بسم الله الرحمان الرحیم
خدا یاریمان فرماید که ماجزء واقِفیه ، واقِفه یا مَمطوره نباشیم
[[واقِفیه، واقِفه یا مَمْطوره،]]
گروهی از شیعیان که بر امامت امام موسی کاظم(ع) #توقف کردند، از اعتراف به امامت امام رضا(ع) سرباز زدند و معتقد بودند که امام کاظم(ع)، مهدی موعود است که در غیبت به سر میبرد و #رجعت خواهد کرد. همچنین به گروهی از شیعیان که بر امامت امام حسن عسکری توقف کردند و وی را مهدی موعود دانستند نیز #واقفه گفته میشود. علی بن اسماعیل میثمی، اولین کسی بود که بر آنها نام #ممطوره را گذاشت.
اخبار و نصوص متعددی وجود دارند که تأکید میکنند علت #توقف این گروه در امامت موسی بن جعفر(ع)، فریفته شدن به اموال و ثروتهای فراوانی بود که نزد آنان جمع شده بود. همچنین شبهههای اعتقادی که گاه در اثر القاء اندیشههای نوپدید و گاه به سبب برداشتهای نادرست از برخی مبانی و مصادر عقیدتی پدید میآمدند در شکلگیری و زمینهسازی حرکت واقفیه مؤثر بودند.
اولین کسانی که این اعتقاد را آشکار ساختند علی بن ابی حمزه بطائنی، زیاد بن مروان قندی و عثمان بن عیسی رواسی بودند.
مفهومشناسی
گونههای توقف
واقفیگری
واقفیه پس از شهادت امام کاظم(ع)
اعتبار روایات
اقوال طوایف مختلف واقفیه
علل و عوامل پیدایش واقفیه
طرحریزی سازمان وکالت برای صیانت فکری شیعه
دومین #راهبرد امام حسن عسکری (ع)، فائق آمدن بر نظارت و کنترل اطلاعاتی نظام حاکم بود. در شرایطی که دشمنان در صددند مدام امام را تحت نظر داشته باشند، امام با اشراف اطلاعاتی و رهبری شبکه وکالت، در صدد صیانتبخشی و امنیت فکری شیعه برآمدند. در روزگار امام حسن عسکری، در نیشابور، قم، طبرستان، گرگان، بصره، کوفه و اهواز شبکۀ وکالت گسترش یافته بود. حضرت به خوبی اینها را مدیریت کردند.
علاوه بر اینها، امام با #انحرافات فکری عصر خویش به مقابله میپرداختند؛ مثلاً زمانی که متوجه شدند اسحاق کندی میخواهد کتابی در نقض قرآن بنویسد، او را از این کار منع کردند.
بنابراین علاوه بر اینکه باید خطر دشمنان برای جلوگیری از ظهور منجی دفع شود و نیز شیعه آمادگی لازم برای پذیرش امام معصوم را دریابد، جامعۀ اسلامی باید از آسیبهای فکری و انحرافات #فرقهای در مصونیت باشد. میبینیم که همزمان برای تمام اینها ساز و کارهای گستردهای تعریف کردند.
* با توجه به جوّ خطرناکی که در آن عصر حاکم بود، ساز و کارهایی که امام حسن عسکری (ع) برای صیانت امام عصر (عج) و صیانت شیعه از آسیب دشمن به کار بستند، چگونه بود؟
* همان طور که میدانید، دوران امام حسن عسکری (ع) اوج بروز فرقههای انحرافی به ویژه مدعیان دروغین امامت است. امام از یک سو باید این انحرافات را دفع کنند و از دیگر سو باید شیعه را برای ورود به عصر غیبت آماده کنند. امام چه اقداماتی در این باره صورت داد؟
امام در این مقطع با طرح مسئله غیبت و گفتمانسازی در عرصه #غیبت منجی، به یاری شیعیان شتافتند. امام در این مقطع با مدیریت منابع انسانی از طریق شبکه وکالت اقداماتی انجام دادند. ایشان با این کار در صدد است به جامعۀ شیعی القاء کند که نیازهای علمی و فقهی را از طریق علما و فقها برطرف کنند. جالب است که گاهی امام پاسخ به سؤالات فقهی را به صورت کامل بیان نمیکرد و گاه به بیان قاعدهای کلی اکتفا میکرد تا فقها بتوانند با کمک این قواعد به پاسخ برسند. این کار سبب ارتقای منابع انسانی در شبکه وکالت میشد. ایشان در صدد بودند #شیعیان مسائل فقهی خویش را بدون حضور امام یاد بگیرند و مردم نیز به فقها رجوع کنند تا به این ترتیب با آمادگی وارد عصر غیبت شوند. همچنین امام گاهی از طریق نامه برای ارتباط با شبکه وکالت استفاده میکرد، مثل نامهای که به علی بن حسین بن بابویه به مردم قم نوشت.
امام حسن عسکری (ع) در صدد بودند شیعیان مسائل فقهی خویش را بدون حضور امام یاد بگیرند و مردم نیز به فقها رجوع کنند تا به این ترتیب با آمادگی وارد عصر غیبت شوند.
اقدام دیگر امام حسن عسکری (ع) برای آمادگیِ پذیرش #مهدی موعود و غیبت حضرت، عبارت است از رابطهمندسازی ارتباط اجتماعی با شیعیان؛ یعنی امام برای مهیا کردن ذهنیت مردم برای امر #غیبت، ارتباط اجتماعی خویش را با #شیعیان دارای ضابطه کرد؛ لذا حضرت ملاقات عمومی کلان نداشت. یا کمتر اجازه ملاقات حضوری میداد و یا در برخی جلسات از پشت پرده با شیعیان سخن میگفت.
@hamedrajabi110
پی نوشت :
1-مشكاه الانوار، ص180؛
2-نهج البلاغة ، از نامه 31؛
3-امام مهدی موجود موعود(عج)، ص 210؛
4-امالی طوسی، ص 303، ح 604؛
5- اعلام الدین، ص 120.
*گروه ادعیه و زیارات مهدوی مرکز تخصصی مهدویت