💢دوگانه غلط بانک دولتی یا خصوصی؟
✍️حجتالاسلام محمد مادرشاهی، دبیرگروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام
پس از پیروزی انقلاب اسلامی تمامی بانکهای خصوصی در ایران بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، دولتی اعلام شدند. این اقدام به عنوان گامی در جهت اسلامی سازی بانکها تلقی شده و با اضافه شدن مقررات و دستور العملهای بانکی زمینه برای تصویب قانون بانکداری بدون ربا در سال ۶۲ به وجود آمد. از آن زمان، بانکها بر اساس قانون بانکداری بدون ربا در یک نظام یکپارچه دولتی فعالیت میکردند؛ اما حاکم شدن نگاههای لیبرالی در نظام اقتصادی ایران و با نفوذ این تفکرات به برنامه نویسی کلان کشور، موجب شد تا برنامه پنجساله سوم توسعه با تمرکز به «توسعه بازارهای مالی» تصویب و در نهایت بخش خصوصی وارد چرخه بازارهای مالی و گردش نقدینگی شود. نهایتاً بانک مرکزی در اسفند ۱۳۷۷ موافقت خود را با تأسیس بانکهای خصوصی اعلام کرد.
ادعای موافقان تأسیس بانکهای خصوصی حل کردن مشکلاتی از قبیل عقب ماندگیهای اقتصادی، فساد در بانکهای دولتی، جیره بندی اعتبارات و همچنین کمک به رشد و ایجاد پویایی اقتصاد بود، ولی آنچه در عمل اتفاق افتاد موجب شد تا هر معضلی که قبلاً در اقتصاد ایران به ندرت رخ میداد با ابعاد بزرگتری خودنمایی کند.
👈 متن یادداشت: https://b2n.ir/n46124
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢ظرفیت فقه در تبیین دولت کارآمد و نسبت آن با رویکرد جامعه شناختی
✔️دکتر علیرضا زهیری، عضو گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی🔻
مراد از کارآمدی و انتظاری که باید از کارآمدی داشته باشیم چیست و مراد از فقه چیست. آیا این انتظارها همدیگر را پوشش میدهند و نقطه تلاقی پیدا میکنند یا خیر؟ اگرچه کارآمدی مسئلهای جامعه شناختی است اما در اینجا میتواند فقهی تلقی شود.
یکی از مشکلات اینجاست که فقه هم توصیههایی دارد و ظرفیتهایی را برای کارآمدی میتواند پیشنهاد کند. خب این ظرفیت فقه چگونه برسد به دست دولت و سیاستمدار و جامعه تا بتواند از آن بهره مند شود؟ در این میان یک واسطه وجود دارد. آن واسطه فقیه، شریعتمدار و حامل دین است که میخواهد دین را تفسیر کند و به دست حاکم و مسئول و مدیر دهد که شما اینگونه باید عمل کنید.
این مشکل باعث شده که ما در مورد ظرفیتهای فقه، مقداری دچار سختی شویم. چون فقه به تعبیری صامت است و کسی آن را به زبان میآورد و به دیگران میدهد. آن کسی که دارد این شریعت را یا این متن را نگاه میکند و استنباط میکند، مخصوصا در فقه شیعه که بحث اجتهاد و باز بودن باب علم، مطرح است، کیست؟
بحث در این است که چه ابزاری لازم است تا فقیه بتواند گزارههای فقهی مرتبط با مسئله کارآمدی یا دولت را ملموستر، عینیتر و کاراتر کند تا بتوان از آن در موضوعات سیاسی و به صورت خاص بحث کارآمدی بهره گرفت.
👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/q97161
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢رحلت مجتهد گمنام پایتخت
✍️در پاسداشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری به قلم سیدکیوان وهابی
برشی از یادداشت: ایشان با متن را «مواجهۀ فقیهانه» بنامیم؛ با تسلطی مثالزدنی [و از جهاتی عجیب] بر ادبیات عرب به سراغ متن مورد نظر میرفت و با توجه به آراء دانشمندانی برجسته، با دقت و جامعنگریای که در استنباط احکام معمول است، معنایی متناسب با آموزههای مختلف اعتقادی و فقهی ارائه میداد. اگرچه منابع مورد ارجاع ایشان محدود و نه همواره دست اول است، اما ذوق سلیم و شم عالمانۀ ایشان این نقیصه را پوشش میدهد؛ نقد علمی خود به مطالب عالمان یا رویکردهای موجود در اجتماع را صریح و بدون مجامله بیان کرده است.
در بیان مسائل شرعی و ارجاع مردم برای تقلید، توجهشان بیشتر بر آیتﷲ سیستانی متمرکز بود و ایشان را ترویج میکرد؛ پس از آشنایی با آیتﷲ شبیری به این مرجع بزرگوار نیز ارادت و علاقۀ خاصی پیدا کرده بود و به ایشان نیز ارجاع میداد و پس از چاپ کتاب جرعهای از دریا، انس ویژهای با این کتاب پیدا کرده بود و جزء کتب دم دست ایشان بود. از جمله رفتارهای درسآموز ایشان این بود که گاه بر فراز منبر نیز، مسألۀ شرعی را از روی رسالۀ عملیه برای مردم بیان میکرد.
