محمدجواد توکلی- یادداشتهای اقتصادی
🌀هوش مصنوعی خیلی هم باهوش نیست! 🔹برخی تصور میکنند که هوش مصنوعی معجزه میکند و میتواند به جای ما پ
🌀هوش مصنوعی اقتصاد بازار آزاد سرمایهداری
🔹برای آزمون این ادعا که هوش مصنوعی همان جمعبندی اقتصاد متعارف را برای اقتصاد ایران ارائه میدهد، از هوش مصنوعی Deep Seak پرسیدم :
⁉️برای کاهش تورم در ایران چه کارهایی باید انجام داد؟
🔻 خلاصه پاسخ دیپ سیک:
🔹برای کاهش تورم در ایران، ... راهکارهای کلیدی ارائه میشود:
🔹۱. سیاستهای پولی و مالی
🔻کنترل نقدینگی:
کاهش رشد پایه پولی از طریق محدودیت در استقراض دولت از بانک مرکزی.
افزایش نرخ سود بانکی به صورت واقعی (فراتر از نرخ تورم) برای کاهش تقاضا و تشویق پس انداز.
🔻اصلاح نظام بانکی:
حل معضل بدهیهای غیرجاری (NPLs) و تقویت نظارت بر بانکها برای جلوگیری از خلق پول خارج از کنترل.
🔻انضباط بودجهای:
کاهش کسری بودجه دولت با اصلاح یارانه ها (هدفمندی یارانهها به جای حذف کلی)، کاهش هزینههای غیرضروری، و افزایش درآمدهای مالیاتی.
جلوگیری از تأمین مالی کسری بودجه از طریق چاپ پول.
🔹۲. ثبات نرخ ارز
🔻یکسانسازی نرخ ارز:
کاهش شکاف بین نرخ رسمی و بازار آزاد با ایجاد شفافیت و مدیریت ذخایر ارزی.
مبارزه با قاچاق ارز و کاهش فشار سفته بازی در بازار.
کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی:
متنوع سازی صادرات غیرنفتی (مانند صنایع پتروشیمی، معدنی، و کشاورزی) برای کاهش شوک های ارزی ناشی از نوسانات قیمت نفت.
🔹۳. بهبود محیط کسب وکار و تولید
حمایت از تولید داخلی:
کاهش هزینههای تولید (انرژی، حمل ونقل، مالیات) برای بنگاهها.
تسهیل دسترسی به مواد اولیه و فناوری با رفع موانع وارداتی ناشی از تحریمها.
جذب سرمایه گذاری خارجی:
بهبود روابط بینالمللی و کاهش ریسک سیاسی برای جلب سرمایه گذاران.
ایجاد مناطق ویژه اقتصادی با قوانین شفاف.
🔹۴. مقابله با فساد و شفافسازی
تقویت حکمرانی اقتصادی:
مبارزه با فساد سیستماتیک در تخصیص منابع، واردات، و نظام بانکی.
شفافیت در معاملات دولتی و خصوصیسازی واقعی (نه انتقال انحصارها).
اصلاح قوانین:
بازنگری در قوانین مالیاتی، گمرکی، و تجاری برای کاهش رانت و رشوه.
🔹۵. سیاستهای اجتماعی همراه با تورم
حمایت از اقشار آسیبپذیر:
پرداخت یارانههای نقدی هدفمند به جای یارانههای کالایی عمومی.
تنظیم دستمزدها بر اساس تورم واقعی و جلوگیری از کاهش قدرت خرید.
آموزش و آگاهیبخشی:
مدیریت انتظارات تورمی از طریق شفافیت در سیاستها و گزارشدهی منظم.
🔹۶. دیپلماسی اقتصادی
کاهش فشار تحریمها:
تعامل سازنده با جامعه بینالمللی برای لغو یا کاهش تحریمها (مانند احیای برجام یا توافقات جایگزین).
استفاده از مکانیسمهای مالی جایگزین (مانند مبادلات پیمانکاری) برای تسهیل تجارت.
