.
#آداب_مناظره
گفتگوی مفضل از یاران امام صادق(ع)، با ابن ابیالعوجا، نمونهای است که روش گفتگوی امام صادق(ع) را به صورت غیرمستقیم نشان میدهد. روزی مفضّل او را نزدیک قبر پیامبر صلی الله علیه و آله دید که نشسته است و وجود خدا را انکار میکند. مفضل از بیان وی خشمگین میشود و زبان به فحاشی گشوده، ادب گفتار را مراعات نمیکند. ابن ابیالعوجاء به وی میگوید: چرا این طور حرف میزنی؟ اگر از یاران جعفر بن محمّد هستی، او این گونه با ما حرف نمیزند و با مانند دلیل تو با ما بحث نمینماید. او پیش از تو، حرفهای ما را شنیده؛ ولی هیچ وقت در صحبت، با ما بدزبانی نکرده و جز پاسخ حرفهای ما، سخن اهانتآمیزی نگفته است. او با کمال بردباری و متانت به سخن ما گوش میدهد و از ما میخواهد که هر چه دلیل بر عقیده خود داریم، بیاوریم. پس از این که حرفهای ما تمام شد ـ در حالی که ما به خیال خود، او را محکوم کردهایم ـ او شروع به صحبت میکند و با چند کلمه کوتاه تمام حرفهایی را که زدهایم، باطل میسازد و با استدلالهای متین خود، راه هرگونه بهانه جویی را بر ما میبندد، به طوری که نمیتوانیم پاسخهای او را رد کنیم. اگر تو هم از یاران او هستی، این گونه با ما حرف بزن (مجلسی،۱۴۰۳،ج۳،ص۵۸-۵۷).
ابندرید در المجتنی، مناظره امیرالمؤمنین(ع) و یهودی را نقل میکند که در آن علی(ع)، وی را با عبارت أخا الیهود، مورد خطاب قرار میدهد و این برخورد توأم با مهر و عطوفت امام(ع)، در مخاطب اثر کرده و وی در پاسخ امام(ع)، عبارت مولای به کار میبرد.
ابنکثیر دمشقی در البدایة و النهایة نامهای از حضرت سیدالشهدا(ع)، نقل میکند که ایشان مخاطبان نامه را با لفظ برادر خطاب میکنند. «مِن الحسین بن علی(ع) إلی إخوانه من المؤمنین و المسلمین»(ابن کثیر، ۱۴۰۹، ج۸، ص۱۶۸).
#انتخابات
.