بسمه تعالی شانه
شرح زیارت جامعه کبیره
قسمت25
13 فقره شریف وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ
گفتهاند که حضرت زهرا سلام الله علیها کوثر است. کوثر یعنی چه؟ یعنی کثرات و در واقع کل نظام هستی چرا که او مادر است و مادر جامع فرزندان خود است اما امیرالمؤمنین علیهالسلام، حوض این کوثر است. به یک معنا، میتوانیم بگوییم که عقل_کل حوض است و به یک معنای دیگر بگوییم آن مقام_واحدیت حوض است که همهی این صورتهای علمیه کوثر او هستند. او خزینه است و این، معلومات آن خزینه است. باید بین حوض و محتویات حوض #سنخیت باشد، نمیشود که حوض از جنسی باشد و محتویات آن از جنسی دیگر لذا گفتهاند که علی و فاطمه سلام الله علیهما کفو هم هستند. ظرف_علم چیست؟ نفس_ناطقه شما است. آیا جنس نفس ناطقهی شما غیر از علم است یا از یک جنس هستند؟ ظرف علم عین علم است چون علم_مجرد_است . اگر علم ماده بود میگفتیم بله، مثلا محتویات مایع و ظرف نیز جامد است اما اینجا علم مجرد است، ظرف مجرد باید مجرد باشد به همین خاطر، خزینه و علم یک حقیقت هستند. حوض و کوثر یک حقیقت هستند.
این قرآن همان حوض است لذا فرمود «وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ» (نحل/۸۹). تبیان یعنی مبیّن و محقّق هر شیء. یعنی صورت علمیه هر شیء در این #قرآن است و منظور از قرآن نه این کتابی است که در منازل ماست بلکه آن قرآنی که «وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ» (زخرف/۴)، آن خزینهای که نزد ماست. آن قرآن و آن حوض یک حقیقت هستند؛ «إِنِّی تَارِكٌ فِیكُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ». این که حضرت میفرماید وقتی که اینها ظهور میکنند، در صورت های مختلف ظهور میکنند و مساوق هم هستند. مساوق یعنی چه؟ وقتی دو چیز مساوق هم هستند، یعنی یک_حقیقت هستند اما با #توصیف_مختلف . مبدأ و مقصد آنها یکی است اما در این میانه مختلف هستند. چون قرآن و حقیقت اهلبیت علیهم السلام یک حقیقت هستند لذا به آنجا که بودهاند باز میگردند؛ به آن حوض برمیگردند. این حوض، همان خزینهی عالَم امکان است. همهی علوم و معلومات نظام هستی آنجاست.
یکی از عرفای اهل معرفت میگوید: تمام مخلوقات نظام هستی مثل پشت ناخن است در جلوی چشم عارف و عارف به همهی_مخلوقات نظام هستی احاطه دارد. جناب اویس_قرنی میفرماید «مَنْ عَرَفَ اللهُ لَا یَخْفَي عَلَیهِ شَيءٌ». هرکس خدا را بشناسد هیچ شیئی برای او مخفی نخواهد بود. سید_حیدر_آملی میگوید: اگر درختان قلم شوند و دریاها مرکب شوند و بخواهند #علم_سید_حیدر_آملی را بنویسند درختان تمام میشوند و دریاها نیز خشک میگردند و نمیتوانند که علم او را احصاء کنند. وقتی اینان که رعیت ائمه اطهار علیهمالسلام هستند، ائمهای که خود خزینه هستند بلکه بالاتر از خزینه و صاحب مقام_احدیت هستند چگونهاند؟!! در روایت داریم که میگوید «الْحُجَّةُ قَبْلَ الْخَلْقِ وَ مَعَ الْخَلْقِ وَ بَعْدَ الْخَلْقِ». چقدر این روایت زیباست... به این قسمت الْحُجَّةُ قَبْلَ الْخَلْقِ دقت کنیم، نمیگوید الْحُجَّةُ قَبْلَ الآدم، بلکه قبل از خلق! حجت همه را گرفته است دیگر، اصلا خلقی باقی نماند... اصلا خلقی هست؟! از آن حقیقت بالا و عقل کل که دیگر حس صادر نمیشود... از عقل که #خیال صادر نمیشود لذا کل عالم یکپارچه عقل است... «إِذَا کَانَ الْعَقْل کَانَ الْأشْیَاء». عالم یکپارچه عقل و معقول است... عالَم علم_انباشته_روی_هم است؛ «رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا» (غافر/۷). علم او در هر شیء توسعه پیدا کرده است. این دیگر حرف قرآن است! لذا تمام اشیاء عالَم علم هستند و علم نیز مجرد است و عالَم نیز مجرد است، من و شما چون این پایین هستیم، به مناسبت این ماده و حس و خیال را ساختهایم! اگر بالا بروی که عالَم غیب و شهادت وجود ندارد؛ لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِينًا...
ادامه دارد
التماس دعا
صادقزاده