باسمه تعالی برهانی بر وحدت وجود ( یعنی انحصار وجود حقیقی در واجب الوجود ) مدعا این است که وجود حقیقی منحصر در ذات واجب الوجود است و چیزی غیر از واجب الوجود، وجود حقیقی ندارد و هرچه غیر آن، وجود بالعرض و مجازی است. به تعبیر دیگر اعتقاد به موجودی غیر خدا شرک ذاتی است و لازمه توحید ذاتی این است که به موجودیت چیزی غیر از خدا اعتقاد نداشته باشیم. زیرا حقيقت «وجود» (كه مقيد به هيچ قيدي و مشروط به هيچ شرطي نیست) يا واجب الوجود بالذات است يا ممکن الوجود بالذاتی است که ذاتا امكام عدم و نيستي دارد؛ و یا ممتنع الوجود است. احتمال دوم باطل است؛ زيرا اگر حقيقت «وجود» ممکن الوجود بوده و امكان عدم داشته باشد لازم مي‌آيد كه هر وجودي و از جمله وجود خداوند نیز ممکن الوجود بوده و امكان عدم داشته باشد؛ زيرا حكم هر حقيقتي به همه افرادش سرايت مي‌كند؛ بنابراين اگر حقيقت «وجود»، امكان عدم داشته باشد وجود خداوند هم كه فردي از همين حقيقت "وجود" است، امكان نيستي دارد و ممكن العدم خواهد بود؛ و اين به معني انكار موجوديت واجب الوجود بالذات است و به الحاد و بي‌خدائي منجر مي‌گردد. همچنین به همین بیان احتمال سوم هم باطل است، و گرنه هر وجودی و از جمله وجود خداوند، ممتنع الوجود بالذات خواهد بود که براهین اثبات وجود خدا آن را نفی می‌کند؛ بنابراين بايد پذيرفت كه حقيقت «وجود»، واجب الوجود بالذات است. در این صورت قبول هر گونه وجود ثانی به معنای پذیرش واجب الوجود دوم است زیرا افراد هر حقیقتی مصداقی از آن حقیقت‌اند پس هر وجود دومی نیز باید واجب الوجود بالذات باشد، بلکه کار به همه خدایی منجر می شود ولی ادله توحید آن را ابطال می‌کنند.پس اعتقاد به وجود ثانی شرک ذاتی است.( این برهان از حجه الاسلام عشاقی است) نقد و بررسی پاسخ نقضی: در نقد این برهان می توانیم به سبک همین برهان بگوییم حقیقت وجود یا واجب بالذات است یا ممکن بالذات و یا ممتنع بالذات. فرض سوم مستلزم انکار هر موجود چه واجب و چه ممکن است که خلاف بدیهی است. فرض اول هم قطعاً نادرست است چون لازمه آن این است که همه موجودات را واجب بدانیم در حالی که جمادات و نباتات و حیوانات و انسان‌ها که اصل وجود آنها بدیهی است و آثار امکانی مانند حادث و متحرک و مشروط و وابسته و نسبی بودن در آنها نیز مشهود و بدیهی است قطعاً واجب الوجود بالذات نیستند. (به ویژه اینکه برخی از مصادیق وجود امکانی و فقری با علم حضوری مشهود است مانند نفس انسان و قوا و افعال و انفعالات آن ) با توجه به اینکه گزینه اول و سوم ابطال شد گزینه دوم صحیح خواهد بود. این امر نشان می‌دهد که اساساً استدلال به سبک مزبور باطل است. پاسخ حلی: باید پرسید مراد از حقیقت وجود بدون هیچ گونه قید و شرط چیست؟ اگر منظور حیثیت تقییدیه است بر اساس اصالت وجود همه موجودات چه واجب و چه ممکن، بدون حیثیت تقییدیه موجودند. یعنی حقیقت وجود منهای حیثیت تقییدیه می‌تواند واجب باشد چنان که می‌تواند ممکن باشد. اگر منظور، حیثیت تعلیلیه است مصداق آن تنها واجب الوجود بالذات است، اما این امر منافاتی با وجود ممکنات ندارد. به تعبیر دیگر حقیقت وجود،صرف نظر از این حیثیت می تواند ممکن الوجود باشد. یعنی با توجه به بداهت وجود ممکنات در خارج و معلوم حضوری بودن برخی از آنها چنانکه گذشت، اثبات می‌شود که حقیقت وجود، اقتضای نفی حیثیت تعلیلیه را ندارد. اگر منظور حقیقت وجود بدون داشتن حیثیت تقیدیه و تعلیلیه باشد باز حقیقت وجود به این معنا منحصر در واجب الوجود خواهد بود اما منافاتی با این امر ندارد که حقیقت وجود منهای این لحاظ در ممکنات مصداق داشته باشد. چنانکه وجود آنها چنانکه گذشت بدیهی و برخی از آنها معلوم حضوری است.از این گذشته آیا مستدل محترم به لوازم نظریه خویش اذعان دارد؟یعنی آیا باور دارد که وجود خود او و استدلال و نظریه و اندیشه او و اندیشه مخالفین او وجود حقیقی ندارد، موجود بالعرض و مجازی است؟ نیکزاد

۱-تفاوت اساسی ای که میان نظریه صدرایی تشکیک خاصی و دیدگاه وحدت وجود عرفانی وجود دارد این است که در تشکیک خاصی، وجودات امکانی،همانند وجود واجبی،مصداق بالذات وجود هستند یعنی حکم موجودیت اولا و بالذات بر آنها صادق است،همانگونه که بر وجود واجب چنین است. این در حالی است که در دیدگاه وحدت وجود عرفانی ، کثرات امکانی مصداق بالذات وجود است.در واقع،در نظریه تشکیک خاصی،کثرات امکانی در تحقق خویش به حیثیت تقییدی وجود حق نیازی ندارند، بلکه تنها به واسطه حیثیت تعلیلی وجود حق تعالی موجودند؛درحالی که حق تعالی به این حیثیت نیز در تحقق خود نیازمند نیست؛ زیرا قائم به ذات است. اما در دیدگاه وحدت وجود عرفانی تاکید می‌شود که ممکنات به خودی خود معدوم اند و تنها به واسطه حیثیت تقییدی شانی حق تعالی، مصداق موجودیت قرار می‌گیرند. ۲-در نظام تشکیک خاصی،علت و معلول دو موطن وجودی متمایز دارند که به انفصال علت از معلول می انجامد، ولی در وحدت وجود عرفانی،وجود حق تعالی ، تمام مواطن حتی مرحله وجودات امکانی و شانی را پر کرده است. از این رو،شئون به نفس وجودی ذی شان موجودند بدون اینکه از حق انفصال داشته باشند.بنابراین می توان گفت در نظام علی و معلولی که در تشکیک خاصی بر آن تاکید می شود،ذات علت از ذات معلول منفصل و موطن وجودی اش نیز ممتاز است.علت در مرتبه وجودی معلول حضور ندارد اما آن را ایجاد کرده است.افزون بر این، هم علت و هم معلول هردو مصداق بالذات موجودیت هستند. بنابراین نظریه،علت هرگز به نحو سریانی در معلول موجود نیست،بلکه تنها می توان گفت کمالاتی که در مرتبه معلول وجود دارد،در مرتبه علت به نحو اعلی و اکمل و به صورت اندماجی موجود است.اما در وحدت وجود عرفانی،علیت به معنای فوق در کار نیست و رابطه علیت به رابطه تشان تبدیل می‌شود.رابطه ای که به شان و ذی شان تقوم دارد.در نظریه وحدت شخصی، موطن وجودی شان جدایی از ذی شان نیست.ضمن اینکه در این دیدگاه شان مصداق بالذات عدم و فقط به صورت مجازی و بالعرض مصداق وجود می باشد.در چنین رابطه ای، ذی شان تمام مواطن وجودی را پر کرده است و هیچ موطنی خالی از حضور وی نیست.ذی شان در عین حال که در مقام اطلاقی خویش، به نحو اندماجی تمام کمالات و صفات شئون را دارد،به واسطه ویژگی سریانی خویش،در موطن شئون نیز حضور وجودی دارد. عدم توجه به این بحث،باعث خلط مباحث می گردد، والتفصیل فی محله داداش زاده

نقد و بررسی ادله حجیت ظن مطلق در موضوعات خارجیه

#اطلاعیه #ترم_دوم 🔶ضمن عرض خداقوت به همه طلاب محترم درس خارج ، به اطلاع می رساند شروع مجدد کلاسها در ترم دوم از فردا روز دوشنبه ۲ بهمن ۱۴۰۲ می باشد. ♦️طلاب محترم تا روز فردا فرصت دارند تا فایل مقاله خویش را به معاونت پژوهش تحویل دهند. با آرزوی سلامتی و موفقیت

استادنیکزاد_ جلسه ۶۱ اصول فقه_ ادله اثبات برائت 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol

خارج فقه-وقف-جلسه۶۴ "داداش زاده" 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol

استادنیکزاد_ جلسه ۶۲ اصول فقه_ ادله اثبات برائت 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol

خارج فقه-وقف-جلسه۶۵ "داداش زاده" 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol

استادنیکزاد_ تفسیر المیزان سوره مبارکه ماعون 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol

خارج وسائل الشیعة،کتاب القضاء(جلسه۶۶) داداش زاده 📖درس خارج مدرسه علمیه خاتم الانبیاء بابل https://eitaa.com/darsekharejsadrbabol