۳۰ آذر جشن شب یلدا
به آخرین روزهای سال که نزدیک میشویم، گرچه هوا سردتر و سردتر میشود، اما تب و تاب خاصی ایرانیان را فرامیگیرد چون قرار است در آخرین شب پاییز، جشنی بزرگ برگزار شود.
در آخرین غروب پاییز سیاهی شب، خبر از آمدن طولانیترین شب سال را میدهد، شبی که ساعتهای طولانیاش را باید در کنار هم گذراند. از زمانهای دور تا به حال، در فرهنگ ایرانیان این شب با برگزاری جشن، شادمانه میگذرد. بستگان و آشنایان در خانه بزرگترها جمع میشوند و با تنقلات و خوراکیهای خوشمزه از خودشان پذیرایی میکنند. شاید در این روز بیشتر از هر زمان دیگر به سراغ دو کتاب شاهنامه و حافظ میروند، شعرهای حماسی شاهنامه را مرور میکنند و یا با آرزویی در دل، تفالی بر حافظ میزنند.
انار نماد یلدا:
این رسم شیرین ایرانیها هر سال با گرمی خاصی باشکوهتر از سال قبل برگزار میشود و روزی خاطره انگیز را رقم میزند. نمیتوان با اطمینان نظر داد که در ابتدا رسم برگزاری شب یلدا چگونه به وجود آمد اما دلایل زیادی برای آن گفته شده است. در زمانهای ّباستان، ایرانیها از راه کشاورزی روزگار میگذراندند و با تغییر فصلهای سال کارهای آنها هم رنگ و بوی متفاوت به خود میگرفت. ایرانیهای باستان به تجربه فهمیدند که همین که شب اول زمستان فرامیرسد، به طولانیترین شب سال میرسیم و بعد از آن روزها بلندتر میشود. برای همین هم این شب را شب تولد خورشید میدانستند. آنها بر این باور بودند که تاریکی سمبل اهریمن و روشنایی سمبلی از خیر است. برای همین هم در طولانیترین شب سال، برای از بین رفتن اهریمن جشن میگرفتند و شادی میکردند. آنها در این شب سفرهای بزرگ پر از میوه و آجیل پهن میکردند و تلاش میکردند شب را با قصهگویی بگذرانند. اینکه بعد از شب یلدا روزها بلندتر از روزهای قبل میشود، یعنی اینکه خورشید توانسته بر تاریکی پیروز شود. جالب است بدانید که رومیهای باستان هم به تقلید از ایرانیان این شب را جشن میگرفتند و حتی عدهای از آنها تولد حضرت عیسی را در همین شب میدانستهاند.
جشن باستانی یلدا:
یلدا از جشنهای باستانی و کهن ایرانیان است و آنقدر اهمیت دارد که حتی در شعر و ادبیات ایران هم از آن بسیار یاد شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید یلدا یعنی تولد و ابوریحان بیرونی آن را تولد خورشید میدانست.
حتما بارها از زبان بزرگترها شنیدهاید که به جای شب یلدا از شب چله استفاده میکنند این به این دلیل است از اول زمستان تا ۱۰ بهمن را چله بزرگ و اوج سوز و سرمای زمستان میدانند.
جشن یلدا:
امروز آیینهای شب یلدا همچنان مانند زمان باستان است و در آن تغییر زیادی نیست. یلدا با خوراکیهای خوشمزهاش است که معنی پیدا میکند برای همین هم هست که نمیتوان یلدا را ّبیانار یا هندوانه تصور کرد. در هرکدام از شهرهای ایران، سفره شب یلدا را بسته به این که در آن ناحیه از چه میوهها و خوراکیهایی بیشتر استفاده میشود میچینند. اما میوههای نمادین انار و هندوانه از آن خوراکیهایی هستند که جایشان همیشه در سفرههای رنگارنگ هر شهری از ایران محفوظ است. همه ما هندوانه را میوهای تابستانی میدانیم اما اینکه چرا خوردن آن در شب یلدا تا این حد مهم است به این واقعیت برمیگردد که در باور ایرانیها با خوردن هندوانه دیگر تحمل سوز و سرما کار دشواری نیست. انار سمبل شادی و زایش است و با خوردن آن در اولین شب زمستان انرژیای تازه میگیریم. آجیل شب یلدا از دیگر خوراکیهایی است که میتواند مهمان ها را حسابی سرگرم کند و خوردن خوراکی هایی مثل باسلق، شیرینی این جشن را برایمان دوچندان میکند.
