✳️ #حسین_مولائی: #رضاخان کل ایران را یک سربازخانه میدید
حسین مولائی، پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر، با موضوع «ارزیابی مدرنیزاسیون ارتش پهلوی اول» نیز در صحبتهایی گفت: یکی از کارهای مهم دوره پهلوی اجماع کردن قوای پراکنده ذیل یک ارتش نوین بود. از یک بعد، تمام اصلاحات در عرصه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از اصلاحات نظامی آغاز شد و از سوی دیگر رضاخان به پشتگرمی ارتش کار خود را پیش برد و نیروهای نظامی به عنوان یک سازمان منسجم سامانیافته در دسترس بودند و بعدها هم با استفاده از همین نیروهای نظامی، او ساختار سربازخانهای را به وسعت ایران ساخت.
وی در ادامه افزود: بنابراین اگر در بعد خارجی انگلستان و دیگر کشورها از رضاخان حمایت میکردند، در بعد داخلی ارتش هوای او را داشت و به او کمک کرد تا اهداف خود را محقق سازد. رضاخان خود را در این پروژهای که شروع کرده بود سرباز ـ شاه تصور میکرد و به باور من هم کل ایران را یک سربازخانه میدید، اما بههرحال ما با یک ادعایی به اسم ارتش مدرن روبهرو هستیم؛ این یعنی پروسه مدرنیزاسیون ارتش طی شده است در صورتی که در چند بعد میتوان نشان داد که این مهم اتفاق نیفتاده است.
وی یادآور شد: من تعدادی شاخص را مشخص کردم که این ادعا را نقض میکند. اول، خود خاندان پهلوی و نظامیانش هستند که در مقابل این ادعا با چالش روبهرو بودند. دوم، گزارشهایی از مستشاران خارجی است که آنها را هم میتوان بررسی کرد؛ چرا که آنها شناخت خوبی از ارتش رضاشاهی داشتند؛ سوم هم مورخانی هستند که به عنوان مورخ بیطرف مطرح هستند.
مولائی توضیح داد: یکی از ویژگیهای این دوره، دست باز رضاخان در بودجه ارتش و عدم نظارت درست بر خرج این بودجه بود؛ بنابراین رضاخان به نیروهای نظامی خیلی توجه میکرد، اما خود همین را اگر مستقل درنظر بگیریم خودش ماهیت نظام پهلوی را نشان میدهد و همین تکمعیار بودجه و اینکه به چه نحوی خرج میشد، بسیار مورد تبلیغ قرار میگیرد.
این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر با اشاره به اینکه یکی دیگر از شاخصههای ارتش مدرن این است که در آن ساختار تصمیمگیری عقلایی حاکم باشد، گفت: این را هم میتوانیم بررسی کنیم و چند نمونه بیاورم که این ساختار عقلانی، آن دوره شکل نگرفته بود و رضاخان تصمیمگیر صرف بود. در بخشنامه در جایی آورده بود که هیچ احدی حق ندارد یک دینار از وجوه دولتی را بدون اجازه به مصرف چیزی برساند. حتی برای کوچکترین اقدامات، از مانوری کوچک تا خرید چادر، همه با اجازه و دستور او انجام میشد.
مولائی در پایان سندی مربوط به سال 1308 درباره تیپ گارد سوار تهران را تشریح کرد.
برای مطالعه متن کامل گزارش بر روی لینک کلیک کنید
https://instagram.com/iichs.ir
@hamasesezan