✡ میرزا کریم‌خان رشتی؛ چهرۀ مرموز تاریخ معاصر ایران (١)
1⃣ هماهنگی طبیعی میان سوداهای سیاسی خاندان‌های متمکن نوپدید ایرانی و امیال توسعه‌طلبانه امپریالیسم انگلیس منجر به ظهور پدیده‌ای در #انقلاب_مشروطه شد که با نام #میرزا_کریم‌خان_رشتی گره خورده است.
2⃣ در چه زمان و چگونه میرزا کریم‌خان وارد پیوند اطلاعاتی با #سرویس_جاسوسی_بریتانیا شد؟ برای پاسخ به این پرسش، براساس اسناد و مدارک موجود می‌توان طرحی مستند ارائه داد:
3⃣ کریم ۶-٧ساله بود که پسرعموی ثروتمند و جاه‌طلب او، فتح‌الله‌خان، با #میرزا_ملکم‌خان آشنا شد و وارد سازمان پنهانی او، #مجمع_آدمیت، گردید و به‌عنوان یکی از پایه‌گزاران #فراماسونری_ایران، فرهنگ ماسونی و انگلوفیلی را به خانواده خود وارد ساخت.
4⃣ کریم ١٠-١٢ساله بود که #اردشیر_ریپورتر، کارمند سرویس اطلاعاتی بریتانیا، از بمبئی وارد تهران شد و فعالیت خود را در جهت #جذب چهره‌های مستعد و تأسیس #شبکه_جاسوسی انگلیس در ایران و هدایت «نخبگان» غرب‌گرا و انگلوفیل آغاز کرد.
5⃣ درسال‌های ١٣١٠-١٣١۵ق، که مصادف با آغاز دوران نوجوانی کریم است، شبکه سّری «جامع آدمیت» فعالیت جدی داشت و فتح‌الله اکبر و صادق‌خان محتشم‌الملک، پسرعموهای متنفّذ کریم، و عبدالحسین‌خان معزالسلطان (سردار محیی) برادر بزرگ‌تر کریم، عضو آن بودند.
6⃣ و بالاخره، در سال ١٣٢۴ق #لژ_بیداری_ایران تأسیس شد که در آن هم اردشیرجی و هم فتح‌الله اکبر عضویت داشتهاند.
7⃣ بنابراین، می‌توان گفت که #اردشیرجی به‌دلیل پیوندهایش با خانواده اکبر، میرزا کریم‌خان ٢٠-٢۵ساله را به‌خوبی می‌شناخته و طبعاً به‌دلیل استعداد سرشار وی به او توجه جدی داشته و وی را به ارتباطی «ویژه» فراتر از #فراماسونری، وارد ساخته است.
@farooq313
✡️ اردشیر ریپورتر کیست؟ (١)
1️⃣ اردشیرجی در یک خانوادهٔ زرتشتی ایرانی‌تبار در بمبئی به‌دنیا آمد. پدر و پدربزرگ او گزارشگران روزنامهٔ انگلیسی تایمز بودند و لذا اردشیر نام خانوادگی «ریپورتر» را برگزید. با توجه به تاریخ استعمار بریتانیا در هند و بهره‌گیری گستردهٔ آن از عوامل بومی و با توجه به این‌که، سیستم جذب دستگاه اطلاعاتی انگلیس یک سیستم موروثی است و با توجه به این‌که هم اردشیر و هم پسرش شاپور ریپورتر در طول زندگی خود کارت خبرنگاری روزنامهٔ تایمز لندن را در جیب داشتهاند، مُحِقّیم که این خانواده را کارمندان بومی #اینتلیجنس_سرویس در بمبئی معرفی کنیم.
2️⃣ اردشیر در نوجوانی عازم انگلیس شد و با حمایت اینتلیجنس سرویس تحصیلات دانشگاهی را در رشته‌های علوم و حقوق سیاسی، تاریخ شرق و تاریخ باستان به پایان رسانید و عالی‌ترین #آموزش‌های_اطلاعاتی را فرا گرفت. در این دوران اردشیر توانست چنان چهرهٔ درخشانی از خود ترسیم کند که او را شایستهٔ مهم‌ترین مأموریت‌های سرّی در ایران متلاطمِ عهد مشروطه و پس از آن بگرداند و وی را تا پایان عمر در زمرهٔ «دوستان صمیمی» رجال معروف انگلیس قرار دهد.
3️⃣ با توجه به نقش #روچیلدها و رابطهٔ ویژه‌ای که بعدها لرد ویکتور روچیلد با شاپورچی، پسر اردشیرجی، داشت و با توجه به عملکردهای اردشیرجی در ایران معتقدیم که در سال‌های اقامت در انگلیس اردشیرجی روابط ویژه‌ای با لرد لئونیل والتر روچیلد و برادرانش داشت و همین رابطه نقش اساسی در سرنوشت بعدی اردشیر و ارتقاء وی در دستگاه اطلاعاتی انگلیس ایفاء کرد. اقامت اردشیر در لندن تا سال ١٨٩٣ ادامه داشت و در اوائل این سال اردشیر ٢٧ساله با اندوخته‌ای غنی به بمبئی بازگشت.