خوراکیهای یلدا:
برای شام شب یلدا معمولا غذاهایی مثل انار پلو، سبزیپلو با ماهی و زرشکپلو و … پخته می شود تا جشن و دورهمی شب یلدا کاملتر باشد. در روستاها و شهرهای کوچک ایران در زمانهای قدیم معمولا خانوادهها این شب را با نشستن در زیر کرسیهای گرم می.گذراندند، کرسیهایی که مطمئنا نشستن در دور آنها مزه دیگری داشت.
چند روز مانده به شب یلدا حال و هوای خاصی شهر را فرامیگیرد، خیابانها شلوغتر از قبل میشود و مردم زیادی را در میوه فروشیها و آجیل فروشیها میبینید که در حال خرید هستند تا این شب را هر چه باشکوه تر برگزار کنند.
با اینکه در بیشتر شهرهای ایران یلدا به یک شکل سپری میشود، اما در بعضی از شهرها هم آداب و رسومی خاص برای گذراندن این شب وجود دارد. این فقط ایرانیها نیستند که طولانی ترین شب سال با شادی میگذرانند بلکه یلدا در کشورهای اطراف ایران مانند افغانستان، پاکستان و تاجیکستان هم جشن گرفته میشود.
@arayehha
چرا در شب یلدا به سراغ حافظ می رویم؟
سعید بیابانکی؛ شاعر و نویسنده
🔹سعدی و فردوسی و مولوی و نظامی و عطار و سنایی و دیگر شاعران بزرگ زبان فارسی چه گناهی کردهاند که نباید مهمان دورهمیهای خانوادگی شب یلدا باشند؟
🔹خورشید، این منبع لایزال انرژی و نور و روشنایی آنقدر در باور نیاکان ما مهم بوده که معتقد بودهاند شب یلدا را که طولانیترین شب سال است باید به امید تولد میترا و مهر بیدار بمانند و دعا کنند تا خورشید اول دیماه طلوع کند و تاریکی و سیاهی را نابود کند و به حیات رنگ و بویی دیگر ببخشد.
🔹چرا که شغل بیشتر مردم در روزگاران گذشته کشاورزی و دامپروری بوده و خورشید نقش بزرگی در این چرخه اقتصادی دارد. نیاکان ما شب یلدا را شبی شوم میدانستهاند. از بیم آنکه نکند فردا خورشید طلوع نکند تا صبح بیدار میمانده اند و با سخن و نقل و شعر و دعا این شب را به صبح میرساندهاند.
🔹در دیوان حافظ فقط یک بار واژه یلدا به کار رفته و آن هم در غزلی با وزنی که حافظ از این وزن هم فقط یک بار استفاده کرده است:
بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سرآید
صحبت حکام، ظلمت شب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
🔹و این نشان میدهد حافظ هم ظلمت شب یلدا را با صحبت حاکمان ظالم برابر میداند! و جالب است که بارها حافظ از واژهها و مفاهیمی مثل مهر، خورشید و نور و مفاهیم مشابه بهره برده و مضمونسازی کرده است.
🔹حافظ با آیین مهر بسیار آشناست. از آنجا که شب یلدا شب زایش مهر است از روزگار پس از حافظ رفتهرفته حافظ جای فردوسی و نظامی و سعدی و مولانا را در شب یلدا گرفته است. به نظر میرسد در میان شاعران پارسی نسبت حافظ با آیین مهر بیشتر از سایرین است.
@arayehha
۱ دی زادروز محمد نوری
(زاده ۱ دی ۱۳۰۸ رشت – درگذشته ۹ امرداد ۱۳۸۹ تهران) خواننده، آهنگساز و ترانهسرا
او در دهه بیست که دوران آغاز نوعی تفکر در شعر و موسیقی آوازی در میان مردم ایران، بهویژه نسل جوان بود، کار خوانندگی را آغاز کرد.
