💢محتاج تولید یک فقه جدید هستیم/ روایت یا آیهای پیدا نکردهام که از تفکر در علل احکام نهی کند/ تنها نصوصِ به ظاهر متضاد با فقه مقاصدی، نصوص تحذیر از قیاس هستند/ دعوت به فقه شمولی نمیکنم اما معتقد به فقه سیستماتیک هستم
✔️گفتگو با استاد شیخ حیدر حب الله/ بخش پایانی:
🔹من در کتاب «اجتهاد مقاصدی» حوزات را دعوت به نگارش موسوعه علل الشرایع جدید نمودهام. نصوص علل الشرایع را از قرآن و سنت و هر آنچه در تراث اهل سنت و شیعه و حتی اباضیه و زیدیه و اسماعیلیه است جمع و دستهبندی کنیم و سپس ببینیم که آیا ذهنیت پیامبر و اهل بیتش ذهنیت تعلیلی بوده یا ذهنیت اینکه؛ فرد مکلف چیزی نمیفهمد!.. ایجاد یک موسوعه عللی که از تمام تراث اسلامی استفاده کند، همین مجموعه آفاق جدیدی را در مقابل ما ایجاد میکند... من روایت یا آیهای پیدا نکردهام که از تفکر در علل احکام نهی کند.
🔸اگر ما آگاهی تاریخی را از خلال سیاقات تاریخی لبی مسکوت کشف کنیم و تعلیلات نصی که هزاران یا حداقل صدها نص هستند را جمع کنیم، گام اول تفکر مقاصدی را بطور حقیقی و عملی برداشتهایم و این گام ما را از تفکر جامد تعامل با نصوص رهایی میبخشد.
🔹تنها نصوصِ به ظاهر متضاد با فقه مقاصدی، نصوص تحذیر از قیاس هستند. من تمام آنها را جمع کردم و تک تک آنها را به اندازه توانم مورد تتبع از مصادر مختلف قرار دادم و به این رسیدم؛ آن قیاسی که این نصوص از آن نهی میکنند فقط یک شکل قیاس است. این روایات از قیاس سنی نهی نمیکنند، از تلاش برای اکتشاف علت هم نهی نمیکنند، بلکه فقط و فقط از کنار گذاشتن نص بخاطر تفاوت با مزاج عقل نهی میکنند! اینکه بگوییم این نصوص با نظر من هماهنگ نیست وحال اینکه قضاوت ما تنها بر اساس ظنون و تخمینات است.
🔸به نظر من بر اساس روایات تنها قیاسی مردود است که منجر به عصیان عقل در مقابل سلطه نص بشود و این عصیان به نظر ما امروز هم مرفوض و مردود است. در حقیقت مسئله اصلی این است که اهل بیت میخواستند که سلطه نص باقی بماند و حفظ شود. ما امروز هم مخالف سقوط سلطه کتاب و سنت و نصوص هستیم. ما معتقد نیستیم که کتاب و سنت سلطه ندارند، بلکه معتقد به خلق خوانش جدیدی از کتاب و سنت هستیم. اگر ما مخالف سلطه کتاب و سنت بودیم در گام اول از حجیت قرآن و سنت بحث نمیکردیم. کنار گذاشتن قرآن و سنت رویکرد دیگری است و غیر از روش مقاصدیین است.
🔹ما محتاج تولید یک فقه جدید هستیم، به چند دلیل این احتیاج وجود دارد؛ ما مشکلات روشی در فقه موجود داریم، مثلا فقه موجود خیلی مهندسی و فهمش از نصوص خیلی حرفی است، طریقه تعاملش در تعارض نصوص، در اطلاق و عموم همچنین سلطه اجماع و شهرت ملاحظاتی دارد. بههرحال منهج اجتهاد فعلی مشکلات جدی دارد و نتایج خوبی نمیدهد، بلکه در برخی موارد نتیجه عکس میدهد و با این توصیفات نمیتواند باقی باشد.
🔸 شخصا بارها از مرحوم آیت الله سید محمود شاهرودی شنیدم که میگفت اداره حکومت با تحریر الوسیله ممکن نیست. کسانی که تجربه دولت و اداره و قوانین مدنی و جزایی و جنایی معاصر و پیچیدگیهای عمل را داشتهاند میدانند که فقه موجود توانایی پاسخ به این مسائل را ندارد. البته فقه ما غنی است اما درعینحال نمیتواند بسیاری مسائل را پاسخگو باشد و باید برخی روشها عوض شود.
🔹تطبیق فقه موجود بر وقایع زندگی مشکل است و امروزه ۹۰ درصد این مشکلات فقهی را با عناوین ثانوی یا عنوان ولی امر حل میکنیم. اما آیا ما نمیتوانیم سیستم فقهی ایجاد کنیم که از این دو عنوان استفاده نکند و خودش بتواند مسائل و مشکلات را بدون کمک این دو عنوان حل کند؟!
