🍂سلسله مباحث: طلبه، هویت و رسالت 🍂 شماره 3
🔹موضوع: طلبه و انتخاب مأموریت
طلبه مانند هرکس دیگر باید در نظام تقسیم کار اجتماعی کاری را برعهده گیرد و دغدغة انجام آن را داشته باشد. طلبه پس از دورة تحصیل باید باری را از زمین بردارد، گرهی ناگشوده را باز کند، دردی را دوا کند و حضور خود را بنمایاند. طلبه باید دست به اقدامی زند، کاری عرضه کند، نتیجهای تحویل دهد، خروجیای داشته باشد، طرح مفیدی را به سرانجام رساند.. . و هرگز نباید وجود و عدم او برای جامعه مساوی باشد. طلبه باید خود را مکلف به یاری دین خدا[1] و ارائه خدمتی بداند و برای آن خود را از پیش آماده کرده باشد.
طلبه باید یک نقش اجتماعی و کارکرد مثبت برای خود تعریف کند و تعهدی برای اجرای یک برنامه بدهد و سنگری را با مسئولیت و تعهد پر کند و گوشهای از مرز فرهنگی را پاسداری نماید به گونهای که خیال دیگران از حضور و ظهور او در آن عرصه آسوده گردد. طلبه باید یک عضو مفید برای پیکرة اجتماع باشد؛ یک بازوی توانا، چشم بینا، گوش شنوا، زبان گویا یا.. . . یک کارگزار امین برای اهداف امام عصر (عج)، و با قوت و قدرت آن وظیفه را به انجام رساند[2]. در این صورت رسالتمند و هدفدار است و دَین خود را به جامعه ادا کرده است.
برای این منظور لازم است طلبه از آغاز طلبگی احساس تعهد کند، برای یافتن آن نقطة کور یا آن بار زمینمانده با مطالعه و مشاوره و تأمل تلاشی کند و از میان فهرست بلند نیازهای اجتماعی ـ به تناسب توان و استعداد و هویت صنفی خود و رسالت روحانیت ـ مسئولیتی را انتخاب کرده و خود را برای انجام آن آماده و داوطلب گرداند. اما این انتخاب چگونه صورت میگیرد؟
به صورت طبیعی طلبه از میان خدمات اجتماعی رانندگی و فروشندگی و صنعتگری را انتخاب نمیکند. طلبه #هویتی_فرهنگی دارد و اصالتا مسئولیت او از مقولة #تعلیم و #تربیت است.
هویت صنفی طلبه به دستة خاصی از خدمات و فعالیتهای فرهنگی معطوف است که در این انتخاب باید مورد توجه قرار گیرد.
سازمان روحانیت چند تعهد کلان اجتماعی دارد. مهمترین تعهدات این سازمان عبارتاند از
1-حفظ، ترمیم و بالندهسازی معرفت دینی و فهم شریعت نبوی، تحقیق و تلاش برای بهفهمی منابع دینی و کشف آفاق نظری ناگشوده و تبیین نظامات فکری دینی.
2-تبلیغ دین، و حفظ، ترمیم و بالندهسازی فرایند آن.
3-تربیت الهی انسانها و تزکیه نفوس
4-تلاش برای تحقق دین در سطح جامعه و اداره دینی نظام اجتماعی.
5-دفاع از دین در مقابل دشمنیها
منابع:
[1]. ان تنصروا الله ینصرکم (محمد 47: 7)
[2]. فخذها بقوه، اعراف 7: 145.
