🔹#فقه_مدرسه، جلسه 4 🔸برنامه ریزی درسی: برنامه ریزی سنی: 🔸روایات متعدد توصیه کننده به تحصیل قبل از بزرگسالی، از جمله: ▫️روایت ابوقتاده أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ؟ع؟، أَنَّهُ قَالَ «لَسْتُ‏ أُحِبُ‏ أَنْ‏ أَرَى‏ الشَّابَ‏ مِنْكُمْ‏ إِلَّا غَادِياً فِي‏ حَالَيْنِ: إِمَّا عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً، فَإِنْ لَمْ يَفْعَلْ فَرَّطَ، فَإِنْ فَرَّطَ ضَيَّعَ، وَ إِنْ ضَيَّعَ أَثِمَ، وَ إِنْ أَثِمَ سَكَنَ النَّارَ، وَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً ؟صل؟ بِالْحَقِّ». الأمالي، ص303. سند روایت را حرعاملی آمده و قابل تصحیح است. روایت خبری اما در مقام انشا است. سکن النار و عذاب نشان میدهد که سخن از لزوم یادگیری، علوم الزامی است. اینجا منصرف است.... ▫️ مرسله دعائم الإسلام وَ عَنْهُ عَنْ آبَائِهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ؟صل؟ أَنَّهُ قَالَ «مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ فِي شَبَابِهِ كَانَ بِمَنْزِلَةِ النَّقْشِ فِي الْحِجْرِ وَ مَنْ تَعَلَّمَهُ وَ هُوَ كَبِيرٌ كَانَ بِمَنْزِلَةِ الْكِتَابِ‏ عَلَى‏ وَجْهِ‏ الْمَاءِ». دعائم الإسلام، ج‏1، ص82 در منیة المرید آمده: مَثَلُ الَّذِی یتَعَلَّمُ الْعِلْمَ فِی صِغَرِهِ كَالنَّقْشِ عَلَى الْحَجَرِ .... منية المريد، ص226. ▫️مرسله عيون الحكم علی ع: مَنْ‏ لَمْ‏ يَتَعَلَّمْ‏ فِي‏ الصِّغَرِ لَمْ‏ يَتَقَدَّمْ‏ فِي الْكِبَر. عيون الحكم و المواعظ، ص463. ▫️ مرسله تاریخ یعقوبی علی ع : یا مَعشَرَ الفتیان حَصِّنُوا اَعراضَکُم بِالاَدَب و دینَکُم بِالعلمِ. تاريخ اليعقوبي، ج2، ص210. «الفتیان» دو معنای جوان و جوانمردی دارد؛ اما اینجا، دوره سنی جوانی مراد است. 🔹@feqahat

🔸بر اساس دیگر روایات، صغر در این روایات از 7 سالگی تا 14 سالگی است. جوانی از 14 سالگی تا 35 سالگی است. 🔸درباره تعلیم، گفته شده است، دوره صغر و جوانی دوره اصلی است. 🔸به خلاف آنچه شهید مطهری فرمودند که آنچه جامعه اسلامی نیاز دارد، علم دینی است. باید گفت آن علوم مورد نیاز، به عنوان ثانوی رجحان و حتی الزام پیدا میکند اما رجحان به عنوان اولی درباره علم دینی است. جمع بندی: 🔸در دوران صغر (7 تا 14) تمرکز فعالیتها باید بر برنامه های آموزشی نرم باشد. لذا دوره محوری آموزشی این دوره است. 🔸در دوران جوانی (14 تا 35) مباحث فرهنگی و تعلیمی عقلی محور است. لذا محور برنامه های فرهنگی سازمان ها باید جوانها باشند. دربرنامه ریزی درسی، استفاده از قرآن و استفاده از شعر و قصه در صغر لازم است. در جوانی، ابتدا احکام و مسائل خودش و بعد به مرور مباحث عقلی باید در برنامه‌ریزی درسی قرار گیرد. البته اینها امور ثابت هستند و عوامل متغییر وجود دارد. 🔹دیگر نکات بیان شده: این روایات منصرف به چیست؟ یادگیری فیزیک شامل علوم در روایات است؟ علم، حکم طریقی دارد یا نفسی؟ 🔹@feqahat

چند روزی است که با یک عکس فتوشاپی و دروغین می‌خواهند به عمامه توهین کنند. یادآوری می‌کنم که عکس‌های واقعی عمامه اینهاست!

🔹#فقه_مدرسه: جلسه پنچم. برنامه ریزی درسی: نظام طبقه بندی علوم 🔹مقدمه کشف نظام رتبه بندی علوم، فهم این است که در روایات، علم به چه معناست؟ 🔸کلمه علم در روایات به معنای مطلق علوم (دینی و غیر دینی ) به‌کار رفته است: مانند قَالَ علی ؟ع؟‏: «الْعُلُومُ‏ أَرْبَعَةٌ الْفِقْهُ لِلْأَدْيَانِ وَ الطِّبُّ لِلْأَبْدَانِ وَ النَّحْوُ لِلِّسَانِ وَ النُّجُومُ لِمَعْرِفَةِ الْأَزْمَانِ» (همان، ص40). اما ادعا این است که کلمه علم در ادله، انصراف دارد به علم دینی؛ به علت کثرت استعمال علم در معنای علم دینی. این کثرت استعمال، قرینه می‌شود و مانع اجرای مقدمات حکمت و اطلاق گیری می‌گردد. 🔹روایاتی که علم در آنها به معنای علم دینی است: 🔸1. روایات عمل به علم: مانند: أَحْسَنُ الْعِلْمِ‏ مَا كَانَ مَعَ الْعَمَل.‏ على ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، ص121. 🔸2. روایات پاداش‌های بیان شده برای تعلم: .... أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ؟ع؟‏ «مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ وَ عَمِلَ بِهِ وَ عَلَّمَ لِلَّهِ دُعِيَ فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ عَظِيما» (محمد بن يعقوب كلينى‏، الکافی، ج ‏1، ص 35). 🔸3. روایات فریضه بودن تعلم: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ؟صل؟‏ «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى‏ كُلِ‏ مُسْلِمٍ‏ أَلَا إِنَ‏ اللَّهَ يُحِبُّ بُغَاةَ الْعِلْم» (همان، ص 30). 🔸4. روایات برتری تعلم بر عبادت: ... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ؟صل؟‏ «فَضْلُ‏ الْعِلْمِ‏ أَحَبُ‏ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَضْلِ الْعِبَادَةِ وَ أَفْضَلُ دِينِكُمُ الْوَرَعُ» (محمد بن على، الخصال، ج ‏1، ص 4). 🔹@feqahat

