🟡نتایج کنترل نرخ ارز در سال ۷۴: کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری/دکتر فرشاد مومنی 🔵در ماه‌های اولیه سال ۷۴، فرمان توقف برنامه تعدیل ساختاری صادر شد و کنترل نرخ ارز، جایگزین رهاسازی های قبلی گردید. 🟣گزارش‌های اقتصادی سال ۷۴ نشان می دهد دست برداشتن دولت از تضعیف مکرر ارزش پول ملی، آثار خود را بلافاصله بر روی رشد اقتصادی بخش‌های مولد و افزایش سرمایه ثابت تشکیل شده و کاهش خدمات بازرگانی نشان داد. 🟠در این دوره استقراض بانکی به صفر کاهش یافت، با این وجود دو عامل باعث تشدید روند قبلی گردید: ۱. ایجاد حساب ذخیره تعهدات ارزی در سال ۷۲ به دنبال شناورشدن نرخ ارز از ابتدای آن سال ۲. بدهی شرکتهای دولتی به سیستم بانکی 🔴با به اجرا درآمدن سیاست‌های تثبیت اقتصادی، رشد اقتصادی روندی فزاینده یافت و از ۱/۶ درصد در سال ۷۳ به ۴/۵ درصد در سال ۷۴ رسید. رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی که در سال ۷۳، ۲ درصد بود، در سال ۷۴ به ۳/۷ درصد رسید. رشد ارزش افزوده بخش صنعت که در سال ۷۳، ۳/۴ درصد بود، در سال۷۴ به ۵/۸ درصد رسید. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🟠 خلاصه کتاب «بدون لوگو» اثر نوآمی کلاین (۱۹۹۹) 🌐 bookcreator.ir/no-logo/ کتاب «No Logo» اثری پیشگام در نقد سرمایه‌داری برندمحور و جهانی‌سازی فرهنگی است. نوآمی کلاین در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه برندها از اواخر قرن بیستم، نقش شرکت‌ها را از تولیدکننده کالا به تولیدکننده «هویت» تغییر دادند. 🔸 ۱. برند به جای محصول کلاین توضیح می‌دهد که برندها دیگر صرفاً معرف محصولات نیستند، بلکه «سبک زندگی» و «ارزش» خلق می‌کنند. شرکت‌هایی مانند نایک، مک‌دونالد، اپل یا کوکاکولا، تولیدات خود را به دیگران (اغلب در کشورهای در حال توسعه) برون‌سپاری می‌کنند و خود را صرفاً بر ساختن تصویر ذهنی و تبلیغات متمرکز کرده‌اند. شعار «برند همه‌چیز است؛ تولید هیچ‌چیز نیست»**، محور اصلی این تفکر است. 🔹 ۲. جهانی‌سازی و بهره‌کشی بخش دوم کتاب به بررسی اثرات جهانی‌سازی برندها می‌پردازد. کلاین نشان می‌دهد که چگونه شرکت‌های چندملیتی برای کاهش هزینه‌ها، کارخانه‌های خود را به کشورهایی با دستمزد پایین و قوانین کار ضعیف منتقل می‌کنند. در این مناطق، کارگران با شرایط سخت، حقوق پایین و حقوق صنفی محدود مواجه‌اند. مثال‌های متعددی از کمپانی‌های بزرگی مانند نایک، گپ، و والت‌دیزنی در این زمینه ارائه می‌شود. 🔸۳. خصوصی‌سازی فضاهای عمومی کلاین هشدار می‌دهد که برندها نه‌تنها بازارها، بلکه فضاهای عمومی، مدارس، دانشگاه‌ها، و حتی فرهنگ‌ها را نیز تصاحب می‌کنند. تبلیغات همه‌جا حاضر است و کودکان هدف اصلی بازاریابی قرار می‌گیرند. او این روند را **استعمار فکری و فرهنگی می‌نامد که آزادی فردی را محدود می‌سازد. 🔹 ۴. مقاومت و اعتراض در بخش پایانی، کلاین جنبش‌های اجتماعی نوظهور مانند جنبش ضد جهانی‌سازی، کمپین‌های ضد برند (Anti-branding) و اقدامات فرهنگی مردمی (Culture Jamming) را بررسی می‌کند. او بر نقش دانشجویان، فعالان محیط‌زیست، و اتحادیه‌های کارگری تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه فشار اجتماعی توانسته برخی برندها را وادار به اصلاحاتی در سیاست‌های کارگری خود کند. 🔴 نتیجه‌گیری «No Logo» یک هشدار قوی در برابر جهانی‌سازی افسارگسیخته، قدرت برندها و از بین رفتن مرز میان فرهنگ و تجارت است. کلاین با سبک ژورنالیستی و مستند، صدای نسل جدیدی از منتقدان سرمایه‌داری نئولیبرال را نمایندگی می‌کند و این کتاب را به مانیفست جنبش ضد جهانی‌سازی تبدیل کرده است. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🟠 نظم و انگیزه‌ الهی نه تنها منافات ندارند بلکه با هم ملازمند؛ أُوصِیکُم بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِکُمْ. چه‌چیز جهاد سازندگی را قادر ساخت که با نظمی حیرت‌انگیز طرح محرّم را چهل‌وپنج روزه به پایان برساند، حال آنکه مقاطعه‌کارهای خارجی یک‌سال وقت و صدها برابر هزینه طلب می‌کردند؟ کار به مثابه عبادت! اتفاقاً نظام جمهوری اسلامی نیز باید سعی کند که تشکیلات اجرایی خویش را در عین حال بر نظم و انگیزه‌های درونی بنا کند.» ✍🏻کتاب «توسعه و مبانی تمدن غرب»، مقاله‌ «بهشت زمینی» نوشته شهید آوینی *طرح محرم جهاد سازندگی در دهه ۱۳۶۰، یکی از ابتکارات مهم جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس بود که تلفیقی از فرهنگ عاشورا، روحیه بسیجی و کار جهادی را در خدمت بازسازی و عمران مناطق محروم و جنگ‌زده قرار می‌داد. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🔴رابطه برنامه تعدیل و امنیت اجتماعی(کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری/ دکتر فرشاد مومنی) 🟠برنامه تعدیل ساختاری یک برنامه اقتصادی است اما در یک نظام اجتماعی، همه زیر سیستم ها با هم و با کلیت نظام اجتماعی، رابطه کارکردی برقرار می کنند. به همین دلیل است که جامعه شناسان می گویند: هر مجموعه از سیاستهای اقتصادی را از دو زاویه می توان مورد نقد و بررسی قرار داد؛ سازگاری آنها با محیط اجتماعی و پیامدهای اجتماعی آن سیاستها. 🟡 امنیت اقتصادی روی شش وجه امنیت داخلی تاثیرگذار است. امنیت اقتصادی، امنیت غذایی، امنیت بهداشتی، امنیت زیست محیطی، امنیت فردی، امنیت اجتماعی، امنیت سیاسی. علاوه بر آن باید واضح باشد که فقر رابطه معناداری با این هفت وجه امنیت داخلی دارد. 🔴 عمل به برنامه تعدیل ساختاری، به دلیل سیاستهای خاص خود، فقر را به شدت افزایش و امنیت داخلی را کاهش داد و تا زمانی که اجرای آن ادامه دارد این روند نیز بصورت مضاعف ادامه خواهد داشت #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🔺اجرای سری و بدون قانون برنامه تعدیل در ایران (کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری/ دکتر فرشاد مومنی) 🔸در ایران، هنگامی که برنامه تعدیل عملا به اجرا درآمد، هنوز پایه های قانونی آن فراهم نشده بود. بلکه به تازگی اولین برنامه توسعه کشور به دولت ابلاغ شده بود. مسئولان اقتصادی وقت، ابتدا درباره وجود برنامه تعدیل سکوت می کردند و اقداماتشان در تضعیف ارزش پول ملی و شعار ارز رقابتی را گامی در جهت قیمتهای تعادلی می شمردند. درحالی که دستیابی به ایده قیمت تعادلی از این مسیر، فاقد هر گونه وجاهت علمی و منطقی بود. 🔻با افزایش بیش از حد قیمت ارز، این سیاستها با این وعده که قیمت ارز را به صورت پلکانی پایین خواهند آورد باز هم تعقیب شد. در مرحله بعد سایر اجزای برنامه تعدیل ساختاری از سوی مسئولین، به عنوان جهت گیری های جدید اقتصادی مطرح شد: آزادسازی واردات، حذف سوبسیدها، خصوصی سازی، تعدیل نیروی انسانی، کاهش حجم دخالت دولت در اقتصاد و ... . بدون آنکه کوچکترین اشاره ای به جایگاه قانونی این اقدامات در چارچوب برنامه توسعه مصوب نظام شود. 