✍️ بازخوانی یک کتاب 👓 «علم تحولات جامعه؛ پژوهشی در فلسفه‌ی تاریخ و تاریخ‌گرایی علمی» ⛳️ قطعه‌ی شماره‌‌ی 8 الف) نظریه‌های فلسفه‌ی تاریخی؛ 1. نظریه‌ی جغرافیایی بنیان‌گذاران نظریه‌ی جغرافیایی تاریخ، یا به‌عبارت‌روشن‌تر، پایه‌گذاران مذهب اصالت جغرافیایی در تبیین #تاریخ، یونانیان بودند. البته، برخی خردمندان #بابل و #ایران و #مصر که به منجمین معروفند، هم‌چنین پیامبران عهد عتیق و اصحاب کلیسا - به‌خصوص سنت #آگوستین و #آکویناس – و از میان مسلمانان ابن‌خلدون به‌نحوی از اصحاب نظریه‌ی جغرافیایی در امر تکامل و پیدایش تمدن و جامعه‌ی انسانی به‌شمار می‌آیند. به‌نظر پیروان این نظریه، عوامل جغرافیایی یعنی آب و خاک و هوا، اصیل‌ترین عامل تشکیل‌دهنده‌ی جامعه و تاریخ و علت تامه‌ی تشخص جامعه‌ها و تمدن‌هاست. آن‌ها با قبول عوامل جغرافیایی به‌عنوان عناصر اصلی و سازنده‌ی محیط معتقدند که این عوامل تاثیر قاطع و تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت تمدن‌ها، پیدایش تاریخ و چگونگی رفتار و خوی آدمی و سازمان‌های اجتماعی و فعالیت‌های انسانی دارند. #عوامل_جغرافیایی در نزد اصحاب این نظریه عبارتند از آب و هوا طبیعی، حرارت، تغییرات فصلی، جریان‌های زیرزمینی، پدیده‌ی جاذبه، جریان رودها و دریاها به‌اندازه‌ای که مستقل از دخالت انسان وجود دارند و #شرایط_کیهانی مستقل از فعالیت‌های آدمی محسوب می‌شوند؛ لذا تغییرات مستقل این عوامل ناشی از روابط ذاتی خود آن‌هاست. از شاخص‌ترین اصحاب متاخر جغرافیاگرایی در #فلسفه_تاریخ می‌توان به فهرست زیر اشاره کرد: مارک، #کارل_ریتر، #هومبولت، #مونتسکیو، #راتزل، بولکه، لوپله، ست چین کوف، #هانتینگتون، آرنولو، هانری گیوت (A.H. Gwuwt)، یوهان جرج کوهل (J.G. Kohl)، اسکار پرشل (O. Perchal)، لاروف (Lavrow)، #مکیندر (Mwscinder)، #کیرچوف (CKirchof) و موگلوله. متقدمین این مکتب نیز عبارت‌اند از: هپیوگراتس (Hefhacrctes)، #افلاطون، ارسطو، تئوسیدیس، گزنفون، هرودوت، استرابو، پولیبوس، اراتوستن، سیسرون، فلوروس، لوکرتیوس و سنکا. ر.ک. پیشین، صص.33-34. پی‌نوشت: اگرچه در متن کتاب، در فهرست جغرافیاگرایان متاخر از کسی به اسم "راتنرل" نام برده شده است، ولی به‌نظر می‌رسد که خطای تایپی در کتاب بوده و احتمال زیاد، باید مدنظر مولف، "فردریک راتزل" است که موسس جغرافیای سیاسی محسوب می‌شود. مهم‌ترین مولفه نظریه‌ی وی، توجه به کشور به‌مثابه یک موجود زنده است که این دیدگاه را در #جغرافیای_سیاسی به بحث می‌گذارد. #علم_جغرافیا #علم_تحولات_جامعه #مکاتب_فلسفه‌ی_تاریخ #جغرافیاگرایی #محیط_طبیعی @doranejadid

| 📌 خلاقیّت جغرافیا ⭕️ محیط اجتماعی یا محیط طبیعی؛ کدامیک موثرتر است؟ پیوند و وابستگی میان «ویژگی‌های فرهنگی هر جامعه» با «مکانی که آثار و نمودهای انسانی در آن زمینه‌ای مساعد می‌یابد»، اساس #علم_جغرافیا را تشکیل می‌دهد. اگر #جغرافیا را علم برخورد انسان با طبیعت بنامیم، می‌توانیم در سیر تکوینی آن، سه دوره‌ی معین و مجزا تشخیص دهیم: 1️⃣ دوره‌ای که موضوعات جغرافیایی در آن، جنبه‌ی توصیفی داشته است؛ 2️⃣ دوره‌ای که مطالعه و کشف نظام معین و وضع #قوانین_جغرافیایی مورد توجه بوده است؛ 3️⃣ دوره‌ای که تغییر سیمای محیط و دگرگونی سیاره‌ی زمین از اختصاصات آن به‌شمار می‌رود. از #محیط که در این‌جا سخن رفت، می‌توان دو عنوان کاملا مشخص استنباط کرد: 🔸 یکی #محیط_اجتماعی شامل: خانه، مدرسه، مسجد، کلیسا، زمین‌های ورزشی، جوامع شهری و روستایی است که همه‌ی سنت‌ها، رفتارها و عقاید شخصی افراد متاثر از آن است. 🔹دیگر، #محیط_طبیعی که نقش‌پذیری و شکل‌یابی جوامع انسانی از آن، بیش‌تر از محیط اجتماعی است. تاثیرات #محیط_طبیعی، همان نقشی را در جوامع انسانی ایفا می‌کند که #محیط_اجتماعی در خصیصه‌های فردی و شخصی پدید می‌آورد. ⏰ پی‌نوشت: به مجموعه‌ عواملى که از خارج، #ارگانيسم را دربر مى‌گيرد و در آن اثر مى‌کند، #محيط مى‌گويند. محيط، مجموعه‌ی شرايط و عواملى است که تاريخ، طبيعت، جامعه، روابط فردى و ويژگى‌هاى خانوادگى و ارثى را مى‌سازد و از درون و برون، فرد را در خود مى‌گيرد و مى‌پروراند. 🌐 https://eitaa.com/doranejadid

| 📌 #جغرافیای_بعثت ⭕️ پهنه‌های جغرافیایی در #طرح_تاریخی_انبیاء 🔹آدمی، خانه‌به‌دوش جغرافیای #زمینِ_دنیا است. برقراری نسبتی حقیقی میان «خصوصیت‌های فرهنگی یک جامعه» با همان «#محیط_جغرافیایی که هر ملتی برای #اسکان و سکونت انتخاب کرده است»، بنیان #علم_جغرافیا را تشکیل می‌دهد. انفتاح و انسداد تمدنی نیز در یک نگاه دقیق، همواره با #امکان_و_امتناع_جغرافیایی پیوند مستقیم داشته است. 🔸جابه‌جایی و #هجرت در #پهنه‌های_جغرافیایی رخ داده است. این هجرت‌ها در نخستین دوره‌ی تمدنی بشر، به ارزش‌های الهیاتی تکیه داشته‌اند. آموزه‌های پیامبران و جامه‌ی تحقق پوشاندن به #سبک_زندگی برپایه‌ی آن آموزه‌ها، نخستین محرک این هجرت‌ها بود. 🔹دل‌بستگان به آیین انبیاء دست به دامان #امتناعات_جغرافیایی شدند و ضمن بهره‌جستن از #گرانی_تعقیب_و_گریز در آن‌سوی کوه‌ها، ماورای بحرها و حیرت بیابان‌ها، محیط نسبتا امنی را برای #زندگی_خوب (آن‌گونه که باور داشتند)، انتخاب کردند. 🔸اگر جلگه #بین‌النهرین اولین سکونت‌گاه #ما_بعد_طوفان باشد، گمان می‌رود #فلات_ایران و قلعه‌های طبیعی آن، یکی از گریزگاه‌های مساعدی است که #قوم_اولین را در دامان خود پناه داد و میزبان تنها ملتی شد که هیچ‌گاه در تاریخ #بت نپرستیده‌اند. 🔹شکل‌گیری آیینی در #ایران_باستان که جوهره‌ی آموزه‌های #ابراهیم_حنیف در آن بازتاب روشنی دارد، این گمانه را تقویت می‌کند. #اقتضائات_جغرافیایی #انشقاق_الهیاتی_جغرافیا #الهیات_جغرافیا #حرکت_عمومی_بشر #ابراهیم 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid

| 🟥 #علم_جغرافیا بعد از #جنگ_جهانی_دوم تاثر و وابستگی شدیدی نسبت به #اقتصاد_نئوکلاسیک پیدا کرد. ازآن‌جایی‌که اقتصاد نئوکلاسیک #قدرت_رقابت را مشروع می‌دانست و آن را امری احترام‌برانگیز می‌شمرد، این امر چنان بر تحلیل #رقابت‌های_ژئوپلیتیکی سایه انداخت و متاثر از #آمریت_جغرافیا نمود که عاملیت‌های انسانی در این تحلیل‌ها به حاشیه رانده شدند. 🔸 مهم‌ترین تاثیر اقتصاد نئوکلاسیک بر تحلیل #مسابقات_جغرافیایی را می‌توان در غفلت از آگاهی‌های پایه‌ای و «معنای انسانی مولفه‌های محیطی» در تفسیر مسائل ژئوپلیتیک مشاهده کرد؛ مفاهیمی هم‌چون: تاثیرات #ایدئولوژی نظام حاکم، موضوعات #قدرت، مدل‌مندی تصمیم‌گیری‌های سیاسی، بازساخت، عامل زمان، #ژئوپلیتیک_سرمایه، #اقتصاد_سیاسی و ساختار جامعه. 🔹 تحلیل یک #فضای_جغرافیایی بدون درنظرگرفتن این مولفه‌ها، تحلیلی ابتر است. بدون ملاحظه‌ی این مفاهیم باید انتظار داشته باشیم بوم‌های مشابه، وضعیت یکسانی داشته باشند؛ حال آن‌که این‌طور نیست. اگرچه پدیده‌های جغرافیایی در تکوین‌شان از #آمریت_محیطی تاثیر می‌پذیرند، اما عمیقا وابسته به انسان، #دولت و #الگوی_تصمیم‌گیری آن‌ها هستند. #مفاهیم_و_تعاریف_پایه 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid