▫️4.مرسله نهج البلاغة وَ قَالَ ؟ع؟‏ مِنَ‏ الْخُرْقِ .. الْأَنَاةُ بَعْدَ الْفُرْصَة وسائل الشيعة، ص84 وَ قَالَ ؟ع؟‏ إِضَاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّة وسائل الشيعة، ص84 برای استفاده از نهچ البلاغه در فقه، باید سند آنها در دیگر کتب روایی به‌دست آورد. غصه در بیان شارع،میتوانددر مورد امور دنیایی نیز باشد درنتیجه دلالت بر حرمت نمی‌تواند داشته باشد. درنتیجه: اتلاف وقت کراهت دارد. مگر آنجا که اتلاف وقت دیگران باشد که بر اساس عناوین دیگر حرمت داشته باشد. 🔸دوم. روایات اغتنام فرصت 1. فَقَال‏ [رسول الله] ...یا أَبَا ذَرٍّ،اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ، وَ صِحَّتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ، وَ غِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ، وَ فَرَاغَكَ‏ قَبْلَ‏ شُغْلِكَ‏، وَ حَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ. ... كُنْ‏ عَلَى‏ عُمُرِكَ‏ أَشَحَ‏ مِنْكَ‏ عَلَى دِرْهَمِكَ وَ دِينَارِكَ. النص، ص 526 و 527.م اغتنام برای چیزی است که تلاشی برای کسب آن نشده است. مانند غنیمت جنگی. ما برای کسب عمر، زحمتی نکشیدیم؛ درنتیجه اغتنام فرصت گفته می‌شود. 2. مرسله نهج البلاغة: وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر. وسائل الشيعة، ص84 3. [امير المؤمنين‏؟ع؟] خُذْ مِنْ نَفْسِكَ لِنَفْسِكَ وَ تَزَوَّدْ مِنْ يَوْمِكَ لِغَدِكَ وَ اغْتَنِمْ‏ عَفْوَ الزَّمَانِ‏ وَ انْتَهِزْ فُرْصَةَ الْإِمْكَانِ. عيون الحكم و المواعظ، ص241. 4. وَ كَانَ[الحسن بن علي] عَلَيْهِ السَّلَامُ : ... يَا ابْنَ آدَمَ إِنَّكَ لَمْ‏ تَزَلْ‏ فِي‏ هَدْمِ‏ عُمُرِكَ‏ مُنْذُ سَقَطْتَ مِنْ بَطْنِ أُمِّكَ، فَخُذْ مِمَّا فِي يَدَيْكَ [لِمَا بَيْنَ يَدَيْكَ‏] فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ يَتَزَوَّدُ، وَ الْكَافِرَ يَتَمَتَّعُ. نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص79. هدم عمر همان اتلاف است. 🔸درنتیجه برای خود دانش آموز اتلاف وقت کراهت دارد مگر منجر به عناوین دیگر شود.اغتنام فرصت، برپایه تناسب حکم و موضوع، استحباب دارد. حداقل آن، عدم اتلاف وقت است و حداکثر آن، سودبردن بیشتر از زمان تحصیل است. 🔸ادله سندی ضعیف داشتند اما تعدد آنها برپایه قاعده ضم احادیث، می‌توان از آنها حکم را برداشت کرد. 🔸اما برای کسی که برنامه ریزی درسی میکند، اتلاف وقت دانش آموز حرام است. درنتیجه هرچند آموزش دانش آموز مستحب است اما اتلاف وقت او حرام است!! درنتیجه برنامه‌ ریزهای درسی بسیار باید دقت کنند! 🔸اغتنام فرصت کلی داریم و اغتنا فرصت جوانی که آکد است. 🔹سه بعد بیان شده در برنامه ریزی درسی: 🔸اغتنام فرصت به ویژه اغتنام فرصت جوانی 🔸سرعت و از سویی، اتقان و زمنیه‌سازی و تانی و تثبت. توجه همزمان به هر سه. 🔸تقدم علمی که مقدمه انجام وظایف دانش آموز در امروز و آینده زندگی اوست. ▫️کتب درسی مدرسه ما توجه بیشتری به بعد بینشی دارد؛ اما به بعد گرایشی و رفتاری ـ مهارتی توجه بسیار کمی شده است. مهارتهایی که مقدمه انجام وظایف است، در آموزش و پروش توجه نشده است. در حالی در روایات از علوم واجب دانسته شده است. 🔹@feqahat

