💠 شعر عاشورایی بعد از انقلاب 🔹ترکیب‌بند محتشم کاشانی در قله‌ی مرثیه‌ی عاشورایی قرار دارد و پس از او و به استقبال از او جریان ترکیب‌بندسرایی عاشورایی تا امروز پررونق بوده و هست. در ترکیب‌بند محتشم و ترکیب‌بندهایی که در استقبال از آن سروده شده‌اند و به طور کلی‌تر در منظومه‌ها و مرثیه‌ی عاشورایی گذشته‌ی ما، غالباً توجه به زوایای اجتماعی قیام عاشورا کم‌رنگ است و گاهی به مجرم دانستن افلاک و ستارگان و نفرین به تقدیر و سرنوشت بسنده شده است (البته نه به این معنا که شعرا به هیچ وجه توجهی به ابعاد اجتماعی و برملا کردن چهره‌ی یزیدیان نداشته‌اند). در نتیجه مخاطب شعر با وجود این‌که با خواندن اشعار و مراثی در سوگ آل الله می‌سوزد و می‌گدازد اما این سوز و گداز کمتر منجر به واکنش اجتماعی مبنتی بر ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی و انتقام‌جویی می‌شود. هر چند نفس تذکر مصیبت امام حسین(علیه‌السلام) خود اثر اجتماعی و تبری از ائمه‌ی جور را در پی دارد اما این جنبه از مرثیه‌پردازی کمتر مورد توجه شعرا بوده است. به طور مثال عمان سامانی با این‌که در مثنوی بلند و پر مغز خود مرثیه‌ی سیدالشهدا(علیه‌السلام) را با لایه‌های عرفانی عمیق درآمیخته اما در نهایت اگر به تابلویی که او از عاشورا ترسیم می‌کند بنگریم، در آن تابلو اثری از تبری که در کنار تولی یکی از دو بال تفکر شیعی است دیده نمی‌شود. از این روست که ترکیب‌بند نیر تبریزی با آوردن چنین بیتی در میان استقبال‌کنندگان از محتشم متمایز می‌شود و می‌درخشد: گفت ای گروه هر که ندارد هوای ما سر گیرد و برون رود از کربلای ما... 🔸با پیروزی انقلاب که حاصل همین عزاداری‌ها و زنده نگه داشتن چراغ مرثیه‌ی عاشورایی بود، ادبیات عاشورایی نیز رنگ و بوی تازه‌ای گرفت و درون‌مایه‌هایی چون برائت جستن از ائمه‌ی جور، اعتراض، تبیین و ملامت مرام کوفیان، هشدار نسبت به حسینی بودن و یزیدی نبودن و... در اشعار عاشورایی بسامد یافت. یکی از ترکیب‌بندهایی که پس از انقلاب سروده شد و از این حیث با تمام ترکیب‌بندهای پیش از خود متفاوت است، ترکیب‌بند «با کاروان نیزه»، سروده‌ی علیرضا قزوه است. زبان اعتراض و تعریض‌های سیاسی و اجتماعی در بندهایی از این چهارده بند و به طور خاص در بند چهارم آن بسیار قابل توجه است. به ابیاتی از این دست توجه کنید: بند چهارم: پیشانی تمامی‌شان داغ سجده داشت آنان که خیمه‌گاه مرا تیر می‌زدند این مردمان غریبه نبودند، ای پدر دیروز در رکاب تو شمشیر می‌زدند بند هفتم: دست خداست، این‌که شکستید بیعتش دستی خدای‌گونه‌تر از این بیاورید! بند چهاردهم: هنگامه‌ی برون شدن از خویش، چون حسین راهی برو که بگذرد از مسجدالحرام 🔹درباره‌ی شعر علیرضا قزوه به ویژه اشعار عاشورایی او می‌توان در نوشتار مستقلی از زوایای مختلف سخن گفت. علت انتخاب ترکیب‌بند عاشورایی او از میان اشعار فراوان عاشورایی این شاعر، تمایز آشکاری بود که این ترکیب‌بند در جریان ترکیب‌بندسرایی عاشورایی داشت. وگرنه اشعار و ابیات درخشان عاشورایی علیرضا قزوه کم نیستند. 📝 #حسن_بیاتانی 📗 #چهل_شعر_چهل_نکته 🌐 shereheyat.ir ✅ @ShereHeyat