4️⃣ چند ماه پس از بازگشت به بمبئی، اردشیر از سوی نایب‌السلطنه هندوستان مأموریت یافت که راهی ایران شود و سنگرهای دستگاه پُرتوطئه و ترفندباز اینتلیجنس سرویس انگلستان را استوار سازد. ورود #اردشیر_ریپورتر به ایران به یک پوشش مناسب نیاز داشت، به‌نحوی که وی در قالب آن بتواند به‌سرعت و سهولت به دربار و محافل اشرافی حاکم راه یابد.
5️⃣ با مرگ مرموز سرپرست زرتشتیان ایران، در کرمان و در میانهٔ سفر به تهران، که حامل هدایای انجمن اکابر پارسیان بمبئی برای دربار بود، موقعیتی مطلوب پدید شد. اردشیر به‌عنوان نمایندهٔ انجمن و سرپرست جدید زرتشیان ایران محمولهٔ گران‌بهای فوق را به‌دست گرفت و در تهران به ناصرالدین‌شاه، ظل‌السلطان، امین‌السلطان و دیگر رجال ناصری تقدیم کرد. بدین‌سان، نقش پنهان و مؤثر ۴٠سالهٔ اردشیر ریپورتر آغاز شد و نام او را به‌عنوان مؤسس و کارگردان نخستین شبکه‌های اینتلیجنس سرویس و از بنیان‌گذاران #فراماسونری_ایران به ثبت رسانید.
✍️ استاد عبدالله شهبازی
@farooq313
#آموزش سواد سیاسی
✡️ اردشیر ریپورتر کیست؟ (١)
1️⃣ اردشیرجی در یک خانوادهٔ زرتشتی ایرانی‌تبار در بمبئی به‌دنیا آمد. پدر و پدربزرگ او گزارشگران روزنامهٔ انگلیسی تایمز بودند و لذا اردشیر نام خانوادگی «ریپورتر» را برگزید. با توجه به تاریخ استعمار بریتانیا در هند و بهره‌گیری گستردهٔ آن از عوامل بومی و با توجه به این‌که، سیستم جذب دستگاه اطلاعاتی انگلیس یک سیستم موروثی است و با توجه به این‌که هم اردشیر و هم پسرش شاپور ریپورتر در طول زندگی خود کارت خبرنگاری روزنامهٔ تایمز لندن را در جیب داشتهاند، مُحِقّیم که این خانواده را کارمندان بومی #اینتلیجنس_سرویس در بمبئی معرفی کنیم.
2️⃣ اردشیر در نوجوانی عازم انگلیس شد و با حمایت اینتلیجنس سرویس تحصیلات دانشگاهی را به پایان رسانید و عالی‌ترین #آموزش‌های_اطلاعاتی را فرا گرفت. اردشیر توانست چنان چهرهٔ درخشانی از خود ترسیم کند که او را شایستهٔ مهم‌ترین مأموریت‌های سرّی در ایران متلاطمِ عهد مشروطه و پس از آن بگرداند و وی را تا پایان عمر در زمرهٔ «دوستان صمیمی» رجال معروف انگلیس قرار دهد.
3️⃣ با توجه به نقش #روچیلدها و رابطهٔ ویژه‌ای که بعدها لرد #ویکتور_روچیلد با شاپور، پسر اردشیر، داشت و با توجه به عملکردهای اردشیر در ایران معتقدیم که در سال‌های اقامت در انگلیس اردشیر روابط ویژه‌ای با لرد #لئونیل_والتر_روچیلد و برادرانش داشت و همین رابطه نقش اساسی در سرنوشت بعدی اردشیر و ارتقاء وی در دستگاه اطلاعاتی انگلیس ایفاء کرد. در اوائل سال ١٨٩٣ اردشیر ٢٧ساله با اندوخته‌ای غنی به بمبئی بازگشت.
4️⃣ چند ماه پس از بازگشت، اردشیر از سوی نایب‌السلطنه هندوستان مأموریت یافت که راهی #ایران شود و سنگرهای دستگاه پُرتوطئه و ترفندباز اینتلیجنس سرویس انگلستان را استوار سازد. ورود #اردشیر_ریپورتر به ایران به یک پوشش مناسب نیاز داشت، تا وی در قالب آن بتواند به‌سرعت و سهولت به دربار و محافل اشرافی حاکم راه یابد.
5️⃣ با مرگ مرموز سرپرست زرتشتیان ایران، که حامل هدایای انجمن اکابر #پارسیان بمبئی برای دربار بود، موقعیتی مطلوب پدید شد. اردشیر به‌عنوان نمایندهٔ انجمن و سرپرست جدید زرتشیان ایران محمولهٔ گران‌بهای فوق را به‌دست گرفت و در تهران به ناصرالدین‌شاه، ظل‌السلطان، امین‌السلطان و دیگر رجال ناصری تقدیم کرد. بدین‌سان، نقش پنهان و مؤثر ۴٠سالهٔ اردشیر ریپورتر آغاز شد و نام او را به‌عنوان مؤسس و کارگردان نخستین شبکه‌های اینتلیجنس سرویس و از بنیان‌گذاران #فراماسونری_ایران به ثبت رسانید.
✍️ استاد عبدالله شهبازی
@farooq313