🔵پس از جدود 5 سال از اجرای برنامه تعدیل، جزوه ای که مبنای همه این اقدامات بود، به صورت علنی در ردیف نشریات همگانی، از سوی سازمان برنامه و بودجه منتشر شد و به فروش رسید. این جزوه در ابتدا به صورت محدود و با طبقه بندی سری توزیع شده بود. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🟠اثر برنامه تعدیل بر تورم، سرمایه گذاری، واردات و اشتغال (کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری/ دکتر فرشاد مومنی) 🔶میانگین تورم طی اولین دوره اجرای برنامه تعدیل در دولت هاشمی یعنی سال ۶۸ تا ۷۱ ، ۲۵ درصد بوده است. این عدد در ۵۰ سال قبل از اجرای برنامه تعدیل در تاریخ اقتصادی ایران بی سابقه بوده است و حتی قابل قیاس با میانگین تورم کشور، در دوره جنگ تحمیلی نیست. 🔷مسئولین پیش بینی می کردند که با اجرای برنامه تعدیل، سرمایه گذاری خصوصی افزایش یابد اما طی سالهای ۶۸ تا ۷۱ رشد سرمایه گذاری دولتی ۱۴ درصد و رشد سرمایه گذاری غیر دولتی تنها ۸ درصد بوده است که این یعنی سرمایه گذاری غیر دولتی اصلا رشدی نداشته است. 🔸به علاوه در برنامه اول توسعه، ارزش افزوده مسکن، صنعت و خدمات معادل ۱۴/۵ درصد پیش بینی شده بود که در عمل ۳/۵ درصد شد. به کار گرفته نشدن نیروی کار، یکی از دلایل این مساله می تواند باشد. 🔹یکی دیگر از تجویزهای برنامه تعدیل آزادسازی واردات بود. خوب است بدانیم هر یک میلیارد دلار واردات کالاهای ساخته شده به معنی حداقل از دست دادن امکانات شغلی بیش از ۱۰۰ هزار نفری نیروی کار در ایران خواهد بود. یعنی وضعیت حادتر بیکاری! #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

تعدیل ساختاری و افزایش ارتشا و اختلاس (کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری/ دکتر فرشاد مومنی) 🔴 در چارچوب برنامه تعدیل، اتکا به کمک‌ها و حمایت‌های خارجی، اجتناب ناپذیر خواهد بود. ملر صریحا می‌گوید: «در برنامه تعدیل شما مردم را کنار می زنید و نسبت به آنها بی تفاوت می شوید. پس انجام این برنامه بدون اتکا به نیروهای خارجی ممکن نخواهد بود.» همین مساله موجب سقوط منزلت و موقعیت و عزت یک کشور توسعه نیافته می شود؛ پدیده ای به نام بحران مشروعیت! حالا باید کاملا مشخص شده باشد که اجرای برنامه تعدیل چه بلایی بر سر امنیت کشور آورده و خواهد آورد. 🟠 شواهد تجربی نشان می دهد، بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، که امنیت عمومی را به لرزه در می آورد، طی دوره اجرای برنامه تعدیل ساختاری با روندی بی سابقه در کشورمان اتفاق افتاده است. ویژگی مشترک 63 درصد افرادی که اقدام به خودکشی کرده اند، بیکاری آنها بوده است. بیکاری و تورم، رشد وقوع سرقت را به نحو قابل توجهی افزایش داده اند. به علاوه به ازای هر یک درصد رشد نرخ تورم، نرخ ارتشا و اختلاس، 87 در هزار افزایش یافته است. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🟠 اینکه با عرضه و تقاضا، قیمت‌ها خود به خود رو به اعتدال بروند، یک حرف روی کاغذ، سر زبان و دلخوش کُنک شد! کارتل و تراست اولا جلوی تولید اضافه را در دنیا می‌گرفت و اگر هم یک وقت کار از دستش خارج می‌شد، حاضر بود محصولاتش را به دریا بریزد، ولی قیمت پایین نیاید! کدام عرضه و تقاضای آزاد؟! ✍🏻بازخوانی اندیشه‌های اقتصادی اجتماعی و سیاسی آیت الله دکتر بهشتی صفحه ۴۸۹ #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🟠خلاصه کتاب «لگد زدن به نردبان» نوشته: ها-جون چانگ 📚 معرفی کلی کتاب کتاب «لگد زدن به نردبان» Kicking Away the Ladder نوشته‌ی ها-جون چانگ، اقتصاددان کره‌ای و استاد دانشگاه کمبریج، به نقد دیدگاه‌های نئولیبرالی در توسعه اقتصادی می‌پردازد. عنوان کتاب استعاره‌ای است از رفتار کشورهای توسعه‌یافته: آن‌ها زمانی که خود در مسیر توسعه بوده‌اند، از ابزارهایی چون حمایت‌گرایی، تعرفه‌گذاری، سوبسید، و سیاست‌های صنعتی دولتی بهره برده‌اند؛ اما پس از توسعه‌یافتگی، این نردبان‌ها را لگد زده‌اند تا کشورهای در حال توسعه دیگر نتوانند همان مسیر را طی کنند. 🏗 کشورهای توسعه‌یافته چگونه توسعه یافتند؟ چانگ با بررسی تاریخی کشورهای غربی، نشان می‌دهد که آن‌ها نه با سیاست‌های آزادسازی اقتصادی، بلکه با حمایت‌های شدید دولتی از صنایع نوپا، تعرفه‌های سنگین بر واردات، محدودیت بر سرمایه‌گذاری خارجی، و مداخلات گسترده دولت در بازار، به رشد و توسعه رسیدند. * بریتانیا در قرن ۱۸ و ۱۹، با سیاست‌های حمایت‌گرایانه از صنایع نساجی و فلزات، خود را به قدرت صنعتی بدل کرد. * ایالات متحده آمریکا تا جنگ جهانی دوم، یکی از بسته‌ترین اقتصادهای جهان بود و توسعه خود را با تعرفه‌های بالا و حمایت‌های دولتی پیش برد. * آلمان و فرانسه، با الگوبرداری از نظریات فردریش لیست، توسعه صنعتی خود را با دخالت فعال دولت و بانک‌های توسعه ملی پیش بردند. 🪜 چرا نردبان را لگد می‌زنند؟ چانگ می‌نویسد که کشورهای توسعه‌یافته پس از رسیدن به سطحی از قدرت اقتصادی، با استفاده از نهادهایی مانند بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی، کشورهایی در حال توسعه را وادار به پذیرش سیاست‌های آزادسازی، خصوصی‌سازی و کاهش دخالت دولت می‌کنند. به بیان دیگر، آنچه امروز به‌عنوان «توصیه‌های توسعه‌ای» از سوی کشورهای ثروتمند به جهان سوم ارائه می‌شود، در واقع نسخه‌هایی است که خودشان هرگز در مسیر توسعه رعایت نکردند. این، از نظر چانگ، چیزی جز «لگد زدن به نردبانی» نیست که آن‌ها را بالا برده است. 📉 انتقاد از رویکرد نئولیبرال کتاب به شدت منتقد سیاست‌هایی مانند: * کاهش تعرفه‌ها و باز کردن مرزها برای واردات * خصوصی‌سازی گسترده خدمات و صنایع * محدودسازی نقش دولت در برنامه‌ریزی اقتصادی * اجبار به پذیرش مالکیت فکری بین‌المللی که جلوی نوآوری و توسعه فناوری بومی را می‌گیرد چانگ معتقد است چنین سیاست‌هایی منجر به تضعیف ظرفیت تولید ملی، وابستگی اقتصادی و جلوگیری از بلوغ صنعتی کشورها می‌شود. 🌍 راهکار پیشنهادی چانگ چانگ پیشنهاد می‌کند که کشورهای در حال توسعه باید: * اجازه داشته باشند از صنایع نوپای خود حمایت کنند * به‌تدریج و متناسب با ظرفیت داخلی وارد رقابت جهانی شوند * استقلال خود را در طراحی سیاست‌های توسعه‌ای حفظ کنند، حتی اگر برخلاف استانداردهای پیشنهادی نهادهای بین‌المللی باشد او همچنین به کشورهای ثروتمند توصیه می‌کند که در سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی، ریاکاری نکنند و تجربه واقعی توسعه خود را به‌درستی بازگو کنند. 🧩 نتیجه‌گیری «لگد زدن به نردبان» پرده از تناقضی تاریخی برمی‌دارد: کشورهای توسعه‌یافته امروز، خود با استفاده از سیاست‌هایی به توسعه رسیدند که اکنون آن‌ها را برای دیگر کشورها ممنوع می‌دانند. ها-جون چانگ با استناد به تاریخ و اقتصاد تطبیقی، هشدار می‌دهد که توسعه اقتصادی با تقلید کورکورانه از نسخه‌های بین‌المللی ممکن نیست. راه توسعه، متناسب‌سازی سیاست‌ها با شرایط داخلی و بازنگری در «داستان رسمی توسعه» است. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

