وَ لا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّ جِئْناکَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً«33»
و هیچ مَثَلی(از بهانه ها و طعنه ها)برای تو نیاورند،مگر آن که پاسخ به حقّ و بهترین بیان را برای تو آوردیم.
نکته ها:
*قرآن کریم در این آیه خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید:حرف مخالفان،یا باطل است که ما در برابر آن برای تو سخن حقّ می آوریم و یا حقّ است که ما سخن بهتر و جامع تر از حقّ آنان برای تو بازگو می کنیم.
پیام ها:
1- قرآن،کتاب جامعی است و به همه ی ایرادها پاسخ می دهد. وَ لا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّ جِئْناکَ بِالْحَقِّ ...
2- انبیا با مخالفان درگیر بودند و از راه استدلال با آنان رفتار می کردند. لا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّ جِئْناکَ بِالْحَقِّ ...
3- خداوند از انبیا دفاع می کند و در برابر سخنان باطل کفّار،کلام حقّ را مطرح می کند. «وَ لا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّ جِئْناکَ» و نفرمود:«جئت»
4- سخن و ادلّه ی مخالفان استحکام ندارد. «بِمَثَلٍ»
5-حقّ بر باطل پیروز است. لا یَأْتُونَکَ ... إِلاّ جِئْناکَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً
6- هدف انبیا،استقرار حقّ است. «جِئْناکَ بِالْحَقِّ»
7- سخن باید منطقی و حقّ باشد. «جِئْناکَ بِالْحَقِّ»
8-علم و سخن پیامبراکرم صلی الله علیه و آله از جانب خداست. جِئْناکَ ...
9- گفتار و اعتراض دیگران را با کلام بهتر جواب دهیم. «وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً»
اَلَّذِینَ یُحْشَرُونَ عَلی وُجُوهِهِمْ إِلی جَهَنَّمَ أُوْلئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ سَبِیلاً«34»
کسانی که بر صورت هاشان به سوی جهنّم محشور می شوند،آنان بدترین مکان را دارند و منحرف ترین راه را می روند.
پیام ها:
1- تحقیر انبیا،سبب تحقیر خود در قیامت است. «یُحْشَرُونَ عَلی وُجُوهِهِمْ»
2- گمراه ترین مردم کسانی اند که در برابر انبیا اشکال تراشی می کنند. «أَضَلُّ سَبِیلاً»
وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ وَ جَعَلْنا مَعَهُ أَخاهُ هارُونَ وَزِیراً«35»
و همانا به موسی کتاب(تورات)دادیم وبرادرش هارون را کمک وهمراه او قرار دادیم.
فَقُلْنَا اذْهَبا إِلَی الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَدَمَّرْناهُمْ تَدْمِیراً«36»
پس به آن دو گفتیم:(برای اتمام حجّت)به سوی قومی که آیات مارا تکذیب کردند بروید.آنگاه آنان را(به خاطر عنادشان)به سختی قلع وقمع کردیم.
نکته ها:
*کلمه ی«تدمیر»از«دمار»،به معنای هلاکت اعجاب انگیز است.[63]
*شیوه های تبلیغ و تربیت در قرآن متفاوت است؛در یک جا می فرماید:باید به سراغ منحرفان رفت، «اذْهَبا» و در جای دیگر می فرماید:باید فرمان داد تا آنان خود حاضر شوند و غرورشان شکسته شود.چنانکه حضرت سلیمان به ملکه ی سبأ چنین فرمان داد: «وَ أْتُونِی مُسْلِمِینَ»[64]یعنی با تسلیم کامل،در برابر ما حاضر شوید.
پیام ها:
1- تا با کتاب آسمانی انس نگیریم،حقّ تبلیغ به دیگران را نداریم. آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ ... اِذْهَبا
2- جانشین انبیا را نیز باید خداوند تعیین کند. جَعَلْنا مَعَهُ أَخاهُ ...
3- در مسئولیّت های بزرگ،به وجود وزیر وهمکار نیاز است. «جَعَلْنا مَعَهُ أَخاهُ هارُونَ وَزِیراً»
4- در برخی از دوره ها،انبیا متعدّد بودند،ولی رهبر یکی بود. «هارُونَ وَزِیراً»
5-در تبلیغ،گاهی باید اعزام گروهی باشد تا با هم تبلیغ کنند. «اذْهَبا»
6- اتمام حجّت با گمراهان لازم است. «اذْهَبا إِلَی الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا»
7- انکار ولجاجت مردم،مانع لطف خداوند نیست.(پیامبر را برای هدایت آنان می فرستد) «اذْهَبا إِلَی الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا»
8-تکذیب پیامبر،تکذیب خداست. «کَذَّبُوا بِآیاتِنا»
9- نتیجه ی تکذیب حقّ،قلع و قمع شدن است. «فَدَمَّرْناهُمْ»
10- نقل تاریخ و سرگذشت کفّار قبل و بیان هلاکت آنان،زمینه ای برای هشدار و نهی از منکر کفّار امروز است. «فَدَمَّرْناهُمْ»
وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمّا کَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْناهُمْ وَ جَعَلْناهُمْ لِلنّاسِ آیَهً وَ أَعْتَدْنا لِلظّالِمِینَ عَذاباً أَلِیماً«37»
و قوم نوح که پیامبران را تکذیب کردند،غرق نمودیم و آنان را برای مردم (تاریخ)عبرت قرار دادیم و برای ستمکاران عذابی دردناک آماده نمودیم.
پیام ها:
1- تکذیب یک پیامبر به منزله ی تکذیب همه ی پیامبران است. «وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمّا کَذَّبُوا الرُّسُلَ»
2- تاریخ،درس عبرت است. «جَعَلْناهُمْ لِلنّاسِ آیَهً»
3- سرنوشت انسان ها به دست خودشان است. کَذَّبُوا ... أَغْرَقْناهُمْ
4- تکذیب انبیا،ظلم است. «وَ أَعْتَدْنا لِلظّالِمِینَ»
5-تکذیب انبیا،هم قهر دنیوی دارد،«اغرقنا»هم عذاب اخروی. «عَذاباً أَلِیماً»