💢 نیورالینک: پیوند مغز با کامپیوتر آری، با اخلاق چطور؟ ✍️ حسینعلی رحمتی 🔻الف) این فناوری می تواند از نظر اخلاقی کارکردی دوگانه داشته باشد. یعنی می تواند با کارهایی چون بهبود بخشیدن به فعالیت افراد معلول، درمان آلزایمر، توان بخشی بدن بعد از آسیب دیدگی، اصلاح حافظه، و بهبود ارتباط بدن با اندام های مصنوعی موجب کاهش درد و رنج انسان ها شود. اما از سوی دیگر ممکن است این فناوری موجب برخی چالش های اخلاقی شود، که از آن جمله است: 🔘 1. جهت دهی به معرفت اخلاقی انسان: خطر آن وجود دارد که هکرها نحوه دستیابی به فناوری نیورالینک را بیاموزند، و افکار انسان ها را ویرایش و تغییر دهند. 🔘 2. دست کاری در سامانه عواطف و احساسات: این خطر وجود دارد که با تسلط دیگران بر روی سیستم عصبی و مغزی فرد توسط نیورالینک، عواطف و احساسات او به سمت خاصی که مورد نظر آنان است جهت دهی شود. 🔘 3. چالش اختیار: این امکان وجود دارد که کسانی که مدیریت این فناوری را در اختیار دارند از طریق مدیریت اعصاب، بر روی رفتارهای اختیاری فرد تاثیر بگذارند و آنها را به سمت و سویی که خود تمایل دارند سوق دهند. البته این که در این صورت آیا اصلا چنین رفتارهایی را می توان اختیاری نامید محل بحث است. 🔘 4. نقض حریم خصوصی: امکان آن وجود دارد که دیگران، چه مهندسان فناوری نیورالینک، چه افراد سودجو، از طریق هک کردن ذهن افراد، به اطلاعات شخصی آنها دسترسی پیدا کنند. 🔻ج) دغدغه مندان اخلاق بایستی از هم اکنون توجه این فناوری به مسائل اخلاقی را به مطالبه ای گسترده در سطح عمومی جامعه تبدیل کنند. 17 شهریور 1401 (بازنشر با تلخیص) @harahmati

💢 معرفی حدود 50 منبع درباره راهنمایی والدین و کودکان و نوجوانان برای استفاده درست از فضای مجازی. @harhmati

💢📣 نشست علمی "خوانشی جديد از چالش های فراروی علم اخلاق اسلامی، از منظر عامليت فضای ديجيتال" برگزار می شود ارائه کننده: 🎤 حجت الاسلام دكتر حسينعلي رحمتی (عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث) مدیر جلسه: حجت الاسلام سبحان نقدي پور 🗓 زمان: یکشنبه 20 آذر ماه 🕚 ساعت: 10 تا 12 🔺 مکان: سالن جلسات موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث 🌐 لینک ورود به جلسه: https://vc1.qhu.ac.ir/p-neshast ادامه خبر👇👇 http://www.riqh.ac.ir/post/75652 @quran_hadith 🔻@harahmti

دیروز کتاب «زندگی ۳٫۰ : انسان بودن در عصر #هوش_مصنوعی » نوشته #مکس_تگمارک، ترجمه میثم محمد امینی را خریدم. در ابتدای کتاب به این صورت خواننده را راهنمایی کرده بود. برایم جالب بود. یکی از وظایف نویسنده آن است که به مخاطب ترتیب خواندن مطالب و فصول را بگوید. 🔻پ ن: ۱. اگر شما بودید کجا می رفتید: فصل ۱ یا صفحه بعد؟ ۲. کتاب نخ مکان نمای زرد رنگ هم داشت. برایم این هم جالب بود. مدتها بود چنین چیزی را در کتابها ندیده بودم. #حسینعلی_رحمتی

💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (۱) آفت اول: ورود دیرهنگام و ناکافی ✍️حسینعلی رحمتی 👉🏾 https://eitaa.com/harahmati/383

💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (۱) آفت اول: ورود دیرهنگام و ناکافی ✍️حسینعلی رحمتی ✅مشاهده فعالیت های علمی و پژوهشی افراد و نهادهای حوزوی و دانشگاهی و غیر آنها در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات گرچه موجب امیدواری است ولی به باور نگارنده، از ضعف ها و آسیب هایی در رنج است که باید به طور جدی برای آنها چاره اندیشی شود. از این رو ضمن تقدیر از تلاش های انجام شده، در چند قسمت به برخی از مهم ترین ضعف های کارنامه اخفاپژوهی در کشورمان اشاره می شود: ✅مشکل اول: ورود دیرهنگام و ناکافی در حالی که انتظار می رود افراد و موسسات علمی و پژوهشی در جامعه ما، اعم از حوزوی و دانشگاهی، پیش از ورود کاربران به فضای مجازی و به طور خاص شبکه های اجتماعی، به این فناوری ها توجه کرده و فرصت ها و آسیب های اخلاقی آنها را شناسایی و کاربران را در این زمینه راهنمایی کنند، اما نگاهی به سیر و سامانه کارنامه اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در کشورمان بیان گر آن است که، متاسفانه، در این زمینه «به موقع» و «به اندازه» کار نشده است. موید این مدعا این که، به رغم گذشت بیش از سه دهه از دسترسی شهروندان به فضای مجازی و حضور میلیونی و رو به گسترش آنها در شبکه های اجتماعی: 🔹 1. با وجود این همه پژوهشگر و پژوهشگاه حوزوی و دانشگاهی در زمینه اخلاق، تعداد کسانی که به طور «تخصصی» و «مداوم» درباره اخلاق فناوری اطلاعات کار کنند، نه در حد «فیلسوف» اخلاق فناوری اطلاعات بلکه در حد یک «محقق» جدی و تمام وقت، به اندازه انگشتان یک دست هم نیست. به همین خاطر همواره دانشجویان برای انتخاب استاد راهنما و مشاور برای پایان نامه های مربوط به این عرصه، مجلات برای ارزیابی مقالات، و موسسات برای انجام پژوهش، یا ارایه و نقد نشست های علمی در این زمینه با کمبود نیرو مواجه اند، و در نتیجه مجبور می شوند از کسانی استفاده کنند که یا اصلا در این زمینه اطلاعات تخصصی ندارند، یا اطلاعات شان بسیار کلی و عمومی است. مشخص است که نتیجه چنین پژوهش ها و نشست ها و کرسی هایی چه می شود. 🔹 2. ده ها موضوع و مسئله اخلاقی درباره فضای مجازی و فناوری های نوین وجود دارد که درباره آنها حتی یک یادداشت چند صفحه ای هم نوشته نشده است؛ چه برسد به مقاله و کتاب و پایان نامه. 🔹 3. تعداد کتاب هایی که مسائل اخلاقی مربوط به فناوری ها را به طور جدی و تخصصی و متناسب با آموزه های دینی و ارزش های اخلاقی و فرهنگ ملی ما بررسی کرده باشند شاید به سی عنوان هم نرسد. 🔹 4. هنوز یک مجله یا چند سایت تخصصی قوی درباره اخلاق فناوری اطلاعات در جامعه ما وجود ندارد. هرچند مجلاتی چون «اخلاق در علوم و فناوری» یا «پژوهش نامه اخلاق» گه گاه در این زمینه مقالاتی داشته اند یا مجله «اخلاق»، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، ویژه نامه ای در این زمینه منتشر کرده است. 🔹 5. هنوز یک پژوهشکده یا پژوهشگاه که به طور تخصصی در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات کار کند وجود ندارد. این در حالی است که در برخی کشورها گاه برای یک موضوع مشخص، مثل مسوولیت اخلاقی ربات ها، پژوهشکده های تخصصی راه اندازی شده است. 🔹 6. هنوز در مجامع علمی ما رشته خاص اخلاق فناوری اطلاعات، به ویژه در سطح دکتری یا درس خارج حوزه های علمیه، راه اندازی نشده است؛ هرچند در این زمینه گاه به طور مقطعی دروسی ارایه شده است. 🔻با توجه به آنچه گفته شد، همه افراد، موسسات و نهادهایی که دغدغه اخلاق در فضای مجازی و استفاده درست از این فضا را دارند، پیش از هرکار، ابتدا بررسی کنند که در این باره آیا به وظایف خود عمل کرده اند. با بهره گیری از آیه 15 سوره اسراء («وَ مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً») می توان گفت: ابتدا باید با کار ایجابی و تبیینی حجت را بر مرتبطان فضای مجازی تمام کرد آن گاه آنان را به خاطر استفاده غیراخلاقی از این فضا سرزنش نمود. 24 آذر 1401 @harahmati

💢💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (2) آفت دوم: ساده انگاری و مبتذل سازی (قسمت ۱ از ۲) https://eitaa.com/harahmati/385

💢💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (2) آفت دوم: ساده انگاري و مبتذل سازي (قسمت 1 از 2) ✍️حسینعلی رحمتی 📌الف) ساده انگاري؛ دامِ ناپيدا: گوشي موبايل امروز شما مثل گوشي هاي اوليه است؟ قطعا خير. هرچه زمان جلو می رود فناوری های اطلاعات و ارتباطات به موازات اين كه از نظر ساختار پیچیده تر و از نظر کارکرد متنوع تر مي شوند، مسائل اخلاقی مربوط به آنها هم جدی تر و عمیق تر می شود. از اين رو، كساني كه در صدد تامل و تحقيق در زمينه اخلاق فناوري اطلاعات هستند بايستي به اين نكته توجه كرده و مواظب باشند كه در دام «ساده انگاري» نيافتند. ساده انگاري يعني تصور اين كه درباره يك فناوري جديد بدون داشتن شناخت كافي و كاويدن ابعاد و جوانب آن، مي توان به راحتي حكم اخلاقي قطعي صادر كرد و «مفاهيم» و / يا «مصاديق» فضائل و رذائل اخلاقي سنتي را «خيلي راحت و سريع» بر وضعيت فناوري هاي جديد تطبيق داد. به عنوان مثال، اظهار نظر درباره قباحت دروغ گويي انسان ها در فضاي فيزيكي يا مجازي، بحثي نسبتا ساده است ولي شناخت چالش هاي اخلاقي هوش مصنوعي و ارائه راهكار براي آنها كار ساده اي نيست. از اين رو، محققي كه دومي را هم به سادگي اولي بداند دچار ساده انگاري شده است. 📌ب) زمينه ها و عوامل ساده انگاري: مواردي چون عدم آگاهي تخصصي در زمينه اخلاق يا فناوري يا هر دو، جهل مركب و توهم دانايي و همه چيز داني، حضور در فضاي خالي از نقد انديشه ها، تشويق و ترغيب هاي نا به جاي ديگران و دادن القابي چون «استاد، صاحب نظر، متخصص، و انديشمند» به كساني كه اظهارات سست و بي پايه مي كنند، همچنين انتشار گسترده نظرات آنها در فضاي مجازي و غيرمجازي، موجب مي شود كه فرد متوجه ضعف خود در ساده انگاري بحث هاي مربوط به فضاي مجازي نشود و آن را تداوم بخشد، و، از آن بدتر، به مرور زمان واقعا خود را متخصص اين عرصه بداند. 📌ج) پیامدهای ساده انگاری: 🔹 1. سطحي نگري كسي كه اظهار نظر درباره موضوعي را ساده بيانگارد طبيعتا دليل و انگيزه اي ندارد كه بخواهد براي كار جدي درباره آن وقت بگذارد و هزينه كند؛ به ويژه اگر از كساني باشد كه هر روز در يك همايش و كنفرانس و نشست علمي (معمولا با موضوعات متفاوت) سخنراني مي كند و كرسي مي گذارد. خروجي چنين وضعيتي، ارايه مطالبي است كه با واقعيت هاي بيروني درباره فناوري ها ارتباط ندارد، و از منظر دانش اخلاق هم فاقد روش و استحكام محتوايي لازم است. به عنوان مثال، انسان ساده انگار ممكن است هنگام بررسي اخلاقي ربات ها از اين نكته غافل شود كه ماشين هاي هوشمند موجب شکل گیری مباحث اخلاقی چالش برانگیز از قبیل کیستی «فاعل اخلاقی»، و تزاحم های اخلاقی فراروی حاکمیت ها شده است. 🔹 2. مبتذل سازی علم ورود غيرتخصصي به فناوري هاي جديد قباحت اين كار را نزد جوان ترها از بين مي برد و به آنان جرات مي دهد در اين وادي «غوره نشده، خود را مويز بپندارند». همچنين اظهار نظر های بی مبنا و ارایه راهکارهای سست و سخیف بخصوص اگر از سوی طلاب و روحانیون باشد به تمسخر افراد و نهادهاي مبلغ دین، و گاه خود دین، منجر می شود. 🔹 3. زيان رساندن به ديگران به فرموده پيامبر اكرم (ص) كسي كه بدون آگاهي لازم نظر دهد ضررش از منفعتش بيشتر است. ارايه مباحث سست و سطحي، نه تنها به دانش مخاطب نمي افزايد بلكه چه بسا فكر او را به بي راهه هم بكشاند. بنابراين، انسان ساده انگار از این جهت که به وظیفه اخلاقی خود مبنی بر تامل عميق و تحقیق جدي کوشش نکرده است مستوجب نکوهش است. به ويژه در مواردي كه ممكن است اظهار نظر های او موجب خطای كاربران فضاي مجازي يا مديران مرتبط با سیاستگذاری درباره اين فضا شود. مثلا كالا ندانستن «داده ها و محصولات ديجيتال» ممكن است افراد را به نقض مالكيت معنوي صاحبان اين گونه كالاها تشويق كند و به آنها ضرر و زيان هاي مادي و معنوي وارد كند. 📆2 دي 1401 ادامه دارد... 📬@harahmati

#فراخوان_مقاله 🔰دوفصلنامه مطالعات اخلاقی خانواده 🔻 محور های پذیرش مقاله: ▪️نقش اخلاق در حفظ و استحکام و تعالی خانواده ▫️خانواده اخلاق معنویت ▪️خانواده اخلاق فضای مجازی ▫️خانواده اخلاق ظهور ▪️مولفه ها و شاخص های اخلاق در خانواده ایرانی اسلامی 🏬مکان: میبد، خیابان سلمان فارسی، مرکز تخصصی عالی حضرت زهرا سلام الله علیها 🌐سامانه دریافت مقالات: Motaleate-akhlaghi@whc.ir شماره تماس: ۰۳۵۳۲۳۲۹۳۰۳ ┏━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┓ https://eitaa.com/ethical ┗━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┛ اخلاق پژوهان ایران

✳️💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (3) آفت دوم: ساده انگاری و مبتذل سازی، قسمت ۲ از ۲: چه باید کرد؟ https://eitaa.com/harahmati/391

♦️♦️💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (3) آفت دوم: ساده انگاري و مبتذل سازي (قسمت 2 از 2): چه باید کرد؟ ✍️حسینعلی رحمتی در قسمت قبل گفته شد که یکی از آفات اندیشه ورزی درباب اخلاق فناوری اطلاعات در کشور ما، «ساده انگاشتن» اظهار نظر در این زمینه است. همچنین گفته شد که این کار موجب آسیب های دیگری چون سطحی نگری، مبتذل سازی علم، و زیان و آسیب رساندن به دیگران می شود. https://eitaa.com/harahmati/385 اما برای حل یا کاهش این آفت چه باید کرد؟ نگارنده موارد زیر را پیشنهاد می کند: 📌 1. کسب اطلاع از منابع معتبر: همه افراد، به ویژه روحانیونی که در صدد اظهار نظر در باره فناوري هاي ارتباطاتي و اطلاع رساني هستند بایستی به منابع معتبر و افراد متخصص در این زمینه ها مراجعه کنند و به مطالعه چند مطلب ساده و اولیه (نوعا به زبان فارسي و در اينترنت) بسنده نکنند. مثلا براي اين كه بدانند آيا با رمزارزها در فضاي متاورس مي توان خريد و فروش كرد يا خير ابتدا با چند نفر از متخصصان اين فناوری مشورت كنند. البته از آنجا که امروزه اغلب منابع مربوط به ماهيت و كاركرد فناوري هاي جديد، و حتي مباحث اخلاقي در اين زمينه به زبان انگليسي است طبيعتا يا خود محققان بايد با اين زبان آشنا باشند يا از افراد زبان دان كمك بگيرند. 📌2. مراعات احتیاط در اعلام حکم قطعی: کسانی که در صدد اظهار نظر درباره فناوری های جدید هستند در مواردي كه به يافته هاي خود اعتماد كامل ندارند يا هنگام نظر دادن درباره فناوري هايي چون متاورس و نورالينك كه هنوز ماهيت و كاركردهاي شان چندان روشن نیست، از بيان حكم قطعي خودداري كرده و اما و اگرهاي آن را بيان كنند. مثلا بگويند «اگر ماشين هاي هوشمند از استقلال و ديگر شرايط يك فاعل اخلاقي به طور كامل برخوردار شوند مي شود آنها را از نظر اخلاقي در قبال كارهاي شان مسوول دانست». 📌3. تقدم «فهم» بر «نقد»: بیان نظرات علمی نسنجیده به اندازه ای قبیح است که امام سجاد (ع) از اين كه در عرصه های علمي بدون آگاهي كافي سخني بگويد به خدا پناه مي برد. («اللَّهُمَّ إِنيِّ أَعُوذُ بِكَ مِن ‏... ْ نَقُولَ فِي الْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْم‏» (صحیفه سجادیه، 1376: 57). از اين سخن مي توان برداشت كرد كه اهل علم از كارهايي چون ساده انگاري كه موجب اظهار نظرهاي غيرعلمي مي شود بايد پرهيز كنند. بنابراين، يك محقق قبل از هرچيز بايد ابتدا بدون پيش داوري در صدد شناخت ماهيت و كاركرد و تاريخچه و زمينه هاي شكل گيري يك فناوري جديد باشد. سپس آن را از منظر دانش اخلاق به طور تخصصي بررسي و سپس اظهار نظر كند. بهتر است اين نظرات ابتدا در جمع هاي تخصصي كوچك تر (مثل حلقه هاي علمي اساتيد و دانشجويان و طلاب) يا در قالب يك نشست يا كرسي علمي مطرح شود و صيقل بخورد، و پس از آن به صورت عمومي منتشر گردد. 📌 4. فعال كردن فضاي نقد و بررسي: بهتر است هنگام مواجه شدن با گفتار يا نوشتار افراد ساده انگار، از باب امر به معروف و نهي از منكر با استفاده از ادبيات مناسب نقاط ضعف مطالب آنها را به آنها گوشزد نماييم. اگر اين افراد در كار خود صادق باشند طبيعتا نسبت به برطرف كردن ضعف هاي خود اقدام مي كنند، اگر هم نباشند به خاطر ترس از نقدهاي ديگران دست كم در آينده هنگام اظهار نظر احتياط مي كنند. 🔖 7 دي 1401 📬@harahmati