👈 متن یادداشت را بخوانید: https://b2n.ir/k94048
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
🔺«دوره آموزش فقه امنیت»
✔️بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی ( نمایندگی قم) با مشارکت دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی برگزار مینماید🔻
❇️ جلسه دوم با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
⏰زمان: پنجشنبه / ۲۰ خرداد ساعت ۱۴۰۰ ساعت ۹ صبح
🔗 لینکهای ورود به جلسه
1️⃣ یک: webinar.razavi.ir/qom
2️⃣ دو: instagram.com/qomislamic
3️⃣ سه: aparat.com/qomislamic/live
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢ربا مشکل عمده بانکهای ما نیست، ساختار بانک ما ایراد دارد/ خلق پول ذاتا حرام نیست ولی باید مدیریت شود
✔️حجتالاسلام محمدرضا یوسفی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید🔻
اصل خلق پول ایرادی ندارد و شما هیچ دلیل شرعی نمیتوانید اقامه کنید که خلق پول ذاتا حرام باشد، چون یک نسبتی در این قضایا وجود دارد و آن هم مدیریت کردن است. این بانک مرکزی است که باید با توجه به اصولی که خودش دارد، مدیریت کند، یعنی این بانکی که از طریق خلق پول کار انجام میدهد، مدیریتش را بانک مرکزی به دست بگیرد و نرخها را تعیین کند و چهارچوبدار باشد که سر و ته قضایا کاملا روشن باشد.
به گفته بانک مرکزی یک بانکی هست که مجوز قانونی ندارد ولی ششصد شعبه در کشور دارد و خلق پول را بدون هیچ چارچوبی انجام میدهد، سود سرشار میبرد و پاسخگوی کسی هم نیست. این خیلی فاجعه است. خلق پول جزوی از کارهای بانک است. منتهی باید مدیریت شود و چهارچوبدار شود، بانک مرکزی باید کلا نظارت داشته باشد و نرخهای مالیات را مشخص کند.
شما نمیتوانید یک چیزی را به دلیل اینکه ممکن است آثار منفی هم داشته باشد، از منافعاش چشمپوشی کنید. همان خلق پول اگر نباشد، لازمهاش این است که اقتصاد به وضعیت رکود برود. اگر خلق پول نباشد، ما باید به دنیای دینار و درهم برگردیم و به دنیای سکههای آهنی بر میگردیم. این برگشت باعث کاهش رفاه جامعه میشود. وضعیت به گونهای خواهد شد که اصلا برای دنیا امکان پیشرفت وجود نخواهد داشت.
👈 متن گفتگو را بخوانید: https://b2n.ir/t03704
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ذیقعده ۱۴۴۲ قمری
✔️طبق مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله خامنهای)
🔻رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ شمسی برابر با ۱۰ ژوئن ۲۰۲۱ میلادی، در سراسرِ ایران، ممتنع و ناممکن است.
در غروب جمعه ۲۱ خرداد ۱۴۰۰ شمسی (و ۳۰ شوّال ۱۴۴۲ قمری در ایران) برابر با ۱۱ ژوئن ۲۰۲۱ میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم مسلّح و عادی دیده میشود و شنبه ۲۲ خرداد ۱۴۰۰ شمسی برابر با ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱ میلادی، روز اوّل ماه ذیقعده ۱۴۴۲ قمری خواهد بود.
👈 متن کامل گزارش مطابق با مبنای مراجع معظم: https://b2n.ir/g28342
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢چهار ویژگی مهم دولت کارآمد با رویکرد فقه حکومتی نظاممند
✔️حجتالاسلام ابوالقاسم مقیمیحاجی، معاون پژوهش حوزههای علمیه
🔻بحثمان در چهار بخش، با تأکید بر نظام و دولت کارآمد، سامان داده شده است:
1️⃣ ویژگیهای ساختاری نظام و دولت.
2️⃣ویژگیهای ناظر به قوانین و دستورالعملها. ما نظام و دولتی میخواهیم و این نظام و دولت باید یک قوانین و دستورالعملهایی داشته باشد که طبق آن سیاستگذاری و تأمین برنامه های بعدی صورت گیرد.
4️⃣ ویژگیهای خود برنامه و عمل. کاری که دولت میکند و برنامه اجراییای که دارد، در مرحله عمل، باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟ غالبا در متون کلاسیک، ویژگیهای دولت کارآمد در این مرحله سوم، تعریف شده.
4️⃣ ویژگیهای زمامداران و مسئولان و کارآمدی عواملی که اداره این نظام و دولت میکنند بررسی میکند و میگوید اگر زمام داران بخواهند کارآمد باشند، باید چه ویژگیهایی داشته باشند.
