#معرفی_کتاب مجموعه نویسندگان،اخلاق فناوری اطلاعات از آغاز تا امروز،قم: دانشگاه قم ، ۱۳۹۳، ۲۵۶ص.

♦️آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (4) آفت سوم: کمبود منابع اصلی و پژوهش های بنیادین ✍️حسینعلی رحمتی 🔻 اگر همین الان کسی از شما بخواهد یک کتاب مرجع مثل دانشنامه که مهم ترین موضوعات مربوط به «اخلاق فناوری اطلاعات»‌ را به زبان فارسی بیان کرده باشد به او معرفی کنید قطعا در پاسخ در می مانید. چرا؟ چون متاسفانه در این عرصه آن گونه که باید کار نکرده ایم، در حالی که در کشورهای دیگر در این زمینه ها گاه کتاب های چند جلدی در چند هزار صفحه نوشته شده است. 🔻 بدون وجود این منابع، کسانی که برای پژوهش های خود به اطلاعات اصلی مربوط به این رشته نیاز دارند با مشکل مواجه می شوند. مثلا طلبه یا دانشجویی که بخواهد درباره موضوع هایی چون حریم خصوصی یا تزاحم اخلاقی در فضای مجازی تحقیق کند نیازمند آن است که اولا با تعریف، تاریخچه و نظریه های مطرح در اخلاق فناوری اطلاعات آشنایی داشته باشد، ثانیا بداند روش تحقیق در این زمینه به چه صورت است، ثالثا بداند آیا در این زمینه ها قبلا کاری شده است یا خیر. همچنین استادی که می خواهد درباره اخفا تدریس کند باید یک متن درسیِ مدون داشته باشد. 🔻 مقصود از «منابع بنیادین» مجموعه ای متنوع است که از دانشنامه تخصصی گرفته، تا درسنامه، دستینه (Handbook)، درآمد و مقدمه (Introduction to…)، فهرست لغات و اصطلاحات، تاریخچه، روش شناسی و منبع شناسی را در بر می گیرد 🔻 از آنجا که نمی شود انتظار داشت هرکس قصد تحقیق در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات را دارد خودش از ابتدا این منابع پایه را هم تدوین کند، لازم است موسسات و مراکز علمی و پژوهشی در این زمینه اقدام کنند. ولی متاسفانه در کشور ما در این باره کار چندانی نشده است و ما با فقر شدید منبع مواجه ایم. برخی از معدود مواردی که نگارنده اطلاع دارد از این قرار است: 1. ابراهیمی، یاسر، منشورهای اخلاقی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، قم: دانشگاه قم، 1392. 2. ثقه الاسلامی، علیرضا، واژه نامه تخصصی اخلاق اطلاعات و رایانش، قم: دانشگاه قم، 1393. 3. چکیده مقالات برگزیده اخلاق فناوری اطلاعات، گردآوری و ترجمه: علیرضا ثقه الاسلامی، قم: دانشگاه قم، 1393. 4. رحمتی، حسینعلی، روش تحقیق و اندیشه ورزی درباره اخلاق فناوری اطلاعات (در دست انجام). 5. رحمتی، حسینعلی، ماخذشناسی اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات، قم: دانشگاه قم، 1392. 6. رحمتی، حسینعلی، نظام موضوعات و مسائل اخلاقی فناوری اطلاعات و ارتباطات (در دست انجام). 7. شهریاری، حمید، اخلاق فناوری اطلاعات، قم: دانشگاه قم، 1389. 8. مجموعه نویسندگان، اخلاق فناوری اطلاعات از آغاز تا امروز، قم: دانشگاه قم، 1393. 9. مجموعه نویسندگان، مسائل اخلاق فناوری اطلاعات در روایات اسلامی، قم: دانشگاه قم، 1391. 