🔸معتقد به شمول الشریعه نیستم و دعوت به فقه شمولی نمیکنم اما معتقد به فقه سیستماتیک و منظم هستم. نمیشود قوانین امروز نامنظم و حاوی تناقضات داخلی باشد، درحالیکه امروز ما تهافتهای قانونی را در فقهمان شاهد هستیم... شهید سید محمد باقر صدر وقتی کتاب اقتصادنا را مینوشت این نگاه را کشف کرد و گفت برای حل برخی مسائل مکتب اقتصادی اسلام و ایجاد انسجام در نظام اقتصادی میتوانیم به سراغ فتاوای فقهای دیگر برویم حتی اگر فقیهی مرده باشد.
🔹خلاصه آرای فقهی بنده با همین رویکرد در سایت شخصى من منتشر شده است. حدود ۳۰۰ فتوا در این مباحث ممکن است مخالف مشهور و منسجم با مزاج مقاصد الشریعه باشد، البته این فتاوا بر اساس تطبیق قواعد و کاملا منضبط است چون من به این نتیجه رسیدهام که رهایی از این پنجگانه یعنی اجماع، شهرت، خبر واحد، تسامح در ادله سنن و احتیاط و شروع در سهگانه فهم تاریخی از خلال سیاقات، تعلیلات نصی و انضمام بعضی از این تعلیلات به دیگر تعلیلات، باعث تغییر حقیقی و مبنایی در صدها مسئله فقهی میشود.
👈 متن کامل گفتگو را در «اجتهاد» مطالعه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=72994
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
اجتهاد
💢بحث مقاصد الشریعه وارد حوزه علمیه قم شده است/ تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی من است ✔️
💢گذار از چالشهای مقاصدگرایان
✍️دکتر هادی ولیپور
نشر کتاب «رویکرد تعلیلمداری در اجتهاد» به قلم استاد نواب، بُشرای تازهای از ادامه گفتمان کشف مقاصد شریعت و تفکر مقاصدی و تعلیلمحور میان فقیهان فرازدانش امامیه است.
بهگفته اساطین غایتاندیش فقه معاصر، باید از میان پنجراهه نصبسندگان محض، مقاصدبسندگان محض، نصمحوران مقاصدگرا، نصپذیران مقاصدمحور، و نصبسندگان مقاصدگرا راه میانهای یافت و برای رسیدن به فقهی نظاممند از وادی نصمحوران مقاصدگرا به حوزه نصبسندگان مقاصدگرا گام نهاد.
اگرچه فقه مقاصدی و تعلیلمحور از جمله رویکردهایی است که بر فرض اثبات میتواند در حوزه فقه حکومت، نظامسازی و طراحی الگوهای مختلف سیاسی، اقتصادی و... نقشآفرینی کند، اما تا این مکتب فقهی غایتگرا نظامنامه دقیق روشی و ارزشگذاری منبعی خود را تدوین نکند و چالشهای اساسی پیشِروی را پاسخ ندهد در رسیدن به مقاصد، ناکام و در دو راهی تعارض مقاصد مستنبطه با ادله شرعیه تا ابدالدهر سرگردان است.
استاد نواب با همین رویکرد دست بر نهاد نا آرام چالشها نهاده و با تشریح مباحثی چون تبعیت احکام از اسماء، نهی از قیاس فقهی، تالی فاسد تأسیس فقه جدید، نهی از تقدسمآبی در فقه سنتی، و تبیین مرزهای فقه مقاصدبسندگان محض خواسته است تا در دو حوزه اثبات مقتضیات و انتفای موانع برای توسعه فقه تعلیلمحور گامی بنیادین بردارد.
مقصود کتاب تعریفی تازه از فقه مقاصدی یا ابداع اصطلاحی جدید مانند اجتهاد تعلیلمحور و فقه تعلیلمدار نیست، بلکه عناوین گوناگون تنها از باب عبارَاتُنا شَتَّی وَحُسْنُکَ واحِدٌ به کار رفتهاند. هدف اصلی نویسنده کنکاشی دقیق در تاریخ اجتهاد فقهای امامیه برای نمایاندن ریشههای گونهای از فقه تعلیلمحور است تا با استفاده از آنها، موانع توسعه رویکرد نصبسندگی مقاصدگرا را برطرف سازد.
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
📚«فقه الاخلاق» در ۳ جلد منتشر شد
✔️دوره سه جلدی کتاب «فقه الاخلاق» تألیف حجتالاسلام والمسلمین قدیرعلی شمس، استاد خارج و سطوح عالی حوزه علمیه قم در ۱۵۸۵ صفحه به زیور طبع آراسته و در اختیار علاقهمندان قرار گرفت.
