آیه ۷۱ سوره توبه
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
مردان و زنان مومن همه #ياور_و_دوستدار_يكديگرند،
#به معروف و خوبىها فرمان مىدهند و
#از منكرات و بدىها نهى مىكنند، #نماز بر پاى داشته، #زكات مىپردازند و از خداوند و پيامبرش پيروى مىكنند. بزودى خداوند آنان را مشمول رحمت خويش قرار خواهد داد. همانا خداوند، تواناى غالب و حكيم است.
_______________________
✅ زن و مرد هر دو، در اصلاح جامعه تأثير گذارند. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ»
✅مؤمنان در جامعهى اسلامى، نسبت به يكديگر از طرف خداوند، #حقّ_ولايت و نظارت همراه با #محبّت دارند و بىتفاوت نيستند.
✅امر به معروف ونهى از منكر كه بر همهى مردان وزنان با ايمان واجب است، برخاسته از حقّ ولايت بر يكديگر است.
👌امر ونهى، در سايهى #محبّت و#ولايت قابل اجراست.
✅توجّه به زندگى محرومان و تأمين اجتماعى فقرا، در كنار مسائل عبادى ديگر است.
✅ امر به معروف ونهى از منكر، اقامهى نماز، پرداخت زكات واطاعت از خدا و رسول، وظيفه و عملكرد دائمى مؤمنان است. «يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ، يُطِيعُونَ» فعل مضارع
✅كسانىكه ديگران را به كارهاى خوب دعوت مىكنند، بايد خود نيز اهل عمل باشند.
👌زن ومرد در دريافت #رحمت_الهى يكسان مىباشند. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ
آیه ۲۲ رعد
وَ الَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ
و (خردمندان) كسانى هستند كه براى #خشنودی_پروردگارشان❤️ #صبر پيشه كرده و#نماز بپا داشتند واز آنچه روزيشان كرديم پنهانى وآشكارا #انفاق كردند و#بدى_را_با_نيكى_دفع_مىكنند. آنانند كه سراى آخرت مخصوص آنهاست.
__________________________
✅صبر و استقامتى ارزش دارد كه براى خداوند و در راه او باشد. (نه هر تعصب و لجاجت ويكدندگى) «صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ»
✅ نماز بايد اقامه شود، نه آنكه فقط خوانده شود. يعنى بايد آداب، شرايط، حدود و دستورات آن مراعات شود. «أَقامُوا الصَّلاةَ»
❌رابطه با خدا بدون كمك به ديگران مقبوليّتى ندارد، گرچه كمك هم تنها كمك مالى نيست. «أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا»
✅صبر و صلاة پيوند با خالق، انفاق و حسنه، ارتباط با مردم است.
❌به انفاق خود مغرور نشويد، آنچه مىدهيد از اوست. «أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ»
👈وقتى نيّت كار «ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ» يعنى رضايت پروردگار شد، ديگر پنهان و
آشكار عمل مهم نيست. «سِرًّا وَ عَلانِيَةً»
⚠️ گناه را با توبه، منكر را با معروف، ظلم را با عفو، ناسزا را با سلام، عذاب را با صدقه، جفا را با صله، استبداد را با مشورت و ولايت طاغوت و شيطان را با ولايت حقّ جبران نماييم. «يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ»
👈خوش عاقبتى در دنيا و آخرت از آنِ صاحبان خرد است. أُولُوا الْأَلْبابِ ... أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَ
آیه ۴۰ و ۴۱ ابراهیم
رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ
پروردگارا! مرا برپا دارنده نماز قرار ده و از نسل و ذريّهام نيز. پروردگارا! دعاى مرا (نماز و عبادتم را) بپذير.
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَ لِوالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسابُ
پروردگارا! مرا وپدر ومادرم را ومؤمنان را، روزى كه حساب بر پا مىشود ببخشاى!
________________
✅ تكرار «رب» در آغاز دعاهاى حضرت ابراهيم، نشانه تأثير آن دراستجابت دعا و يا يكى از آداب آن است. «رَبِّ اجْعَلْنِي»
🤲براى #اقامهى_نماز خود و فرزندانتان، از خداوند استمداد كنيد. «رَبِّ اجْعَلْنِي»
✅ #نماز، محور دعاهاى حضرت ابراهيم است. «رَبَّنا لِيُقِيمُوا الصَّلاةَ»، «رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ»
🤲در دعا هم به خود توجّه كنيد، «وَ اجْنُبْنِي- وَ اجْعَلْنِي- و اغْفِرْ لِي» و هم به ديگران. «وَ بَنِيَ- وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي- وَ لِوالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ»
👈 انسان، هم بايد به فكر نسل قبل باشد، «وَ لِوالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ» و هم به فكر نسل بعد. «وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي»
👈 در دعا، به فكر قيامت خود، فرزندان و جامعه باشيد. «يَوْمَ يَقُومُ الْحِسابُ»
🔴قرآن در آيه 54 سوره مريم پس از اين كه حضرت #اسماعيل ـ عليه السلام ـ به عنوان پيامبر و نبي سخن مي گويد و برخي از ويژگي هاي او را به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) گوشزد مي كند به اين كه آن حضرت #صادق_الوعد (در وعده هايش صادق بوده) و پيامبري عالي مقام است مي فرمايد: «و كان يأمر اهله بالصّلوة و الزكاة و كان عند ربّك مرضيّاً» «و او (حضرت اسماعيل ـ عليه السلام ـ) همواره خانواده اش را به #نماز و #زكات فرمان مي داد و همواره مورد رضايت پروردگارش بود.» و ما مشابه همين فرمان را خطاب به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) داريم: «و امر اهلك بالصّلوة و اصطبر»سوره شعراءآیه ۲۱۴
يعني #خانواده_خود_را_به_نماز_دعوت_كن و بر انجام نماز، شكيبا باشد.
سوره طه۱۳۲
✅خانواده خود را به نماز فرمان ده؛وبر انجام آن شکیبا باش! ما از تو روزى نمىخواهيم،بلكه ما تو را روزى مىدهيم، و سرانجامِ نيكو براى اهل تقواست.
___________________
💠در روايات متعدّدى آمده است كه پس از نزول اين آيه، پيامبر (ص) تا چندين ماه دَرب خانهى حضرت على و فاطمه عليهما السلام را مىزدند و در آستانه در مىفرمودند: «#الصلاة» آنگاه به قرائت آيه تطهير مىپرداختند
👈هرگاه وضع زندگى رسول خدا صلى الله عليه و آله تنگ مىشد، اين آيه را تلاوت مىفرمود، آنگاه به افراد خانه دستور مىدادند تا #نماز بخوانند.
👈 رهبر جامعهى اسلامى نبايد از خانواده خود غافل باشد. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ»
👈مرد نسبت به سرنوشت فكرى و دينى خانواده خود مسئول است و تنها رعايت امور مادّى آنان كافى نيست. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ»
❎يكى از مهمترين زمينههاى امر به معروف، خانواده ونزديكان انسان است. وَ أْمُرْ أَهْلَكَ ... (دايرهى اهل، به زن و فرزند منحصر نيست، بلكه همهى افراد خاندان را شامل مىشود.)
✅ اوّلين مرحلهى تربيت، كانون خانواده است. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ»
✅فرمان به #نماز از ميان ساير واجبات، رمز بيمه شدن اعضاى خانواده است. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ»
❌ براى عدم وابستگى به زرق و برق دنيا،به نماز پناهنده شويم.لا تَمُدَّنَ ...وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاة
❌ موضوع #نماز در خانواده داراى اهميت خاصى است، بايد والدين بر آن #اصرار و #پایداری كنند.«وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها»
👈 خداوند از عبادت ما سودى نمىبرد،ثمرهى آن به خود ما بازمىگردد. «لا نَسْئلک رزقا
🔴پیوند#نماز و#زکات نشانه جامعیت اسلام
آیه ۷۳ انبیاء
وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَأَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ وَإِقامَ الصَّلاةِ وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ وكانُوا لَنا عابِدِينَ
وآنان را#پيشوايانى قرار داديم كه به#فرمان_ما_مردم_را_هدايت_مىكردند و به آنان،انجام كارهاى نيك و برپايى#نمازو پرداخت#زكاة را وحى كرديم و آنان فقط عبادت كنندگان ما بودند.
___________________________
👈 #امامت نيز همچون نبوت،بايد با انتخاب خداوند باشد.«جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً»
👈 پيامبران بزرگ علاوه برمقام رسالت(رساندن پيام وحى)#امامت و رهبرى جامعه را نيز بر عهده داشتهاند.
❌اگر #امامت با زورو قلدرى بدست آيد،دعوت به دوزخ است«أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ»امّااگر خداوند آن را عنايت فرمود،مبارك ودر مسير حقّ خواهد بود.«جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا»
🍃🌸 توجّه به انجام كارهاى خير، از الطاف ويژه الهىاست.«أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ»
✅#نماز و#زكات در ميان كارهاى خير، جايگاه ويژهاى دارند.«فِعْلَ الْخَيْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ»
✅#نماز و#زکات در 26 آیه ازقرآن کریم همراه هم آمده است
✅#نمازو#زكات،دوركن اساسى درهمه اديان بوده است.
❌بدون#نمازو#زكات،انسان به درجه بندگى خدا نمىرسد.
✅ایمان در صورتى ریشه دار است كه در عمل متجلّى شود وانسان را از یك سو به خدا نزدیك كند و از سوى دیگر به بندگانش.
❌نعمتهاى الهى،ما را از بندگى خداغافل نسازد.
👈 رهبران الهى،بندگان مخلص خدا هستند. كانُوا لَناعابِدِينَ
👈رهبر بايد به آنچه هدايت مىكند، عامل باشد
آیه ۴۵ عنکبوت
اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ
آنچه را از كتاب (آسمانى قرآن) به تو وحى شده تلاوت كن و نماز را بهپادار، كه همانا نماز (انسان را) از فحشا و منكر باز مىدارد و البتّه ياد خدا بزرگتر است و خداوند آنچه را انجام مىدهيد مىداند.
______________________________
💠در اين آيه خداوند به پيامبرش دستور #تلاوت_قرآن و #نماز را در كنار هم داده و اين به خاطر آن است كه قرآن و نماز دو منبع نيروبخش مىباشند. خداوند كه به پيامبرش از يك مسئوليّت سنگين خبر مىدهد، «إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا» «1» به او مىفرمايد: براى انجام اين مسئوليّت سنگين، از دو منبع نيروبخش كمك بگير:
يكى تلاوت قرآن. «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا»
و ديگرى #نماز_شب. «إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا»
👈البتّه علاوه بر اين آيه، نماز و قرآن، بارها در كنار هم آمده است؛ از جمله: «يَتْلُونَ كِتابَ اللَّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ» و «يُمَسِّكُونَ بِالْكِتابِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ»
💠براى جمله «لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ» چند معنا بيان شده است:
الف: نماز، بزرگترين ذكر الهى است. به دليل آيهى «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي» كه نماز را ذكر خداوند مىداند.
ب: ياد خدا (و حضور قلب)، بالاتر از ظاهر نماز است.
ج: ياد خدا براى انسان از همه كارها برتر است.
د: ياد خدا، براى جلوگيرى از فحشا و منكر بالاتر از هر اهرم ديگر است.
ه: ياد خدا از شما، بزرگتر از ياد شما از خدا است. (البتّه اين معنا با توجّه به روايات در ذيل آيه «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ» برداشت شده است.
💐به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله گفته شد: فلانى هم نماز مىخواند و هم خلاف مىكند، فرمود: «ان صلاته تنهاه يوما» بالاخره نماز او روزى نجاتش خواهد داد.
💐امام صادق عليه السلام فرمود: هر كسى دوست دارد قبولى يا ردّ نمازش را بداند، ببيند نمازش او را از فحشا و منكر باز داشته است يا نه. سپس امام عليه السلام فرمود: «فبقدر ما منعته قبلت به اندازهاى كه نماز، انسان را از منكرات باز مىدارد، به همان اندازه قبول مىشود.
🔴چگونه نماز فرد و جامعه را از فحشا و منكر باز مىدارد؟
✅ريشهى تمام منكرات غفلت است و خداوند در آيه 179 سورهى اعراف، انسان غافل را از حيوان بدتر شمرده است. «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ» و نماز چون ياد خدا و بهترين وسيلهى غفلتزدايى است، پس زمينهى منكرات را از بين مىبرد.
✅ اقامهى نماز و داشتن رنگ الهى، مانع گرفتن رنگ شيطانى است. چنانكه كسىكه لباس
سفيد بپوشد، حاضر نيست در جاى كثيف و آلوده بنشيند.
✅قرآن و نماز، در رأس برنامههاى تربيتى است. «اتْلُ- أَقِمِ»
✅ در پيشگاه خداوند، نماز از عظمت و جايگاه خاصّى برخودار است. «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ» (تكرار كلمهى «صلاة»)
👈 نقش اصلاحى نماز در فرد و جامعه حدسى و پيشنهادى نيست، بلكه قطعى است. «إِنَّ الصَّلاةَ» (كلمهى «انّ» و جملهى اسميه)
❌ اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منكر باز نداشت، بايد در قبولى نماز خود شك كند. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى»
✅ گسترش كارهاى نيك و معروف، به طور طبيعى مانع رشد منكر است.«الصَّلاةَ تَنْهى»
✅ علم خداوند، ضامن اجراى صحيح دستورهاى اوست. «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ»
آیه ۱۷ لقمان
يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
فرزندم! #نماز را برپا دار و #امر_به_معروف_و_نهى_از_منكر كن و برآنچه از سختىها به تو مىرسد #مقاومت كن كه اين (صبر)از امور واجب و مهم است.
___________________________
💐حضرت(ع)مىفرمايد:در مشقت و سختىهايى كه در راه امربه معروف و نهى از منكر به تو مىرسد،صبر كن.
👈 يكى از وظايف والدين نسبت به فرزندان، سفارش به نماز است«يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ»
✅ وجوب امربه معروف و نماز،مخصوص دين اسلام نيست(قبل از اسلام نيز،لقمان سفارش به نماز كرده است)يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ
✅فرزندان خود را ازطريق سفارش به نماز، مؤمن و خدايى،واز طريق سفارش به امربه معروف و نهى از منكر،افرادى مسئول و اجتماعى تربيت كنيم
👈این دو امرمهم نياز به سنّ خاصّى ندارد،زيرا لقمان به فرزندش مىگويد:يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ
👈 كسى كه مىخواهد در جامعه امرونهى كند و قهراً با هوسهاى مردم درگير شود،بايد به وسيلهى نماز خودسازى وخودرا از ايمان سيراب كند.
👌 امربه معروف،هميشه قبل از نهى ازمنکر است؛رشد معروفها درجامعه،مانع بروز بسيارى از منكرات می گردد.
✅ در مسير حقّ بودن كافى نيست،لازم است ديگران را نيز به مسيرحقّ دعوت كنيم«وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ»
✅در تبليغ دين و اجراى فريضهى امربه معروف و نهى از منكر،بايد صبر وسعهى صدر داشته باشيم.نهى از منكر با تلخىها ونيشزدنهاى گناهكاران همراه است،مبادا عقبنشينى كنيم.
آیه ۱۳ مجادله
أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ
آیا نگران شدید از اینکه قبل از نجوایتان صدقه دهید؟ پس اکنون که صدقه ندادید و خدا هم لطف خود را بر شما بازگرداند، نماز به پا دارید و زکات بپردازید و خدا و رسولش را اطاعت نمایید و خداوند به آنچه انجام میدهید، آگاه است.
_______________________
▪«اشفاق» به معنی دلهره و دل نگرانی به خاطر از دست دادن چیزی است.
🤔این آیه نشان میدهد که پرداخت صدقه، پیش از گفتگوی خصوصی با پیامبر، از ابتدا فرمانی آزمایشی بود تا مؤمنان صادق و عاشق، از دیگران بازشناخته شوند. نه آنکه چون خداوند دید مردم عمل نمیکنند، عقبنشینی کرد.
❌در این آیه، برخی اصحاب پیامبر که به خاطر ترس از بذل مال، به هر اندازه که باشد گفتگو با رسول اللّه صلّی الله علیه و آله را ترک کردند، مورد عتاب الهی قرار گرفتهاند.
❌ با آنکه نجوا با پیامبر، امری واجب یا مستحب نبود، ولی چون بخل ورزیدند، مورد توبیخ قرار گرفتند. «أَ أَشْفَقْتُمْ»
👈همه اصحاب پیامبر اکرم مطیع او نبودند. «فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا» (آنان به فرمان صریح «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً» عمل نکردند).
👈 اگر مستحبّات را انجام نمیدهید، حدّاقل در انجام واجبات کوتاهی نکنید. خداوند به کسانی که حاضر به پرداخت صدقه نشدند، میفرماید: زکات بدهید. «أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا ... صَدَقاتٍ ... آتُوا الزَّکاةَ»
👈 اهتمام به #نماز و #زکات، مصالح فوت شده را جبران کنید. «لَمْ تَفْعَلُوا ... فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ»
✅ دین، یک رابطۀ فردی و شخصی با خدا نیست، رسیدگی به فقرا و اطاعت از فرمانهای حکومتی پیامبر نیز از احکام دینی است. «فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ»
👈در چگونگی عمل خود دقّت کنیم که خداوند به همه اعمال آگاه است. «وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»