🔹بنابراین کثرت استعمال در معنای علم دینی دارد و سبب انصراف کلمه علم در روایات به علم دینی می‌شود؛ مگر در جایی که قرینه باشد بر معنای عام علم. 🔹آیا دیگر علوم، رجحان ندارند؟ 🔸پاسخ: دارند؛ با دو راهکاری زیر، علوم غیر دینی هم رجحان پیدا می‌کنند: 1. دایره انصراف را بزرگ‌تر کنیم: مانند شهید مطهری که هر علمی که به نوعی نیاز جامعه باشد و فریضه شود را علم اسلامی می‌دانند. مرتضی مطهری، کلیات علوم اسلامی، ج1، (منطق ـ فلسفه)، ص 16 و 17. البته دیدگاه آیت الله جوادی عاملی، تعریفی وسیع‌تر از علم دینی دارند. 2. علم در روایات و علم راحج را همان تفقه و علم دینی بدانیم؛ اما بر اساس عناوین ثانوی، برخی علوم رحجان پیدا می‌کنند:مستحب و در مراتبی، واجب. مانند عنوان رفع نیاز جامعه اسلامی، حفظ نظام اجتماعی، عزت اسلامی و نفی سبیل. به نظر می‌آید راهکار دوم صحیح باشد. یعنی معنا و محدوده عمل دینی همان تفقه و علم اخلاق، اعتقادات و فقه واحکام است. دیگر علوم، بر اساس قواعد بیان شده رجحان پیدا می‌کنند. جمع‌بندی و نکات رتبه‌بندی علوم در جلسه دیگر. 🔹@feqahat

🎙صوت جلسه نقد و بررسی «نهاد حاکمیت و تزاحم وظایف آن در تربیت با حریم شخصی» از سوی اساتید جوان سطح عالی حوزه علمیه قم. 🔸در جلسه شنبه‌های فقهی. ♨️عزیزانی که علاقه‌مند مناقشه‌های طلبگی هستند؛ گوش دهند. 👇👇👇👇👇

🎙صوت جلسه نقد و بررسی «نهاد حاکمیت و تزاحم وظایف آن در تربیت با حریم شخصی» از سوی اساتید جوان سطح عالی حوزه علمیه قم. 🔹@feqahat

🔹منظومه تربیتی در صحیفه سجادیه: جلسه یکم. 🔸ارایه شده در مرکز تخصصی صحیفه سجادیه. 🔹منظومه تربیت اسلامی در صحیفه سجادیه باید کشف شود. زیرا صحیفه، یک بسته است که از ابتدا تا انتها را معصوم به هدف هدایت املاء کرده‌اند. 🔹منظومه تربیت: 🔸مبانی تربیت: مبانی خداشناسی، انسان شناسی، شناخت‌شناسی. 🔸اصول تربیت 🔸روش‌های تربیت 🔸عوامل تربیت 🔸ساحات تربیت حضرت درباره تمامی اینها در صحیفه سجادیه سخن گفته است و توجه به همه این ابعاد داشته است اما به‌طور کامل استخراج نشده است. 🔹@feqahat

📝#یادداشت 🔸چرا چرند می‌گویند؟! امروز 19 دی‌ماه است. دی‌ماه 1356، مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات چاپ شد. در آن مقاله به حضرت امام خمینی ره توهین شده بود و ایشان را مسئول خون‌‌های ریخته شده در پانزدهم خرداد دانسته بود! مردم قم به خیابان ریختند. خیابان‌های اطراف حرم حضرت معصومه پر از تظاهرکنندگان شد. حکومت پهلوی از روش همیشگی، یعنی کشتار مردم استفاده کرد. چهلم شهدای 19 دی، مردم تبریز قیام کرند. آنها را نیز پهلوی به خاک و خون کشید. .............................. شیعیان، جمعیت فراوانی در عالم و حتی میان مسلمان نیستند. اما قدرت قابل‌توجهی در جهان اسلام و دنیا دارند. از عوامل اصلی این موفقیت، احترام و حرف‌شنوی آنها از مراجع تقلید شیعه است. چیزی که در اهل سنت به این قدرت وجود ندارد. باوجوداین عامل قدرت، طبیعی است که هرازگاهی دروغی درباره مراجع درست کنند تا به خیال خودشان مردم را از مراجع دور کنند. یک روز سلطان شکر را آیت‌الله مکارم می‌دانند! روزی دیگر چند قسمت فیلم می‌سازند که رهبر ایران فلان ثروت و اسب‌هایی آن‌چنانی دارد؛ یک روز تصاویر باغ و کاخی در اینترنت پخش می‌کنند که این محل زندگی مرحوم امام بوده است و ... دشمن ما نمی‌تواند این عامل قدرت را تحمل کند؛ پس اطمینان داشته باشید، این حرف‌ها تمام‌شدنی نیست! چون دشمنی آنها تمام‌شدنی نیست! چون ارادت شیعیان به مراجع خود، تمام‌شدنی نیست! چون قدرت شیعیان کم شدنی نیست! بلکه روزبه‌روز در حال افزایش است. پس روزبه‌روز چرندگویی آنها بیشتر می‌شود. 🔹@feqahat

