بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «#آیات_المهدی »
روز جمعه، ١۴٠٢/٠١/١١
✍️ مناسبت روز: در نهمین روز ماه مبارک رمضان قرار داریم و امروز نیز به یکی دیگر از «آیات المهدی» در قرآن کریم میپردازیم:
💠 «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقينَ»: «ای کسانی که ایمان آوردهاید! تقوا داشته و از گناهان بپرهیزید و با صادقان و راستگویان همراه باشید.» (توبه/١١٩)
در این آیه، خداوند به مؤمنین تأکید میفرماید که باید دو اصل را رعایت کنند؛ اولاً تقوا داشته باشند، و ثانیاً با «صادقین» همراه باشند.
واژه «صادقین» جمعِ «صادق» از ماده «صدق» است و صدق در لغت به معنای مطابقت قول و عمل با واقع و حقیقت است، لذا گفتاری را که با واقعیت خارجی مطابقت دارد را گفتار صادقانه میگویند؛ اما در این آیه، مراد از صدق تنها صدق در گفتار نیست بلکه صداقت همه جانبه است؛ لذا «صادقین» بهصورت مطلق بهکار رفته، یعنی کسی که در همه جهات صادق است و این نوع صداقت تنها شامل کسانی میشود که درای «مقام عصمت» باشند، زیرا باید از هرگونه دروغ و بی صداقتی در کلام و عمل، مصون و مُبرّی باشند؛
✍️ لذا مفسرین، این آیه را از «آیاتالمهدی» بهشمار آورده و مصداق این آیه در زمان حاضر را تنها نمونهی انسان کامل و امام معصوم در روی زمین، حضرت مهدی (عج) دانسته و دستور خداوند برای همراهی با «صادقین» را، دستور همراهی با حضرات معصومین و امام زمان (عج) دانستهاند و در این زمینه به احادیث متعددی از «کتب شیعه و سنی» در ذیل این آیه اشاره نمودهاند که «مراد از صادقین، رسول اکرم (ص) و اهل بیت ایشان هستند» [شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶۲]؛ و در روایات دیگری نیز «امیرالمؤمنین (ع) و اهل بیت ایشان» را «صادقین» نامیدهاند؛ [الدرّ المنثور، ج۴، ص۲۸۷؛ و الغدیر، ج۲، ص۳۰۶]؛
چنانچه در روایتی آمده: «وقتی آیه صادقین نازل شد، فردی از پیامبر اکرم (ص) پرسید: آیا صادقین، عام است یا خاص؟ پیامبر(ص) پاسخ دادند: کسانی که مأمور به همراهی با صادقین شدهاند، عام هستند و همهی مؤمنان را شامل میشود؛ ولی صادقین، خاص است و به برادرم علی(ع) و دیگر جانشینان من تا روز قیامت اختصاص دارد» [بحارالأنوار، ج۳۳، ص۱۴۹؛ و ینابیعالموده، ص۱۱۵]
و در برخی از روایات اسلامی نیز «صادقین» را به صورت مطلق به «اهل بیت عصمت و طهارت (ع)» تفسیر کردهاند؛ چنانچه امام باقر (ع) در جواب به اینکه «صادقین» در این آیه چه کسانی هستند، فرمودند: «منظور از صادقین، ما اهلبیت هستیم» (تفسیر اهل بیت/نور الثقلین/ البرهان/ الکافی، ج۱، ص۲۰۸)
امام رضا (ع) نیز در جواب همین سؤال، فرمودند: «صادقین در این آیه، ائمه اطهار (ع) هستند...» (همان)
✍️ اما چند نکته پیرامون آیه ١١٩ سوره توبه:
1️⃣ صداقت از ملاکهای مهم ایمان و یکی از صفات مشترک همه انبیاء و اولیای الهی است؛
2️⃣ از آنجا که خداوند در این آیه، مؤمنین را به همراهی با صادقین در همه زمانها و دورهها، فرمان داده، لذا روشن میشود که وجود «انسانی معصوم و حجت حیّ الهی» در هر زمانی لازم و قطعی است؛
3️⃣ آیه صادقین بر افضلیت امام معصوم دلالت دارد؛ زیرا بر تقدیم شخص افضل بر شخص مفضول تصریح کرده؛ و چون براساس این آیه، همراهی با صادقین بر تمام مؤمنین واجب شده، لذا پیروی از غیرصادقین برای مؤمنین جایز نمیباشد؛
4️⃣ بر اساس این آیه، تكامل جوامع اسلامی در سايهى ايمان، تقوا و اطاعت از امام معصوم به دست میآید: «آمنوا... اتقوا... مع الصادقين»
5️⃣ و آخرین نکته اینکه باید بدانیم که هر چه ما در گفتار و کردار و زندگی به صدق و راستی نزدیکتر شویم، سنخیت بیشتری با اهلبیت عصمت و طهارت (ع) پیدا میکنیم و به امام زمان (عج) نزدیکتر میشویم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «#آیات_المهدی ١٢»
روز سهشنبه، ١۴٠٢/٠١/١۵
✍️ مناسبت روز: امروز سالروز ارتحال فقیه، حکیم، فیلسوف و عارف بزرگ قرن چهاردهم هجری قمری، حضرت آیتالله میرزا جهانگیرخان قشقایی (ره) است؛ عالم زاهدی که از اهالی ایل قشقایی اصفهان بود و در طول ٨۵ سال عمر با برکت خود، طبق شهادت آقا بزرگ تهرانی (در دایرةالمعارف زندگی بزرگان شیعه)، به اعلی درجات علمی در علوم نقلی و عقلی دست پیدا کرد و به ویژه در حکمت و عرفان به مرحله کمال رسید؛