زمانی را که میتوان متأثر از نشر و پخش وسیعتر موسیقی علمی و آثار فولکلور کشورهای مختلف جهان ازطریق رادیو و صفحات گرامافون دانست. او در همین سالها - دوران نوجوانی - با خواندن اشعار نوینی که بر روی نغمههای روز مغربزمین و برخی قطعات کلاسیکِ آوازی سروده شدهبود، شروع کرد و طی سالهای بعد با تکیه بر تحصیلات هنرستانی و دانشگاهی توانست هویت مستقلی به این اندیشه و گرایش ببخشد و با اجرای آثار بزرگان، فضای متفکرانهای بهگونه آوازیِ خویش بدهد.
وی طی پنج دهه بیش از ۳۰۰ قطعه آوازی اجرا کرد و همچنین به تقریر و ترجمه مقالات و سرودن اشعاری برای ترانه پرداخت و در سالهای پایانی زندگی چند اجرا بهنفع بیماران خاص داشت و ترانههای زیادی با تم میهنی چون «جان مریم» «شالیزار» «واسونک» «جمعه بازار» «ایران» را اجرا کرد. یکی از مهمترین و معروفترین ترانههای وی، جان مریم نام دارد که آهنگ زیبای آن از ساختههای خود اوست.
او آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. بعد از آن نزد استادان هنرستان عالی موسیقی «سیروس شهردار» «فریدون فرزانه» « پورتراب» رفت و از آنها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت. آواز کلاسیک را نزد اولین باغچهبان و فاخره صبا آموخت و شیوه آوازی را با تأثیر از استادان حسین اصلانی و ناصر حسینی پیدا کرد و رفته رفته بهشیوه منحصر بهفرد خود دست یافت؛ شیوهای که بهسختی میتوان آنرا در زیر شاخهای از شاخههایی چون پاپ، کلاسیک و ...گنجاند. بیشتر آهنگهای او ساخته دکتر سریر است.
نوری فارغالتحصیل هنرستان تئاتر، زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران و مبانی تئاتر از دانشکده علوم اجتماعی بود. وی پس از انقلاب و پس از مدتی سکوت، فعالیت هنریاش را با آلبوم در شب سرد زمستانی همراه با فریبرز لاچینی و احمدرضا احمدی در سال ۱۳۶۸ از سر گرفت و این همکاری بعدها با آلبوم آوازهای سرزمین خورشید ادامه یافت. در سال ۱۳۸۵ او از سوی سازمان صداوسیما بهعنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب و معرفی شد.
@arayehha
4_5902281256598503805.mp3
4.4M
ترانه بسیار زیبای ایران
باصدای: محمد نوری
شاعر: تورج نگهبان
آهنگساز: محمد سریر
#۱دی / #زادروز_محمد_نوری
@arayehha
یکم دی ماه
زادروز«محمدمهدی فولادوند» استاد دانشگاه ، نویسنده و مترجم قرآن، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه به زبان فارسی
@arayehha
۱ دی زادروز محمدمهدی فولادوند
(زاده ۱ دی ۱۲۹۹ اراک -- درگذشته ۱۵ امرداد ۱۳۸۷ تهران) نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه تهران
او در سال ۱۳۱۸ از مدرسه دارالفنون دیپلم ادبی گرفت و برای ادامه تحصیل به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت.
در شهریور ۱۳۲۹ عازم فرانسه شد و در مدت ۱۴ سال در پاریس در دانشگاه سوربن در رشته ادبیات، هنر، فلسفه و زبان شناسی عرب تحصیل کرد و رساله دکتری را درباره عمرخیام بهچاپ رسانید.
در سال ۱۳۴۴ بهعنوان عضو دائمی انجمن نویسندگان فرانسه زبان و عضو وابسته انجمن شعرای فرانسه برگزیده شد و در بیشتر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور از جمله هنرکده هنرهای دراماتیک، هنرهای زیبای تهران، مدرسه عالی ادبیات، زبانهای خارجه و علوم تربیتی، دروس مختلف فلسفه، زیباشناسی، ادبیات فرانسه، تاریخ مذاهب، فرهنگ و تمدن را تدریس کرد.
او یکی از اعضای برجسته انجمن فلسفی ایران و علوم انسانی "وابسته به یونسکو" بود و ضمن آشنایی عمیق و تسلط بر زبانهای فرانسه و عربی و آشنایی با زبان انگلیسی و مقدمات چند زبان دیگر اروپایی، دارای مجموعه آثاری بیش از ۴۰ مجلد کتاب بود.