🔹جلسه ششم #فقه_مدرسه: مسئله محوری در برنامه‌ریزی درسی. 🔸ادله مسئله محوری: ▫️1. سیره عقلا: صغری: عقلا می‌گویند اتقان در نظام آموزشی به مسئله محوری است. کبری: اتقان مستحب است. نتیجه: مسئله محوری، مستحب است. ▫️2. روایات حسن السؤال وَ قَالَ ص «الِاقْتِصَادُ فِي النَّفَقَةِ نِصْفُ الْعَيْشِ‏، وَ التَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ، وَ حُسْنُ‏ السُّؤَالِ‏ نِصْفُ‏ الْعِلْمِ‏». كنز الفوائد، ج‏2، ص189 عن امیر المومنین علی ؟ع؟ «مَنْ‏ أَحْسَنَ‏ السُّؤَالَ‏ عَلِم».‏ عن امیر المومنین علی ؟ع؟ «مَنْ‏ عَلِمَ‏ أَحْسَنَ‏ السُّؤَال‏». عيون الحكم و المواعظ، ص451. سوال در فارسی پرسش است اما در عربی به معنای پیجویی است. در حسن السؤال الغای خصوصیت می‌شود از سؤال به مطلق تعلم و تفقه. بدین معنا که در پرسش یا هر مطالبه علمی، باید خوب بداند که به‌دنبال چه چیزی است و آن را به‌خوبی تبیین و طرح کند. لازمه آن انضباط فکری و دقت در پرسش‌ها و مسئله یابی است. ▫️3. ادله پرسشگری وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحي‏ إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُون.‏ . سوره نحل (16)، آیه 43. صحیحه محمد بن مسلم ... «إِنَّمَا يَهْلِكُ النَّاسُ لِأَنَّهُمْ لَا يَسْأَلُونَ». مرسله یونس: ... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ؟صل؟‏ «أُفٍّ لِرَجُلٍ لَا یفَرِّغُ نَفْسَهُ فِی كُلِّ جُمُعَةٍ لِأَمْرِ دِینِهِ فَیتَعَاهَدُهُ وَ یسْأَلُ عَنْ دِینِهِ‏». المحاسن، ج‏1، ص225 🔹@feqahat

🔸مسئله برداشت از این روایات: مستحب است که انسان مسئله دینی زندگی خودش را پیجویی کند. تاکید می‌شود که اکنون نمیخواهیم استحباب پرسشگری را به‌دست آوریم! بلکه مسئله محوری را می‌خواهیم برداشت کنیم! 🔸ادله‌ای که مسئله محوری را برای متعلم راحج می‌دانند، با ملازمه، برای معلم و مربی نیز انجام آن کار برای متربی، رجحان دارد. آنچه در علم آموزی برای متعلم و متربی مستحب است، انجام آن از سوی مربی برای متربی، نیز همان حکم را دارد. 🔸درنتیجه در برنامه ریزی درسی، رحجان دارد که مسئله محور حرکت کنیم. 🔸البته برای کسی که نظام آموزشی دیگران را پی‌ریزی می‌کنند واجب است مسئله محور، عناوین درسی را برنامه‌ریزی کنند؛ زیرا عناوینی مانند اتلاف عمر و مال متربی و بیت المال سبب وجود این مسئله برای اوست. 🔸بر مدیران آموزش و پروش و سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط با مدرسه واجب است، مسائل دانش‌آموز را شناسایی کنند و بر اساس آن نظام آموزشی را برپا کنند. ▫️بر اساس ادله بیان شده: مسائل دینی دانش آموزش واجب است توجه شود. ▫️بر اساس قاعده حفظ نظام اجتماعی، عزت مسلین و رفع نیاز جامعه اسلامی، مسائل مورد نیاز جامعه واجب است در برنامه‌ریزی آموزشی مورد توجه قرار گیرد. 🔹نکات حاشیه‌ای: 🔸مسئله یابی متربی و مراجعه کننده در مشاوره؛ 🔸خیانت در امانت در نظام آموزشی به چه معناست. 🔹@feqahat

🔹جلسه هفتم #فقه_مدرسه: ثانی و تبت در برنامه‌ریزی درسی. 🔸«تثبت» ریشه در «ثبت» به معنای دوام ، متانت و عجله نکردن است. در مقابل عجله و آماده کردن مقدمات کار است. 🔸ادله: الف) آیه 32 سوره فرقان وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَ رَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلاً ب) تمسک به اصول عام تدریج، رفق و مدارا و رعایت توان متربی ج) روایات قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ؟صل‏؟‏ «إِنَّمَا أَهْلَكَ‏ النَّاسَ‏ الْعَجَلَةُ وَ لَوْ أَنَ‏ النَّاسَ‏ تَثَبَّتُوا لَمْ‏ يَهْلِكْ‏ أَحَدٌ». (المحاسن، ج‏1، ص215). علي بن أبي طالب ؟عهم؟ وَ أَنْهَاكَ عَنِ التَّسَرُّعِ بِالْقَوْلِ وَ الْفِعْل‏. (محمد بن محمد، الأمالي (للمفيد)، ص22 و 221 ) قال رسول الله ؟صل؟ «الأناة من‏ الله‏ و العجلة من‏ الشيطان». (المحاسن، ج‏1، ص215) أبا عبد الله ؟ع؟ يقول‏ «مع‏ التثبت‏ تكون‏ السلامة و مع العجلة تكون الندامة و من ابتدأ بعمل في غير وقته كان بلوغه في غير حينه».، الخصال، ج‏1، ص100 پیامبر؟صل؟ «إياك‏ و العجلة بالأمور قبل أوانها و التساقط فيها عند زمانها». ، (تحف العقول، ص147) امیر المؤمنین علی ؟ع؟ : مع‏ العجل‏ يكثر الزلل.‏ العجل‏ قبل‏ الإمكان‏ يوجب‏ الغصة. مِنَ‏ الْخُرْقِ الْمُعَاجَلَةُ قَبْلَ‏ الْإِمْكَانِ‏ وَ الْأَنَاةُ بَعْدَ الْفُرْصَة. العجلة مذمومة في‏ كل‏ أمر إلا فيما يدفع الشر. 🔹@feqahat

