تزاحمات #انتخابات به اصلح رای دهیم یا دنبال نتیجه باشیم حل فقهی «تکلیف‌مداری» با «دنبال نتیجه بودن» در http://ijtihadnet.ir/%d8%a7%d8%b5%d9%84%d8%ad-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%9f-%d8%aa%da%a9%d9%84%db%8c%d9%81-%d9%88-%d9%86%d8%aa%db%8c%d8%ac%d9%87%d8%8c-%d8%aa%d8%b2%d8%a7%d8%ad%d9%85-%d9%88-%d8%aa%d8%b9/ #انتخابات کانال فقه فرهنگی@feqahat

جلسه هشتم قواعد #فقه_فرهنگ ادله روایی قاعده ارشاد جاهل کتمان علم از مردم چه حکم فقهی دارد؟ کتمان چه مسائلی برای علما حرام است؟ چرا کتمان برخی مسائل واجب است؟! چرا شیعیان در دوران غیبت یتیم هستند و وظیفه علما در قبالشان چیست؟ برپایه چه قاعده ای رای دادن در انتخابات واجب است؟ آیا نظر آیت الله سیستانی در این زمینه با مقام معظم رهبری یکی است؟

ادله بررسی شده در این جلسه: روایات حرمت کتمان مانند: عَنْ جَعْفَرٍ الصَّادِقِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ؟عهم؟ قَال قَالَ رَسُولُ اللَّهِ؟ص؟‏ «مَنْ نَكَثَ بَيْعَةً أَوْ رَفَعَ لِوَاءَ ضَلَالَةٍ أَوْ كَتَمَ عِلْماً أَوِ اعْتَقَلَ‏ مَالًا ظُلْماً أَوْ أَعَانَ ظَالِماً عَلَى ظُلْمِهِ وَ هُوَ يَعْلَمُ أَنَّهُ ظَالِمٌ فَقَدْ بَرِئَ مِنَ الْإِسْلَامِ». فضل الله بن علی راوندی کاشانی، النوادر، ص 17. این دسته از ادله، میتواند میان روایات، دلیل اصلی وجوب ارشاد جاهل باشد. روایات ملازمه وجوب تعلم با وجوب تعليم مانند: مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ؟ع؟ قَالَ «قَرَأْتُ فِی کِتَابِ عَلِیٍّ؟ع؟ إِنَّ اللَّهَ لَمْ یَأْخُذْ عَلَی الْجُهَّالِ عَهْداً بِطَلَبِ الْعِلْمِ حَتَّی اخذ عَلَی الْعُلَمَاءِ عَهْداً بِبَذْلِ الْعِلْمِ لِلْجُهَّالِ لِأَنَّ الْعِلْمَ کَانَ قَبْلَ الْجَهْل» . . محمد بن یعقوب کلینی، الکافی،، ج 1، ص 41. این دسته روایات در کنار آیه سوال میتواند دلیل بر وجوب ارشاد جاهل باشد. روایات کفالت ايتام آل محمد؟ص؟ مانند: الْإِمَامُ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرِيُّ؟ع؟ فِي تَفْسِيرِهِ، حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ آبَائِهِ؟عهم؟ أَنَّهُ قَالَ «أَشَدُّ مِنْ يُتْمِ الْيَتِيمِ الَّذِي انْقَطَعَ عَنْ أَبِيهِ يُتْمُ يَتِيمٍ انْقَطَعَ عَنْ إِمَامِه وَ لَا يَقْدِرُ عَلَى الْوُصُولِ إِلَيْهِ وَ لَا يَدْرِي حُكْمَهُ فِيمَا يُبْتَلَى بِهِ مِنْ شَرَائِعِ دِينِهِ. أَلَا فَمَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا عَالِماً بِعُلُومِنَا فَهَذَا الْجَاهِلُ بِشَرِيعَتِنَا الْمُنْقَطِعُ عَنْ مُشَاهَدَتِنَا يَتِيمٌ فِي حِجْرِهِ. أَلَا فَمَنْ هَدَاهُ وَ أَرْشَدَهُ وَ عَلَّمَهُ شَرِيعَتَنَا كَانَ مَعَنَا فِي الرَّفِيقِ الْأَعْلَى». میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 15، ص 153 روایات کفالت ایتام ... سندی قوی ندارند اما چون متعدد هستند میتوان برپایه قاعده ضم احادیث ضعاف به محتوای کلی آن عمل کرد. اما توان اثبات بیش از استحباب را ندارد. نکات: در مقابل آنچه بیان شد، دسته ای روایات بر وجوب کتمان اسرار اهل بیت دلالت دارند که حرمت کتمان را قید میزنند: مانند: المجالس للمفيد ابْنُ قُولَوَيْهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ سَلَمَةَ عَنِ ابْنِ غَزْوَانَ وَ عِيسَى بْنِ أَبِي مَنْصُورٍ عَنِ ابْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ؟