او شاگردان فراوانی را تربیت نمود که شماری از آنان از فقها و علماء و عرفای نامدار تاریخ تشیع شدند که از جملهی آنها میتوان به حضرات آیات: سیدحسن مدرس، سید ابوالحسن اصفهانی، حاج آقا رحیم ارباب، حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی، میرزا حسین نائینی، شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی و ... اشاره نمود؛ لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این عالم ربانی آغاز مینمائیم؛
اما در سیزدهمین روز ماه مبارک رمضان قرار داریم و امروز نیز به تفسیر کوتاه یکی دیگر از «آیات المهدی» در قرآن کریم میپردازیم:
💠 «يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ۖ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولَٰئِكَ يَقْرَءُونَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا»: «(به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با امام و پیشوایشان میخوانیم؛ پس کسانی که نامهٔ عملشان به دست راستشان داده شود، آن را (با شادی و سرور) میخوانند و به قدر رشتهٔ شکاف هستهٔ خرمایی به آنان ستم نمیشود» (اسراء/٧١)
در این آیه، خداوندمتعال به اهمیت موضوع «امام و پیشوا» اشاره مینماید و اینکه انتخاب رهبر و امام، فقط منحصر به دنیا نیست و در سرنوشت انسانها و قیامت آنها نیز تأثیر مستقیم دارد؛
چنانچه جابر از امام باقر (ع) نقل کرده، که حضرت فرمودند: «وقتی این آیه (یوْمَ نَدْعُوا...) نازل شد؛ مسلمانان گفتند: ای رسول خدا! آیا شما امام همه مردم نیستید؟ حضرت فرمودند: من رسول خدا برای همه مردم هستم، ولی پس از من، پیشوایانی از سوی خدا از اهلبیتم برای (امر امامت) مردم خواهند بود که به پا میخیزند، اما مورد تکذیب و ظلم پیشوایان کفر و گمراهی قرار میگیرند، پس کسی که از آنها پیروی کند و آنان را تصدیق نماید، او از من و با من خواهد بود و (در قیامت) مرا ملاقات خواهد کرد» و سپس فرمودند: «آگاه باشید کسی که آنها را تکذیب کرده و به آنان ظلم کند، از من و با من نیست و من از او بیزارم» (تفسير نورالثقلين ذیل آیه فوقالذکر)
امام صادق(ع) نیز فرمودند: «امامِ خودت را بشناس که اگر امامت را شناختی، چه "امر فرج" جلو بیافتد یا عقب بیافتد، ضرری متوجه تو نخواهد شد؛ و بدان، کسی که امامش را بشناسد و پیش از اینکه صاحب این امر، قیام نماید، بمیرد، همانند کسی خواهد بود که در لشکر ایشان حضور داشته باشد» سپس فرمودند: «نه! بلکه مانند کسی است که زیر پرچم آن حضرت باشد و بلکه مانند کسی است که در رکاب رسول خدا به شهادت رسیده باشد»: «يا فضيل اعرف إمامك فإنك إذا عرفت إمامك...» (الكافی، ج١، ص ٣٧١)
همچنین حضرت صادق (ع) در روایتی دیگری نیز در تفسیر این آیه فرمودند: «مراد از «بِإِمامِهِمْ»، امامی است که پیش روی مردم است و او «قائم» اهل زمانش میباشد»: «...إِمَامِهِمُ الَّذِی بَیْنَ أَظْهُرِهِمْ وَ هُوَ قَائِمُ أَهْلِ زَمَانِهِ» (الکافی، ج۱، ص۵۳۶)
✍️ و اما چند نکته درباره آیه ٧١ اسراء:
1️⃣ همه انسانها در قیامت علاوه بر پرونده فردی، دارای یک پرونده اجتماعی میباشند که در بررسی این پرونده با امام و پیشوایان خود محشور میشوند! لذا تقسيمبندى مردم در قيامت، بر اساس رهبران آنها در دنیا خواهد بود: «كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ»؛
2️⃣ جایگاه امامت و ولايت، در متن زندگى است؛ نه آنكه صرفاً موضوعى اعتقادى و در حاشيه باشد؛ چراکه رهبر، زمينهساز سعادت يا شقاوت مردم در دنیا و آخرت است.
3️⃣ امام واقعی هر کسی، همان کسی است که انسان در عمل، پیرو اندیشه و رفتار اوست؛ نه فقط در زبان، نام او را میگوید؛
4️⃣ شرط سعادتمندی در دنیا و آخرت، در شناخت و پیروی از امام زمان است، چه ظاهر باشد و چه غایب؛ پس باید در کسب معرفت امام زمان (عج) کوشید و بدانیم که شناخت امام از درک ظهور ایشان مهمتر است!