🔸نقطه کلیدی این است که در اصل طراحی دولت و نظریه دولت، نظریه فقه مطرح میشود و نظریه فقهیای که بر مدار نظریه ولایت فقیه پیش نرود و مثلا به همان الگوی مشروعیت تام و مطلق مردمی قائل باشد و این دیدگاه را بخواهد ارائه دهد؛ یا این مسائل را جزو منطقه الفراغ بداند و معتقد باشد که اسلام الگوی توزیع قدرت و اداره جامعه را در منطقه الفراغ قرار داده، به تبع اینکه از قلمرو دین خارج است، از قلمرو فقه هم خارج خواهد شد. پس اینجاست که نگاه های فقهی به ما این چارچوب را میدهد که ما اساس مشروعیت و الگوی توزیع قدرت دولت مدرن را چگونه طراحی کنیم.
🔸الزاما همه نظریات فقهی، خروجی و الزامات ساختاری ندارد. ولی بعضی از نظریات مثل نظریه ولایت فقیه، الزامات و افاده ساختاری دارد؛ این نظریه توزیع قدرت را هرمی تعریف میکند و دولت مدرن هم باید بخشی از حاکمیت باشد و بتواند خود را در نسبتی با ولایت فقیه تعریف کند و مشروعیتش را از او بگیرد؛ و کارآمدی این دولت هم در راستای منویات ولایت است و باید در آن راستا گام بردارد.
👈 متن گزارش نشست: https://b2n.ir/g22440
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢آیتالله حکیم عالمی صریح و سیاستمدار/ ولایت فقیه را قبول و به حاکمیت مرجعیت اعتقاد داشت
✔️آیتالله سید محسن حکیم در حوزه مسائل علمی و فقهی تبحر خاصی داشت و نظرات فقهی و علمی خود را نیز با شجاعت کامل بیان میکرد. در نجف و کربلا که مردم در ایام عزاداری، به قمه زنی میپرداختند، ایشان نخستین عالمی بود که قمه زدن را به صورت رسمی تحریم کرد، یکی از ویژگیهای ایشان این بود که در این مسائل بسیار صریح و آشکار نظر خود را اعلام میکرد.
ایشان ولایتفقیه را قبول داشت و فقیه جامعالشرایط را والی و حاکم جامعه اسلامی میدانست بنابراین در مسائل و امورات مختلف اجتماعی و مسائل شرعی و اصولی جامعه حکم میداد. زمانی که عبدالکریم قاسم در عراق با کودتا حکومت را در دست گرفته و آن را کمونیستی اعلام کرد، آیتالله حکیم رسماً اعلام کرد که کمونیسم کفر و الحاد است و هر کس کمونیست شود ملحد است.
همچنین نسبت به حکومت وقت نظر خود را اعلام کردند، با این کار جمعیت بسیار زیادی از شهرهای مختلف عراق در نجف اشرف در صحن حرم امیرمومنان امام علی (ع) جمع شدند. آنجا مرحوم آیتالله حکیم در یک بیانیه رسمی اعلام کرد که باید عتبات عالیات، مسائل شرعی، دینی و اسلامی جامعه، اوقاف اسلامی و امور مساجد زیر نظر مرجع عالی قدر شیعیان باشد. بنابراین آیتالله حکیم حاکمیت مرجعیت را در این امور مطرح کرد.
👈 ادامه مطلب: https://b2n.ir/f04245
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢هشت سؤال اساسی از نویسنده «تکلیف دینی در انتخابات»
✍️استاد عبدالحسین خسروپناه
مطلب اخیر جناب محمد سروش محلاتی درباره تکلیف دینی در انتخابات را دیدم که متأسفانه مثل همیشه زدن ساز مخالف در دستگاه انتقاد بر جبهه انقلاب مشاهده میشد. جالب اینکه وی رندانه این نوع تکلیف را در آغاز انقلاب از سوی امام خمینی (ره) موجه میداند و اما آن را در این چند دهه ناموجه میپندارد. باری چند سؤال از ایشان میپرسم:
اول: آیا اعلام تکلیف دینی در انتخابات بعد از بحرانهای آغازین انقلاب و استقرار نظام جمهوری اسلامی توسط امام خمینی موجه بود یا اینکه امام هم رفتار فقهی ناموجهی داشت؟
دوم: چگونه و با چه روش فقهی موضوعات مستحدثه از جمله انتخابات را از موضوعات احکام شرعی خارج میدانید و آیا فقدان نص خاص در این امور به معنای خروج از موضوعات احکام شرعی است؟ این ادبیات سروش محلاتی را اگر عبدالکریم سروش داشت خردهای نمیگرفتم چون سروش بدون داشتن تخصص در علوم اسلامی، نظر میدهد و گاهی فتوای شرعی و حکم فلسفی و الهامات عرفانی صادر میکند و خود را علامه دهر و بقیه را بیسواد میپندارد؛ اما تعجب از سروش محلاتی است که خود را اصولی میداند و قواعد فقهی را قبول دارد لکن در این بحث، همچون اخباری گرایان حکم میراند. آگاه به فقه هیچگاه تعبیر فاقد حکم شرعی را نباید بکار ببرد بلکه تعبیر دقیق، فقدان حکم شرعی به نص خاص است چون هر فعل مکلفی دارای حکم شرعی با نص عام یا نص خاص است.
