عراقی‌هایی که پی پیاده‌روی عمیق و عمیق‌تر اربعین بوده‌اند هم‌این سال‌ها ساحل رأس‌البیشه در جنوب فاو را یافته‌اند. عقب‌تر و عمیق‌تر اگر بخواهد شروع کنند؟ حرم خانم فاطمه‌ی معصومه در قم مقدسه و حرم احمد بن موسی در شیراز و حرم علی بن موسی در مشهد، تا برسیم به حرم خانم زینب در دمشق...

این محرم است که اسلام را زنده نگاه داشته است؛ این صفر است که محرم را زنده نگاه داشته است...

چاووش گوهرشاد...

طریق سبایا از پشت مسجد کوفه در ساحل شرقی فرات، موازی طریق علماء در ساحل غربی، به طویرج و کربلاء می‌رود؛ گفته می‌شود: مسیر عبور اسرای کربلاء به کوفه بوده است. جاده‌ی پیاده‌ی نجف به کربلاء، چه طریق کویر و چه طریق علماء، مسیر محزونی است، اما طریق سبایا بس‌یار محزون‌تر است...

از مسجد جامع خرم‌شهر به اربعین کربلاء که می‌رفتیم ده روز نخست راه تا نجف به شوق بود و دوسه روز آخر تا کربلاء با حزن. سینه‌ی عراقی‌ها گشاده بود که یک‌تکه از بصره تا کربلاء می‌رفتند و به نجف نمی‌آمدند. ما اگر از ابتدای صفر و از در خانه با حزن جاده‌ی کربلاء می‌آمدیم، می‌رمبیدیم...

پرسید: محرم که جا [تبلیغ] بودید؟ گفتم: محرم تبلیغ نمی‌روم؛ جمع می‌کنم و از اول صفر از خانه تا عتبه روی جاده‌ی اربعین تبلیغ می‌کنم، نفر به نفر، منزل به منزل، پیاده...

تبلیغ عاشوراء، مردم در مسجد و دسته به سراغ مبلغ می‌روند. تبلیغ اربعین مبلغ در جاده و خانه به سراغ مردمی می‌رود که در مسجد و دسته به سراغ مبلغ رفته‌اند و نرفته‌اند...

جماعت تبلیغ سنی شب در مسجد می‌خوابد و از مردم چیزی نمی‌پذیرد و صبح در خیابان پی آن‌ها می‌رود. تبلیغ بیاده‌ی شیعی شب در خانه‌ی مردم و بر سر سفره‌ی مردم است؛ مردمی که عصر در خیابان پی او رفته‌اند...

تجمع سالانه‌ی بیاده‌ی اربعین به هم‌این راحتی تجمع سالانه‌ی جماعت تبلیغ را در عده ‌و عده پشت سر نهاده است. و این در حالی است که شبکه‌ی تبلیغ بیاده‌ی اربعین هنوز بیرون از شریان‌های عراق در کشورها و‌ شهرها و راه‌ها پهن نشده است...

تبلیغ رایان اگر تبلیغ با واسط باشد، تبلیغ عیان، تبلیغ مستقیم و بی واسطه است؛ این گونه شاید عیان‌‌ترین تبلیغ، تبلیغ شریانی بیاده است...

دو الگوی اکنونی تبلیغ اربعین، یکی ایستاده کنار جاده است که مبلغ در سایه‌ی موکب منتظر توقف زائر پیاده می‌ماند؛ الگوی دیگر رفیق نیمه‌راه است که مبلغ یک‌چند فرسنگ با زائر پیاده می‌رود و جدا می‌شود و سواره به موکب بر می‌گردد. الگوی سوم چه است؟ پیاده از خانه تا عتبه، طبیب دوار بطبه...