ع؟ قَالَ «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةٌ وَ كِتْمَانُ سِرِّنَا جِهَادٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ؟ع؟ «يَجِبُ أَنْ يُكْتَبَ هَذَا الْحَدِيثُ بِمَاءِ الذَّهَبِ». . محمد بن محمد بن نعمان عکبری (شیخ مفید)، الأمالي، ص 338. هرچند در ایران شیعه بسط دارد؛ اما باید ملاحظه شیعیان اقلیت در کشورهای دیگر نیز شود! نکته دوم: قاعده حفظ نظام را از مرحوم آقای خویی تا امام و از آیت الله سیستانی تا مقام معظم رهبری تبیین کرده اند. بر پایه این قاعده است که امام و آقا رای دادن را واجب میدانند. وگرنه رای دادن در انتخابات، عنوان مستقل شرعی ندارد. @feqahat

پنجم. روایت دوم احتجاج وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْعَسْكَرِيِّ؟عهما؟ قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ؟عهما؟ «مَنْ كَفَلَ لَنَا يَتِيماً قَطَعَتْهُ عَنَّا مَحَبَّتُنَا بِاسْتِتَارِنَا فَوَاسَاهُ مِنْ عُلُومِنَا الَّتِي سَقَطَتْ إِلَيْهِ حَتَّى أَرْشَدَهُ وَ هَدَاهُ، قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَيُّهَا الْعَبْدُ الْكَرِيمُ الْمُوَاسِي لِأَخِيهِ أَنَا أَوْلَى بِالْكَرَمِ مِنْكَ اجْعَلُوا لَهُ يَا مَلَائِكَتِي فِي الْجِنَانِ بِعَدَدِ كُلِّ حَرْفٍ عَلَّمَهُ أَلْفَ أَلْفِ قَصْرٍ وَ ضُمُّوا إِلَيْهَا مَا يَلِيقُ بِهَا مِنْ سَائِرِ النَّعِيمِ». . محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج‏2، ص 4؛ احمد بن على طبرسى، الإحتجاج، ج 1، ص 16. ششم. روایت سوم احتجاج قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّادِق؟ع؟ «عُلَمَاءُ شِيعَتِنَا مُرَابِطُونَ فِي الثَّغْرِ الَّذِي يَلِي إِبْلِيسَ وَ عَفَارِيتَهُ يَمْنَعُوهُمْ عَنِ الْخُرُوجِ عَلَى ضُعَفَاءِ شِيعَتِنَا وَ عَنْ أَنْ يَتَسَلَّطَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ وَ شِيعَتُهُ وَ النَّوَاصِبُ. أَلَا فَمَنِ انْتَصَبَ لِذَلِكَ مِنْ شِيعَتِنَا كَانَ أَفْضَلَ مِمَّنْ جَاهَدَ الرُّومَ وَ التُّرْكَ وَ الْخَزَرَ أَلْفَ أَلْفِ مَرَّةٍ لِأَنَّهُ يَدْفَعُ عَنْ أَدْيَانِ مُحِبِّينَا وَ ذَلِكَ يَدْفَعُ عَنْ أَبْدَانِهِم». . همان؛ محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج‏2، ص 5. هفتم. روايت چهارم احتجاج قَالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَر؟عهما؟«فَقِيهٌ وَاحِدٌ يُنْقِذُ يَتِيماً مِنْ أَيْتَامِنَا الْمُنْقَطِعِينَ عَنَّا وَ عَنْ مُشَاهَدَتِنَا بِتَعْلِيمِ مَا هُوَ مُحْتَاجٌ إِلَيْهِ أَشَدُّ عَلَى إِبْلِيسَ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ لِأَنَّ الْعَابِدَ هَمُّهُ ذَاتُ نَفْسِهِ فَقَطْ وَ هَذَا هَمُّهُ مَعَ ذَاتِ نَفْسِهِ ذَوَاتُ عِبَادِ اللَّهِ وَ إِمَائِهِ لِيُنْقِذَهُمْ مِنْ يَدِ إِبْلِيسَ وَ مَرَدَتِهِ فَلِذَلِكَ هُوَ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ وَ أَلْفِ أَلْفِ عَابِدَة». . احمد بن على طبرسى، الإحتجاج، ج 1، ص 17. این مجموعه روایات نکات بسیار زیبایی برای مبلغان دارد.

