📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆ام الائمه و مادر مومنین سلام الله علیها در ادامه فرمودند:
🌸ابْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها، وَ اَنْشَأَها بِلاَ احْتِذاءِ اَمْثِلَةٍ اِمْتَثَلَها
حضرت میفرمایند: خداوند اشیاء را نوآوری کرده است نه از چیزی و مادهای که از قبل بوده باشد.
دوباره ترجمه میکنم:
اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ
اِبْتَدَعَ از لغت بداء است. اشیاء را نوآوری کرده، با نوآوری خلق کرده است نه از چیزی که قبل از اشیاء بوده است. الان برای این که بخواهند پیراهن درست کنند از نخ، از پنبه، از پشم، درست میکنند.
پس کسی که پیراهن درست میکند اولاً نمیگویند: ابتداع کرده است زیر ابتداع یعنی نوآوری کرده است. اما خیاط پیراهن که نوآوری نکرده است زیرا که نخ بوده و از نخ یا پارچه، پیراهن را درست کرده است.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆دو تا لغت داریم: یکی ابتداء که به معنی بدعت است. این که بدعت در دین باطل است به جهت آن است که در دین نبوده است؛ ما در دین، حق نوآوری نداریم.
لذا در روایات فرمودهاند وقتی کسی بدعتی آورد:
إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فَعَلَى الْعَالِمِ أَنْ يُظْهِرَ عِلْمَه
وقتی بدعتها در دین ظاهر شد، باید عالِم علم خویش را ظاهر نماید و بدعتها را از بین ببرد.
اما بدعت و نوآوری در صنعت، در کارهایهای دیگر و در آفرینشِ زیبایی، خیلی هم خوب است و قیمت دارد. خداوند متعال اشیاء را نوآوری کرده است.
لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها
نوآوری کرده یعنی نه از چیزی که، قبل از اشیاء بوده است. یعنی زمین را که آفریده، خاک را که آفریده، ماه را که آفریده، انسان را که آفریده، فرشتگان را که آفریده، اینها هیچکدام نمونهی قبلی نداشتهاند.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆حضرت در جمله بعدی میفرمایند:
وَ اَنْشَأَها بِلاَ احْتِذاءِ
یعنی جهان هستی، نمونه و متریال قبلی نداشته و خداوند إنشاء هم کرده است.
فرق میان إملاء و انشاء این است که إملاء را از روی کتاب میگویند، اما إنشاء را خود دانشآموز ایجاد میکند.
اَنْشَأَها
یعنی أشیاء را ایجاد کرده است.
بِلاَ احْتِذاءِ اَمْثِلَةٍ اِمْتَثَلَها
إتود و الگویی در مقابل خداوند نبوده است که از آن نمونه برداری کند. إمتثال یعنی نمونه برداری؛ من إمتثال أمر شما میکنم یعنی از امر شما نمونه بَر میدارم و آن را انجام میدهم.
✅حضرت زهرا سلاماللهعلیها خیلی لغات فوق العادهایی در این خطبه به کار بردهاند.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆بنابراین جملهی:
اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها
یعنی اشیاء را بدون ماده آفریده است.
وَ اَنْشَأَها بِلاَ احْتِذاءِ
یعنی اشیاء را بدون إتود قبلی ایجاد کرده است. الان مهندسین ساختمان، برای یک ساختمان، یک إتود قبلی دارند. بعد از روی آن، مهندس استراکچر ساختمان را میسازد. اما خداوند متعال مثل آن، یک مثال قبلی و یک إتود قبلی نداشته و مادهی قبلی هم نداشته است.
✅یک نکته بسیار ظریف:
👈🏿 حضرت زهرا سلام الله علیها این طور فرمودهاند:
🔹اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها...
👈🏿و نفرمودهاند که...:
🔸اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ مِنْ لا شَىْءٍ كانَ قَبْلَها...
🔶اگر اینگونه فرموده بودند این مِنْ دلیل بر این بود که یک ماده وجود دارد که لا شَىْءٍ است. اما حضرت فرمودهاند: اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ یعنی اول لا را آوردهاند که معنای این است که نفی کرده است، از بین برده است.
🔸لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها
یعنی نه از چیزی؛ دقت در این است که حضرت نفرمودهاند: خداوند اشیاء را از نَه چیز آفریده است؛ اگر اینطور میفرمودند که خداوند اشیاء را از نَه چیز آفریده است، آنوقت این لا شَىْءٍ یا نَه چیز خودش یک نمونه محسوب میشد.
🔹حضرت زهرا سلاماللهعلیها برای اینکه تصورِ نمونه و مشابه قبلی نشود، اینگونه فرمودهاند:
اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها، وَ اَنْشَأَها بِلاَ احْتِذاءِ اَمْثِلَةٍ اِمْتَثَلَها...
🌿ایشان دوبار از واژهی: (لا)، استفاده کردهاند برای اینکه هم إتود و هم نمونه و مشابه را نفی کنند.
🌸والْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ🌸
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆ام الائمه و مادر مومنین، حضرت زهرا سلاماللهعلیها در ادامه فرمودند:
كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ، وَ ذَرَأَها بِمَشِيَّتِهِ، مِنْ غَيْرِ حاجَةٍ مِنْهُ اِلى تَكْوِينِها، وَ لا فائِدَةٍ لَهُ فى تَصْوِيرِها...
كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ
یعنی خدا اشیاء را به تکوین رسانده است، به هستی رسانده به واسطهی قدرت خودش.
🌟حضرت زهرا سلاماللهعلیها بعد از اینکه فرمودند:
اِبْتَدَعَ الاَشْياءَ لا مِنْ شَىْءٍ كانَ قَبْلَها، وَ اَنْشَأَها بِلاَ احْتِذاءِ اَمْثِلَةٍ اِمْتَثَلَها...
یعنی خداوند خلق اشیاء را بدون مادهی قبلی و بدون إتود قبلی شروع کرده است.
بدون إتود قبلی و بدون مادهی قبلی...
لذا اسم خلقت، ابتدع است. بدعت یعنی نوآوری. حالا میفرمایند:
كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ
خداوند به قدرت خودش اشیاء را هستی دادند. زیرا خداوند قدرت دارد و با قدرتش، هستی داده است. تمامی ضمایر به اشیاء بر میگردد.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆وقتی میگوییم:
كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ...
دیگر جای سئوال نیست که خداوند چطور خلق کرده است، چون فرمودهاند: با قدرت خویش، خلق کرده است. مثلاً به ما میگویند: چطور این همه راه را پیاده رفت؟! میگوییم با قدرت پای خودش؛ یا چطور سیصد کیلومتر را در یک ساعت رانندگی کرد؟! گفته میشود: با دقّت کامل و مراقبت و اینمقدار سرعت.
🌻كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ...
کان، یکون مصدرش میشود: تکوین.
عالم هستی را به عالم تکوین تعبیر میکنند. یکی از اصطلاحات که در مورد ائمه علیهمالسلام به کار میبرند این است: ایشان ولایت تکوینی دارند. یعنی ولایت بر هستی دارند و سرپرست بر هستی میباشند بِالله؛ بِالله یعنی خداوند این قدرت را به ایشان داده است.
👈همان طور که ولایت تشریعی یعنی ولایت قراردادی برای ایشان قرار داده است. خداوند متعال برای شوهر نسبت به زنش ولایت تشریعی قرار داده است؛ برای پدر نسبت به فرزندش ولایت تشریعی قرار داده است. اما ولایت انسان بر اینکه پلکهای خود را ببندد و باز کند، ولایت تکوینی است. اینکه انسان بتواند دستش را بالا و پایین ببرد، ولایت تکوینی است. اما اینکه به پسرش حرفی بزند و او حرفش را گوش کند، ولایت تشریعی یعنی قراردادی است.
🌟كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ
یعنی خدا اشیاء را به تکوین رسانده است، به هستی رسانده به واسطهی قدرت خودش.
🌼ادامه إن شاء الله از شنبه...
🌸والْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ🌸
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆ام الائمه و مادر مومنین، حضرت زهرا سلاماللهعلیها در ادامه فرمودند:
🌸كوَّنَها بِقُدْرَتِهِ، وَ ذَرَأَها بِمَشِيَّتِهِ، مِنْ غَيْرِ حاجَةٍ مِنْهُ اِلى تَكْوِينِها، وَ لا فائِدَةٍ لَهُ فى تَصْوِيرِها...