👈 جزئیات + خرید با ۲۰٪ تخفیف: http://ijtihadnet.ir/?p=73012
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📹حکم فقهی که فقط علامه طباطبایی رعایت میکرد؛ حیوانی که خودت بزرگ کردی را قربانی نکن!
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢واقعیتهای اقتصاد ایران از نگاه رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه
✔️حجتالاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه در یادداشتی به واقعیت اقتصاد ایران و راههای برون رفت از مشکلات اشاره کرد.
🔻مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این یادداشت ضمن بیان موفقیتهای اقتصادی دولت، نسبت به جهتگیری اقتصادی دولت نوشت:
🔹بهرغم تلاشهای فراوان اقتصادی دولت، اما اقتصاد ایران همچنان دچار مشکل تورم، فاصله طبقاتی شدید، بیعدالتی اقتصادی است که این امر فشار زیادی به دهکهای پایین جامعه وارد میآورد.
🔹در اقتصاد ایران یک چرخه باطل سه گانه وجود دارد که علت اصلی سایر مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم است. در این دور باطل باید ریشه اصلی را شناخت و آن را از بین برد:
چرخه اول: وادادگی ارزی و افزایش قیمت آن و کاهش قدرت پول ملی
چرخه دوم: خلق پول و بهویژه توسط بانکهای خصوصی
چرخه سوم: انحصارات گسترده در همه بخشهای اقتصادی
📝متن کامل یادداشت: http://ijtihadnet.ir/?p=73020
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
📝فراخوان حمایت از آثار پژوهشی در حوزه اقتصاد اسلامی
🔻محورهای فراخوان:
الف: آسیبشناسی نظریههای سیاست اقتصادی از منظر اقتصاد اسلامی
ب: طرحهای اصلاح ساختاری اقتصاد ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
ج: طرح اصلاح سیاستهای اقتصاد ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
📌پژوهشگران گرامی در صورت تمایل میتوانند با شماره تماس ۳۶ و ۰۲۵۳۳۱۳۳۸۳۵ یا ۰۹۳۶۷۵۶۸۸۰۰ تماس حاصل کنند.
📌نشانی دبیرخانه: قم - جمکران - مرکز مدیریت حوزههای علمیه - معاونت پژوهش
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
📝 فراخوان نخستین همایش ملی اندیشههای قضایی رهبر معظم انقلاب اسلامی
⏳مهلت ارسال چکیده مقالات: پایان شهریورماه
🌐نشانی وبسایت: www.jij.ir
👆توضیحات در پوستر
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢آیا سعودی جدید، وهابیت را از بین میبرد؟
✍️ علیرضا کمیلی
این مدعا که سعودی جدیدی در حال تولد است که دیگر مولفه محوری او، دین نیست حالا خیلی نیاز به استدلال ندارد. از چند سال قبل زمزمههای این مساله به خوبی قابل شنیدن بود. بن سلمان چند بار در مصاحبههای تلویزیونی خود با شبکههای غربی، صراحتا از اینکه آمریکاییها برای مقابله با شوروی خواستند که وهابیت توسعه پیدا کند و ما هیچ وقت این عقیده تندروانه را نداشتیم سخن گفت!
وقتی در سری سوم سریال عاصوف، عملا شرطههای امربهمعروف سعودی مورد تمسخر واقع شدند باید انتظار میداشتیم که در میدان عمل هم این شرطهها جمع بشوند و دیگر حق تذکر تند و تیزی که قبلا درباره اجرای شریعت میدادند را نداشته باشند. شاید ظهور تام این تغییر در راه اندازی سینماها و دیسکوها و همچنین عدم دخالت در مراسمات حج و سختگیری بر شیعیان بود که اخیرا شاهد آن بودیم.
شاید شنیدن این آمارها که در عربستان بیش از ۸۷ درصد مردم سواد دارند و خصوصا اینکه ۸۲ درصد زنان باسوادند و شهرنشینی هم بیش از ۸۴ درصد شده و نرخ رشد جمعیت از ۷ در ۱۹۸۶ به ۲.۸ در ۲۰۲۲ رسیده و حدود ۷۰ درصدشان اکانتی در شبکههای اجتماعی دارند و مصرف یوتیوب هم خیلی بالاست، برای فهم اینکه جامعه ناشناخته این کشور – به خاطر محدودیت شدید رسانهای و سیاسی- در زیر پوست خود باندازه کافی مدرن شده که از اصلاحات مدرنیستی بن سلمان حمایت و استقبال کند، کافی باشد.
