🔰نعل وارونه کاسبان برجام 🔸مکانیسم ماشه، که امروز به صورت رسمی توسط سه کشور اروپایی فعال شد، در نهایت منجر به بازگشت قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت می‌شود؛ قطعنامه‌هایی که قبلاً به صورت مشروط و موقت لغو شده بودند و در چارچوب برجام معلق شده بودند. چه کسانی کوچک‌انگاری کردند؟ 🔸در روزهای اخیر صداهای زیادی شنیده می‌شود که نظام اسلامی و جریان‌های انقلابی را متهم می‌کنند به کوچک انگاری موضوع مکانیسم ماشه. این جریانات که عمدتا غرب‌گراها هستند، همان‌هایی هستند که در زمان توافق برجام با بستن چشم بر مکانیسم ماشه و انکار آن و یا کوچک‌نمایی آن و حتی دفاع از آن به عنوان یک دست‌آورد، اجازه دادند تا چنین خطای راهبردی رخ دهد. حالا آنها با فراری رو به جلو در حال متهم کردن دیگران هستند. اصطلاحا نعل وارونه زده‌اند و عملیات فریب انجام می‌دهند. 🔸در حالیکه در همان ده سال پیش جریان منتقد و دلسوز انقلابی با بررسی علمی به خطرات پذیرش این مکانیسم اشاره کرده بود. دکتر سعید جلیلی در جلسات کمیسیون برجام در مجلس شورای اسلامی به صراحت از اشتباه بودن پذیرش چنین سازوکاری صحبت کرد اما همان زمان جریان تسلیم‌طلب و غرب‌گرا و البته برخی از اصول‌گرایان محافظه‌کار که همگی در حال حاضر ذیل چتر وفاق جمع‌شده‌اند، یا سخنان ایشان را نشنیده گرفتند و یا حتی به مخالفت با آن پرداختند. صحبت‌های آقای ابوترابی در رد سخنان مستند و علمی دکتر جلیلی یکی از آن‌هاست و صحبت‌های خلاف واقع ظریف در آن جلسات نیز همگی وجود دارد. 🔸حالا نیز همان‌ها با همان مقاصد سیاسی به دنبال هوچی‌گری و القای مباحث خلاف در ذهن مردم هستند تا نظام سیاسی را با فشار مردم به سمت افتادن در چاهی بزرگتر و خطرناک‌تر از چاله مکانیسم ماشه سوق دهند. برای همین لازم است ضمن طرح سوال از قهرمانان دیپلماسی که چرا چنین سازوکار غلطی را پذیرفتند و چرا در این زمینه دروغ گفتند، به تبیین دقیق ابعاد بازگشت قطعنامه‌ها پرداخت. ▫️اثرات اقتصادی بازگشت قطعنامه‌ها 🔸بررسی اثرات این اقدام در حوزه تحریم‌ها از دو مسیر امکان‌پذیر است: یکی، تحلیل محتوای خود قطعنامه‌ها، و دیگری، بررسی تجربی و میدانی از اثرات گذشته آنها. در مسیر اول، چهار قطعنامه — از جمله قطعنامه‌های ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳ و ۱۹۲۹ — مورد توجه قرار می‌گیرند. این قطعنامه‌ها بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ تصویب شدند و اکنون با فعال شدن مکانیسم ماشه، احتمال بازگشت آنها وجود دارد. اما اگر بخواهیم به صورت خلاصه و مختصر به اثرات اقتصادی این موضوع اشاره کنیم، باید گفت که محدوده تحریم‌های حاصل از قطعنامه‌های شورای امنیت، عمدتاً بر فعالیت‌های هسته‌ای و برخی فعالیت‌های نظامی ایران متمرکز است و به طور مستقیم و گسترده به بخش‌های اقتصادی غیرنفتی یا ساختارهای عمده اقتصاد ملی نمی‌پردازد. این در حالی است که تحریم‌های یکجانبه آمریکا، که طی سال‌های متمادی و به صورت مستمر علیه ایران اعمال شده‌اند، گستره بسیار وسیع‌تری داشته و تأثیرات اقتصادی عمیق‌تری داشته‌اند. 🔸از نظر تجربی نیز این موضوع قابل بررسی است. دوره فعالیت این قطعنامه‌ها از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۴ بوده است و آمارها و روندهای اقتصادی ایران در آن دوره نشان می‌دهد که اثرات اقتصادی مستقیم و شدیدی از این تحریم‌ها در مقایسه با تحریم‌های آمریکایی دیده نشد. به عبارت دیگر، تحریم‌های شورای امنیت، با وجود ماهیت بین‌المللی‌شان، در عمل تأثیر محدودی بر اقتصاد ایران داشتند. نکته مهمی که باید تأکید شود، این است که این اقدامات می‌توانند جوّ روانی خاصی در جامعه ایجاد کنند. این جو، چه به دلیل تبلیغات، چه به دلیل تفسیرهای سیاسی، ممکن است تأثیراتی در بازارها و رفتار اقتصادی مردم بگذارد. اما این تأثیرات بیشتر موقت و روانی هستند و با مدیریت صحیح و ارائه تدبیرهای اقتصادی، قابل کنترل و تعدیل می‌باشند. 🔸در نهایت، باید به این نکته نیز اشاره کرد که چین و روسیه، به عنوان دو بازیگر مهم بین‌المللی، این اقدام کشورهای اروپایی را نه تنها رد کرده‌اند، بلکه آن را نامشروع و خارج از چارچوب برجام دانسته‌اند و در این رابطه بیانیه‌هایی صادر کرده‌اند. این موضوع احتمال دارد که میزان تعهد این دو کشور به اجرای حتی همین محدوده کوچک تحریم‌ها را کاهش دهد. با توجه به نقش مهم چین در روابط اقتصادی ایران، این موضع‌گیری می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد واقعی تحریم‌ها داشته باشد. 🔸در مجموع، با توجه به ماهیت محدود تحریم‌های شورای امنیت، سابقه تجربی آنها، و موضع‌گیری کشورهایی مانند چین و روسیه، به نظر می‌رسد که فعال شدن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی، در کوتاه‌مدت منجر به تغییر چشمگیری در وضعیت اقتصادی ایران نخواهد شد. 💬 #مسعود_براتی 🔘 بله | ایتا | سروش‌پلاس | اینستاگرام | تلگرام @Kayhan_Online