تداوم قدرت در زیر مجموعه سازمان تبلیغات که این روزها بعد 17 سال مسلط به ابزار رسانه و مثلا جنگ روانی شده اند، نظیر ایجاد شو تبلیغاتی بالا که حرکت زشتی بود و انصافا مدیریت سازمان اوقاف و شخص حجت الاسلام محمدی سیرت نمره خوب حسن اخلاق و تسلط بر زیر مجموعه در این بحران ایجاد شده داشتند بگونه ای که وزیر محترم ارشاد مجبور به واکنش به این موضوع و شایعه شد. در حالی که اصلا عرف جابجایی در یک مجموعه کلان وابسته به رهبری از اطلاع به خود مدیر مربوطه و نظرخواهی درباره جایگزین های پیشنهادی و... رعایت نشده است. وقتی مدیریت فعلی سازمان اوقاف مجدانه پیگیر مطالبات رهبری از این نهاد اند و تغییر در چهار معاونت های اوقاف و استقرار تیم فرهنگی و اقتصادی جدید دارای ظرفیت های پشتیبانی از جنگ اقتصادی اند، اینها همه نشان استمرار مدیریت تیم فعلی در این سازمان است. 🔸8- نیاز به برگرداندن پویایی، حرکت در زمان و  ایجاد قدرت سینمایی: سالها است از دوران اوج و پویایی حوزه هنری فاصله داریم، تحول در مدیریت ناکارآمد حوزه هنری که برای سومین بار متاسفانه حکم آقای مومنی شریف تمدید شد و مایه تعجب همه دلسوزان هنر و فعالان هنری سینما و تلویزیون گردید، خود گویای عدم رویش و ناکارآمدی در بخشی دیگر از سازمان تبلیغات است. حوزه در تربیت مدیران و رویش مورد انتظار از این بخش کلیدی و سوق الجیشی هنر انقلاب اگر موفق عمل می کرد لازم نبود حکم یک مدیر میانی برای سومین بار تمدید شود!! که اتفاقا همین یک پرونده برای ارزیابی عملکرد کلان آقای خاموشی در سازمان تبلیغات اسلامی کافی است. سازمان سینمایی بدون همکاری مرکز سینمایی حوزه هنری هیچگاه قادر به ایجاد بلوک قوی و قدرتمند سینمای اخلاق و توانمند جمهوری اسلامی بین مخاطبین جهانی نخواهد بود. #نقد #یادداشتها #تبلیغ #تحول #حوزه_علمیه http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0

💠جمع مستان؛ اندر روابط استاد و شاگردی در حوزه علمیه 🖋جواد شریفی ⬅️از سویه های زیبا و روشن تاریخ حوزه علمیه، نوع روابط میان استاد و شاگرد است؛ که اکنون نیز _گرچه کمرنگ تر از گذشته_ هنوز وجود دارد. ⬅️در فاهمه حوزویان، رابطه استاد و شاگردی، گونه ای از رابطه پدر و فرزندی دانسته می شود و همان طور که شاگرد تلاش می کند آموزگارش را مانند پدرش احترام نهد، استاد نیز در محبت و تفقد نسبت به شاگرد، مانند پدر با وی رفتار می کند.(طبیعتاً این یک حالت کلی و فراگیر نیست.) ⬅️در نخستین سال های تحصیل در حوزه علمیه در کتابی با عنوان "منیة المرید" مجموعه مفصلی از آدابی که استاد و شاگرد باید نسبت به یکدیگر رعایت کنند، آموزش داده می شود. از آدابی درباره قدم زدن در کنار استاد تا چگونه نشستن در جلسه درس و جز این ها. ناگفته پیداست این چنین آدابی را سخت و کم می شود رعایت کرد و بیشتر جنبه مانیفستی دارد؛ اما آن چه در واقعیت می گذرد کمابیش مانند این مانیفست، سرشار از روح احترام و محبت و تواضع میان استاد و شاگرد است. در این نوشته کوتاه، حتی از رابطه هایی مانند رابطه شیخ هاشم قزوینی و شاگردانش که برای بسیاری ممکن است اسطوره بنماید کاری ندارم و فقط بخشی از دیده ها و شنیده های مستقیم خودم را باز می‌گویم. ⬅️در موارد متعدد و پرشماری، اساتید در فعالیت های روزمره ای همچون غذا خوردن، ورزش، استراحت نیم روزی یا حتی تماشای خبر از تلویزیون با طلبه ها همراه هستند. این حالت بیشتر در مدارس شبانه روزی وجود دارد. مراوده با طلاب در این گستره، موجب می شود اساتید در بسیاری موضوعات محل مراجعه شاگردان باشند. ⬅️رابطه بعضی طلاب با اساتیدشان به حدی از صمیمت می رسد که رفت و آمد خانوادگی پیدا می کنند و گفتگوهای دوستانه یا علمی شان (به اصطلاح گعده) را در خانه اساتید برگزار می کنند و حتی تا پاسی از شب به گفتگو می نشینند. طلاب کم سال تر، مشکلات خاص دوره نوجوانی مانند مشکلات جنسی و عاطفی و طلاب سنین بالاتر، چالش های فکری و عقیدتی خود را به راحتی با اساتید در میان گذاشته و مشاوره می گیرند. دست کم سه مورد در یاد دارم که استاد، کلید خانه اش را به شاگردش داده بود تا در مواقعی که همراه خانواده اش به سفر تبلیغی می رود، شاگردش از کتابخانه شخصی استاد استفاده کند. ⬅️استاد دیگری می شناختم که وقتی نیاز بود دختر جوانش از جایی به جای دیگری برود که نیاز به همراهی یک مرد داشت و خودش نمی توانست دخترش را همراهی کند، کسی را مطمئن تر از شاگردش نیافت که دخترش را به او بسپارد. ⬅️استاد دیگری می شناسم که وقتی شاگردانش به مهمانی اش می روند، هنگام خروج، خودش کفش های شاگردان را جلوی پای شان جفت می کند. موارد متعددی می شناسم که استاد به درخواست شاگردان، اختلافات زناشویی شان را حل و فصل می کند. در موردی دیگر، استاد برای کمک به یکی از شاگردانش در تهیه پول رهن مسکن، وام کوچکی گرفت و پولش را به شاگردش هدیه کرد. ⬅️مواردی از این دست، در گذشته و اکنون حوزه علمیه کم نبوده و نیستند ولی در حال حاضر چنان کمرنگ شده اند که حتی برای بسیاری از طلاب بیشتر به افسانه مانند هستند تا واقعیت. ⬅️این گونه روابط، طلاب را به ادامه مسیر طلبگی شان دلگرم می کرده؛ به زهدورزی و تحمل سختی ها تشویق می کرده و به اساتید نیز در چاره کردن بحران های روحی طلاب یاری می داده. بحران های روحی در طلبه ها _بنا به گزارش های تاریخی و زندگی نامه های خودنوشت برخی شخصیت ها_ همواره وجود داشته و دارد که از بین رفتن این گونه از روابط و تنها ماندن طلاب در این بحران های روحی، خطراتی جدی را متوجه موجودیت حوزه علمیه می کند. ناگفته نماند عوامل سیاسی، گرته برداری های ناشیانه و ناسنجیده از مدل های آموزشی دانشگاهی و نیز سیاست جذب بیشینه متقاضیان طلبگی، در کمرنگ شدن این سنت ارزشمند و درخشان حوزه علمیه چندان بی تاثیر نبوده است. #یادداشتها #جواد_شریفی #حوزه_علمیه #سنت_حوزوی #تحول #دانشگاه #نقد_حوزه http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0