روایات کفالت ايتام آل محمد؟ص؟ یکم. روایت یوسف بن محمد الْإِمَامُ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرِيُّ؟ع؟ فِي تَفْسِيرِهِ، حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ آبَائِهِ؟عهم؟ أَنَّهُ قَالَ «أَشَدُّ مِنْ يُتْمِ الْيَتِيمِ الَّذِي انْقَطَعَ عَنْ أَبِيهِ يُتْمُ يَتِيمٍ انْقَطَعَ عَنْ إِمَامِه وَ لَا يَقْدِرُ عَلَى الْوُصُولِ إِلَيْهِ وَ لَا يَدْرِي حُكْمَهُ فِيمَا يُبْتَلَى بِهِ مِنْ شَرَائِعِ دِينِهِ. أَلَا فَمَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا عَالِماً بِعُلُومِنَا فَهَذَا الْجَاهِلُ بِشَرِيعَتِنَا الْمُنْقَطِعُ عَنْ مُشَاهَدَتِنَا يَتِيمٌ فِي حِجْرِهِ. أَلَا فَمَنْ هَدَاهُ وَ أَرْشَدَهُ وَ عَلَّمَهُ شَرِيعَتَنَا كَانَ مَعَنَا فِي الرَّفِيقِ الْأَعْلَى». میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 15، ص 153 دوم. روایت علی بن محمد بن سیار بهذه الاسناد عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ الْعَسْكَرِيّ؟ع؟ قَالَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِب؟عهما؟«مَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا عَالِماً بِشَرِيعَتِنَا فَأَخْرَجَ ضُعَفَاءَ شِيعَتِنَا مِنْ ظُلْمَةِ جَهْلِهِمْ إِلَى نُورِ الْعِلْمِ الَّذِي حَبَوْنَاهُ بِهِ جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى رَأْسِهِ تَاجٌ مِنْ نُورٍ يُضِي‏ءُ لِجَمِيعِ أَهْلِ الْعَرَصَاتِ وَ حُلَّةٌ لَا تَقُومُ لِأَقَلِّ سِلْكٍ مِنْهَا الدُّنْيَا بِحَذَافِيرِهَا. ثُمَّ يُنَادِي مُنَادٍ يَا عِبَادَ اللَّهِ هَذَا عَالِمٌ مِنْ تَلَامِذَةِ بَعْضِ عُلَمَاءِ آلِ مُحَمَّدٍ. أَلَا فَمَنْ أَخْرَجَهُ فِي الدُّنْيَا مِنْ حَيْرَةِ جَهْلِهِ فَلْيَتَشَبَّثْ بِنُورِهِ لِيُخْرِجَهُ مِنْ حَيْرَةِ ظُلْمَةِ هَذِهِ الْعَرَصَاتِ إِلَى نُزْهَةِ الْجِنَانِ. فَيُخْرِجُ كُلَّ مَنْ كَانَ عَلَّمَهُ فِي الدُّنْيَا خَيْراً أَوْ فَتَحَ عَنْ قَلْبِهِ مِنَ الْجَهْلِ قُفْلًا أَوْ أَوْضَحَ لَهُ عَنْ شُبْهَة.» . محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج‏2، ص 2؛ احمد بن على طبرسى، الإحتجاج، ج 1، ص 16. سوم. روایت از امام عسکری؟ع؟ قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرِيُّ؟ع؟ «حَضَرَتِ امْرَأَةٌ عِنْدَ الصِّدِّيقَةِ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ؟س؟ فَقَالَتْ إِنَّ لِي وَالِدَةً ضَعِيفَةً وَ قَدْ لُبِسَ عَلَيْهَا فِي أَمْرِ صَلَاتِهَا شَيْ‏ءٌ وَ قَدْ بَعَثَتْنِي إِلَيْكِ أَسْأَلُكِ فَأَجَابَتْهَا فَاطِمَةُ؟س؟ عَنْ ذَلِكَ فَثَنَّتْ فَأَجَابَتْ ثُمَّ ثَلَّثَتْ إِلَى أَنْ عَشَّرَتْ فَأَجَابَتْ ثُمَّ خَجِلَتْ مِنَ الْكَثْرَةِ. فَقَالَتْ لَا أَشُقُّ عَلَيْكِ يَا ابْنَةَ رَسُولِ اللَّهِ. قَالَتْ فَاطِمَةُ؟س؟ «هَاتِي وَ سَلِي عَمَّا بَدَا لَكِ. أَرَأَيْتِ مَنِ اكْتُرِىَ يَوْماً يَصْعَدُ إِلَى سَطْحٍ بَحَمْلٍ ثَقِيلٍ وَ كِرَاهُ مِائَةُ أَلْفِ دِينَارٍ يَثْقُلُ عَلَيْهِ». فَقَالَتْ لَا. فَقَالَتْ «اكْتُرِيتُ أَنَا لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ بِأَكْثَرَ مِنْ مِلْ‏ءِ مَا بَيْنَ الثَّرَى إِلَى الْعَرْشِ لُؤْلُؤاً فَأَحْرَى أَنْ لَا يَثْقُلَ عَلَيَّ. سَمِعْتُ أَبِي؟ص؟ يَقُولُ إِنَّ عُلَمَاءَ شِيعَتِنَا يُحْشَرُونَ فَيُخْلَعُ عَلَيْهِمْ مِنْ خِلَعِ الْكَرَامَاتِ عَلَى كَثْرَةِ عُلُومِهِمْ وَ جِدِّهِمْ فِي إِرْشَادِ عِبَادِ اللَّهِ، حَتَّى يُخْلَعُ عَلَى الْوَاحِدِ مِنْهُمْ أَلْفُ أَلْفِ حُلَّةٍ مِنْ نُورٍ. ثُمَّ يُنَادِي مُنَادِي رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ أَيُّهَا الْكَافِلُونَ لِأَيْتَامِ آلِ مُحَمَّدٍ؟عهم؟ النَّاعِشُونَ لَهُمْ عِنْدَ انْقِطَاعِهِمْ عَنْ آبَائِهِمُ الَّذِينَ هُمْ أَئِمَّتُهُمْ هَؤُلَاءِ تَلَامِذَتُكُمْ وَ الْأَيْتَامُ الَّذِينَ كَفَلْتُمُوهُمْ وَ نَعَشْتُمُوهُمْ. فَاخْلَعُوا عَلَيْهِمْ خِلَعَ الْعُلُومِ فِي الدُّنْيَا. فَيُخْلَعُونَ عَلَى كُلِّ وَاحِدٍ مِنْ أُولَئِكَ الْأَيْتَامِ عَلَى قَدْرِ مَا أَخَذُوا عَنْهُمْ مِنَ الْعُلُومِ إِلَى آخِرِه.» . میرزا حسین نوری، مستدرك الوسائل، ج‏17، ص 317؛ محمد بن حسن، حرعاملی، الفصول المهمة في أصول الأئمة، ج 1، ص 600. چهارم. روايت اول احتجاج وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْعَسْكَرِيِّ؟ع؟ قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ «فَضْلُ كَافِلِ يَتِيمِ آلِ مُحَمَّدٍ؟عهم؟ الْمُنْقَطِعِ عَنْ مَوَالِيهِ النَّاشِبِ فِي رُتْبَةِ الْجَهْلِ يُخْرِجُهُ مِنْ جَهْلِهِ وَ يُوضِحُ لَهُ مَا اشْتَبَهَ عَلَيْهِ عَلَى فَضْلِ كَافِلِ يَتِيمٍ يُطْعِمُهُ وَ يَسْقِيهِ كَفَضْلِ الشَّمْسِ عَلَى السُّهَا». . محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج‏2، ص 3؛ احمد بن على طبرسى، الإحتجاج، ج 1، ص 16.