👈 ادامه یادداشت را بخوانید: https://b2n.ir/p71840
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢آیتالله خویی تدریس خارج را تسهیل کرد/ بعضی از مدرسین خارج با مطالعه کتب فقهی آقای خویی تدریس میکنند
✔️استاد مهدی گنجی🔻
آیتالله خویی به فقه جعفری خدمت بزرگی کرد. در موارد متعدد وقتی زحمت دیگران را در مباحث فقهی و اصولی مشاهده میکنیم با اینکه مطالب را تحلیل کردهاند اما مندمج و همراه با غموض و بدون رعایت ترتیب منطقی است؛ اما آقای خویی با آن استعداد سرشار و تلاش مضاعف و ذوق زیبا و قریحه سالمی که داشته است مطالب غامضه را واضح و روشن بیان فرموده به نحوی که قابل استفاده همگان باشد.
در گذشته تدریس خارج کاری سخت بود و کسی که تدریس خارج مینمود باید قطعاً مجتهد میبود؛ اما از بعد ایشان تدریس خارج آسان شده است با اینکه قطعاً بعضی از مدرسین خارج فی زماننا هذا مجتهد نیستند و با مطالعه کتب فقهی آقای خویی و فهم بعضی از مطالب ایشان، تدریس میکنند. اگرچه همهی این دروس خارج از عمق و دقت کافی برخوردار نیست اما برای عدهای از مستمعین که قابلیت درک مطالب عمیق را ندارند خوب است و کفایت میکند.
در این مطلب تردیدی نیست و مدرسین خارج فعلی نیز مع الواسطه وامدار ایشان هستند. انکار این واقعیت از بیانصافی است و الا اگر کسی اهل انصاف و عدالت و فهم باشد، خدمت و زحمت ایشان در مباحث علمی فقهی و اصولی را تصدیق میکند.
👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/m84680
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢مردمسالاری پیش از آنکه در دنیای غرب مطرح شود، در دین مطرح بوده است/ سه برهان برای اثبات دینی بودن «جمهوریت»
✔️حجتالاسلام محمدجواد ارسطا، حقوقدان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (پردیس فارابی)🔻
اگر کسی هم با منابع دینی و هم با مباحث حقوقی و علوم سیاسی آشنایی داشته باشد و در قالب همین زبان این مطالب را ارائه دهد، خیلیها ممکن است تصور کنند حرف جدیدی میزند که در کتابهای فقهی نیامده است، درحالیکه اگر با تأمل و دقت، معادلسازی شود و مفاهیم فقهی در قالب زبان روز قرار گیرد، همان چیزی به دست میآید که مثلاً در حوزهی مباحث حکومت اسلامی، از آن به «مردمسالاری دینی» تعبیر میکنیم؛ بنابراین معتقدم مردمسالاری دینی اصطلاح جدیدی است برای یک مفهوم بسیار قدیمی که از صدر اسلام مطرح بوده است.
هدف دموکراسی غربی، تحصیل رضایت عمومی از هر راهی است، درحالیکه در مردمسالاری دینی، تحصیل رضایت عمومی از هر راهی مطلوبیت ندارد. در مردمسالاری دینی، الزاماً مردم باید آگاه شوند به لوازم تشکیل حکومت اسلامی و چگونگی ادارهی آن و سختیهایی که در این مسیر وجود دارد؛ یعنی باید شفاف با مردم برخورد شود.
در مردمسالاری دینی باید بین فرهیختگان و تودهی مردم همصدایی وجود داشته باشد، زیرا اگر این همصدایی نباشد، یعنی توده تحت تأثیر احساسات زودگذر قرار گرفتهاند و این رضایت، ریشهدار نیست؛ بنابراین رضایت ریشهدار در اسلام معتبر شمرده شده که حتی امروز هم چنین چیزی را در غرب نمیتوانید بیابید.
👈 متن کامل گفتگو: https://b2n.ir/r34144
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢مروری بر فعالیتهای ۳۶ ساله گروه فقه و اصول بنیاد پژوهشهای اسلامی
✔️گروه فقه و اصول از نخستین گروههای تاسیس شده بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی است که از سال ۱۳۶۴ تا کنون مشغول فعالیتهای فقهی و اصولی میباشد. حجتالاسلام علی اعتمادینژاد در گفتگویی ضمن ارائه گزارشی از فعالیتهای ۳۶ ساله این گروه سخن گفته است.
👈 بخوانید: https://b2n.ir/y60195
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢روششناسی بنیادین اندیشمندان معاصر جهان اسلام
📚«گروه فکر معاصر» در «دفتر قم» المرکز الإسلامی للدراسات الاستراتیجیه، با هدف تحقیق و تأمل در دستآوردهای فکری اندیشمندان مسلمان معاصر و همچنین نگاه ارزیابانه به آنها، فعالیت خود را آغاز نمود و بدین منظور، واکاوی پروژههای فکری آنها را مورد اهتمام قرار داده است.
حاصل این کار، در قالب مجموعه «رؤی نقدیه معاصره» منتشر میشود که ضمن تجزیه و تحلیل مجموعه آثار اندیشمندان معاصر، به مسیر تولید و ساخت اندیشههای آنان نیز پرداخته میشود. این نحوه از مطالعه، مسیر تولید اندیشه که مبتنی بر طرح زمینهها و مبانی و نظریات است را تحت عنوان «روششناسی بنیادین» مورد اهتمام خود قرار داده و میکوشد به طور شفاف، میزان موفقیت و ناکامی اندیشههای معاصر را بررسی نماید.
اثر حاضر، شامل مجموعه تأملهایی در پروژه فکری متفکران معاصر مسلمان است که براساس روش شناسی بنیادین به نگارش در آمده است. این کتاب در ضمن مطالعاتی بنیادین، بهدنبال فهم بهتر و کنکاش عمیقتر در باب اندیشههایی است که طی چند دهه اخیر در کشورهای اسلامی ارائه شده است.
👈 معرفی فصول ششگانه: https://b2n.ir/x99021
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢حکم خدمات اعتباری کارگزاری و فعالیت در بورس با سرمایه دیگران
✔️جدیدترین استفتائات (خرداد ۱۴۰۰) حضرت آیتالله خامنهای منتشر شد. متن سؤال و جواب ۹ استفتاء در موضوع عبادات و معاملات به شرح زیر است🔻
🔹سؤال: کارگزاریهای بورس خدمات اعتباریای دارند به این صورت که مثلا با پرداخت مبلغ مشخصی چند برابر آن مبلغ اعتبار برای خریدن سهام به مشتریان می دهند به مدت محدود، البته بدیهی است که این خدمات بر اساس قوانین و مقررات کشور است. آیا اعتبار دادن به این شکل حلال است؟
🔸جواب: اگر کارگزاری به خاطر فعالیت سرمایه گذار امتیازی را برای او قائل شود و این امتیاز به صورت اعطای اعتبار باشد – نه به عنوان قرض – اشکالی ندارد.
🔹سؤال: شخصی مبلغی از یک نفر گرفته است تا در بورس کار کند و قبول کرده است که ماهی مقداری سود به صاحب پول بدهد و زیان نیز به عهده خودش باشد، آیا اینکه قبول کرده است زیان پای ایشان و سود بیشتر هم به نفع خودش و در عوض ماهانه سود ثابتی بدهد از نظر شرعی مورد قبول است؟
🔸جواب: اگر عنوان قرارداد وکالت باشد، اشکال ندارد، به این صورت که صاحب سرمایه به طرف مقابل وکالت بدهد با سرمایۀ او در بورس خرید و فروش کند و مقدار معینی از سود را ماهانه به او بپردازد و بقیه را به عنوان حق الوکاله تملک کند و در ضمن این قرارداد شرط شود که در صورت عدم کسب سود، وکیل ـ عامل در بورس ـ از مال خود معادل مقدار تعیین شده به صاحب سرمایه بپردازد.
👈 دیگر استفتائات: https://b2n.ir/t74396
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢«ویکی وحدت» دانشنامهای از اطلاعات پایدار و آشکار برای شناخت تقریب
✔️ ویکی وحدت دانشنامهای مشتمل بر اطلاعات پایدار و آشکار در زمینه تقریب، وحدت و مسائل مرتبط با جهان اسلام است.
🔹 اگر بخواهیم وحدت به معنای واقعی انجام پذیرد باید شناخت درستی از جهان اسلام داشته باشیم، شناخت از جهان اسلام شامل شناخت از شخصیتهای برجسته جهان اسلام، شناخت جمعیتهای بزرگ، احزاب فعال و جریانهای تأثیرگذار در جهان اسلام است. همزمان با سی و چهارمین کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی از ویکی وحدت رونمایی شد این تارنما مشتمل بر حدود ۱۰۰۰ مدخل و ۳۰۰ مقاله است.
🔹با تلاشهای پژوهشگران عرصه تقریب تا به حال حدود ۴۵۰۰ مدخل و ۱۶۰۰ مقالۀ فارسی نگارش یافته است. همچنین در بخش عربی و یکی تاکنون حدود ۱۵۰۰ مقاله نوشته شده و بیش از ۵۰۰ شخصیت تقریبی جهان اسلام به زبان عربی به مخاطبین معرفی شده است.
👈 آشنایی با پایگاه چندزبانه «ویکی وحدت»: https://b2n.ir/t02681
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢انتخابات و حقوق عامه
✔️حجتالاسلام محمد قطبی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان🔻
یکی از برجستهترین حقوق عامه، حق مشارکت سیاسی اجتماعی است، حق مداخله در اداره امور و حاکمیت در جامعه، حق همیاری در حکمرانی و امور سیاسی، حق گزینش و انتخاب رویکردهای حکمرانی و حکمرانان.
انتخابات میدان احقاق این حقّ است؛ انتخابات زمینه مشارکت و گزینشگری است؛ انتخابات مکانیزم تعیین و تنظیم رویکردها و روشهای حکمرانی است؛ انتخابات قدمگاه ورود آحاد جامعه به عرصه سیاست و حکمرانی است؛ انتخابات دست بیعت با نظام سیاسیِ حاکم و نقش آفرینی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است.
انتخابات پنجره امید به آینده و پاسداشت کارنامه نظام است؛ انتخابات حرکت سیاسی آحاد جامعه است که با دلالت تکلیف شرعی یکپارچگی نظام و حاکمیت را رقم میزند؛ انتخابات خط بطلانی است بر ذوق و شوق بیگانگان در تهاجم فرهنگی، سیاسی و اقتصادی؛ انتخابات عینیّت و تحقّق فراگیر عزم و اراده فرد فرد جامعه است در توازن و تعالی امور جامعه و اجتماع؛ انتخابات عشق به همه خوبیها، ریشه همه توفیقها و میوه همه آرزوهاست؛ انتخابات تصرف آینده و تسلّط بر ارادههای آیندگان است.
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢اندر باب دوگانهی «صالح مقبول» و «اصلح نامقبول»
✍️حجتالاسلام علی محمدی، پژوهشگر فقه حکومتی
دوباره دم انتخابات، دوگانه غلط صالح مقبول و اصلح نامقبول سر زبانها افتاده است و عمدتاً طرفداران کاندیدایی که رأی کمتری دارد، تلاش میکنند کسری رأی کاندیدای خود را به اشتباه اکثریت، در ترجیح کاندیدای صالح بر کاندیدای اصلحی نسبت دهند که اکثریت گمان کرده اند، رأی آوری کمتری دارد.
اما اساساً چنین دوگانهای درست است؟
برای روشن تر شدن ماجرا باید به این نکته توجه کرد که دوگانه «صالح مقبول» و «اصلح نامقبول»، در امتداد دعوای نتیجهگرایی و تکلیفگرایی شکل گرفته است. بزرگوارانی که این طرح بحث را انجام دادند، حرفشان این بود که مؤمن نباید در فضای عمل به تکلیف، مصلحتسنجی یا پیامدسنجی کند و لذا نمیتواند به خاطر نتیجه و پیامدی که آن را به زعم خود درستتر می داند، از عمل به تکلیف سر بار بزند و به کاری مبادرت کند که گمان میکند نتیجه مدنظرش را تأمین میکند. لذا حرفشان این بود که اگر در انتخابات، فردی اصلح است ولی اقبال عمومی به وی وجود ندارد، نمی توان به این بهانه به آن رأی نداد و به جای آن، کسی را انتخاب کرد که احتمال رأی آوری بیشتری دارد، ولو اینکه این فرد، صالح باشد ...
مشکل این تحلیل و دوگانهسازی این است که این بزرگواران توجه نمیکنند که اساساً غرض از شرکت در انتخابات، صرف رأی دادن به بهترین فرد نیست، بلکه تلاش برای سپردن سرنوشت خود و کشور به دست کسی است که بهتر از دیگران می تواند این سکانداری را انجام دهد، لذا اگر کسی اساساً شانس رأی آوری ندارد، عنوان بهترین فردی که میتوان سکاندار کشور شود، درباره او صدق نمیکند؛ به تعبیر دیگر، کسی که اساساً شانس رأیآوری ندارد، چون نتیجه را که همان سپردن سکان مدیریت به دستان با کفایت اوست، تأمین نمیکند، اصلح نیست، نه اینکه اصلح است و غیرمقبول!