#ویژه_طلاب
#انتخاب_ماموریت
🌿 tahzib-howzeh.com
@hozeh_ilam
🍂سلسله مباحث: طلبه، هویت و رسالت
شماره 4
🔹موضوع: آینده کاری طلبه
شاید هر طلبهای در امتداد نگاه به آینده با این پرسشها روبرو شده باشد که یک طلبه سرانجام چه جایگاه اجتماعیای پیدا خواهد کرد و چه سرانجامی خواهد داشت؟ چه نقشها و شؤون اجتماعی در انتظار او است؟ کارکردهای طلبه، و خدمات تخصصیای که میتواند ارائه دهد، آینده کاری او و مأموریتی که باید بر عهده گیرد، غایات و مقاصدی که بر طلبگی مترتب است، اهداف کاری، و آفاق طلبگی یعنی افقهای دوردستی که شایسته است یک طلبه برای انتهای مسیر خود در نظر گیرد چیست؟ و به دیگر زبان شؤون تخصصی حوزویان و تیپهای تخصصی در عالم طلبگی کداماند و چگونه طبقهبندی میشود؟
در پاسخ به موضوع آینده کاری طلبه پیش از پرداختن به فروعات و جزئیات، و ارائه بحثهای عمیق و طولانی، لازم است یک جواب کوتاه و رسا و گویا داده شود تا طلبه، گرفتار کثرتها و فروعات نگردد و تکلیف خود را در یک جمله دریابد. این یک جمله پاسخ فوری و اجمالی به آن نیاز است که همواره در ذهن میماند و سنگ محکی برای آزمودن جزئیات خواهد شد.
اگر بخواهیم به این سوال یک جواب فوری و کوتاه دهیم و در یک جمله آینده کاری طلبه را معلوم گردانیم، باید همان گونه که در صفحات قبل نیز گفتیم این دو گزاره را به هم پیوند دهیم.
الف. انّ العُلَماءَ وَرَثَةُ الأنبیاءِ[8]؛
ب. هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی اْلأُمِّیّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَ یزَکّیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکمَةَ[9]
اگر علمای دین وارثان پیامبران هستند و پیامبران مأموریت تعلیم و تربیت را برعهده داشتهاند، طلبه در آینده کاری خود یا #معلم است و یا #مربی. طلبه یک عنصر فرهنگی است که به کار تعلیم و تربیت انسانها اشتغال دارد.
این پاسخ فشرده را به صورتی کاملا استقرایی میتوان تفصیل داد و تیپهای تخصّصی حوزویان را اینگونه ترسیم کرد:
محققان علوم دینی که به صورت تخصصی در زمینههای زیر به تولید علم و پژوهش مشغولاند؛
استنباط و تبیین عقاید اسلامی و نگرشهای کلان دین: فلسفه، کلام، و ... .
کشف و تبیین نظامهای کلان دینی (سیاسی، اقتصادی، قضایی، مدیریتی، تربیتی، حقوقی، و ...)
کشف و تبیین فرهنگ و ارزشهای دینی: معنویت، اخلاق، آداب، سبک زندگی، ... .
کشف و تبیین قانون دینی و احکام فقهی.
مروجان و مبلغان آموزههای دینی به صورت:
استاد اخلاق؛ مبلّغ و گوینده مذهبی (برای عموم مردم)؛ مبلّغان تخصّصی (برای کودکان، نوجوانان، جوانان، دانشجویان، سربازان، ورزشکاران، کارگران، زندانیان، کشورهای خارجی، کاروانهای زیارتی، و...)؛ نویسنده و مؤلف؛ مدرّس (حوزه، دانشگاه، مدارس)؛ مربی (کودکان، نوجوانان، جوانان، و...)؛ محقّقان میانی؛ امام جماعت و مدیر مساجد، حسینیهها و هیأتهای مذهبی؛ مشاورین تخصّصی مانند مشاور امور خانواده (روحانی خانواده)، تربیت فرزند، مشاور اصناف، مشاور تولیدکنندگان آثار هنری مذهبی، و ...
متصدّیان مناصب اجرایی مختصّ حوزویان مانند:
ولایت فقیه (مرجعیّت دینی، سیاسی، اجتماعی)؛ مقام افتا و مرجعیّت دینی (به معنای رایج کنونی)؛ مدیران فرهنگی اجتماعی مانند نمایندگان ولی فقیه در دانشگاه و نیروهای انتظامی؛ قضاوت؛ مدیریّت مدرسه یا حوزه علمیه
منابع:
[8] كافی ج 1، ص 32.