👈 ادامه مطلب: http://ijtihadnet.ir/?p=73006
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢اربعین؛ تعمیق تمدن نوین اسلامی
✍️دکتر شریف لکزایی
«خلق تمدن» به تعبیری که امام موسی صدر دارد، یعنی خلق فرهنگ (اندیشه و تفکر و علوم و بعد نرم افزاری) و مدنیت (جلوههای بیرونی و عینی و ملموس) که مبتنی بر الزامات مختلفی است. از جمله مهم ترین الزامات عملی آن در دوره جدید، مشارکت و همراهی و حضور مردم و نخبگان و وجود پشتیبانیهای مختلف از سوی دولتها و نهادهای رسمی است.
در این میان افزون بر توجه به ابعاد نظری، فلسفی و دینی این واقعه، داشتن تشکل و سازمان، واجد اهمیت بسیاری است. در واقعه پیاده روی اربعین بیشتر تشکلهای موجود، تشکلهای مردمی است و اساسا خلق حرکت اربعین یک حرکت مردمی است و تداوم و استمرار آن نیز با وجود و حضور مردم ممکن خواهد شد.
حضور هیاتهای عزاداری مردمی به معنای وجود سنخ خاصی از تشکلهای مردمی است که به تمهید پیاده روی اربعین پرداخته و نیازهای موجود را با وجود و حضور مردم و ایثار و فداکاری عاشقانه و خالصانه مردم تامین میکنند. این تشکلها باید تقویت شده و بدون وابستگی به سازمانهای دولتی همچنان با قوت به فعالیت بپردازند. دولتها بویژه دولت عراق و ایران با حضور در کنار مردم، باید موانع را از سر راه بردارند.
👈چند کار در اینجا اتفاق میافتد که قابل اهمیت است و باید به صورت جدی محافظت شود و تداوم یابد: http://ijtihadnet.ir/?p=73015
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
🔺 رهبر انقلاب: راهپیمایی اربعین قوّت اسلام است، قوّت حقیقت است، قوّت جبههی مقاومت اسلامی است که این جور اجتماع عظیم میلیونی راه میافتند به سمت کربلا، به سمت حسین، به سمت قلّه و اوج افتخار فداکاری و شهادت که همهی آزادگان عالم باید از او درس بگیرند.
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
📝مروری بر ابعاد مسئلهٔ اربعین و توصیههای رهبر انقلاب در این زمینه
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💢بیانات استاد احمد عابدی در مورد پیاده روی و زیارت اربعین
🔹پیاده روی به کربلا سیره علمای شیعه در طول تاریخ بوده و معمولا علمای نجف روزهای پنجشنبه این پیاده روی را داشتند. چهارشنبه درس که تمام میشد حرکت میکردند و شب جمعه را پیاده میرسیدند به کربلا برای زیارت سیدالشهداء علیه السلام؛ یعنی در طول بیش از هزار سال این متعارف بوده که علمای شیعه این پیاده روی را داشتند.
🔸غیر از این، در روایات هم داریم رفتن به زیارت امام حسین «راجلا». اگر هیچکدام از اینها نبود، فعلا شعار شیعه است و اینکه ما شیعه ها هم کم نیستیم، درست است که در عالم اسلام شیعه مثلا یک مذهب حساب میشود و اسلام واقعی همین تشیع است ولی خوب مردم دنیا که نمی دانند کدام اسلام واقعی است؟ غربی ها و اروپایی ها و شرقی ها اینطوری نگاه می کنند که مسلمان ها اکثریتشان سنی ها هستند.
🔹یک آقایی هست در آمریکا که خیلی متدین نیست، کتابی نوشته و در ان ذکر کرده که من پسرم را مجبور کردم حتما در این زیارت اربعین و این پیاده روی شرکت کند و هدفم فقط این بود که فرزندم برود آنجا، بفهمد که ما شیعیان هم کم نیستیم، ما هم یک جمعیت بسیار زیادی هستیم.
🔸کسی که مسلمان شیعه بوده و در آمریکا زندگی کند نگاه می کند سه چهار تا آدم شیعه می بیند چون همه بی دین هستند یا مسیحی اند یا یهودی اند. اما وقتی در مراسم اربعین شرکت کند و ببیند که بزرگ ترین راهپیمایی در تمامی ادیان برای شیعه است آن هم در اربعین، این خودش خیلی قوت قلب و اعتماد به نفس می آورد برای شیعیان، با زیارت اربعین شیعیان خیلی احساس هویت می کنند.
🔹لذا اگر هیچ دلیلی شرعی هم برای آن نداشتیم، از نظر اجتماعی بسیار بسیار کارپسندیده و خوبی است و ترغیب به این کار هم خوب است که انجام شود.
🆔 https://eitaa.com/ijtihad