🔹حکم برداشت از این👆 ادله: 🔸مستحب است که در برنامه ریزی درسی، عجله نشود و مقدمات هر درس، ابتدا طی شود. باید نیازهای دانش آموزان در نظر گرفته شود و درس‌ها در فرصت خود به آنها داده شود. 🔸البته در جایی که دفع یک شبهه و شری است؛ باید به سرعت آن برطرف شود و عجله در آن اشکال ندارد. 🔸درجایی که امر خیری است مانند آماده کردن دانش‌آموز برای ازدواج، باید سرعت داشت که به معنای عجله نیست؛ یعنی باید مقدمات را انجام داد اما به سرعت.باید فهم زندگی، معاش و قدرت تامین زندگی را آموزش داد. 🔸در عین اتقان، سرعت نیز رجحان دارد؛ یعنی باید برای دانش‌آموزانی توان فکری بیشتری دارند، در برنامه ریزی آنها سرعت بیشتری داشت. 🔸رعایت اتقان و تثبت در جایی که عدم رعایت آن، سبب اتلاف وقت دانش آموز می‌شود، بر برنامه‌ریز درسی واجب است. این حکم، طریقی است. ازآنجاکه تأنی و تثبت در هر امری به‌ویژه در تعلم مستحب است، این ادب شامل مطلق علوم می‌گردد. پیداست که علوم مرجوح، از این اطلاق خارج هستند. 🔹@feqahat

🔹جلسه هشتم #فقه-مدرسه: انتخاب علم برتر در برنامه ریزی درسی 🔸دلیل محوری: «فَبَشِّرْ عِباد* الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْباب‏ (زمر :17 و 18) 🔸مرسلاتی که تبیین کننده هستند: ◽️قالَ النَّبِيُّ؟ص؟ «الْعِلْمُ‏ أَكْثَرُ مِنْ‏ أَنْ‏ تُحْصَى‏ فَخُذُوا مِنْ‏ كُلِ‏ شَيْ‏ءٍ أَحْسَنَه‏». تنبيه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورّام)‏، ج2، ص15. در این روایت، حضرت به مولویت ارشاد کرده اند! توضیح در صوت. ◽️«الْعِلْمُ‏ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ يُحَاطَ بِهِ، فَخُذُوا مِنْ كُلِّ عِلْمٍ أَحْسَنَهُ». تصنیف غررالحكم و دررالكلم، ص98. ◽️«الْعُمْرُ أَقْصَرُ مِنْ أَنْ تَعَلَّمَ کُلَّ مَا یَحْسُنُ بِکَ عِلْمُهُ، فَتَعَلَّمِ الأهَمَّ فَالأهَمَّ». شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج20، ص262. ◽️قوْلَ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ؟ع؟ إِذْ قَالَ‏ «خُذُوا مِنْ کلِّ عِلْمٍ أَرْوَاحَهُ وَ دَعُوا ظُرُوفَهُ، فَإِنَّ الْعِلْمَ کثِیرٌ وَ الْعُمْرُ قَصِیرٌ». نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص9. ◽️قال علی؟ع؟ «خُذوا مِن كُلِّ عِلمٍ أحسَنَهُ، فإنَّ النَّحلَ يَأكُلُ مِن كُلِّ زَهرٍ أزيَنَهُ، فيَتَولَّدُ مِنهُ جَوهَرانِ نَفيسانِ: أحَدُهُما فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ و الآخَرُ يُستَضاءُ بِهِ». تصنیف غررالحكم و دررالكلم‏، ص46. ادامه👇👇👇 🔹@feqahat