🔻 تامل در موارد فوق نشان می دهد که چه میزان کارهای دیگری باید در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات، به ویژه ازمنظر اخلاق اسلامی، انجام شود که تاکنون نشده است. برخی از مهم ترین دلایل این کم کاری را می توان این گونه برشمرد: 🔹 1. عدم احساس نیاز و ضرورت: بسیار از مراکز علمی و پژوهشی ما به اخلاق فناوری اطلاعات توجه لازم را ندارند و آن گونه که باید آن را در اولویت های پژوهشی خود قرار نداده اند. 🔹2. کمبود پژوهشگر متخصص: متاسفانه در طی چند دهه گذشته برای تربیت اخلاق پژوهان فضای مجازی کار جدی نشده است. لذا تعداد این افراد که نوعا به صورت خودجوش و فردی در این زمینه کار می کنند بسیار اندک اند. 🔹3. ضعف روحیه کار جمعی: ما نوعا اهل پژوهش های گروهی نیستیم؛ در حالی که پژوهش های بنیادین معمولا باید توسط جمعی از محققان انجام شود. 🔹4. کمبود بودجه: با توجه به این که انجام پروژه هایی چون دانشنامه های تخصصی هم زمان بر است هم بودجه خوار، ممکن است برخی مراکز هزینه کردن در این زمینه را مقرون به صرفه ندانند. که البته این تصور درستی نیست. 📆 20 دی 1401 📭@harahmati

♦️آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (4) آفت سوم: کمبود منابع اصلی و پژوهش های بنیادین https://eitaa.com/harahmati/402

♦️آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (4) آفت سوم: کمبود منابع اصلی و پژوهش های بنیادین ✍️حسینعلی رحمتی 🔻 اگر همین الان کسی از شما بخواهد یک کتاب مرجع مثل دانشنامه که مهم ترین موضوعات مربوط به «اخلاق فناوری اطلاعات»‌ را به زبان فارسی بیان کرده باشد به او معرفی کنید قطعا در پاسخ در می مانید. چرا؟ چون متاسفانه در این عرصه آن گونه که باید کار نکرده ایم، در حالی که در کشورهای دیگر در این زمینه ها گاه کتاب های چند جلدی در چند هزار صفحه نوشته شده است. 🔻 بدون وجود این منابع، کسانی که برای پژوهش های خود به اطلاعات اصلی مربوط به این رشته نیاز دارند با مشکل مواجه می شوند. مثلا طلبه یا دانشجویی که بخواهد درباره موضوع هایی چون حریم خصوصی یا تزاحم اخلاقی در فضای مجازی تحقیق کند نیازمند آن است که اولا با تعریف، تاریخچه و نظریه های مطرح در اخلاق فناوری اطلاعات آشنایی داشته باشد، ثانیا بداند روش تحقیق در این زمینه به چه صورت است، ثالثا بداند آیا در این زمینه ها قبلا کاری شده است یا خیر. همچنین استادی که می خواهد درباره اخفا تدریس کند باید یک متن درسیِ مدون داشته باشد. 🔻 مقصود از «منابع بنیادین» مجموعه ای متنوع است که از دانشنامه تخصصی گرفته، تا درسنامه، دستینه (Handbook)، درآمد و مقدمه (Introduction to…)، فهرست لغات و اصطلاحات، تاریخچه، روش شناسی و منبع شناسی را در بر می گیرد 🔻 از آنجا که نمی شود انتظار داشت هرکس قصد تحقیق در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات را دارد خودش از ابتدا این منابع پایه را هم تدوین کند، لازم است موسسات و مراکز علمی و پژوهشی در این زمینه اقدام کنند. ولی متاسفانه در کشور ما در این باره کار چندانی نشده است و ما با فقر شدید منبع مواجه ایم. برخی از معدود مواردی که نگارنده اطلاع دارد از این قرار است: 1. ابراهیمی، یاسر، منشورهای اخلاقی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، قم: دانشگاه قم، 1392. 2. ثقه الاسلامی، علیرضا، واژه نامه تخصصی اخلاق اطلاعات و رایانش، قم: دانشگاه قم، 1393. 3. چکیده مقالات برگزیده اخلاق فناوری اطلاعات، گردآوری و ترجمه: علیرضا ثقه الاسلامی، قم: دانشگاه قم، 1393. 4. رحمتی، حسینعلی، روش تحقیق و اندیشه ورزی درباره اخلاق فناوری اطلاعات (در دست انجام). 5. رحمتی، حسینعلی، ماخذشناسی اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات، قم: دانشگاه قم، 1392. 6. رحمتی، حسینعلی، نظام موضوعات و مسائل اخلاقی فناوری اطلاعات و ارتباطات (در دست انجام). 7. شهریاری، حمید، اخلاق فناوری اطلاعات، قم: دانشگاه قم، 1389. 8. مجموعه نویسندگان، اخلاق فناوری اطلاعات از آغاز تا امروز، قم: دانشگاه قم، 1393. 9. مجموعه نویسندگان، مسائل اخلاق فناوری اطلاعات در روایات اسلامی، قم: دانشگاه قم، 1391. 🔻 تامل در موارد فوق نشان می دهد که چه میزان کارهای دیگری باید در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات، به ویژه ازمنظر اخلاق اسلامی، انجام شود که تاکنون نشده است. برخی از مهم ترین دلایل این کم کاری را می توان این گونه برشمرد: 🔹 1. عدم احساس نیاز و ضرورت: بسیار از مراکز علمی و پژوهشی ما به اخلاق فناوری اطلاعات توجه لازم را ندارند و آن گونه که باید آن را در اولویت های پژوهشی خود قرار نداده اند. 🔹2. کمبود پژوهشگر متخصص: متاسفانه در طی چند دهه گذشته برای تربیت اخلاق پژوهان فضای مجازی کار جدی نشده است. لذا تعداد این افراد که نوعا به صورت خودجوش و فردی در این زمینه کار می کنند بسیار اندک اند. 🔹3. ضعف روحیه کار جمعی: ما نوعا اهل پژوهش های گروهی نیستیم؛ در حالی که پژوهش های بنیادین معمولا باید توسط جمعی از محققان انجام شود. 🔹4. کمبود بودجه: با توجه به این که انجام پروژه هایی چون دانشنامه های تخصصی هم زمان بر است هم بودجه خوار، ممکن است برخی مراکز هزینه کردن در این زمینه را مقرون به صرفه ندانند. که البته این تصور درستی نیست. 📆 20 دی 1401 📭@harahmati

ورود دیرهنگام و ناکافی به اخلاق فناوری اطلاعات ✍️ حمید بُردخونی هنگام نگارش پایان‌نامه، کتاب مأخذشناسی اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات را خریدم. هنگام مطالعه‌ی منابع نوشتاری (مکتوب)، سه تاریخ را یادداشت کردم: ۱) منابع مکتوب قبل از ورود اینترنت به ایران ۲) منابع مکتوب بعد از ورود اینترنت تا [آغاز به کار وبلاگ‌ها یا] نقطه‌ی آغاز رسانه‌های اجتماعی (۱۳۶۸- ۱۳۸۱) ۳) منابع مکتوب بعد از ۱۳۸۱ 🔺در بازه‌ی زمانی (۱) تنها یک متن نوشتاری درباره اخلاق فناوری اطلاعات وجود دارد. و زمان آن به اسفندماه ۱۳۵۷ برمی‌گردد. اسم کتاب «انقلاب امید: در ریشه‌های عوامل اومانیستی جامعه صنعتی» است. اریک فروم در این کتاب به جامعه‌ای اشاره می‌کند که در آن انسان خوب می‌خورد، خوب می‌خوابد ولی با این حال او منفعل است. چنین انسانی کم احساس است و فردیت و خلوتش نیز در معرض تهاجم است. نویسنده معتقد است در چنین جامعه‌ای، انسان از نظر مادی دارای رشد روزافزون است؛ اما از منظر اخلاقی، عاطفی و فرهنگی و اجتماعی عقب‌گرد دارد (نقل شده در رحمتی، ۱۳۹۲: ۱۴۵) 🔺در بازه‌ی دوم، ۳۲-۳۱ منبع وجود دارد (برخی از منابع گردآوری‌اند. به عنوان نمونه خیلی از منابع سال ۱۳۷۹ از کتاب چالش‌های حقوقی، اخلاقی و اجتماعی فضای رایانه‌ای است). ویژگی بازه‌ی دوم چیست و چرا بازه‌ی دوم مهم است؟ با فراگیر شدن اینترنت در دهه ۱۹۸۰ در غرب و نیز گسترش فناوری‌های ارتباطی، فضای مجازی شکل گرفت. در ایران، اینترنت برای اولین بار سال ۱۳۶۸ و سپس به صورت عمومی سال ۱۳۷۲ برای استفاده دانشگاهی وارد ایران شد (بردخونی، ۱۳۹۹: ۱۴). همچنین اولین ارائه دهنده خدمات وبلاگ فارسی، پرشین بلاگ است که در سال ۱۳۸۱ آغاز به کار کرد (ویکی پدیا). هر چند وبلاگ هنوز با رسانه‌های اجتماعی فاصله داشت اما می‌توان آن را نقطه‌ی آغاز رسانه‌های اجتماعی دانست که شبکه‌های اجتماعی دیجیتال نسل سوم در بستر آن‌ها شکل گرفت (محسنیان‌راد، ۱۳۹۹: ۲۶۶). بنابراین نسلی از ایرانیان یادگرفتند به جای گفت‌وگوی چند نفره‌ی تاکسی، یا کافه نادری و قهوه‌خانه‌ها، در ابعادی بسیار وسیع به نام وبلاگ، درباره‌ی هر موضوعی که به آن علاقه دارند سخن بگویند و بحث کنند (محسنیان‌راد، ۱۳۹۹: ۲۶۷). بررسی منابع نوشتاریِ بازه‌‌های زمانی اول و دوم نشان می‌دهد مباحث اخلاقی فضای مجازی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. رواج اخبار جعلی، شایعه‌پراکنی، پورنوگرافی، حریم خصوصی، هک کردن، سرقت اطلاعات، اطلاعات کاذب، قمار اینترنتی، خرید و فروش، تزاحم اخلاقی و... از مباحث مهمی است که چندان مورد توجه واقع نشده است. از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۲ (بر اساس مأخذشناسی) بیش از ۴۰۰ منبع مکتوب وجود دارد. بیش از ۱۰ برابر شدن منابع مکتوب در بازه‌ی زمانی ۱۱ ساله نشان دهنده‌ی توجه به مسائل حوزه‌ی اخلاق فناوری است. توجهی که به گواه متخصصان این حوزه، چندان کافی نبوده است. ۲۴ دی‌ماه ۱۴۰۱ 🔺مطلب مرتبط: https://eitaa.com/harahmati/402 #کامنت_نگاری @commentnegari @harahmati

رحمتی ، حسینعلی ، ماخذشناسی اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات (منابع فارسی)، ناشر: دانشگاه قم به سفارش شورای عالی اطلاع رسانی، چاپ اول، 1392، 312ص، قیمت: 120/000 ریال. هدف از نگارش این کتاب معرفی توصیفی حدود 500 کتاب، مقاله و پایان نامه است که به زبان فارسی درباره موضوع ها و مباحث مختلف مربوط به اخلاق فناوری اطلاعات تالیف یا ترجمه شده است. در بخش اول به معرفی منابع چاپی و در بخش دوم به معرفی برخی از آثار منتشر شده در فضای مجازی پرداخته شده است. منابع در ذیل اسامی نویسندگان معرفی شده است. برای هر منبع ابتدا اطلاعات سندی (از قبیل ناشر و نوبت و سال نشر) ذکر شده و پس از آن، گزارشی از محتوای هر اثر بیان گردیده است. در پایان نیز با ارائه فهرست اعلام و نمایه موضوعی سعی شده مخاطب را در یافتن منابع مورد نظرش یاری نماید. @harahmati

🗒 #مقاله وضعیت فلسفه اخلاق در حوزه علمیه در سده اخیر 📝 نویسنده: علیرضا آل‌بویه 🔖 تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق از همان ابتدای نزاع‌های کلامی میان متکلمان دیده می‌شود. شاید بتوان گفت نخستین بحث جدی در این زمینه، نزاع مشهور میان اشاعره و معتزله دربارۀ حسن و قبح افعال است. 🔖 در آثار عالمان اخلاق اسلامی نیز تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق مشاهده می‌شود و معمولاً در آغاز برخی از کتاب‌های اخلاقی، تقریری از اخلاق فضیلت ارسطو ارائه شده است. 🔖در قرن اخیر، تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق در غرب، رشد و شکوفایی چشمگیری داشته است؛ به‌گونه‌ای‌که عنوان مستقلی به آن اختصاص داده شده و به نام فلسفۀ اخلاق مشهور شده است. 🔖با توجه به گذشت صد سال از تأسیس حوزۀ علمیۀ قم، حال این پرسش مطرح است که در سدۀ اخیر، تفکر عقلانی و به عبارتی فلسفۀ اخلاق در حوزۀ علمیه چگونه بوده و چه فرازوفرودی را پشت سر گذاشته و چه آینده‌ای در انتظار آن است. 🌐 در سایت خانه اخلاق پژوهان جوان متن کامل این مقاله را بخوانید. https://ethicshouse.ir/وضعیت-فلسفه-اخلاق-در-حوزه-علمیه-در-سده-ا/ اینجا چراغی روشن است...! به کانال خانۀ اخلاق‌پژوهان جوان بپیوندید: @EthicsHouse @harahmati

♦️آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (5) آفت چهارم: ضعف اطلاع و تعامل با اخلاق اندیشان فناوری اطلاعات در جهان اسلام https://eitaa.com/harahmati/411

💢 آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما آفت چهارم: ضعف اطلاع و تعامل با اخلاق اندیشان فناوری اطلاعات در جهان اسلام ✍️حسینعلی رحمتی 🔻الف) بی اطلاعی به مثابه یک معضل: نگاهی آماری به آثار ترجمه شده به فارسی درباره اخلاق فناوری اطلاعات نشان گر آن است که عمده توجه اندیشوران جامعه ما در این زمینه به متفکران غربی بوده است و نسبت به آنها، به پژوهش ها و پژوهشگران اسلامی در جهان اسلام و غیر آن توجه چندانی نداشته اند؛ به گونه ای که پژوهشگران کشور ما عمدتا اطلاع ندارند که در دیگر کشورهای اسلامی چه اندازه به مباحث اخلاق فناوری اطلاعات توجه می شود، شیوه مواجهه آنها با این شاخه از دانش اخلاق چگونه است، چه موضوعاتی برای آنها جذابیت دارد، و متفکران شاخص آنها در این عرصه (اگر وجود دارد) چه کسانی هستند. هرچند ما از پژوهش های اخفایی در ادیان دیگر، به ویژه مسیحیت و یهودیت هم اطلاع چندانی نداریم، ولی با توجه به اشتراکات دینی و فرهنگی فراوان کشور ما با دیگر کشورهای اسلامی، بی خبری از جهان اسلام ضعف جدی تری برای مراکز پژوهشی ما محسوب می شود. 