نفت: نفرین یا نعمت؟ دکتر اشتریان، عضو هیات علمی سیاست گذاری عمومی دانشگاه تهران، که سابقه قابل تاملی در همکاری با محافل اندیشکده‌ای نیز دارد، در یادداشتی به نشانی زیر ضمن توجه دادن دولت چهاردهم و معاون اول آن به مساله مکران، ایده انتصاب یک مدیر تراز ملی برای مدیریت مکران و تجمیع سرمایه قدرت برای توسعه آن منطقه را مطرح نموده است. https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-941034 فارغ از ایده کلانی که در یادداشت فوق مطرح شده، نویسنده در جایی از متن این قول را از عبدالرحیم کردی نقل می‌کند که "اقتصاد ایران، ترانزیتی و لجستیکی بوده است. راه شاهی، آمدن اسکندر به اینجا، دوره هخامنشی و کاروانسراها و... . همه اینها نشان می‌دهد ما دچار نفرین شده‌ایم که صاحب #نفت شدیم و از آنجا به بعد همه چیز یادمان رفت. اگر صاحب نفت نشده بودیم، قدرت‌مان خیلی بیشتر از این چیزی که الان هست، بود؛ چون نفت ما را دچار یک‌سری گرفتاری‌ها کرد. به حواشی و مسیرهایی رفتیم که بنیان و ویژگی ذاتی و #مزیت_رقابتی منطقه‌مان را از دست دادیم». صرف نظر از اینکه اقتصاد ایران، ترانزیتی و لجستیکی بوده یا خیر، یادآوری این واقعیت ضروری است که ظاهرا با شروع و گسترش عصر تجارت ماورا بحار (که توسط پرتقالی‌ها و اسپانیایی‌ها شروع و بعدها توسط سایر ملل اروپایی خاصه هلندی‌ها و فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها ادامه پیدا کرد) در حدود 4 قرن پیش، مزیت رقابتی ایران در حوزه تجارت منطقه‌ای و جهانی، که تا حد زیادی مرهون #موقعیت_جغرافیایی کشور بود، رو به تضعیف نهاد. گویا تلاش‌ها در عصر صفویه برای بازیابی این مزیت روی شبکه بری متمرکز بوده و گزارش‌های چندانی در خصوص کنش قابل ملاحظه صفویان در تضعیف تجارت بحری و یا مشارکت در گسترش آن ضمن جایابی ایران در آن در دست نیست. تلاش‌ها در دوران افشاریه، زندیه و قاجاریه نیز عمدتا در جهت حفظ تمامیت ارضی و بازگشت به سرحدات قبلی بوده و گزارشهای چندانی از موفقیت آن سلسله‌ها در بازیابی مزیت رقابتی ایران حتی در حوزه تجارت بری در دسترس نیست. به ویژه، در عصر قاجار در نتیجه رقابت بین دو قدرت بزرگ وقت، یعنی روسیه و انگلیس، بخشهای قابل ملاحظه‌ای از سرزمین تحت فرمانروایی آنها نیز از دست رفت. اشاره به این نکته ضروری است که اساسا بخش مهمی از رقابتهای بین قدرتهای بزرگ این ادوار برای تسلط بر شبکه تجاری بوده و در این چارچوب، تجزیه کشورها و ایجاد کشورهای جدید بخشی از راهکار قدرتهای بحری (خاصه انگلیس) برای از رونق انداختن تجارت بری بوده است. ماجرای از دست دادن اراضی، که روی مزیت رقابتی ایران در تجارت بری تاثیر می‌گذاشت، حتی در دوره پهلوی نیز ادامه پیدا کرد. کشف نفت در ایران، امکان تامین مالی دولت مرکزی نسبتا مقتدر و فراتر از آن، تامین مالی اشکالی از #مدرن‌سازی و #توسعه را فراهم کرد. شاید بدون نفت و بنیان‌هایی که به لطف آن ایجاد شده، به ویژه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، حفظ تمامیت ارضی کشور بسیار دشوار و حتی غیرممکن بود؛ و اگر ایرانی با وسعت و گستره فعلی نبود، امروز به راحتی نمی‌شد از مزیت جغرافیایی ایران در حوزه تجارت منطقه‌ای و یا حتی فرامنطقه‌ای صحبت کرد. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis https://rubika.ir/economicanalysis https://t.me/economicanalyses

در میانه تهدیدات و تبلیغات دشمنان در مورد حمله به تاسیسات #نفت و #گاز کشورمان، وزیر نفت در اقدامی شایسته، با سفر به عسلویه راهی سکوهای گازی کشور در آب‌های خلیج فارس شد و با کارکنان سختکوش دیدار و گفت‌وگو کرد. امید که ایشان در اسرع وقت پیشبرد ضربتی طرح‌های #صرفه‌جویی و #بهینه‌سازی انرژی مربوط به حوزه وظایف وزارت نفت به‌ویژه در حوزه گاز، نظیر «مديريت، كاهش مصرف و جلوگيري از هدر رفت گاز طبيعي در ساختمانها» و «بهبود پالایشگاه‌های گازی» را نیز در دستورکار قرار دهد. #سرمایه_اجتماعی ارزشمندی که با انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، عملیات‌های وعده صادق 1 و 2 و نماز جمعه نصر تقویت شده و ارتقای یافته است، باید برای پیشبرد چنین طرح‌هایی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis https://rubika.ir/economicanalysis https://t.me/economicanalyses