#جریان_شناسی
نهضتی از دل جنگلهای گیلان
سمانه زاهد
سرزمین کهن ایران، تاریخ پر فراز و نشیبی را از سر گذرانده است که بی شک یکی از فرازهای مهم دوران معاصر آن، نهضت جنگل است. نهضتی که به دست مرد خدا میرزا کوچک خان جنگلی با هدف آزادی خواهی، استقلال طلبی و ستیز با استبداد به راه افتاد. اما متأسفانه زودتر از آنکه به اهداف خود دست پیدا کند به دلایل مختلف از جمله نفوذ بیگانگان از هم فروپاشید. نهضت جنگل ۹ سال پس از انقلاب مشروطه و در واقع برای پیگیری مطالبات این انقلاب به افتاد آن هم در اوضاعی که هرج و مرج داخلی، آشفتگی اجتماعی و سیاسی، ناامنی و فقر و دست درازی های قدرت های خارجی بر منابع و امور داخلی ایران، گریبان جامعه و مردم را گرفته و نفس ها را به شماره انداخته بود. این نهضت فقط ۷ سال عمر کرد اما به سبب اهمیت فراوانی که دارد و درس های بزرگی که در دل آن نهفته است، یکی از مهم ترین جنبش های تاریخ معاصر ما نام گرفته است. به مناسبت ۱۱ آذرماه سالروز شهادت میرزا کوچک خان، رهبر بزرگ نهضت جنگل نگاهی به این نهضت خواهیم داشت. در بخشی از این نوشتار میخوانیم:
زمانی که میرزا پا به دیار خود گیلان گذاشت، روس ها این منطقه را زیر سیطره نفوذ خود داشتند و نماینده ی آن ها «نکراسف» همه کاره بود و در تمام امور دخالت می کرد. در ضمن کافی بود به کسی شک کند، او به سختی مجازات می شد. شرایط آن روز گیلان در روزنامه نوبهار اینگونه توصیف شده است: «... در گیلان و مازندران نیز مانند آذربایجان قشون روس روزافزون هستند و شب ها در شهرها گردش می کنند و می گویند چون دولت مرکزی توان نگهداری شهر را ندارد ما این کار را انجام می دهیم.» اما با این اوصاف میرزا از پا ننشست و با اینکه از طرف روس ها تبعید شده بود و حق ورود به گیلان نداشت، دلاورانه کارهای مبارزاتی خود را آغاز کرد. در اولین قدم به صورت مخفیانه با تعدادی از هم فکرانش تماس گرفت و آن ها را به دور خود جمع کرد. یکی از این افراد که در کسما و فومنات نفوذ قابل توجهی داشت، «احمد کسمایی» بود. میرزا به کمک او و از هر طریق ممکن تعدادی اسلحه و فشنگ هم تهیه کرد و اولین هسته ی مبارزاتی خود را در میان جنگل های تولم و فومنات بنا نهاد. پایه های اولیه ی نهضت که گذاشته شد مبارزین با خود عهد کردند تا پیروزی نهایی موی سر و صورت خود را اصلاح نکنند. میرزا ابتدای راه در گزینش یاران جنگل دقت فراوان می کرد. آنان علاوه بر نداشتن سوءسابقه باید قسم وفاداری یاد می کردند. در نهایت قیام جنگل از اردیبهشت ۱۲۹۴ خورشیدی آغاز شد و هفت سال به طول انجامید. پرونده این قیام در آذرماه ۱۳۰۰ با تراژدی شهادت میرزاکوچک خان بسته شد.
📚هر روز یک پارت داستان و معرفی کتب مشهور
در کانال داستانکده
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@dastankadeh
#کتاب #داستان
#جریان_شناسی
نهضتی از دل جنگلهای گیلان (۲)
سمانه زاهد
هفته ی گذشته از میرزا کوچک خان جنگلی و نهضتی که در دل جنگل های گیلان به راه انداخت خواندیم. از مقابله ی آن ها برابر روس و انگلیس، دشمنان قدیمی ایران گفتیم و از ایستادگی شان در مواجهه با استبداد داخلی. به این هم اشاره کردیم که یکی از نقاط روشن زندگی میرزا که دشمنی وثوق الدوله را در پی داشت، مخالفت سخت میرزا با معاهده ننگین ۱۹۱۹ وثوق الدوله بود. و در آخر از اندیشه میرزا برای برقراری نظام جمهوری سخن گفتیم که در نهایت اعلامیه آن با همراهی و همکاری ارتش سرخ شوروی در ۱۸ رمضان ۱۳۳۸ توسط سران جنگل اعلام شد. و حالا در ادامه، ماجرای نهضت جنگل را تا پایان تلخش پی می گیریم، به علل شکست آن توجه خواهیم کرد و به برخی از شبهات درباره ی میرزا این دلاور خطه شمال نگاهی خواهیم داشت. در بخشی از این نوشتار میخوانیم:
گرچه در ظاهر شوروی و انگلیس با هم سر سازش نداشتند و از نظر تفکرات حاکمه مقابل یکدیگر بودند اما تاریخ ثابت کرده هرجا پای منافع و چپاول بیشتر کشورهای دیگر مثل ایران عزیز پیش می آمد حاضر بودند همه چیز را نادیده بگیرند و دست دوستی به سوی هم دراز کنند. در ماجرای نهضت جنگل هم این اتفاق رخ داد. انگلستان که از گسترش نهضت های رهایی بخش ضد استعماری در شرق مثل نهضت جنگل احساس نگرانی می کرد، در فکر برقراری رابطه با روسیه بود، از آن سو رهبران مسکو نیز بر لزوم سازش و عقد قرارداد تجاری با انگلستان تأکید می کردند. در نتیجه مذاکرات، روسیه پذیرفت که از حمایت نهضت جنگل دست بکشد. در ذی الحجه سال ۱۳۳۸ کنگره ی ملل شرق در باکو تشکیل شد. در این کنگره اختلافات میان اعضای حزب کمونیست ایران مقیم قفقاز با اعضای کمیته ی مرکزی درباره ی نهضت جنگل بروز کرد. کمونیست های قفقازی منتقد شیوه ی برخورد خصمانه کمیته مرکزی با نهضت و خواستار همکاری با میرزا بودند. از اینجا به بعد پای فرد دیگری به نام حیدرخان عمواوغلی به جریان نهضت جنگل باز شد. او که بنا به درخواست لنین رهبر کمیته جدید حزب شد برای تجدید روابط با نهضت جنگل اقدام کرد. از طرفی احسان الله خان و خالوقربان هم در نامه ای به میرزا، خواهان همکاری دوباره با او شدند که از طرف میرزا مورد موافقت قرار گرفت!
📚هر روز یک پارت داستان و معرفی کتب مشهور
در کانال داستانکده
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@dastankadeh
#کتاب #داستان