📚 خلاصه کتاب «در جستجوی شش‌هزار روز گمشده» نوشته محمد نقی‌زاده 🔍 این کتاب تلاشی است برای واکاوی یکی از مهم‌ترین و مغفول‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران: شش‌هزار روز بین پیروزی انقلاب تا آغاز برنامه سوم توسعه (۱۳۵۷ تا ۱۳۷۹). ✍️ محمد نقی‌زاده، اقتصاددان و پژوهشگر توسعه، با رویکردی انتقادی بررسی می‌کند که چرا این دوران به «روزهای گمشده توسعه» تبدیل شد. به باور او، نبود برنامه‌ریزی یکپارچه، تسلط فضای انقلابی بر منطق سیاست‌گذاری، جنگ تحمیلی، بی‌ثباتی نهادی، و تأخیر در تدوین اسناد راهبردی توسعه باعث شد که ایران فرصت طلایی نوسازی ساختاری را از دست بدهد. 📉 نویسنده نشان می‌دهد چگونه اختلاف میان نهادهای تصمیم‌گیر، نوسانات ارزی، بحران‌های تورمی و نگاه ابزاری به بودجه‌نویسی، مانع شکل‌گیری یک مسیر پایدار برای رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی شد. 🔑 پیام کتاب: توسعه نیاز به زمان، تداوم، ثبات نهادی و اجماع ملی دارد. ۶۰۰۰ روز اول پس از انقلاب، به‌جای آن‌که سکوی پرتاب باشد، به میدان تعارض‌های سیاسی و اقتصادی بدل شد. 📌 اگر به‌دنبال آینده‌ای روشن هستیم، باید گذشته‌ی گمشده‌مان را بازخوانی کنیم. #خلاصه_کتاب @HokmranOnline

📚 خلاصه کتاب «مدارهای توسعه‌نیافتگی در ایران» نوشته دکتر حسین عظیمی 🔸چرا ایران با وجود منابع غنی، نیروی انسانی جوان و فرصت‌های جغرافیایی، هنوز توسعه‌نیافته است؟ دکتر حسین عظیمی در کتاب «مدارهای توسعه‌نیافتگی در ایران» ریشه این بن‌بست را نه در کمبود منابع، بلکه در **نظام تصمیم‌گیری معیوب، نهادهای ناکارآمد و اقتصاد غیرمولد می‌داند. 🔹ایران در یک چرخه بسته گرفتار شده: دولت نفت‌محور، اقتصاد رانتی و ساختار بروکراتیک ناکارآمد باعث شده توسعه صنعتی و مولد شکل نگیرد. سرمایه‌گذاری‌ها به جای تولید، به سمت زمین، ارز و دلالی رفته‌اند و در نتیجه، شکاف طبقاتی و نابرابری روز به روز بیشتر شده است. 🔸عظیمی با تحلیل تاریخی و ساختاری نشان می‌دهد که توسعه در ایران قربانی منافع کوتاه‌مدت و تصمیم‌گیری‌های سیاسی ناکارآمد شده است. او تأکید می‌کند که توسعه نیازمند اصلاح نهادها، کاهش وابستگی به درآمد نفت و بازسازی ساختارهای اقتصادی بر اساس شایسته‌سالاری و تولیدمحوری است. 📌راه توسعه از تغییر نگرش و اصلاح ساختار می‌گذرد، نه صرفاً بودجه و پروژه. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

📘 کتاب «درک نظریه پول مدرن؛ پول و اعتبار در اقتصادهای سرمایه‌داری» نوشته: رندال ری 🔍 این کتاب، یکی از مهم‌ترین متون در حوزه نظریه پول مدرن است که توسط ل. رندال ری، از اقتصاددانان برجسته مکتب پست‌کینزی نوشته شده است. هدف کتاب، شکستن تفکرات سنتی درباره دولت، پول، مالیات و بدهی عمومی است. ✳️ در نظریه پول مدرن، برخلاف تصور رایج، دولت‌هایی که پول ملی مستقل دارند (مانند آمریکا یا ژاپن) نیازی به دریافت مالیات برای خرج کردن ندارند. آن‌ها ابتدا خرج می‌کنند، سپس با مالیات‌ها و اوراق بدهی، پول مازاد را از گردش خارج می‌کنند. 📌 کتاب به‌زبان ساده نشان می‌دهد: – مالیات، ابزار کنترل تورم است، نه تأمین بودجه – اشتغال کامل ممکن است؛ فقط نیاز به اراده سیاسی دارد ⚠️ نویسنده نقد جدی به سیاست‌های ریاضتی و تفکر اقتصاددانان نئولیبرال دارد که بحران‌ها را با فشار بر مردم حل می‌کنند. 📚 این کتاب، ذهن مخاطب را نسبت به ماهیت واقعی پول و نقش دولت در اقتصاد تغییر می‌دهد. برای همه علاقه‌مندان به اقتصاد دگراندیش، یک متن ضروری است. #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline