❇️ آی داد و بی‌داد!
#قوام‌السلطنه و اوضاع سیاسی بعد از شهریور 20
#نکته_ها_و_اشاره_ها
«سال‌ها گذشت تا در شهریور 1320 رضاشاه از اریکه دیکتاتوری ساقط شد و صدای انتقاد از اوضاع گذشته درآمد چه در مجلس و چه در مطبوعات. از این جهت قوام‌السلطنه خانه‌نشین نیز، در خانه‌اش را به سوی رجال و نویسندگان باز نمود زیرا او تنها رجل مطرود دوره گذشته بود که آمادگی برای تاخت و تاز در میدان سیاست داشت. دکتر مصدق هنوز آماده فعالیت نبود فقط در اواسط 1322 بود که انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورا می‌خواست شروع شود، روزی او را در منزل حسین مکی دیدم که برای بازدیدش آمده بود و مکی مرا هم آن روز به منزلش دعوت نموده بود، دیدم مأیوس از ورود به میدان سیاست است در حالی که مکی و من او را تشویق می‌کردیم وارد مبارزه انتخابات شود تردید داشت. مرحوم مؤتمن‌الملک با اینکه هنگام انتخابات دوره چهاردهم زنده بود و مردم نزدش رفتند که وکالت مجلس را از تهران بپذیرد به هیچ‌وجه حاضر نشد و این تقاضا را به کلی ردّ نمود اما قوام‌السلطنه به جلب نمایندگان مجلس و نویسندگان پرداخته روز به روز موقعیت خود را تحکیم می‌نمود.
یکی از روزهای اوایل آبان‌ماه 1321 بود که بیش از ده پانزده روز از تأسیس روزنامه دادم نگذشته بود که مورخ‌الدوله سپهر، دوست قدیمی‌ام به سراغم به اداره روزنامه آمده تقاضا نمود به منزل قوام‌السلطنه برای ملاقاتش بروم. من نیز با این پیشنهاد موافقت نموده فردای آن روز به اتفاق او به منزل زیبایش در خیابان کاخ وارد شدیم. مورخ‌الدوله تعظیمی به او نمود و با بیان حضرت اشرف به او شروع به معرفی‌ام کرد در حالی که برای من هر دو کار، گران بود نه تعظیم به او نمودم و نه در خطاب خود به او بیش از جنابعالی نام می‌بردم ولی او با من گرم گرفته به شوخی به من می‌گفت: «آی داد و بی‌داد». من آن موقع باز هم احساسات قلبیم علیه او بیدار شده به خود گفتم این رجل قدیمی ایران اصلاً نمی‌تواند لفظ «داد» را هضم نماید زیرا با «بی‌داد» هم چون خو گرفته از این جهت «داد» را با «بی‌داد» توأماً ذکر می‌کند. آن ملاقات کوتاه که فقط برای معارفه بود با او آن روز پایان یافت و من دیگر مستقیماً با او تماس نداشتم جز با مورخ‌الدوله که کراراً با تلفن با من از موقعیت قوام صحبت می‌کرد و می‌گفت همین روزها کابینه قوام‌السلطنه تشکیل خواهد شد.»1
1. ابوالحسن عمیدی نوری، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم قرن اخیر تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری)، به کوشش: مختاری حدیدی ـ جلال فرهمند، ج2، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1384، ص47.
http://yon.ir/YlmT6
@iichs_ir
#در_آینه_تاریخ ؛ #احمد_قوام ( #قوام‌السلطنه ) نخست‌وزیر
شماره آرشیو: 2-8683-4ع
http://yon.ir/YlmT6
@iichs_ir
✳️ نقش وزارت جنگ در به قدرت رسیدن #رضاشاه
#عیسی_کشاورزی درخصوص «نقش وزارت جنگ در شکل‌گیری قدرت #رضاشاه » بیان کرد: در سال‌های بین کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۴ش، حوادث بسیاری در ایران رخ داد که باید مورد مطالعه قرار بگیرد. در جریان بررسی حوادث به این نکته برمی‌خوریم که سایه وزارت جنگ بر روی بسیاری از این حوادث در این دوره سنگینی می‌کند. این وزارتخانه برخلاف وظیفه خود، که حفظ نظم و امنیت در کشور بود، از محدوده اختیاراتش فراتر رفت و در بسیاری از مسائل سیاسی این برهه دخالت کرد.
وی افزود: در جریان کودتای ۱۲۹۹، وزارت جنگ نقش مؤثری ایفا کرد و زمانی که کودتاچیان وارد تهران شدند، این سازمان قدرت زیادی داشت. کودتاچیان از لحاظ نفرات و تجهیزات در سطح پایین‌تری از نظامیان حاضر در تهران بودند، اما تنها چند ساعت طول کشید تا کودتاچیان موفق شدند و وزارت جنگ نظاره‌گر تصرف شهر به دست آنها بود.
این پژوهشگر در ادامه عنوان کرد: وزارت جنگ در مسائلی خارج از وظایفش مداخله می‌کرد که عمده این مسائل سیاسی بود و سعی داشت بر تصمیمات مجلس چهارم شورای ملی نیز تأثیر بگذارد و از این طریق به هدف خود برسد و در این مسیر با هیچ‌کدام از کابینه‌های دولت همراه نبود؛ به‌گونه‌ای که یکی پس از دیگری به دلیل فشارهای وزارت جنگ استعفا می‌دادند.
وی ادامه داد: وزارت جنگ پس از تسلط بر شورای ملی پنجم توانست با فشارآوردن به احمدشاه دستخط ریاست‌الوزرایی رضاخان را از او بگیرد. نظامیان بسیاری از سیاستمداران از جمله #قوام‌السلطنه را دستگیر کردند و ریاست‌الوزرای وقت، که از این شرایط به ستوه آمده بود، از کار استعفا و رضاخان جایگاه او را تصاحب کرد. البته ریاست‌الوزرا شدن رضاخان به معنای پایان دخالت وزارت جنگ در امور سیاسی نبود. هدف دیگر این وزارت بالاتر از این بود. #جمهوری‌خواهی جریانی بود که از سوی وزارت جنگ طراحی و حمایت می‌شد و این وزارتخانه سعی داشت با تغییر قانون اساسی خاندان قاجار را از سلطنت بردارد.
کشاورزی در پایان سخنانش بیان کرد: اقدامات دیگری از سوی وزارت جنگ برای خلع قاجار از سلطنت همچون چاپ مقالات در روزنامه، نشریه و... انجام شد که این کار به تشکیل مجلس مؤسسان منجر گردید و در آن احمدشاه در نهایت از سلطنت خلع شد و رضاخان با عنوان رضاشاه به پادشاهی ایران رسید. بررسی نقش این وزارتخانه در به سلطنت رسیدن رضاشاه از یک‌سو به شناخت بهتر این سازمان و از سوی دیگر به شناخت دقیق‌تر حوادث این دو دوره کمک می‌کند. هرچه دراین‌باره بیشتر مطالعه می‌کنیم، بیشتر به نقش این وزارتخانه در امور سیاسی ایران پی می‌بریم.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir