🔴«یکپارچگی» یا «از هم گسیختگی» وجودی
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آدمیان دارای ساحتهای وجودی گوناگون و متعدد و به تعبیر دیگر لایههای وجودی مختلفیاند. با بهرهگیری از اصلاحات فلسفی و روانشناختی میتوان گفت هر انسانی دارای چهار ساحت بینش، گرایش، انگیزش و کنش است.
ساحت بینش یا نگرش، که از جمله مهمترین ساحتهای وجودی انسان است، مشتمل بر همه باورها و اعتقادات و انديشههای آدمی اعم از يقينها، ظنها، شکها، ادراکات خیالی، وهمی، عقلی، شهودی، حدسها، تخمينها، استدلالها و امثال آن است.
ساحت گرایش مشتمل بر همه احساسات، عواطف و هيجانات؛ اعم از عشق، نفرت، دوستي، دشمني، آرامش، تشويش، اميد، نااميدي، شادي، اندوه، خشم، خشنودي، ترس و امثال آن است.
منظور از ساحت انگیزش عبارت است از خواستها، ارادهها و مطلوبات و غايات و مقاصد و انگيزهها و آرمانها و اهداف.
و بالاخره ساحت کنش، که محسوسترین ساحت وجودی آدمی است مشتمل است بر گفتارها و کردارها.
سه ساحت اول ساحتهاي دروني آدمياند و ساحت آخر، نيز ساحت بيروني وجود آدمي است. برخي از روانشناسان از آن سه ساحت دروني به «ذهن» تعبير ميکنند و ساحت بيروني را «رفتار» ميگويند.
ناسازگاری و تضاد این ساحتها، موجب ناسازگاری و ناآرامی وجودی آدمی است. تشویش و اضطراب و عدم ثبات شخصیت همگی معلول ناسازگاری و ناهمخواهی این ساحتهای وجودی است. تضاد میان این ساحتها موجب درگیری مدام آدمی با خودش میشود. آرامش و سکینه و طمئنینه را از آدمی میگیرد.
یکی از مهمترین وظایف هر انسانی در برابر خودش این است که این ساحتها را با هم سازگار و همسو کند. شکاف میان باورها و گرایشهایش را از میان بردارد، تضاد میان ارزشها و رفتارهایش را به آشتی تبدیل کند. این کار موجب یکپارچگی و انسجام شخصیت او شده و آرامش و سکینه و طمئنینه درونی را در پی دارد. وقتی همه طبقات ساختمان وجودی آدمی و همه ساکنان این طبقات همسو و سازگار باشند، شخصیتی هماهنگ و ثابت و آرام و باوقار را پدید خواهند آورد.
#اخلاق
#روانشناسی
🆔 @h_falahati
۴ اسفند ۱۴۰۰