﷽ ⏹ شیوع مناظرات در موضوعات توحیدی در زمان معصومین علیهم السلام و تربیت علمای متخصص در این زمینه از سوی ائمه علیهم السلام ✍️ مرحوم کلینی روایت صحیح السند بسیار زیبایی در مسئله توحید اسماء و صفات نقل می کند: 🔹«... عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ‏ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ وَ اشْتِقَاقِهَا اللَّهُ مِمَّا هُوَ مُشْتَقٌّ قَالَ فَقَالَ لِي يَا هِشَامُ اللَّهُ مُشْتَقٌّ مِنْ إِلَهٍ وَ الْإِلَهُ يَقْتَضِي مَأْلُوهاً وَ الِاسْمُ غَيْرُ الْمُسَمَّى فَمَنْ عَبَدَ الِاسْمَ دُونَ الْمَعْنَى فَقَدْ كَفَرَ وَ لَمْ يَعْبُدْ شَيْئاً وَ مَنْ عَبَدَ الِاسْمَ وَ الْمَعْنَى فَقَدْ كَفَرَ وَ عَبَدَ اثْنَيْنِ وَ مَنْ عَبَدَ الْمَعْنَى دُونَ الِاسْمِ فَذَاكَ التَّوْحِيد...» 🔸هشام بن حكم گويد از حضرت صادق علیه السلام راجع به اسماء خدا و اشتقاق آنها پرسيدم كه اللَّه از چه مشتق است؟ فرمود: از «الاه» و اله مألوهى (آنكه پرستشش كنند) لازم دارد و نام غير صاحب نام است، كسى كه نام را بدون صاحب نام پرستش کند، كافر است و چيزى نپرستيده! و هر كه نام و صاحب نام را پرستد، كافر است و دو چيز پرستيده! و هر كه صاحب نام را پرستد نه نام را اين يگانه ‏پرستى است‏! ✍️ سپس امام می فرماید: 🔹«أَ فَهِمْتَ يَا هِشَامُ» 🔸خوب مطلب من را یاد گرفتی؟ ✍️ هشام درخواست توضیح بیشتر می کند و حضرت نیز با ظرافت فوق العاده ای تبیین می کند: 🔹«... إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَةً وَ تِسْعِينَ اسْماً فَلَوْ كَانَ الِاسْمُ هُوَ الْمُسَمَّى لَكَانَ كُلُّ اسْمٍ مِنْهَا إِلَهاً وَ لَكِنَّ اللَّهَ مَعْنًى يُدَلُّ عَلَيْهِ بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ كُلُّهَا غَيْرُهُ يَا هِشَامُ الْخُبْزُ اسْمٌ لِلْمَأْكُولِ وَ الْمَاءُ اسْمٌ لِلْمَشْرُوبِ وَ الثَّوْبُ اسْمٌ لِلْمَلْبُوسِ وَ النَّارُ اسْمٌ لِلْمُحْرِق‏...» 🔸«... خدا را نود و نه نام است اگر هر نامى همان صاحب نام باشد بايد هر كدام از نام ها معبودى باشند، ولى خدا خود معنائى است كه اين نامها بر او دلالت كنند و همه غير خود او باشند، اى هشام كلمه خبز (نان) نامى است براى خوردنى و كلمه ماء (آب) نامى است براى آشاميدنى و كلمه ثوب (لباس) نامى است براى پوشيدنى و كلمه نار (آتش) نامى است براى سوزنده‏...» ✍️این روایت مفسر روایتی از حضرت امیرالمومنین علیه السلام است که کمال توحید را در نفی صفات از خداوند تبارک و تعالی می داند: 🔹«... كَمَالُ‏ التَّوْحِيدِ نَفْيُ الصِّفَاتِ عَنْهُ...» 📚التوحيد( للصدوق): ص57 ✍️در ادامه حضرت می فرمایند: 🔹«... أَفَهِمْتَ يَا هِشَامُ فَهْماً تَدْفَعُ بِهِ وَ تُنَاضِلُ بِهِ أَعْدَاءَنَا وَ الْمُتَّخِذِينَ مَعَ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ غَيْرَهُ...» 🔸«... اى هشام طورى فهميدى كه بتوانى دفاع كنى و در مبارزه با دشمنان ما و كسانى كه همراه خدا چيز ديگرى پرستند پيروز شوى؟‏...» ✍️ بر اساس این روایت در عصر امام صادق علیه السلام مباحث مرتبط با توحید اسماء و صفات میان طرفدران مذهب اهل بیت علیهم السلام و مخالفین رواج بسیاری داشت تا جایی هشام بن حکم که از بزرگ ترین یاران و و اصحاب و متکلمین شیعه است می آید و از حضرت در این موضوعات کسب علم می کند. دقت کنید! امام علاوه بر طرح دفاع از عقاید صحیح و حق در توحید، می فرماید: « ... تُنَاضِلُ بِهِ أَعْدَاءَنَا...»! ملا صالح مازندرانی در شرح این عبارت می نویسد: «...أي تجادل و تخاصم و تسبقه و تغلبه به‏...» «مناضلة» از ریشه «نضل» به معنی تیر اندازی و هدف قرار دادن دشمن در جنگ است. یعنی با دشمنان ما مناظره کنی و مجادله به حق انجام دهی در کارزار جنگ و مسابقه اعتقادی میان حق و باطل پیروز شوی! 📚شرح الكافي، ج‏3، ص: 140 ✍️ ادامه روایت نیز می گوید: 🔹«...قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَقَالَ نَفَعَكَ اللَّهُ بِهِ وَ ثَبَّتَكَ يَا هِشَامُ قَالَ هِشَامٌ فَوَ اللَّهِ مَا قَهَرَنِي أَحَدٌ فِي التَّوْحِيدِ حَتَّى قُمْتُ مَقَامِي هَذَا» 🔸«... هشام می گوید به امام عرض كردم آرى، فرمود: اى هشام خدايت بدان سود دهد و استوارت دارد. هشام گويد: از زمانى كه از آن مجلس برخاستم تا امروز كسى در مباحثه توحيد بر من غلبه نكرده است» 📚الكافي: ج1، ص87 ✅ این روایت نشان می دهد که ائمه علیهم السلام اصحابی مثل هشام بن حکم را برای مناظرات به حق تربیت می کردند تا آنها مدافعان عقاید شیعه و توحید اصیل باشند. ⏹ برگرفته از درس خارج آیة الله حسینی قزوینی، چهارم مهر 1402 قمری #جهاد_تبیین #مناظره #تبلیغ_هجومی کانال رسمی آیت الله حسینی قزوینی در ایتا🔻 https://eitaa.com/joinchat/280166401C0bce4a1497