🌸پس اشياء را تنها به قدرت خود، هستى بخشيد و به خواست خود پديدار نمود. او كه نيازى به ايجاد هستى نداشته و در صورتگرى آن ها بهره ى برايش نيست؛ مگر آن كه نشان دهد حكمت خود را و بيدار كند آفريده ها را در فرانبردارى و نمايش دهد توانايى اش را و مردمان را به پروردگارى خود رهنما باشد و ايجاد نمايد بندگى را در آفريدگان و نيرومندى و شكوه بخشد دعوت خود را از بندگان! آن گاه براى سوق آنان به بهشت و فرمان بردارى خود، پاداش و براى بازدارى شان از دوزخ و سرپيچى از فرمانش، كيفر آورده است.
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆فرمودند:
وَ ذَرَأَها بِمَشِيَّتِهِ...
ذَرَأَ یعنی: هستی بخشیده است. این واژه هم مانند واژهی تکوین است.
خداوند به مشیت و اراده خودش، هستی بخشیده است. مشیّت یعنی خواسته؛
دو واژهی (اراده) و واژهی (مشیّت)؛ مهم هستند:
معمولاً میگویند: اراده، خواستههای جزئی میباشد و مشیّت، خواستههای کلی است. به طور مثال ما میخواهیم همیشه در سر وقت غذا بخوریم، این میشود: مشیّت. اما اینکه میخواهیم امشب شام بخوریم، میشود: اراده.
بنابراین اراده خواستههای جزئی است و مشیّت خواستههای کلی؛ این است که هم لفظ اراده داریم و هم لفظ مشیّت داریم.
وَ ذَرَأَها بِمَشِيَّتِهِ...
یعنی خداوند به خواست و مشیّت خودش به اشیا هستی بخشیده است.
یکی از تعبیراتی که از مشیّت میشود، این است که حقیقت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مشیّت است.
خلقَ اللهُ الاَشیاء بالمشیّه و المشیّه بنَفسها؛
خداوند تمام اشیاء را به واسطهی مشیّت آفریده است و مشیّت را به خودش آفرید (یعنی مشیّت دیگر ابزار ندارد).
(المیزان فی تفسیر القرآن - 10/207)
یا در جایی دیگر امام صادق علیه السلام فرمود:
خَلَقَ اللَّهُ الْمَشِيَّةَ بِنَفْسِهَا ثُمَّ خَلَقَ الْأَشْيَاءَ بِالْمَشِيَّة»؛ (التوحيد (للصدوق)، ص: 148)
🌻توضیح:
تمام اشیاء ابزار دارند که ابزارشان مشیّت است؛ ولی خود مشیّت دیگر ابزار آفریده شدن ندارد.
خداوند به وسیلهی مشیّت ابزار را آفریده است؛ ولی خود مشیّت را به خودش آفریده است؛ یعنی دیگر ابزار ندارد؛ مادهی قبلی ندارد، یعنی متریال قبلیِ اشیاء، مشیّت است اما خود مشیّت دیگر متریالِ قبلی ندارد.
🌼به عبارت دیگر:
خداوند متعال، اول، مشیت را آفرید خود به خود
و
سپس جهان هستی را از آن مشیت آفرید.
🌟🌸🌟 ائمه طاهرین علیهمالسلام فرمودهاند:
نحن مشیّهُ الله؛
ما مشیّت خدا هستیم که خداوند ما را بدون ابزار آفریده است؛ یعنی: ما اولین آفریدهها و اولین خواستههای خدا هستیم و خداوند متعال، دیگران را به وسیلهِی ما آفریده شدهاند.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆حضرت در ادامه فرمودند:
🌸منْ غَيْرِ حاجَةٍ مِنْهُ اِلى تَكْوِينِها، وَ لا فائِدَةٍ لَهُ فى تَصْوِيرِها...
🍀بدون اینکه خدا به تکوین اشیاء احتیاج داشته باشد و بدون اینکه صورت سازی اشیاء، فایدهای برای خداوند داشته باشد.
🌼به ادامه ی شرح این قسمت در روزهایی آتی توجه فرمایید!