[9]جمعه: 2
نگارنده: محمد عالمزاده نوري
#ویژه_طلاب
🍂سلسله مباحث: طلبه، هویت و رسالت
شماره 6
🔹موضوع: جامعیت یا تخصص / قسمت دوم
عمل معصوم تابلوی زیبایی است که باید سرمشق حرکت همة ما باشد. حوزة امام صادق نمونة مطلوب یک حوزة علمیة اسلامی است که زیر نظر شخص معصوم اداره میشده است. آنگونه که از روایات بر میآید اصحاب امام صادق با تواناییهای مختلف، آمادگیهای متفاوتی برای ارائة خدمات اسلامی متنوع کسب کرده بودند و به تناسب این آمادگیها در شرایط مختلف بهره میرسانند. محمد بن مسلم، ابان بن تغلب و زراره بن اعین در فقه، هشام بن حکم و مؤمن الطاق در بحثهای کلامی و عقیدتی، جابر بن حیان در علم شیمی و.. . زبانزد بوده و در همان رشته، خدمتی ارائه میکردند. گاهی امام، دانشمندانی را که برای بحث و مناظره مراجعه میکردند، راهنمایی میکردند تا با یکی از شاگردان که در آن رشته تخصص داشت، مناظره کنند.
"هشام بن سالم" میگوید: روزی با گروهی از یاران امام صادق(علیه السلام) در محضر آن حضرت نشسته بودیم. یک نفر مرد شامی اجازة ورود خواست و پس از کسب اجازه، وارد مجلس شد. امام فرمود: بنشین. آنگاه پرسید: چه میخواهی؟ مرد شامی گفت: شنیدهام شما به سؤالات و مشکلات مردم پاسخ میگویید. آمدهام با شما بحث و مناظره کنم.
امام فرمود: در چه موضوعی؟ شامی گفت: در بارة کیفیت قرائت قرآن. امام رو به حمران کرد و فرمود؟ جواب این شخص با تو است. مرد شامی گفت: من میخواهم با شما بحث کنم نه با حمران. حضرت فرمودند: اگر حمران را محکوم کردی، مرا محکوم کردهای. مرد شامی ناگزیر با حمران وارد بحث شد. هرچه شامی پرسید، پاسخ قاطع و مستدلی از او شنید، به طوری که سرانجام از ادامة بحث فروماند و سخت ناراحت و خسته شد. امام فرمود: (حمران را) چگونه دیدی؟ گفت: راستی که حمران خیلی زبردست است، هرچه پرسیدم به نحو شایستهای پاسخ داد.
شامی گفت: میخواهم در باره لغت و ادبیات عرب با شما بحث کنم. امام رو به ابان بن تغلب کرد و فرمود: با او مناظره کن. ابان نیز راه هرگونه گریز را به روی او بست و وی را محکوم ساخت.
شامی گفت: میخواهم در بارة فقه با شما مناظره کنم. امام به زراره فرمود: با او مناظره کن. زراره هم با او به بحث پرداخت و به سرعت او را به بنبست کشاند.
شامی گفت: میخواهم در بارة کلام با شما مناظره کنم. امام به مؤمن طاق دستور داد با او به مناظره بپردازد. طولی نکشید که شامی از مؤمن طاق نیزشکست خورد.
به همین ترتیب وقتی که شامی درخواست مناظره در بارة استطاعت (قدرت و توانایی انسان بر انجام یا ترک خیر و شر) توحید و امامت نمود، امام به ترتیب به حمزة طیار، هشام بن سالم، و هشام بن حکم دستور داد با وی به مناظره بپردازند و هر سه، با دلایل قاطع و منطق قوی، شامی را محکوم ساختند. با مشاهدة این وضع، امام از خوشحالی تبسم فرمودند.
منبع: اختیار معرفه الرجال، شیخ طوسی، ص 278. قاموس الرجال، محمد تقی تستری، ص 416، سیرة پیشوایان، مهدی پیشوایی، ص362.