جلسه نهم قواعد #فقه_فرهنگی جمع بندی قاعده ارشاد جاهل و کاربردهای آن در فقه فرهنگ: مجموعه ادله و دلیل اصلی قاعده ارشاد جاهل چیست؟ قلمرو قاعده در کارهای فرهنگی چیست؟ برای ارشاد فردی و اجتماعی دانستن چه علومی لازم است؟ آیا به دست آوردن علم لازم برای ارشاد مقدمه واجب است یا مقدمه وجوب؟ ارشاد وجوب تعبدی دارد یا توصلی؟ چرا بر حکومت اسلامی تعلیم حداقلی از مسائل زندگی و حقوقی واجب است؟ چرا ارشاد جاهل بر حاکم و حاکمیت وجوب عینی دارد اما بر عموم مردم کفایی است؟ مراتب علم و جهل و ارشاد در این قاعده چیست؟ @feqahat

جلسه دهم قواعد #فقه_فرهنگ منظومه قواعد فقهی فرهنگ: 1. قواعدی وجوب وظیفه‌مندی را اثبات می‌کند: قاعده ارشاد جاهل، دعوت، هدایت، امر به معروف و نهی از منکر. 2. قواعدی که استحباب فعالیت‌های فرهنگی را اثبات می‌کند: اعانه بر بر، تسنین سنن حسنه، احسان الی الغیر. 3. قواعدی که در برنامه‌ریزی فرهنگی کاربست ویژه دارد: اتقان، الاهم فلاهم. قاعده تامین عدالت اجتماعی، لاضرر. 4. قواعدی که در بعد حاکمیتی در فرهنگ کاربست بیشتری دارد: نفی سبیل، عزت اسلامی، حفظ نظام اجتماعی، دفاع از مسلمین. نکته: اصول فعالیتهای فرهنگی، قوانینی کلی هستند که مصداق خارجی ندارند و روح حاکم بر مصادیق متعدد هستند. اما قواعد فقهی، علاوه بر کلی بودن، بر مصداق خارجی مشخصی نیز منطبق است. هرچند ممکن است کسی بگوید این قواعد از جهت کلی بودن، اصل هستند. اما با دقت بیشتر، اصل با قواعد فقهی متفاوت است. @feqahat

جلسه یازدهم #فقه_فرهنگی مروری به قواعد وظیفه‌مندی‌ نسبت به فعالیت‌های فرهنگی: 1. مروری بر قاعده ارشاد جاهل، دعوت، هدایت و به‌ویژه مروری بر قاعده امر به معروف و نهی از منکر. 2. بررسی ارتباط این چهار قاعده با مسئله حریم شخصی. 3. آیا عنوان حریم شخصی در ادله فقهی وجود دارد؟ 4. حریم شخصی با این قواعد تعارض دارد یا تزاحم؟ مروری بر عناوین اشاره کننده بر حریم شخصی. نکته مهم: در بررسی فقهی بسیار اشتباه است که بر اساس تعاریف غیر دینی و غربی بخواهیم از ادله شرعی استفاده کنیم. به‌ویژه در مواردی که عناوین شرعی معادل آنها وجود دارد. مانند بررسی عنوان حریم شخصی در ادله شرعی. @feqahat

جلسه بسیار مهم#حریم_شخصی. در تزاحم حریم شخصی و امر به معروف، هدایت و ارشاد جاهل، کدام مقدم است؟ ابتدا باید برپایه ادله شرعی حریم شخصی را تعریف کنیم. در فقه عنوان حریم شخصی نداریم. بلکه چند عنوان زیر را داریم: الف) ممنوعیت تجسس و تفتیش دسته‌ای از ادله بر ممنوعیت تجسس و تفتیش دلات دارد. ـ آیه 12سوره حجرات «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُم بَعْضا‏». روایت اسحاق بن عمار مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ «يَا مَعْشَرَ مَنْ أَسْلَمَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ يَخْلُصِ الْإِيمَانُ إِلَى قَلْبِهِ لَا تَذُمُّوا الْمُسْلِمِينَ وَ لَا تَتَبَّعُوا عَوْرَاتِهِمْ‏ فَإِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَاتِهِمْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ تَعَالَى عَوْرَتَهُ يَفْضَحْهُ وَ لَوْ فِي بَيْتِهِ. . كلينى، الكافي، ج‏2، ص354. ب) ممنوعیت عیب‌جویی از دیگران صحیحه زيدالشحام عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنْ يُونُسَ، عَنِ حُسَيْنِ‏ بْنِ مُخْتَارٍ، عَنْ زَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ‏ فِيمَا جَاءَ فِي الْحَدِيثِ: «عَوْرَةُ الْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ حَرَامٌ» قَالَ: «مَا هُوَ أَنْ يَنْكَشِفَ‏ فَتَرى‏ مِنْهُ شَيْئاً، إِنَّمَا هُوَ أَنْ تَرْوِيَ‏ عَلَيْهِ‏ أَوْ تَعِيبَهُ». كلينى، الكافي،، ج‏4 ؛ ص87.

ج) ممنوعیت استراق سمع و بصر أَخْبَرَنِي الْخَلِيلُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ الدَّيْبُلِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَيُّوبَ السَّخْتِيَانِيِ‏ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ «... مَنِ‏ اسْتَمَعَ‏ إِلَى‏ حَدِيثِ‏ قَوْمٍ وَ هُمْ لَهُ كَارِهُونَ يُصَبُّ فِي أُذُنَيْهِ الْآنُكُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ قَالَ سُفْيَانُ الْآنُكُ هُوَ الرَّصَاصُ. ابن بابويه، الخصال، ج‏1، ص109. از این سه عنوان میتوان یک عنوان کلی برداشت کرد: لزوم رعایت حریم افراد. درنتیجه آنچه در ادله وجود دارد، لزوم رعایت حریمی از افراد از سوی دیگران است. نه اینکه به فرد بگوید تو حق داری در یک دایره و حریمی، هرآنچه میخواهی انجام دهی! ...... حال، در تزاحم رعایت حریم افراد و هدایت و امربه معروف و ارشاد جاهل، بر اساس قانون تزاحم باید عمل کرد. یعنی باید مورد به مورد، اهم و مهم کرد. اصل رعایت حریم افراد است، مگر مصلحتی اهم، سبب شود که شرع اجازه شکستن حریم افراد را بدهم. تبیین این موارد جلسه بعد. @feqahat

جلسه #حریم_شخصی۲ در ادامه حریم شخصی و امر به معروف، هدایت و ارشاد جاهل کدام مقدم است. ادامه و جمع بندی: 1. فلسفه تربیتی احکام نکته مهم این است که فقه امامیه برنامه هدایت افراد است و لزوم رعایت حریم شخصی در آن، نمی‌تواند مفری برای انجام گناه باشد؛ بلکه این قانون نیز حکمتِ هدایتی و تربیتی دارد که از جمله آن است: عدم اشاعه فساد، هدایت افراد بر اساس اختیار و حفظ آبرو و عدم تخریبِ شخصیت افراد با توجه به نقش اساسی آن در زمینه‌سازی وقوع آسیب‌های اجتماعی. اما آنگاه که این حریم شخصی خود دست‌آویز باشد برای اشاعه فساد، سلب آزادی دیگران در داشتن محیط رشد دینی و مانع شدن برای هدایت دیگران، حکمتی برای پایداری بر آن نیست. برپایه مصالحِ والای تربیت اسلامی، در چنین مواردی نه تنها ورود به حریم برای اصلاح اجتماعی جایزاست؛ بلکه در برخی موارد واجب می‌گردد. 2.عناوین مقدم بر رعایت حریم افراد: 2ـ1. مسئولیت تربیتی 2ـ2. اقامه امور راهبردی دین 2ـ3. عناوینی که مولا رضایت به انجام آنها ندارد 2ـ4.مانع شدن از نشر فساد میان مسلمانان 2ـ5.حفظ نظام اسلامی 2ـ6. مجوز قانونی و وظیفه قانونی @feqahat

مسئولیت تربیتی الف) روایت زراره أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ؟ع؟ قَالَ: دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع فَقَالَ إِنَّ امْرَأَتَكَ الشَّيْبَانِيَّةَ خَارِجِيَّةٌ تَشْتِمُ عَلِيّاً ع فَإِنْ سَرَّكَ أَنْ أُسْمِعَكَ مِنْهَا ذَاكَ أَسْمَعْتُكَ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَإِذَا كَانَ غَداً حِينَ تُرِيدُ أَنْ‏ تَخْرُجَ‏ كَمَا كُنْتَ‏ تَخْرُجُ‏ فَعُدْ فَاكْمُنْ‏ فِي‏ جَانِبِ‏ الدَّارِ قَالَ فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ كَمَنَ فِي جَانِبِ الدَّارِ فَجَاءَ الرَّجُلُ فَكَلَّمَهَا فَتَبَيَّنَ مِنْهَا ذَلِكَ فَخَلَّى سَبِيلَهَا وَ كَانَتْ تُعْجِبُهُ. كلينى، الكافي، ج‏5 ؛ ص351. ب) روایت حسين بن موسى بن جعفر (ع) أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ، عَنْ أُمِّهِ قَالَتْ‏: كُنْتُ أَغْمِزُ قَدَمَ أَبِي الْحَسَنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ هُوَ نَائِمٌ مُسْتَقْبِلًا فِي السَّطْحِ، فَقَامَ مُبَادِراً يَجُرُّ إِزَارَهُ مُسْرِعاً فَتَبِعْتُهُ فَإِذَا غُلَامَانِ لَهُ يُكَلِّمَانِ جَارِيَتَيْنِ لَهُ وَ بَيْنَهُمَا حَائِطٌ لَا يَصِلَانِ إِلَيْهِمَا، فَتَسَمَّعَ عَلَيْهِمَا ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيَّ فَقَالَ: «مَتَى جِئْتِ هَاهُنَا»؟ فَقُلْتُ: حَيْثُ‏ قُمْتَ‏ مِنْ‏ نَوْمِكَ‏ مُسْرِعاً فَزِعْتُ‏ فَتَبِعْتُكَ‏. قَالَ: «أَ لَمْ تَسْمَعِي الْكَلَامَ»؟ قُلْتُ: بَلَى. فَلَمَّا أَصْبَحَ بَعَثَ الْغُلَامَيْنِ إِلَى بَلَدٍ، وَ بَعَثَ بِالْجَارِيَتَيْنِ إِلَى بَلَدٍ آخَرَ، فَبَاعَهُمْ. حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد (ط - الحديثة) - قم، چاپ: اول، 1413 ق. النص ؛ ص331 مرحوم، آیت الله جواد تبریزی (ره) در موردی مشابه، پاسخ می‌دهند: هل يجوز لمن شكّ في زوجته أن يقرأ الأوراق الخاصة بالزوجة من دون علمها و إن لم تأذن له في ذلك، و إنما فعله للاطمئنان أم لا يجوز له ذلك؟ باسمه تعالى: لا يجوز التجسس على الزوجة إلّا إذا كان يريد صلاحها أو كان لأمرٍ يمسه أو أمرٍ يضر بها من باب قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ، و اللّه العالم. تبريزى، صراط النجاة (للتبريزي)، ج‌6، ص: 261.