🌸والْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ🌸
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆ام الائمه و مادر مومنین، حضرت زهرا سلاماللهعلیها در ادامه فرمودند:
🌸كوَّنَها بِقُدْرَتِهِ، وَ ذَرَأَها بِمَشِيَّتِهِ، مِنْ غَيْرِ حاجَةٍ مِنْهُ اِلى تَكْوِينِها، وَ لا فائِدَةٍ لَهُ فى تَصْوِيرِها...
👈منْ غَيْرِ حاجَةٍ مِنْهُ اِلى تَكْوِينِها، وَ لا فائِدَةٍ لَهُ فى تَصْوِيرِها...
👈پس اشياء را تنها به قدرت خود، هستى بخشيد و به خواست خود پديدار نمود.
این هستیبخشی و این آفرینش و تکوین، بدون این است که خدا به تکوین اشیاء احتیاج داشته باشد و بدون اینکه صورت سازی اشیاء، فایدهای برای خداوند داشته باشد.
⚡️توجه...
عبارت: بدون اینکه به تکوین احتیاج داشته باشد ...
با عبارت: بدون اینکه فایدهای برای او داشته باشد، مکمل هم هستند.
تمام موجودات دیگر وقتی کاری انجام میدهند، احتیاج دارند که کاری انجام دهند تا به نتیجهای برسند. مثل اینکه معلم برای اینکه شاگرد تربیت کند، تدریس میکند. شاگرد برای اینکه علم یاد بگیرد، تدرّس میکند.
کارخانهدار، کارخانه را راه میاندازد به خاطر استفادهاش یا به خاطر اینکه به مردم خیری برساند؛ تمام اینها احتیاج است و به خودش هم فایده میرساند.
اما خداوند متعال نه احتیاجی به هستی دارد و نه فایدهای در تصویر و ساختار موجودات هستی، میبرد.
معمولاً اینکه میگویند: فلسفهی آفرینش چیست؟ خداوند چرا ما را آفریده است؟ در واقع دارند خداوند را با خودشان مقایسه میکنند! زیرا خود انسان تمام کارها را برای یک فایدهای انجام میدهد.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
🔆حال خداوند به دنبال چه فایدهای از آفرینش است؟
دقت فرمایید!
وقتی گفته میشود: خداوند ما را برای چه چیزی آفریده است به این معنی است که خداوند به کجا میخواهد برسد؟
در پاسخ میگوییم: سوال غلط است؛ خداوند از خلقت هستی به جایی نمیخواهد برسد. بلکه هستی را آفریده است تا ما از وجودمان و هستی خودمان بهرهمند شویم.
بنابراین یک زمان فایده برای خلق است که به آن هدف فعلی میگویند و یک زمان برای خالق است که به آن هدف فاعلی میگویند.
اگر ما کاری را برای خودمان انجام دهیم، هدف فاعلی میشود. اما اگر کاری را انجام بدهیم و خودمان هیچ استفادهای نبریم و همهِی استفاده برای دیگری باشد، میشود: هدف فعلی.
باید توجه داشت که در هدف فاعلی، نتیجهی کار به خود فاعل و کنندهی کار میرسد لذا خداوند هدف فاعلی ندارد.
اما هدف فعلی این است که فعلی را که خدا انجام میدهد، خود آن فعل یک فایدهای داشته باشد، یعنی خود فعل فایده دارد. لذا خداوند هدف فاعلی ندارد بلکه هدف فعلی دارد.
ادامه دارد...
💠@heyatorrasoul💠
📜#شرح_خطبہ_فدکیہ
✅هدف فعلی یعنی: منظور از فعل خدا، این بوده است که این فعل به تکامل برسد و إنس و جن عبودیّت داشته باشند:
🌷و ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ
👈این هدف فعلی است.
👈اما اگر خدا بفرماید: من جن و إنس را خلق کردم برای اینکه به من فایده برسانند، این هدف فاعلی میشود.
اما خداوند که احتیاج ندارد و محتاج نیست و صمد است. (پس خداوند متعال، هدف فاعلی، به معنایی که ماها داریم، ندارد)
🌟پس:
خلقت جهان هستی برای این بوده که:
جهان هستی و مخصوصاً جنیان و انسان، به مقام عبدیّت و بندگی برسند و از این رهگذر، به سعادت دنیا و آخرت نائل آیند.
🌸والْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ🌸
💠@heyatorrasoul💠