🔹۷. تقویت زیرساختها و فناوری
سرمایهگذاری در زیرساختهای دیجیتال و لجستیک:
کاهش هزینههای مبادله و بهبود بهرهوری در زنجیره تأمین.
توسعه فناوری و نوآوری:
حمایت از استارت آپها و صنایع دانش بنیان برای ایجاد اشتغال و ارزش افزوده.
🔹چالشهای کلیدی
وابستگی به درآمدهای نفتی و نوسانات قیمت نفت.
تحریمهای بینالمللی که دسترسی به منابع ارزی و فناوری را محدود میکند.
ضعف ساختارهای نهادی و مقاومت در برابر اصلاحات.
🔹جمع بندی
کاهش تورم در ایران نیازمند اراده سیاسی قوی، هماهنگی بین نهادها، و اجرای همزمان اصلاحات پولی، مالی، ساختاری، و بین المللی است. بدون حل ریشه های تورم (مانند کسری بودجه، نقدینگی انبوه، و تحریمها)، اقدامات مقطعی اثرگذاری پایدار نخواهند داشت.
🌀پینوشت: پاسخ هوش مصنوعی دیپ سیک که چینی است و انتظار میرود تحلیلی متفاوت از تحلیل اقتصاد متعارف ارائه دهد، خیلی از تحلیل اقتصاد سرمایه داری متفاوت نیست. راه حل پیشنهادی کاهش کسری بودجه دولت، کاهش شکاف نرخ ارز رسمی و بازار آزاد،.. است. البته پیشنهادهای نامتعارفی هم ارائه شده ولی تحلیل و پیشنهادهای محوری مبتنی بر اقتصاد متعارف کلاسیک و نئوکلاسیک است.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
سهم بخش های مختلف در مصرف برق
🔻صنعتی ۳۶٪
🔻خانگی ۳۱٪
🔻کشاورزی ۱۶٪
🔻عمومی ۱۱٪
🔻تجاری ۶٪
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀اقبال شهید رئیسی به اقتصاد اسلامی
🔻شهید رئیسی از معدود رئیس جمهورهایی بود که به محققان اقتصاد اسلامی اقبال کرد، جلسهای حضوری با آنها گرفت و برخی از آنها را بصورت محدود به کارگرفت؛ اگر این اقبال کامل میبود،و مثلاً دکتر داودی را به ریاست بانک مرکزی میگماشت و طرفداران #شوکدرمانی را کنار می زد، قاعدتاً اتفاقات بهتری رقم میخورد و معجزه اقتصادی مهار تورم ۱۳۷۴ در ۱۴۰۲ به دست امثال دکتر شرافت و داودی (بشنوید)رقم میخورد(بشنوید)؛ ولی دغدغه ایشان نسبت به معیشت مردم و پرکاری ایشان ستودنی بود، اینکه نتیجه برخی از مجاهدتهای ایشان در سفره محرومین ننشست را باید نتیجه غلبه گفتمان اقتصادی عاریتی شوکدرمانی و بازار گرایی افراطی در کشور دانست که سالها است بر اقتصاد ایران چمبره زده است و یکی از مصادیق بارز #نفوذ_اقتصادی است، گفتمان مهندسانی که میخواهند برای همه چیز بازار درست کنند و مشکلات اقتصادی را تنها با سیاست های کور قیمتی حل کنند!
🔹به نظر میرسد شهید رئیسی این اواخر به این نتیجه رسیده بود که برخی سیاستهای اقتصادی از جمله حذف ارز ترجیحی چندان هم مناسب نبود، شاید هم به این نتیجه رسیده بود که بسیاری از مشکلات کشور را باید با اصلاح نظام بانکی و مقابله با نقش مخرب برخی بانکهای خصوصی حل کرد، و شاید همین التفات برای برخی سنگین بود.
