📚 بررسی جریانهای مارکسیستی ✍🏼 قسمت ۲۳ 🔰جریان شناسی چپ در ایران وقتی از جریانی سیاسی بحث می‌شود، بی‌تردید باید آن را در مباحث جامعه‌شناسی سیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و پیگیری کرد. یکی از موضوعات جامعه‌شناسی سیاسی، جریان‌شناسی سیاسی است.طبیعتا وقتی از «جریان چپ» بحث می‌شود منظور سیر تطورات تاریخی این جریان در بستر زمانی و مکانی مشخص است. البته در اینجا بررسی نقش جریان چپ در مکان و زمان خاص یعنی ایران در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ مد نظر است. ابتدا لازم است مقدمه‌ای نسبتا مختصر در باب تاریخچه شکل‌گیری این حزب در ایران معاصر بیان شود. ♦️زمینه های شکل‌گیری حزب توده در ایران غالب نویسندگان «تاریخ چپ» در ایران بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که ظهور جریان چپ در این کشور، به حضور کارگران و مهاجران ایرانی در قفقاز، به‌ویژه شهر باکو و شرکت آنان در تشکیلات سوسیال‌دموکرات‌ها بازمی‌گردد. طبق این نظر سازمان سوسیال‌دموکرات ایران (اجتماعیون عامیون) را سازمان همت (شعبه‌ای از حزب سوسیال‌دموکرات کارگری روسیه) با کمک بلشویک‌ها به رهبری لنین پی‌ریزی کرد. البته در نقد این دیدگاه گفته شده جامعه کارگری ایرانیان مهاجر در موقعیتی نبود که حزب یا سازمانی تشکیل دهد و در پیدایی جنبش سوسیالیستی و کمونیستی در ایران نقش داشته باشد.انجمن‌های غیبی، نخستین سازمان‌های سوسیال‌دموکراسی بود که با تاثیرپذیری از جنبش سوسیال‌دموکراسی قفقاز و روسیه در ایران تاسیس شد. 🔹اما فعالیت جدی احزاب در ایران با جنبش مشروطیت و تشکیل مجلس شورای ملی آغاز شد و اشخاص با دیدگاههای خاصی به تشکیل حزب دست زدند. از جمله این احزاب باید به حزب سوسیال دموکرات اشاره کرد که دارای تمایلات کمونیستی بود و سلیمان میرزا اسکندری، حیدرخان عمواوغلی، محمدرضا مساوات، ملک المتکلمین، سیدجمال الدین واعظ اصفهانی، یحیی دولت آبادی و ... در این مجموعه ها فعالیت می کردند. با توجه به حضور کارگران ایرانی شهر باکو مرکزی مناسب برای این فعالیتها بود و نخستین حزب کمونیستی ایرانی با نام حزب عدالت توسط اسدالله غفارزاده که خود عضو سابق حزب سوسیال دموکرات نیز بود در ۱۲۹۶ تأسیس شد. زمانی که در سال ۱۲۹۹ ارتش سرخ به بندرانزلی وارد شد، اعضای حزب در بیانیه‌ای از کمونیست های ایرانی و انقلابیون که شامل جنگلی ها نیز می‌شد خواستند تا ادارات دولتی را به تصرف خود درآورند و همه امکانات را در اختیار روس ها بگذارند. امضاکنندگان این بیانیه حیدرعمو اوغلی و میرجعفر پیشه‌وری بودند.   🔸حضور روسها در بندرانزلی امکان خوبی برای تبلیغ فعالیت کمونیست های ایرانی بود و آنها بلافاصله نخستین کنگره حزب کمونیست را برگزار کردند. برگزارکنندگان کنگره به ریاست کامران آقازاده عبارت بودند از: میرجعفر پیشه‌وری، سلطان زاده و حیدرعمواوغلی. دراین کنگره ۴۸ تن به نمایندگی کمونیست های ایرانی انتخاب شدند. خواسته‌های کمونیست های ایرانی به این شرح به تصویب رسید: سرنگون کردن سلطه امپریالیسم بر ایران، مصادره کلیه اموال شرکتهای خارجی، حق خودمختاری برای همه ملیتهای ایرانی، مصادره زمینهای زمین داران، و مهم ترین اصل کنگره؛ اتحاد با جماهیر شوروی و نهضت پرولتاریای جهانی.   🔺این اقدامات در حالی صورت می گرفت که روسها امیدوار بودند میرزا کوچک خان جنگلی نیز با آنها همراهی کند. لنین در دیدار خود با سلطانزاده با علاقه به گزارش وی گوش داد. اما آنچه که روسها آرزو داشتند برآورده نشد و میرزا کوچک خان که در ابتدا قول همکاری داده بود تن به سرسپردگی نداد و احسان الله خان از او جدا شد و راه روسها را دنبال کرد. ادامه دارد... #بررسی_جریانهای_مارکسیستی 🆔 @Jarianshenasi