📑توحید افعالی و نسبت آن با اراده انسان ‏ 👤آمنه سادات حجازی ✍️چکیده از موضوعات مهمی که هم به لحاظ علمی و هم عملی بسیار اهمیت دارد و اساس تشریع و ‏ارسال رسل و انزال کتب می‌باشد اراده و اختیار انسان در افعال و کردارش است که عقلا و ‏نقلا و حتی وجداناً قابل‌تردید و انکار نیست اما ارتباط و تناسب آن با توحید افعالی و انحصار ‏فاعلیت به خدا سبب شده برخی یکسره اختیار و اراده کامل را در انسان منکر شوند (مانند ‏اشاعره که آن را با نظریه کسب توجیه می‌کنند و توضیح آن در ادامه خواهد آمد)، و برخی ‏فاعلیت خدا را محدود به ایجاد و حدوث دانسته و نقش خدا در افعال اختیاری انسان را منتفی ‏بدانند تا اختیار و اراده انسانی آسیب نبیند مانند معتزله :اما در فرهنگ شیعه و مکتب اهل‌بیت ‏‏(عی) آن‌ها هیچ‌گونه تنافی نداشته و مانعة الجمع نمی‌باشند بلکه مکمل یکدیگرند چراکه ‏توحید افعالی به معنای نفی فاعلیت از غیر خدا نیست بلکه به معنای نفی فاعلیت استقلالی و ‏ذاتی از غیر خداست و این منافاتی با فاعلیت بالغیرو وابسته و متکی بر اراده خدا در انسان ندارد ‏چنانچه با قضا و قدر الهی کاملاً انطباق دارد و این همان مفهوم لاجبر ولا تفویض بل امر بین ‏الامرین است که اهل‌بیت (عی) به ما آموختند شیعه اراده انسان را در طول و ذیل اراده خدا ‏می‌داند نه مستقل و در این مقاله پس از بیان دو دیدگاه افراطی و تفریطی به‌تفصیل توضیح ‏داده‌شده است .‏ 🔑واژه های کلیدی: #وحید، #توحید_افعالی، #اراده، #اختیار.‏ •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• فصلنامه علمی ترویجی حکمت کریمان @hekmatekariman