«أَوْلَى‏ الْعِلْمِ‏ بِكَ‏ مَا لَا يَصْلُحُ‏ لَكَ‏ الْعَمَلُ‏ إِلَّا بِهِ‏ وَ أَوْجَبُ الْعِلْمِ عَلَيْكَ مَا أَنْتَ مَسْئُولٌ عَنِ الْعَمَلِ بِهِ وَ أَلْزَمُ الْعِلْمِ لَكَ مَا دَلَّكَ عَلَى صَلَاحِ قَلْبِكَ وَ أَظْهَرَ لَكَ فَسَادَهُ وَ أَحْمَدُ الْعِلْمِ عَاقِبَةً مَا زَادَكَ فِي عَمَلِكَ الْعَاجِلِ فَلَا تَشْغَلَنَّ بِعِلْمِ مَا لَا يَضُرُّكَ جَهْلُهُ وَ لَا تَغْفُلَنَّ عَنْ عِلْمِ مَا يَزِيدُ فِي جَهْلِكَ تَرْكُه». عدة الداعي و نجاح الساعي، ص77 🔹دلالت ادله بر: 🔸1. در انتخاب علوم، علم برتر را انتخاب کن؛ 🔸2. در هر علم نیز، مفاهیم و اطلاعات برتر آن را انتخاب کن؛ 🔸3. در هر علمی، اصل و ریشه علوم باید مقدم شود؛ نه حواشی آن؛ متاسفانه امروز در آموزش علوم و گرایش‌ها، اطناب و حواشی زیاد داریم؛ چه در حوزه و در دانشگاه. برای نمونه اگر اصول اصلی ادبیات عرب و خواندن قرآن، درست تعلیم داده می‌شد؛ در نظام آموزش و پروش بعدسالها آموزش، این مقدار جوان‌های ما از صحیح خوانی قرآن فاصله نداشتند. 🔸4. آنچه باید در نظام آموزشی مقدم باشد: آموزش نسبت به آنچه دانش آموز نسبت به آن مسئولیت دارد؛ آنچه موجب اصلاح قلب او می‌شود؛ آنچه عمل‌های واجب آن وابسته به دانستن آنهاست؛ 🔸5. درنتیجه انتخاب علم برتر در برخی مراتب واجب است. این حکم طریقی است. یعنی طریق برای انجام کارهای واجب. 🔸6. اتلاف وقت و مال در مراتب قابل توجه، حرام می‌تواند باشد؛ درنتیجه آموزشی که سبب اتلاف وقت و مال دانش‌آموزش شود، مکروه یا حرام است. البته چون نسبت به مال و وقت دیگران است، می‌توان گفت تمام مراتب پایین نیز در صورت عدم رضایت دانش آموز، حرام است. 🔸7. آیا تحصیل علم برای دنیا حرام است؟ این علوم دو دسته هستند: 7ـ1. تعلیم علم دین و توحید برای دنیا، کراهت دارد؛ اگر برای تغییر دین و غلو و ... حرام است. اما گرفتن هدیه در تعلیم آن در سیره بوده و اشکالی ندارد. 7ـ2. اما تعلیم علوم و فنونی که برای معاش لازم است، نه تنها کراهت ندارد که مقدمه انجام وظایف و تقدیر معیشت است. درنتیجه یادگیری آن به نیت کسب دنیا ایرادی ندارد؛ چون مقدمه کسب و کاری است که نسبت به آن مسئولیت دارد. بنابراین می‌تواند رجحان نیز داشته باشد! 🔹درنتیجه: در نظام موضوعات آموزشی اولویت: 🔸در بعد بینش: آنچه برای انجام وظایف، دانستنش لازم است؛ 🔸در بعد گرایش: آنچه برای اصلاح قلب لازم است؛ 🔸در بعد رفتار: عمل واجب متوقف بر دانستن آن باشد. ◽️البته این سه بعد تنها ناظر به وظایف و واجبات امروز یک دانش آموز نیست؛ بلکه وظایف آینده آنها نیز باید مورد توجه قرار گیرد؛ مانند ازدواج. ◽️سند 2030 ناظر به میدانی است که غرب تعریف کرده است؛ اما ما سند ناظر به میدانی که اسلام تعریف کرده نداریم!! 🔸برای عموم دانش آموزان باید هسته علوم آموزش داده شود! نه حواشی! حواشی برای کسانی است که رشته تخصصی آن را انتخاب کرده اند. 🔹@feqahat

📝#یادداشت فرهنگ بی‌پدر! مرگ انسانیت! اگر بشنوید که رنه روبر عکاس معروف ۸۴ ساله فرانسوی، دو روز پیش فوت کرده، لابد می‌گویید که بر اثر کرونا فوت کرده یا ... اما شاید کمتر احتمال دهید که این فرد برای قدم زدن در مرکز پاریس رفته بود و ناگهان از هوش رفت و به زمین افتاد. اما نکته این است که وی به مدت ۸ ساعت! روی زمین و در برف افتاده بود! او با حال وخیم افتاده بود و نیاز مبرم به رسیدگی پزشکی داشت؛ اما هیچ یک از رهگذران و ساکنان آن منطقه از پاریس به او کمک نکردند!! این یعنی انسانیت در پاریس مرده است! در جامعه‌ای که بخش قابل توجهی از آن حتی نمی‌دانند پدر واقعی آنها کیست، مهربانی، انتظاری بی‌خود است! #حلال_زادگی #مرگ_غرب @feqahat

🔹#فقه_مدرسه جلسه نهم 🔹اغتنام فرصت در برنامه ریزی درسی 🔸اغتنام، سود بردن از آنچیزی است که پیشتر مالک آن نبوده است. و اتلاف از ماده تلف به معنای نابود کردن است. درنتیجه اغتنام فرصت، بعد زمانی و کمی و بعد کیفی دارد. درنتیحه وسیع‌تر از قاعده سرعت در خیر است. سرعت در خیر تنها بعد زمانی داشت. اغتنام فرصت یک مفهوم مشکک است و درجات دارد و نسبی است. 🔸اغتنام فرصت دانش آموز به معنای سودبردن و بهینه‌سازی اوقات دانش آموزاست. در مقابل تلف کردن آن است. اغتنام فرصت در کل دوره آموزش و اغتنام فرصت در هر درسی را شامل می‌شود. 🔹ادله اغتنام فرصت دانش آموز: 🔸دسته یکم. روایات مذمت کننده اتلاف وقت ▫️1. مرسله: [امير المؤمنين علی ؟ع؟] إِنَ‏ أَوْقَاتَكَ‏ أَجْزَاءُ عُمُرِكَ فَلَا تُنْفِدْ لَكَ وَقْتاً فِي غَيْرِ مَا يُنْجِيكَ‏. غرر الحكم و درر الكلم، ص243 ▫️2. ... أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ؟ع؟ أَنَّهُ قَالَ: الْمَغْبُونُ‏ مَنْ‏ غَبِنَ‏ عُمُرَهُ‏ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ. ، معاني الأخبار، ص342. ▫️3. قَالَ الصَّادِقُ ؟ع؟‏ مَنِ‏ اسْتَوَى‏ يَوْمَاهُ‏ فَهُوَ مَغْبُونٌ‏ وَ مَنْ كَانَ آخِرُ يَوْمَيْهِ شَرَّهُمَا فَهُوَ مَلْعُونٌ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفِ الزِّيَادَةَ فِي نَفْسِهِ كَانَ إِلَى النُّقْصَانِ أَقْرَبَ وَ مَنْ كَانَ إِلَى النُّقْصَانِ أَقْرَبَ فَالْمَوْتُ خَيْرٌ لَهُ مِنَ الْحَيَاةِ. الأمالي، ص668. لعن به معنای دور بودن از رحمت است؛ اما در قرآن گفت در روایات منصرف به معنای عذاب است و دلالت بر حرمت و دلالت بر حرمت دارد. اما در این روایت بر اساس تناسب حکم و موضوع، دلالت بر کراهت دارد. 🔹@feqahat

▫️4.مرسله نهج البلاغة وَ قَالَ ؟ع؟‏ مِنَ‏ الْخُرْقِ .. الْأَنَاةُ بَعْدَ الْفُرْصَة وسائل الشيعة، ص84 وَ قَالَ ؟ع؟‏ إِضَاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّة وسائل الشيعة، ص84 برای استفاده از نهچ البلاغه در فقه، باید سند آنها در دیگر کتب روایی به‌دست آورد. غصه در بیان شارع،میتوانددر مورد امور دنیایی نیز باشد درنتیجه دلالت بر حرمت نمی‌تواند داشته باشد. درنتیجه: اتلاف وقت کراهت دارد. مگر آنجا که اتلاف وقت دیگران باشد که بر اساس عناوین دیگر حرمت داشته باشد. 🔸دوم. روایات اغتنام فرصت 1. فَقَال‏ [رسول الله] ...یا أَبَا ذَرٍّ،اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ، وَ صِحَّتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ، وَ غِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ، وَ فَرَاغَكَ‏ قَبْلَ‏ شُغْلِكَ‏، وَ حَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ. ... كُنْ‏ عَلَى‏ عُمُرِكَ‏ أَشَحَ‏ مِنْكَ‏ عَلَى دِرْهَمِكَ وَ دِينَارِكَ. النص، ص 526 و 527.م اغتنام برای چیزی است که تلاشی برای کسب آن نشده است. مانند غنیمت جنگی. ما برای کسب عمر، زحمتی نکشیدیم؛ درنتیجه اغتنام فرصت گفته می‌شود. 2. مرسله نهج البلاغة: وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر. وسائل الشيعة، ص84 3. [امير المؤمنين‏؟ع؟] خُذْ مِنْ نَفْسِكَ لِنَفْسِكَ وَ تَزَوَّدْ مِنْ يَوْمِكَ لِغَدِكَ وَ اغْتَنِمْ‏ عَفْوَ الزَّمَانِ‏ وَ انْتَهِزْ فُرْصَةَ الْإِمْكَانِ. عيون الحكم و المواعظ، ص241. 4. وَ كَانَ[الحسن بن علي] عَلَيْهِ السَّلَامُ : ... يَا ابْنَ آدَمَ إِنَّكَ لَمْ‏ تَزَلْ‏ فِي‏ هَدْمِ‏ عُمُرِكَ‏ مُنْذُ سَقَطْتَ مِنْ بَطْنِ أُمِّكَ، فَخُذْ مِمَّا فِي يَدَيْكَ [لِمَا بَيْنَ يَدَيْكَ‏] فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ يَتَزَوَّدُ، وَ الْكَافِرَ يَتَمَتَّعُ. نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص79. هدم عمر همان اتلاف است. 🔸درنتیجه برای خود دانش آموز اتلاف وقت کراهت دارد مگر منجر به عناوین دیگر شود.اغتنام فرصت، برپایه تناسب حکم و موضوع، استحباب دارد. حداقل آن، عدم اتلاف وقت است و حداکثر آن، سودبردن بیشتر از زمان تحصیل است. 🔸ادله سندی ضعیف داشتند اما تعدد آنها برپایه قاعده ضم احادیث، می‌توان از آنها حکم را برداشت کرد. 🔸اما برای کسی که برنامه ریزی درسی میکند، اتلاف وقت دانش آموز حرام است. درنتیجه هرچند آموزش دانش آموز مستحب است اما اتلاف وقت او حرام است!! درنتیجه برنامه‌ ریزهای درسی بسیار باید دقت کنند! 🔸اغتنام فرصت کلی داریم و اغتنا فرصت جوانی که آکد است. 🔹سه بعد بیان شده در برنامه ریزی درسی: 🔸اغتنام فرصت به ویژه اغتنام فرصت جوانی 🔸سرعت و از سویی، اتقان و زمنیه‌سازی و تانی و تثبت. توجه همزمان به هر سه. 🔸تقدم علمی که مقدمه انجام وظایف دانش آموز در امروز و آینده زندگی اوست. ▫️کتب درسی مدرسه ما توجه بیشتری به بعد بینشی دارد؛ اما به بعد گرایشی و رفتاری ـ مهارتی توجه بسیار کمی شده است. مهارتهایی که مقدمه انجام وظایف است، در آموزش و پروش توجه نشده است. در حالی در روایات از علوم واجب دانسته شده است. 🔹@feqahat

📝#یادداشت ایراد این است که رونالدو را نمی‌شناسند! در کلیپی دیدم که کریستیانو رونالدو، فوتبالیست معروف، گریم کرد و لباسی شبیه بی‌خانمان‌ها پوشید. به یکی از خیابان‌های مادرید رفت و در یک فضای عمومی شروع کرد با توپ‌بازی کردن آن‌هم بامهارت بالا! اما کسی به او توجه چندانی نداشت. نزدیک به 45 دقیقه گذشت و خبری از توجه چندان مردم به او نبود. فقط گاهی افرادی چند لحظه به او نگاه می‌کردند... همین! تازه حتماً بسیاری با خود می‌گفتند این کارها به چه دردی می‌خورد؟ که چه؟ این آدم چه بیکار است! رونالدو با کودکی شروع کرد به فوتبال بازی کردن. مقداری که بازی کرد، توپ را برداشت، بر آن امضا کرد. بعد گریم خود را کند و یک‌لحظه افراد متوجه شدند در کنار رونالدو هستند! یکی گریه کرد؛ دیگر به دوستش تماس گرفت که الآن من نزدیک فلانی هستم... جمعیت با گوشی‌ و در حال عکس گرفتن، دورش جمع شد! این فرد، همان رونالدو بود؛ اما مردم چون او را نمی‌شناختند، توجهی به او نداشتند! ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️ وقتی در خبرها می‌آید که مرجع تقلیدی از دنیا رفته است، گاهی افرادی در ذهنشان این می‌آید که مگر او چه کرده است؟ به چه دردی خورده؟ این علما و آخوندها چه می‌کنند؟ اگر جرئت کند حتی این حرف‌ها را بر زبان هم جاری می‌کنند، اما... اما حتماً اگر این بزرگواران و خدمتی که این عزیزان به شیعیان بلکه به انسانیت کرده‌اند را می‌دانستند؛ همچون تشییع کنندگان آن مرجع می‌شدند که پشت تابوت ایشان اشک می‌ریختند؛ از تشییع جنازه عکس می‌گرفتند و به دوستانشان در تماس، افتخار می‌کردند که در آنجا هستند! ▫️آنها که اهل خودنمایی نیستند؛ اما دستگاه‌های فرهنگی باید، با زبان و هنر مردم فهم، آقایی و قهرمان بودن این بزرگان را نمایش می‌دانند و آنها را می‌شناساندند... اما آنچه باید را نکردند! 🔹@feqahat

📝#یادداشت استاد دانشگاهی می‌گفت: دختری دانشجو نزدیک من شد. گفت: سوالی دارم. گفتم بفرمایید. گفت: خدا رو برام ثابت کن! ظاهری مذهبی نداشت و گمانم واقعا نتوانسته بود از عمق وجودش خدا را اثبات کند؛ اما حتما به دنبال حقیقت بود که این پرسش را داشت. این فراز از دعای ماه رجب را برایش خواندم و ترجمه کردم: يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ‏ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً؛ ای کسی که از روی بخشش و مهرورزی، به کسانی عطا می‌کنی و می‌دهی که نه از چیزی خواسته‌اند و نه حتی تو را می‌شناسند! دختر دانشجو گفت: تا به حال کسی خدا را برایم اینگونه معرفی نکرده بود! ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️ دعا، فضایی عاشقانه و نیایشی را بین ما و خدا ایجاد می‌کند. به همین علت مسیحیت و بسیاری از ادیان دیگر که زحمت نماز را به خود نمی‌دهند؛ اما خود را از لذت دعا محروم نکرده‌اند. ماه رجب، ماه دعاست. التماس دعا. یکی از اولویت‌های فعالیت‌های فرهنگی میان افرادی که ارتباط کمتری با محتوای دینی دارد؛ اما عاطفی هستند مانند دختران جوان و هنرمندان، استفاده از دعا و مضامین آن است. زیرا دعا از روش‌هایی است که ارتباط با گرایش و عاطفه انسانی برقرار می‌کند. @feqahat

📝#یادداشت 🔹سند روایت لیلةالرغائب 🔸از کتبی که در دست ماست، سید بن طاووس در الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏3، ص: 185 اولین فرد از علمای شیعه است که روایت لیلة الرغائب را آورده‌اند. ایشان درباره سند آن بیان داشته‌اند: «وجدنا ذلك في كتب العبادات مرويّا عن النبي صلّى اللّه عليه و آله، و نقلته أنا من بعض كتب أصحابنا رحمهم اللّه، فقال في جملة الحديث عن النبي صلّى اللّه عليه و آله في ذكر فضل شهر رجب ما هذا لفظه: و لكن لا تغفلوا عن أوّل ليلة جمعة منه، فإنّها ليلة تسمّيها الملائكة ليلة الرغائب، و ذلك انّه إذا مضى ثلث الليل لم يبق ملك في السماوات و الأرض الّا يجتمعون في الكعبة و حواليها، و يطّلع اللّه عليهم اطلاعة فيقول لهم: يا ملائكتي سلوني ما شئتم، فيقولون: ربنا حاجتنا إليك ان تغفر لصوّام رجب، فيقول اللّه تبارك و تعالى: قد فعلت ذلك. ثم قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ...» 🔸گروهی از فقیهان معاصر شیعه همچون میرزا جواد تبریزی و فاضل لنکرانی انجام اعمال این شب را به امید مطلوبیت، راجح دانسته‌اند. (تبریزی، صراط النجاة فی اجوبة الاستفتائات، ۱۳۹۱، ج۱۰، ص۳۴۰؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، انتشارات امیر قلم، ج۲، ص۱۷۲؛ صافی گلپایگانی: معارف دین، ۱۳۹۱، ج۳، ص۲۵۸). 🔸آیت الله مکارم شیرازی سه راه برای اثبات مشروعیت انجام اعمال لیلة الرغائب ارائه کرده است:‌ یک راه این است که کسی قائل به این باشد که تسامح در ادله سنن معتبر است یعنی روایات مرسل و غیر صحیح در این گونه موارد حجت است و می توان به استحباب آن فتوا داد. حتی اگر این روایات در کتب اهل سنت باشد. راه دوم این است که احادیث «مَن بَلَغ» را برای اثبات استحباب حجت ندانیم ولی در روایت است که اگر کسی آنها را «رجاءً» به امید دریافت پاداش‌ یا در خواست ثواب انجام دهد، آن ثواب به آنها داده می شود. راه سوم این است که به سراغ اطلاقات ادله نماز و دعا رویم. عموماتی وجود دارد که نماز مستحب است و هر کس می‌خواهد زیاد و هر کس که می خواهد کمتر بخواند.بنابراین می‌توان به قصد قربت مطلقه که همان قصد عمومات است، اعمال لیلةالرغائب را به جا آورد.(بيانات در ابتدای درس خارج فقه در تاریخ ۱۳۹۶/۰۱/۱۹، سایت مدرسه فقاهت). 🔸دیدگاه نگارنده این است که: پذیرش قاعده تسامح در ادله سنن با وسعتی که برخی فقها فرموده‌اند به راحتی ممکن نیست و بخش وسیعی از معارف و نظام معرفتی شیعه را برپایه غیر استوار بنا خواهد کرد! مگر گفته شود این قاعده تنها درباره انجام اعمال عبادی با قصد رجاء، جریان دا رد که حرفی پذیرفته است. 🔹@feqahat

🔹برنامه ریزی درسی: روش‌های آموزشی در #فقه_مدرسه 🔸این روش‌ها به دو نوع به دست می‌آید: ▫️یکم. بر اساس نگاه کارشناس + قواعد کلی فقهی روش‌هایی که کارشناسان تربیتی می‌گویند و شامل عناوین کلی مانند اتقان است. این روش‌ها ناظر به شرایط زمانی و مکانی ممکن است تغیر کند. مانند روش‌های: توضیحی؛ سخنرانی؛ پیش سازمان‌دهنده؛ نمایشی (نمایش عملی)؛ حفظ و تکرار؛ یادیارها؛ مسأله‌ای؛ بارش فکری؛ واحد پروژه؛ بیان فکر؛ اکتشافی؛ مشارکتی؛ بدیعه‌پردازی؛ ایفای نقش؛ آزمايشي؛ پرسش و پاسخ؛ بحث گروهی. البته برخی از این روش‌ها در روایات نیز تصریح شده‌اند. ▫️دوم. روش‌های مصرح در روایات: 🔸1. خطابه روایاتی مانند مرسله: وَ قَالَ ع خُذُوا الْعِلْمَ مِنْ أَفْوَاهِ الرِّجَالِ عوالي اللئالي (العزيزية في الأحاديث الدينية، ج‏4، ص: 78) قول تنها کلامی نیست که از زبان خارج شود؛ بلکه دیدگاه افراد را نیز شامل می‌شود که از طریق نگارش به دست ما رسیده. اما دلیل اصلی سیره اهل بیت است. 🔹@feqahat

🔸2. گفتگوی گروهی علمی (مذاکره علم) ▫️اینجا نیز سیره ویژه وجود دارد. 🔸سه احتما در استفاده از سیره در روش‌ها: ▫️الف) سیره دلالت بر اباحه دارد اما با تناسب حکم و موضوع دلالت بر رجحان دارد؛ ▫️ب) سیره حتی اگر دلالت بر اباحه دارد نیز قابل برداشت در استفاده از روش است؛ زیرا مهم این است که آن روش را بتوان انجام دارد. دلالت بر اباحه یعنی استفاده از آن روش نادرست نیست و همین کافی است. ▫️ج) سیره در مواردی که اهل بیت به آن اهتمام داشته‌اند دلالت دارد بر رجحان دارد. اما مثلا در تعدد زوجات، زیاد انجام می‌شده ولی ممکن است بیان شود که مورد اهتمام اهل بیت نبوده و رجحانی ندارد. اما جلوس گروهی و مذاکره علمی و خطابه مورد اهتمام اهل بیت بوده است که دلالت بر رجحان و حتی آکدیت در رجحان دارد. ▫️روایات مذاکره علم: ▫️صحیحه عبدالله ابن سنان: ... إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ بَيْنَ عِبَادِي مِمَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ إِذَا هُمُ انْتَهَوْا فِيهِ إِلَى أَمْرِي. الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏1، ص: 41 ▪️ممَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ دلالت بر رجحان دارد و اینکه این خبر در مقام انشا است. ▫️... أَبَا جَعْفَر ؟ع؟ يَقُولُ‏ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ‏ دِرَاسَةٌ وَ الدِّرَاسَةُ صَلَاةٌ حَسَنَةٌ. الكافي، ج‏1، ص41. ▫️... «يَا أَبَا ذَرٍّ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ كُلِّهِ اثْنَيْ عَشَرَ أَلْفَ مَرَّةٍ عَلَيْكُمْ بِمُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَعْرِفُونَ الْحَلَالَ مِنَ الْحَرَام‏». جامع الأخبار، ص37، 38. ▫️دو جنبه از این روایات برداشت می‌شود: حکم طریقی مذاکره و خطابه. حکم طریقی است برای به دست آوردن حلال و حرام. 🔸نکته مهم : حکم دیگر، جنبه نفسی خود این روش‌هاست. همینکه خود این روش استفاده شده، جنبه نفسی نیز دارد. چرا دیگر روش‌ها و طریق‌ها استفاده نشد؟ درنتیجه خود اینها جدای از طریقیت، دارای جنبه نفسی نیز هستند. این دو روش مورد اهتمام اهل بیت بوده است اما مذاکره و گفتگوی علمی در آموزش و پروش، روش مورد اهتمام نیست! هرچند به آموزش حضوری و اجتماع در روایات تاکید شده، اما مثلا آموزش مجازی برای برخی مانند خانم‌های متاهل روش خوبی است؛ درنتیجه می‌توان گفت اولویت با حضور و اجتماع است؛ مگر برخی موارد. روشهای مصرح دیگر در جلسه بعد... ان شاالله 🔹@feqahat

🔹بررسی فقهی جهاد تبیین 🔸 چرا رهبر انقلاب «جهاد تبیین» را یک فریضه‌ قطعی برشمردند؟ 🔸موضوع جهاد تبیین این‌روزها دو بار از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شده است، حال سؤال اینجا است که آیا تبیین واجب است یا در فقه نیز از آن سخن گفته‌اند؟ ادله این مسئله در فقه چیست؟ آیا پس از انقلاب این ادبیات در فقه آمده یا این فریضه ریشه در فقه شیعه دارد؟ تبیین فقهی در: 🔹http://fna.ir/6o9zd #یادداشت #فقه_جهادتبیین

🔹مکتب فقهی امام خمینی ره 🔹فاصله ولایت فقیه در دیدگاه امام خمینی تا ولایت فقیه در قانون اساسی 🔸سیر جاگذاری اصل ولایت فقیه و اصلاح آن در قانون اساسی 🔸آیا قانون اساسی فعلی با ولایت مطلقه فقیه سازگاری دارد؟ 🔸چه کسانی با اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالف بودند؟ 🔸امام به آنها چه گفت؟ 🔸چرا امام خمینی در اصلاح قانون اساسی تاخیر فرمودند؟ 🔹@feqahat #سخنرانی