🔻به دقت فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار رمضانی با دانشجویان در سال 92 را بخوانید:
«یک سؤال دیگر این است - که اینجا هم باز بعضی از دوستان گفتند - که رابطهی «تکلیفمداری» با «دنبال نتیجه بودن» چیست؟ امام فرمودند: ما دنبال تکلیف هستیم. آیا این معنایش این است که امام دنبال نتیجه نبود؟ چطور میشود چنین چیزی را گفت؟ امام بزرگوار که با آن شدت، با آن حدّت، در سنین کهولت، این همه سختیها را دنبال کرد، برای اینکه نظام اسلامی را بر سر کار بیاورد و موفق هم شد، میشود گفت که ایشان دنبال نتیجه نبود؟ حتماً تکلیفگرائی معنایش این است که انسان در راه رسیدن به نتیجهی مطلوب، بر طبق تکلیف عمل کند؛ برخلاف تکلیف عمل نکند، ضدتکلیف عمل نکند، کار نامشروع انجام ندهد؛ والّا تلاشی که پیغمبران کردند، اولیای دین کردند، همه برای رسیدن به نتائج معینی بود؛ دنبال نتائج بودند. مگر میشود گفت که ما دنبال نتیجه نیستیم؟ یعنی نتیجه هر چه شد، شد؟ نه. البته آن کسی که برای رسیدن به نتیجه، برطبق تکلیف عمل میکند، اگر یک وقتی هم به نتیجهی مطلوب خود نرسید، احساس پشیمانی نمیکند؛ خاطرش جمع است که تکلیفش را انجام داده... بنابراین، این که تصور کنیم تکلیفگرائی معنایش این است که ما اصلاً به نتیجه نظر نداشته باشیم، نگاه درستی نیست.»
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
🔺منبع شناسی و روش شناسی فقه مقاومت
🎤 با حضور استاد عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
⏰ زمان: یکشنبه، دوشنبه و سه شنبه، ۲۳، ۲۴ و ۲۵ خردادماه از ساعت ۱۸ الی ۲۰
🏢 مکان: مشهد، صحن امام حسن مجتبی علیه السلام، ساختمان شماره دو دانشگاه علوم اسلامی رضوی، تالار شیخ بهایی
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
🌐 میزگرد: فقه انتخابات؛ مسائل و چالش ها
🔻با حضور اساتید:
1. حجتالاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی
2. حجتالاسلام دکتر محسن ملک افضلی
3. حجتالاسلام دکتر روح الله شریعتی
4. حجتالاسلام دکتر احمد رهدار
5. حجتالاسلام دکتر سید احسان رفیعی علوی
6. حجتالاسلام دکتر محمد قاسمی
🔘 زمان و مکان: دوشنبه ساعت 13:30-15:30؛ دانشگاه باقرالعلوم، طبقه سوم، سالن جلسات
🌐 لینک وبینار: https://bbb01.dte.ir/b/mtj-k9n-gvy-5eh (با ورود به صفحه وبینار، از بخشش میهمان وارد جلسه شوید)
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢رفتار برخی نامزدها خلاف شرع بَیِّن، خلاف قانون و جرم قلمداد میشود
✔️استاد علی اکبر رشاد، در درس خارج فقه السیاسه🔻
برخی نامزدهای ریاست جمهوری و مجلس، حتی اساس انقلاب و رهبری و نهادهای قانونی کشور را زیر سؤال میبرند تا رای بیاورند، آیا این رای پاک است؟ مراقب قیامت و شخصیت خود باشید. این رفتارها و اخلاقهای غیر مشروع آیا صلاحیت نامزدها را زیر سؤال نمیبرد؟
به رقیت خود تهمت میزنند و دروغ میبندند و قبح دروغ را از بین میبرند، وعده دروغ میدهند، با علم به اینکه میدانند آن وعده هرگز عملی نخواهد شد یا از عهده آنان بر نمیآید و از شئون رییس جمهور نیست، به شیوههایی متوسل میشوند که نظر عدهای عامی را جلب و رای ایشان را به یک تعبیر خریداری میکنند، افشای اسرار غیر میکنند و خطای ناآشکار آنان را افشاء میسازند در حالی که گاه این افشاء در حد افشای فحشاء قلمداد میشود.
اگر اتهاماتی که آنها نسبت به یکدیگر میدهند، صحیح باشد افشا کننده عدم صلاحیت تکیه زدن بر مسند مسئولیت است. کسی که نامزد منصب ریاست جمهوری نظام جمهوری اسلامی ایران میشود که تحت اشراف یک مرجع و فقیه متقی اداره میشود آیا نباید رئیس جمهور عادل باشد؟ آیا میشود چنین رئیس جمهوری رفتارهایی انجام دهد که محرز شود او دیگر عادل نیست؟ آیا کسی که انبوه اختیارات را در مقیاس ملی دارد و ظرفیتها و امکانات فوق العاده ملی در اختیارش است عادل باشد؟ آیا اصولاً ما شانی مهمتر از این داریم که شرط عدالت بر آن مترتب نشود؟
👈بیشتر بخوانید: yun.ir/d6ggld
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
📚کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی» به کوشش حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدباقر ربانی، مدیر گروه فقه اجتماعی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و دیگر همکاران، در دو فصل «کلیات فقه اجتماعی» و «تعامل فقه و جامعه» در 278 صفحه مکتوب و به زیور طبع آراسته شد.