آثار فرانسه وی مورد تقدیر ژنرال دوگل، شوایستر، فرانسوا موریاک، هانری، دمتنرلان، ژان ککتو و آکادمیهای فرانسه، سویس و کانادا واقع شد.
وی در زبان فارسی بهمهدا تخلص داشت و دیوان اشعار فارسی او بهحدود ۲۰ هزار بیت و بهزبان فرانسه ۷۰۰ صفحه میرسد. وی در کتابی که چندین دهه قبل درباره خیام نوشته بود مقبره این شاعر را به کلاهکهای چاههای نفت تشبیه کرد و معتقد بود مزار بسیاری از شاعران و نویسندگان در ایران به لحاظ زیباییشناسی جذاب نیستند.
گزیده آثار:
ترجمه رباعیات عمرخیام ۱۹۶۰ "بهفرانسه"
منتخب اشعار و نوشتههای فرانسه ۱۹۶۰ "بهفرانسه"
در جستوجوی زیبایی "بهفرانسه"
سمفونیها "بهفرانسه"
زن در اندیشه خدا
نخستین درس زیباییشناسی
چگونه قرآن را بهفارسی ترجمه کنیم
رهایی از گمراهی
ترجمه کتاب الحدود ابنسینا
انسان مسئول و تاریخساز، ترجمه از عربی
آفرینش هنری در قرآن
از ژرفای قرآن
قرآن و نسل امروز
نقدی بر مارکس
خدا را دیدم، ترجمه از عربی
سفری از شک تا ایمان، ترجمه از عربی
ترجمه برخی از ادعیه و دعای کمیل به فرانسه و فارسی
فرهنگ فرانسه به فارسی
ترجمه قرآن به فارسی"ترجمه دقیق"
صلح و شمشیر ،حمایت از صلح و همزیستی مسالمتآمیز "بهفرانسه"
ترجمه دقیق مادام بوواری
حافظ دلها
اپرای آفرینش، به پنج زبان
ترجمه دعای کمیل "به فرانسه"
در حریم نور، دو جلد
پیشوای چهره برخاک سایندگان "ترجمه صحیفه سجادیه"
خیام شناسی
ترجمه جدید نهجالبلاغه
حافظ در آستان وحی
ترجمه تئاتر در ایران"به فرانسه"
@arayehha
دانشهای ادبی
۱ دی زادروز هنگامه مفید
(زاده ۱ دی ۱۳۳۵ تهران) شاعر، ترانهسرا، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاترهای عروسکی و تئاترهای کودک و نوجوان و خواننده ترانههای کودکانه
او پیش از انقلاب به عنوان هنرپیشه در گروه حرفهای تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با دان لافون و اردوان مفید همکاری میکرد.
مجموعه ترانههای کوچک برای بیداری که با اشعار و صدای او و کارگردانی بیژن مفید و آهنگسازی یوسف شهاب در سال ۱۳۵۶ منتشر شد به دلیل قانون ممنوعیت انتشار صدای زن با عنوان «هنگامه یاشار» منتشر شد. بسیاری از ترانههای معروف کودکان مانند «خوشحال و شاد و خندانم»؛ «ماه آسمون»؛ «یه روز آقا خرگوشه» نخستین بار در این آلبوم منتشر شدند. در سالهای پس از انقلاب این آلبوم دوباره توسط ناصر نظر، تنظیم، اجرا و ضبط شد. وی پس از انقلاب و در پی محدودیتهای بهوجود آمده برای زنان در صحنه تئاتر فعالیتش را روی نویسندگی، شاعری، صداپیشگی و کارگردانی تئاتر، تلویزیون و سینما متمرکز کرد و دهها مجموعه تلویزیونی را به عنوان نویسنده و کارگردان خلق کرد.
او دارای نشانِ درجه یک از خانه تئاتر است. همچنین، از مدیران انجمن نمایشگران عروسکی ایران است.
خانواده:
وی فرزند قدسیه فریور و غلامحسین مفید؛ همسر کامبیز صمیمیمفخم و خواهر بیژن مفید، بهمن مفید، اردوان مفید و هومن مفید است.
جوایز:
بزرگداشت و تقدیر در اختتامیه بیست و یکمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان ۱۳۹۳.