🔹یادش گرامی،هنوز #حسرت رسانهای شدن جلسهای که محققان اقتصاد اسلامی در ماه رمضان ۱۴۰۱ خدمت ایشان داشتند به دلم مانده است (اینجا)، کاش میشد فیلم آن جلسه منتشر شود، البته پیشنهادات آن جلسه در کتابی (اینجا) تقدیمشان شد.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
4.2M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🌀 افزایش قیمت ارز، آنگاه افزایش قیمت نهاده تولید ، آنگاه از دست دادن بازارهای صادراتی و آنگاه افزایش بیکاری
♦️بزودی شاهد توقف صادرات شکلات و بیسکویت ایران خواهیم بود
فرهاد تاجیک عضو هیأت مدیره انجمن شیرینی و شکلات:
🔹دولت ناگهان قیمت آرد صنایع را ۷۰ درصد گران کرده و قیمت شکر را هم از ۳۵ هزار تومان به ۴۷ هزار تومان رسانده است/بخاطر سیاستهای دولت، بزودی کل بازار صادراتی شکلات و بیسکویت ایران را تقدیم ترکیه و عربستان خواهیم کرد.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀 داستان یک کودتای اقتصادی
🔹 بین سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۳ آلنده با اجرای برخی سیاستهای اقتصادی، از جمله ملی کردن برخی صنایع تحت سیطره شرکتهای بزرگ آمریکایی باعث رونق اقتصاد شیلی شد.
🔻 موفقیت های آلنده منافع اقتصادی آمریکا را به خطر انداخته بود، سازمان سیا یک کودتای اقتصادی و سیاسی را علیه آلنده تدارک دید.
🔹 میلتون فریدمن در این مسیر مسئولیت تربیت ۲۰۰ اقتصاددان شیلیایی در دانشگاه شیکاگو را برعهده گرفت.
🔹 وقتی دولت آلنده با کودتای نظامی آمریکایی بدست ژنرال پینوشه در سال ۱۹۷۳ سرنگون شد, نوبت به #کودتای_اقتصادی رسید.
🔹 بچههای شیکاگو تربیت شده در مکتب شوک درمانی فریدمن که به شیلی برگشته بودند، طرح آجر را به پینوشه عرضه کردند.
🔹 پینوشه سمتهای بالای مدیریت اقتصادی شیلی را به بچههای شیلیایی شیکاگویی واگذار کرد و طرح شوک درمانی آنها موسوم به طرح آجر را هم با خشونت تمام اجرایی کرد. کاهش مخارج دولت، لغو کنترل قیمتها، خصوصی سازی گسترده و حذف موانع واردات از جمله سیاستهای فریدمنی بود که در شیلی اجرا شد.
🔹 نتیجه فاجعه بار بود، تنها یکسال پس از شروع اجرای سیاستها، نرخ تورم ۳۷۵ درصد شد، فقر به شدت گسترش یافت و آشوبهای اجتماعی فراگیر شد که به شدت سرکوب شد.
🔹 کودتای نظامی مشابهی در ۱۹۷۶ در آرژانتین عملیاتی شد و ژنرال ویدال هم بچههای شیکاگویی آرژانتینی را در پستهای اقتصادی بالا نشاند و توصیه های آنها را اجرایی کرد. در نتیجه فاجعه ای مشابه شیلی رخ داد، کارخانه های زیادی تعطیل شدند، فقر گسترش یافت و تورم زبانه کشید.باز هم اعتراضات مردمی خیلی شدیدتر از شیلی سرکوب شد.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀 انحرافات مکتب اقتصادی شیکاگو
🔹مشکل تفکر مکتب اقتصادی شیکاگویی فقط شوک درمانی در رهاسازی قیمتها نیست که بگوییم اگر تدریجی شد مشکل حل میشود، مشکل در توصیه به بازاری کردن همه چیز است، از شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد، که اجرای آن همواره موجب بحران اقتصادی و اجتماعی شده است.