👈 اطلاعات اثر: yun.ir/yndfpe
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢هرکسی را که فقیه بود، نمیتوان ولیفقیه دانست
✔️استاد سید محمدرضا مدرسی یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان: با توجه به تعبیر «کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ»؛ قیام به قسط را برای یک یا دو سال اعلام نکردند بلکه بهعنوان یک نظام مستمر در این دنیای پرآشوب باید ادامه پیدا کند. مردم باید با حضور خود، ولی مسلمین را همراهی و حمایت کنند. ولیفقیه علاوه بر اینکه شرایط فقاهت، عدالت و … را دارد باید رأی و رضایت مردم را نیز داشته باشد و بنابراین هرکسی را که فقیه بود، نمیتوان ولیفقیه دانست.
👈 ادامه مطلب: yun.ir/5pnhxe
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
🔺نشست علمی «فقه حقوق شهروندی، ابعاد و چالشها
🔹ارائه: حجتالاسلام سید سجاد ایزدهی
🔸ناقد: حجتالاسلام غلامرضا پیوندی
🔹دبیر: حجتالاسلام علی شریفی
⏰زمان: یکشنبه، 23 خرداد 1400، ساعت 18 الی 20
👈 لینک شرکت در نشست: https://vcpro.ir/riicj2
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢جریانی تصور میکند ادله را باید تختهبند زمان و مکان صدور ادله و نزول آیات کرد/ جنگ و جهاد تابع مصلحت است
✔️استاد ابوالقاسم علیدوست🔻
اینکه گفته شود چون پیامبر(ص) سالی یکبار جهاد داشتند پس ما هم باید داشته باشیم آیا درست است؟ امروز جریانی به نام احیای دین و روشنفکری و نوگرایی تصور میکنند ادله را باید تختهبند زمان و مکان صدور ادله و نزول آیات کرد؛ برخی این را گفتند و نوشتند و این غلط است، ولی آیا میتوان از هر سنت و دلیلی در همه زمانها و مکانها استفاده کرد؟ جواب منفی است؛ آنچه در قرآن و سنت نبوی و علوی وجود دارد از شئون مختلف صادر شده است.
گاهی برخی میپرسند که آیا در دوره پیامبر(ص)، حجاب اجباری بوده است؟ پاسخ این است که در این مسئله باید اقتضاء زمان و مکان را ببینیم نه اینکه بگوییم چون در دوره پیامبر(ص) مثلاً اجباری نبوده پس امروز هم نباید باشد و برعکس. آیا امروز میتوان گفت که اگر اسیر گرفتید فوراً او را بکشید؟ بحث باید در چارچوب احکام فقهی، منضبط شود.
مرحوم صالحی نجفآبادی در دهه ۵۰ که بنده به قم آمدم اصرار داشت که جنگهای پیامبر(ص) تماماً دفاعی بوده و نه ابتدایی؛ وی آنتیتز تفکرات برخی اندیشمندان مصری را مطرح میکرد، ولی برخی هم برخلاف تصور وی معتقدند که جهاد ابتدایی وجود دارد و حتی فقیه هم میتواند تابع شرایط چنین فرمانی صادر کند.
معتقدم این متد استنباط درست نیست. اصلاً ثابت کنیم که همه جنگهای پیامبر(ص)، دفاعی بوده است، پس ما هم نباید جهاد ابتدایی داشته باشیم، معتقدم تابع مصلحت است و این روش استنباط را صحیح نمیدانم و برعکس هم همین طور، اگر کسی ثابت کند که پیامبر(ص) جنگ ابتدایی داشتند، پس ما هم باید سالی یکبار داشته باشیم باز هم درست نیست.
👈 گزارشی از دومین نشست «فقه امنیت»: yun.ir/p272fg
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢نمونههایی از قواعد کلامی که در علم اصول فقه مورد توجه است
✔️استاد محمدحسن ربانی بیرجندی تبیین کرد🔻
از دوره شاگردان مرحوم وحید بهبهانی علم اصول گسترش یافت و خود به خود مباحثی در علم اصول مطرح شد که از همینجا میتوان به درستی تشخیص داد مباحث کلامی در علم اصول چیست و چه تاثیری در فقه میگذارد.
مرحوم سید محمد مجاهد که استاد شیخ انصاری بود، کتابی دارد به نام مفاتیح اصولی و در آن بیان میکند قاعده لطف که در اصول مورد توجه است، یک قاعده کلامی است. سید مرتضی علم الهدی قدیمی ترین عالمی است که قاعده لطف را در علم اصول مطرح کرده و برای مبناسازی اجماع، قائل شد به اینکه اجماع از باب قاعده لطف است و قاعده لطف یک مبحث کلامی است.
قاعده دیگر کلامی، قاعده عدم تکلیف به مالایطاق است. تمام علمای اصول، همه قواعد اصولی و فقهی را مبتنی بر این میدانند که خداوند به مالایطاق امر نمیکند. سومین قاعده، عدم صدور قبیح از حکیم است و چهارمین قاعده، قاعده عصمت است و همین طور نکات دیگر مثل اصاله البرائه عقلی که به قبح عقاب بلابیان برمیگردد.
👈 بخوانید: yun.ir/du2u39
🆔 https://eitaa.com/ijtihad