#ویژه_طلاب
🌹 @nedaye_tahzib
☘️ tahzib-howzeh.com
🍂سلسله مباحث: طلبه، هویت و رسالت
شماره 8
🔹موضوع: طلبه؛ کسب مدرک تحصیلی و اعتبار اجتماعی/ قسمت دوم
طلبه باید اصالتا به دنبال خدمت به دین باشد و تمام هم و غم خود را برای افزایش مهارت و دانش مرتبط با آن به کار گیرد. اما پس از به دست آوردن مهارت لازم و توانایی واقعی خدمت، لازم است در مقام اثبات نیز موجه شمرده شود. زیرا گاهی توانایی واقعی وجود دارد اما مقدمات ضروری دیگری که ارائة خدمت بدان وابسته است مفقود است. مثلا کسی ممکن است هنر رانندگی را آموخته باشد و با تمرین فراوان مهارت کافی بهدست آورده باشد اما به جهت نداشتن گواهینامه اجازة استفاده از این مهارت و میدان و فرصت بهرهگیری از این توانایی را نداشته باشد. بدین ترتیب ما گاهی وظیفه داریم خود را به جامعه بشناسانیم و آمادگی خود را برای انجام برخی از خدمات اجتماعی اعلام داریم
آیا بدون مدرک، خدمت به دین خدا امکانپذیر نیست؟ هرگز نمیتوان چنین ادعایی کرد؛ اما بیواهمه میتوان گفت که داشتن مدرک ـ اگر بر اساس حقیقتی باشد ـ گستره و تأثیر خدمت را افزایش میدهد و رنج برخی فعالیتهای زائد را از دوش ما بر میدارد. به بیان دیگر برخی از رسالتهای طلبه بدون هیچ گونه مدرک تحصیلی قابل انجام است. البته هرچه طلبه شناخته شدهتر باشد و توانسته باشد مخاطب بیشتری برای خود جمع کند اثر کار او بیشتر است. بنابراین برخی از رسالتهای بزرگ را جز با داشتن اعتبار اجتماعی بالا نمیتوان انجام داد.
#ویژه_طلاب
#مدرک_تحصیلی
#ندای_تهذیب
🌹 @nedaye_tahzib
☘️ tahzib-howzeh.com
🍂سلسله مباحث: راه و رسم طلبگی
شماره 2
🔹موضوع: ضرورت برنامهریزی / قسمت اول
یکی از مشکلات سهمگین جوان در پیمودن مسیر زندگی «سرگردانی» است. جوانی که دچار این مشکل شده، هیچ طرحی برای آینده خود ندارد و نمیتواند برنامة چند روز دیگر خود را پیشبینی و ترسیم نماید. همیشه در مواجهه با فرصتها و امکانات غافلگیر میشود و در پی حل مسایل روزمره به دور خویش میگردد. بهسادگی میتوان اورا جهتی تازه بخشید. زیرا از خود هیچ جهتی ندارد. از هرتوصیه و پیشنهادی استقبال میکند و همیشه آماده اجرای یک طرح جدید است. اگر ساعتی برایش در ضرورت یا فایدة کاری سخن گویند، رنگ اصلی برنامة او به سوی آن کار تغییر مییابد، ساعتی دیگر ضرورت فعالیتی دیگر را میتوان در نظرش بزرگنمایی نمود و ساعتی دیگر... .
به این ترتیب جوان فرصتها و امکانات خود را بدون تدبیر از دست میدهد.
طلبه، مخصوصاً در نقطهای که اختیار بیشتری برای تنظیم برنامة تحصیلی و آموزشی خود پیدا میکند (پایان سطح یک)، بسیار مستعد گرفتارآمدن به بحران تصمیمگیری است. دراین نقطه، اگر عالمی شایسته، او را مثلاً به انس با قرآن و تفسیر، تشویق کند، یکباره روش خود را تغییر داده و دستبهکار انجام این توصیه میشود و به جز برنامههای ضروری، همه را متوقف میکند و تنها به تفسیر میاندیشد. روز دیگر در محضر بزرگی، به بینش اجتماعی و کسب توانمندیهای لازم برای مواجهه با اجتماع، توصیه میگردد و وظیفه جدیدی بر دوش خود احساس میکند. فردا در ضرورت تبلیغ و فعالیت فرهنگی، سخنی تازه میشنود و تحت تأثیر آن، جهت تازهای انتخاب میکند و... .
طلبه باید یک توانایی بسیار ارزشمند را در همان سالهای آغازین طلبگی کسب کند؛ توانمندی «برنامهریزی» و «مدیریت توانِ خویشتن». طلبه باید در تنظیم بهینه فعالیتهای زندگی به خودشکوفایی برسد و نظام ضرورتها و وظایف را بهدست آورد.
#برنامه_ریزی
#ویژه_طلاب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.com