🔻ب) پیامدها: این بی اطلاعی موجب عدم بهره گیری از یافته های پژوهشی آنها از سوی محققان کشور ما، همچنین محروم شدن آنها از نتایج پژوهش های محققان ما می شود. همچنین مانع از تعامل و هم اندیشی با متفکران اسلامی کشورهای دیگر درباره مسائل اخلاقی فناوری های جدید، و عدم مشارکت در رخدادهای جهانی از قبیل همایش های علمی و انجام تحقیقات مشترک می شود. یکی از دلایل این که در بسیاری از دانشنامه ها و مجموعه مقالات منتشر شده به زبان های دیگر، به ویژه انگلیسی،‌ یا اصلا مدخلی درباره اسلام وجود ندارد یا مدخل هایی هم که وجود دارد بسیار ضعیف است، همین بی اطلاعی و عدم تعامل مناسب بین محققان جوامع اسلامی است. 🔻ج) عوامل و زمینه ها: برای این ضعف اطلاع و تعامل می توان دلایل مختلفی را بر شمرد، از جمله: اختلافات مذهبی و سیاسی با دیگر جوامع اسلامی (که بر روی مراودات علمی هم طبیعتا تاثیر گذاشته است)، عدم آشنایی محققان کشور ما با زبان عربی امروزی، قلت منابع تولیدی در جوامع اسلامی درباره اخلاق فناوری اطلاعات (در مقایسه با فراوانی آثار انگیسی زبان)، اطلاع رسانی ضعیف آن کشورها، و ضعف جست وجو و پیگیری از سوی محققان ما. 🔻د) چه باید کرد؟ برای یافتن افق های مشترک با اندیشوران اسلامی درباره اخلاق فناوری اطلاعات مجموعه ای از فعالیت ها باید انجام شود،‌که به عنوان نمونه می توان به این موارد اشاره کرد: 1. برگزاری نشست ها و کنفرانس های علمی مشترک 2. انتشار مجلات بین المللی با مشارکت اخفاپژوهان همه کشورهای اسلامی 3. انجام پژوهش های مشترک، به ویژه آثار بنیادین پژوهشی مثل دانشنامه و مجموعه مقالات، و ترجمه آنها به زبان های مختلف 4. ایجاد بانک اطلاعات پژوهش ها و پژوهشگران اخلاق فناوری اطلاعات 5. ترجمه آثار از فارسی به زبان های عمده جهان اسلام (به ویژه عربی و انگلیسی)، و ترجمه آثار آنها به زبان فارسی 6. سوق دادن برخی از پایان نامه ها و رساله های دکتری به سوی معرفی اندیشوران اسلامی و نقد و بررسی آثار و اندیشه های آنان درباره اخلاق فناوری اطلاعات 7. دیدار متقابل محققان کشور ما و دیگر کشورها از مراکز علمی و پژوهشی یکدیگر 8. تهیه درسگفتارهای صوتی و تصویری با حضور محققان اخفااندیش کشورمان به زبان های دیگر یا ترجمه آنها به این زبان ها قطعا به فهرست بالا مواردی دیگری را هم می توان افزود، ولی مقدم بر همه آنها این است که پژوهشگران و موسسات پژوهشی ما (و دیگر کشورهای اسلامی) این ضعف اطلاع و تعامل را باور کنند و انگیزه لازم را برای رفع آن داشته باشند. 📆 29 دی ماه 1401 📭@harahmati

یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ ای که برای هر خیری به او امید دارم #ماه_رجب #در_حق_هم_دعا_کنیم

#فراخوان_همایش ✅همایش بین المللی خانواده مقاوم، چالش های اخلاقی در جهان متحول 🔴برگزارکننده: پژوهشکده زن و خانواده حوزه علمیه خواهران 📅مهلت ارسال مقالات: 30 دی 1402 👈پست الکترونیکی: resistsntfamily@wfrc.ac.ir #خانواده #چالش_اخلاقی https://eitaa.com/ethical ♦️@harahmati