تقدیر از پنجمین دوره جایزه ادبی پروین اعتصامی به خاطر تألیف کتاب «دختران باغهای قالی» - نشر نمایش ۱۳۹۱.
بزرگداشت در اختتامیه چهاردهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران ۱۳۹۱.
لوح سپاس و تندیس چهاردهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران ۱۳۹۱.
لوح سپاس به دلیل شرکت در برنامه پژوهشی «بررسی آثار کودکان و نوجوانان» – صداوسیما ۱۳۹۱.
جایزه بخش بینالملل هجدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به خاطر نمایشنامه «دختران باغهای قالی» ۱۳۹۰.
لوح سپاس دوازدهمین جشنواره بینالمللی عروسکی دانشجویان دانشگاه هنر ۱۳۹۰.
لوح سپاس چهارمین جشنواره تئاتر کودکان و نوجوانان «آفتابگردان»، استان فارس – مرودشت ۱۳۹۰.
لوح تقدیر و تندیس هجدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودکان و نوجوانان همدان ۱۳۹۰.
جایزه اول بهترین نمایشنامه عروسکی برای کودکان و نوجوانان، از هجدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودکان و نوجوانان همدان ۱۳۹۰.
لوح سپاس از دومین جشنواره «غنچههای شهر»، به عنوان پیشکسوت خدمات اجتماعی و فرهنگی ۱۳۹۰.
لوح سپاس به دلیل شرکت در میزگرد پژوهشی درباره بررسی تئاتر کودکان و نوجوانان ۱۳۸۹.
لوح سپاس دهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی دانشجویان ۱۳۸۶.
نشان ویژه خانهٔ تئاتر در چهارمین دوره جشنهای خانه تئاتر ۱۳۸۶.
تندیس بهترین کارگردانی برنامه عروسکی برای سریال «قصههای شبانه» از چهارمین جشنواره سیما ۱۳۸۲
@arayehha
دانشهای ادبی
۱ دی زادروز سجاد پورقناد
(زاده ۱ دی ۱۳۶۰ تهران) نویسنده موسیقی، خواننده باریتون و نوازنده تار و سهتار
او تحصیلاتش کارشناسی ارشد اتنوموزیکولوژی از دانشکده هنر دانشگاه تهران است و استادانش: مسعود شعاری، هوشنگ کامکار، حسین دهلوی، منوچهر صهبایی، کیوان میرهادی، شاپور رحیمی، علی نوربخش، بهرام ساعد، محمدسعید شریفیان، فلورانس لیپت، خسرو علمیه، آروین صداقت کیش، هومان اسعدی، محسن حجاریان، محمدرضا آزادفر، پیام یوسف و خسرو علمیه هستند.
وی در سال ۱۳۷۹ گروه موسیقی صهبای کهن را تاسیس کرد و با این گروه ضمن اجرای کنسرتهایی در شهرهای مختلف، به ضبط آلبوم «پیمان عشق» (انتشارات ماهور ۱۳۹۲) پرداخت.
از سال ۱۳۸۳ همکاریاش را به عنوان نویسنده با ژورنال موسیقی گفتگوی هارمونیک (HarmonyTalk.com) آغاز کرد و از سال ۱۳۸۶ سردبیر این سایت است.
او در کنار کار روزنامه نگاری و نوازندگی، به عنوان خواننده باریتون نیز فعالیت دارد و در سه اپرا از بهزاد عبدی به همکاری پرداخته که در ضبط و اجرای آن به همراه ارکستر سمفونیک تهران نیز به عنوان سولیست باریتون به ایفای نقش پرداخته است.
از ۱۳۸۹ جشنواره نوشتارها و وبسایتهای موسیقی (سایتها و وبلاگهای موسیقی سابق) را راه اندازی کرده و ۶ دوره به عنوان دبیر این جشنواره و مجری آن بوده است.
وی به غیر از همکاریهای پراکنده با برنامه نیستان (شبکه فرهنگ رادیو) و گفتگوی ایرانصدا (شبکه ایران صدا) از سال ۱۳۹۶ همکاری مداوم با این دو برنامه داشته و همچنین به عنوان کارشناس مجری و تهیهکننده، در تولید بیش از ۲۰ اثر برای موسیقی کودک، در رادیو همکاری داشته است.
@arayehha