🔹مشکل سیاستی مکتب اقتصادی شیکاگویی در خصوصیسازی افراطی است، مشکل در مقررات زدایی کور است، مشکل در یارانه زدایی مخرب و ناعادلانه است. مشکل در اعتماد افراطی به سیاست قیمتی است. مشکل مینایی آن هم پذیرش نظریه دولت شر و در مقابل بازار آزاد خیر است. آنها فکر میکنند بازار آزاد و ابزار جادوییاش یعنی قیمت همه مشکلات اقتصادی را حل میکند و فقط کافی است همه چیز را به دست نامرئی بازار بسپارید!
🔻در مکتب اقتصادی شیکاگویی، #شوکدرمانی یک تکنیک است مشابه تکنیک شوک درمانی در پزشکی به شیوه دکتر ایوان کامرون که با وارد کردن شوک عصبی به بیماران روانی میخواهد حافظه آنها را پاک کند. این تکنیک برای ایجاد بازار آزاد برای همه چیز، خشونت را هم تجویز میکند، بی رحمی را هم مجاز میپندارد. براساس این تکنیک باید #رعب و وحشت را بر مردم حاکم کرد، تا اصلاحات دردناک بازار آزادی را بپذیرند، کاری که آنها در شیلی (۱۹۷۳), آرژانتین (۱۹۷۶), انگستان تاچر(۱۹۷۹)، آمریکای ریگان (۱۹۸۰)، شوروی یلتسین (۱۹۹۱), شرق آسیای (۱۹۹۷) ، عراق پل برمر (۲۰۰۳), آمریکای بحران مالی (۲۰۰۸) و حتی در بحران کرونای اخیر(۲۰۱۹)انجام دادند.
🔻این نوع شوک درمانی در اقتصاد ایران بعد از جنگ (۱۳۷۴, ۱۳۹۱ و ۱۳۹۸) در دولتهای مختلف توصیه و حتی اجرا شده است
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀اقتصاد اسلامی نوعی مکتب اقتصادی است که بیانگر شیوه حکمرانی اقتصادی مورد نظر اسلام است؛ اقتصاد اسلامی بیانگر شیوه تقدیر و تدبیر معیشت فردی و جمعی اسلامی است، اقتصاد اسلامی تحلیل علمی هم دارد و یا باید داشته باشد، همانطور که تحلیل هنجاری هم دارد، و از تحلیل علمی خود برای ارائه راهبردهای دستیابی به اهداف تعیین شده در بخش هنجاری استفاده میکند.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🔹بستن تمامی راههای دورزدن تحریم با تصویب پیمان مقابله با تروریسم پس از تصویب پیمان مقابله با پولشویی پالرمو
🔻در پیمان مقابله با پولشویی پالرمو، که هفته پیش توسط مجمع تصویب شد، دورزدن تحریم جرم انگاری شده است، چرا که دورزدن تحریم نیازمند اقداماتی همچون فرایندهایی مانند پنهانکردن اطلاعات حقیقی، ایجاد شرکت پوششی و دادن اطلاعات اشتباه مانند اعلام مبدأ و یا مقصد صوری و اعمالی ازاینقبیل، که پولشویی محسوب میشوند و در پیمان پالرمو جرم انگاری شدهاند.
🔻 مجمع تشخیص بنا دارد پیوستن به پیمان مقابله با تروریسم (CFT) را هم هفته آینده بررسی کند.تصویب این معاهده بسیار بیشتر از پالرمو برای ایران دردسرساز خواهد شد. چرا که تعریفی که در کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم آمده است، تعریفی بسیار کلی، مبهم و تفسیرپذیر است و میتواند در آینده منشأ بهانهجوییهای جدید علیه ایران شود. بر اساس ماده ۶ کنوانسیون CFT، کشورهای عضو حق ندارند ملاحظات سیاسی، فلسفی، عقیدتی، نژادی، قومی، مذهبی و ... را در تعیین مصادیق تروریسم دخالت دهند.