📝#یادداشت 🔹سند روایت لیلةالرغائب 🔸از کتبی که در دست ماست، سید بن طاووس در الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏3، ص: 185 اولین فرد از علمای شیعه است که روایت لیلة الرغائب را آورده‌اند. ایشان درباره سند آن بیان داشته‌اند: «وجدنا ذلك في كتب العبادات مرويّا عن النبي صلّى اللّه عليه و آله، و نقلته أنا من بعض كتب أصحابنا رحمهم اللّه، فقال في جملة الحديث عن النبي صلّى اللّه عليه و آله في ذكر فضل شهر رجب ما هذا لفظه: و لكن لا تغفلوا عن أوّل ليلة جمعة منه، فإنّها ليلة تسمّيها الملائكة ليلة الرغائب، و ذلك انّه إذا مضى ثلث الليل لم يبق ملك في السماوات و الأرض الّا يجتمعون في الكعبة و حواليها، و يطّلع اللّه عليهم اطلاعة فيقول لهم: يا ملائكتي سلوني ما شئتم، فيقولون: ربنا حاجتنا إليك ان تغفر لصوّام رجب، فيقول اللّه تبارك و تعالى: قد فعلت ذلك. ثم قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ...» 🔸گروهی از فقیهان معاصر شیعه همچون میرزا جواد تبریزی و فاضل لنکرانی انجام اعمال این شب را به امید مطلوبیت، راجح دانسته‌اند. (تبریزی، صراط النجاة فی اجوبة الاستفتائات، ۱۳۹۱، ج۱۰، ص۳۴۰؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، انتشارات امیر قلم، ج۲، ص۱۷۲؛ صافی گلپایگانی: معارف دین، ۱۳۹۱، ج۳، ص۲۵۸). 🔸آیت الله مکارم شیرازی سه راه برای اثبات مشروعیت انجام اعمال لیلة الرغائب ارائه کرده است:‌ یک راه این است که کسی قائل به این باشد که تسامح در ادله سنن معتبر است یعنی روایات مرسل و غیر صحیح در این گونه موارد حجت است و می توان به استحباب آن فتوا داد. حتی اگر این روایات در کتب اهل سنت باشد. راه دوم این است که احادیث «مَن بَلَغ» را برای اثبات استحباب حجت ندانیم ولی در روایت است که اگر کسی آنها را «رجاءً» به امید دریافت پاداش‌ یا در خواست ثواب انجام دهد، آن ثواب به آنها داده می شود. راه سوم این است که به سراغ اطلاقات ادله نماز و دعا رویم. عموماتی وجود دارد که نماز مستحب است و هر کس می‌خواهد زیاد و هر کس که می خواهد کمتر بخواند.بنابراین می‌توان به قصد قربت مطلقه که همان قصد عمومات است، اعمال لیلةالرغائب را به جا آورد.(بيانات در ابتدای درس خارج فقه در تاریخ ۱۳۹۶/۰۱/۱۹، سایت مدرسه فقاهت). 🔸دیدگاه نگارنده این است که: پذیرش قاعده تسامح در ادله سنن با وسعتی که برخی فقها فرموده‌اند به راحتی ممکن نیست و بخش وسیعی از معارف و نظام معرفتی شیعه را برپایه غیر استوار بنا خواهد کرد! مگر گفته شود این قاعده تنها درباره انجام اعمال عبادی با قصد رجاء، جریان دا رد که حرفی پذیرفته است. 🔹@feqahat

🔸2. گفتگوی گروهی علمی (مذاکره علم) ▫️اینجا نیز سیره ویژه وجود دارد. 🔸سه احتما در استفاده از سیره در روش‌ها: ▫️الف) سیره دلالت بر اباحه دارد اما با تناسب حکم و موضوع دلالت بر رجحان دارد؛ ▫️ب) سیره حتی اگر دلالت بر اباحه دارد نیز قابل برداشت در استفاده از روش است؛ زیرا مهم این است که آن روش را بتوان انجام دارد. دلالت بر اباحه یعنی استفاده از آن روش نادرست نیست و همین کافی است. ▫️ج) سیره در مواردی که اهل بیت به آن اهتمام داشته‌اند دلالت دارد بر رجحان دارد. اما مثلا در تعدد زوجات، زیاد انجام می‌شده ولی ممکن است بیان شود که مورد اهتمام اهل بیت نبوده و رجحانی ندارد. اما جلوس گروهی و مذاکره علمی و خطابه مورد اهتمام اهل بیت بوده است که دلالت بر رجحان و حتی آکدیت در رجحان دارد. ▫️روایات مذاکره علم: ▫️صحیحه عبدالله ابن سنان: ... إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ بَيْنَ عِبَادِي مِمَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ إِذَا هُمُ انْتَهَوْا فِيهِ إِلَى أَمْرِي. الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏1، ص: 41 ▪️ممَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ دلالت بر رجحان دارد و اینکه این خبر در مقام انشا است. ▫️... أَبَا جَعْفَر ؟ع؟ يَقُولُ‏ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ‏ دِرَاسَةٌ وَ الدِّرَاسَةُ صَلَاةٌ حَسَنَةٌ. الكافي، ج‏1، ص41. ▫️... «يَا أَبَا ذَرٍّ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ كُلِّهِ اثْنَيْ عَشَرَ أَلْفَ مَرَّةٍ عَلَيْكُمْ بِمُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَعْرِفُونَ الْحَلَالَ مِنَ الْحَرَام‏». جامع الأخبار، ص37، 38. ▫️دو جنبه از این روایات برداشت می‌شود: حکم طریقی مذاکره و خطابه. حکم طریقی است برای به دست آوردن حلال و حرام. 🔸نکته مهم : حکم دیگر، جنبه نفسی خود این روش‌هاست. همینکه خود این روش استفاده شده، جنبه نفسی نیز دارد. چرا دیگر روش‌ها و طریق‌ها استفاده نشد؟ درنتیجه خود اینها جدای از طریقیت، دارای جنبه نفسی نیز هستند. این دو روش مورد اهتمام اهل بیت بوده است اما مذاکره و گفتگوی علمی در آموزش و پروش، روش مورد اهتمام نیست! هرچند به آموزش حضوری و اجتماع در روایات تاکید شده، اما مثلا آموزش مجازی برای برخی مانند خانم‌های متاهل روش خوبی است؛ درنتیجه می‌توان گفت اولویت با حضور و اجتماع است؛ مگر برخی موارد. روشهای مصرح دیگر در جلسه بعد... ان شاالله 🔹@feqahat

🔹بررسی فقهی جهاد تبیین 🔸 چرا رهبر انقلاب «جهاد تبیین» را یک فریضه‌ قطعی برشمردند؟ 🔸موضوع جهاد تبیین این‌روزها دو بار از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شده است، حال سؤال اینجا است که آیا تبیین واجب است یا در فقه نیز از آن سخن گفته‌اند؟ ادله این مسئله در فقه چیست؟ آیا پس از انقلاب این ادبیات در فقه آمده یا این فریضه ریشه در فقه شیعه دارد؟ تبیین فقهی در: 🔹http://fna.ir/6o9zd #یادداشت #فقه_جهادتبیین