🔹 حق تحفظ گذاشتن هم فایدهای ندارد، چون زمانی قبول میشود که مورد اعتراض سایر اعضای پیمان پالرمو و سی-اف-تی قرار نگیرد. وقتی کشور یمن برای پیوستن CFT، حق تحفظی را برای خود درباره ماده 2 و ماده 24 قائل شد، استرالیا بیانیهای صادر کرد و حق شرط ماده 2 یمن را نپذیرفت. مصر هم اعلام کرد مقاومت ملی را مصداق تروریسم نمیداند،ولی آمریکا بیانیه داد که این تفسیر را نمیپذیرد.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀طرح جایگزین/ مکمل مذاکره با آمریکا
🔹این روزها بحث طرح جایگزین مذاکره با آمریکا (پلن B) و ایده چرخش به شرق و سفر عراقچی به مسکو و پکن مطرح شده است. آمریکا با چماق قوی تهدید جریان ارزی به کشور با تحریم های پیدرپی پیش از هر دور مذاکره و هویچ ضعیف ادعای رفع تحریم، ما را در بازی برد-باخت گرفتار کرده است و در حال نهادینه سازی تعلیق اقتصاد ایران به مذاکره است.
🔹 هرچند چرخش به سمت چین و روسیه راهگشا است، طرح جایگزین اساسی، طرح جایگزینی واردات و برنامه ریزی برای کاهش وابستگی تولید داخلی به نهاده وارداتی است.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
🌀 مشکلات اقتصادی ایران ریشه در #ناترازی ندارد، بلکه علت اصلی آن #ناآگاهی (تحلیل اشتباه از مشکلات اقتصادی کشور و تجویز نسخه نادرست)، #ذینفعی (وجود تعارض منافع و فدا کردن منافع عمومی برای جلب منافع شخصی)و #ناتوانی (ضعف در اتخاذ تصمیم مناسب در زمان مناسب و انتخاب راحتترین راهحل از جمله افزایش قیمت) است.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2
هدایت شده از اقتصاد جمعیت و تربیت فرزند
🌀مستند راه بازگشت ( تاثیر کاهش جمعیت بر اقتصاد ژاپن )
🔹تاثیر وحشتناک کاهش جمعیت بر اقتصاد ژاپن این کشور را بدهکارترین کشور دنیا کرده است به طوری که هزینه نگه داری از نسل پیر به دوش نسل کارآمد کنونی افتاده است.این مستند به شکل زیبا رابطه پیشرفت اقتصادی و افزایش نسل و در غیر این صورت شیب سقوط اقتصاد با سقوط جمعیت و کاهش آن را به تصویر کشیده است .اتفاق وحشتناکی که در سی سال آینده در ایران هم اتفاق خواهد افتاد.
مستند را اینجا ببینید👇
https://www.aparat.com/v/uPF2p
Eitaa.com/eqtesadejamiat
82.6M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🌀 عاقبت شوکدرمانی بچه های شیکاگو در شیلی از دهه ۱۹۷۰ تا کنون
🔹 سال ۲۰۱۹ مردم شیلی در اعتراض به افزایش قیمت مترو به خیابانها آمدند
🔹 سال ۱۹۷۳، یعنی ۴۵ سال قبل، هم مردم شیلی در اعتراض به افزایش شدید قیمت ها به خیابانها ریختند.
🔹 اعتراضها نتیجه کودتای اقتصادی علیه مردم شیلی به دست بچه های شیکاگوی تربیت یافته در مکتب اقتصادی میلتون فریدمن بود.
🔹نسخه فریدمن برای اقتصاد شیلی در قالب طرح آجر توسط بچههای شیکاگو طراحی و با خشونت تمام اجرا شد. کاهش مخارج دولت، لغو کنترل قیمتها، خصوصی سازی گسترده و حذف موانع واردات از جمله سیاستهای فریدمنی بود که در شیلی اجرا شد.
🔹 نتیجه فاجعه بار بود، تنها یکسال پس از شروع اجرای سیاستها، نرخ تورم ۳۷۵ درصد شد، فقر به شدت گسترش یافت و آشوبهای اجتماعی فراگیر شد که به شدت سرکوب شد.
✍️توکلی eitaa.com/eqmoq2