💢فقه حکومتی مستلزم چشمپوشی روحانیون از مناصب اجرایی!
✍️حجتالاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری
یکی از پرسشهایی که پیرامون و در پرتو رویکرد حکومتی به فقه (فقه حکومتی) مطرح شده این است که: آیا فقه حکومتی مستلزم حضور بیشتر روحانیون در مناصب اجرایی کشور (مانند ریاست جمهوری، نمایندگی مجلس، وزارت و …) است! یادداشت حاضر، با خدشه در این انگاره، معتقد است، حضور روحانیون در مناصب، نه تنها راه کار حل معضل نیست که اتفاقاً به مثابه گرهی کور بر روی گرههای پیشین، مشکلات را دوچندان میکند. به بیان دیگر، گزینش و نصب روحانیون در مناصب اجرایی کشور، پاک کردن صورت مسئله است، در حالی که ما باید به دنبال حل مسئله باشیم.
انگاره پیشنهادی این یادداشت، میتواند به عنوان یکی از راههای حل مسئله در این رابطه تلقی گردد:
👈 بخوانید: https://b2n.ir/t31643
🆔 @ijtihad
💢تاکید آیتالله شبیری بر تقویت سنت مباحثه، توجه به دروس اخلاق و رفع مشکلات اقتصادی طلاب
🔹مباحثات علمی یکی از خصوصیات ممتاز حوزههای علمیه بود که متاسفانه کم رنگ شده است. سیاست گذاری مسئولان حوزه باید به سمتی باشد که این ویژگی ممتاز تقویت شده و حفظ شود. با مباحثات ذهن طلبه به پختگی میرسد. مباحثه خصوصیتی دارد که در درس استاد نیست. انسان در مقابل کلام استاد تسلیم است؛ اما در مباحثه طلبه به نقد و بررسی مطالب و گفتگو با طرف مقابل خود میپردازد.
🔹در زمان طلبگی ما آقای خمینی درس اخلاق میگفتند. این درس اخلاق تاثیر زیادی روی طلاب داشت و طلاب از جمعه تا جمعه دیگر تحت تاثیر درسهای اخلاق بودند.
🔹درسهای اخلاق حوزه بسیار ضعیف شده است. حوزههای علمیه در تاریخ خود، درسهای اخلاق بسیار موثری را به خود دیده است؛ اما همین که هست غنیمت است. باید آن را حفظ و تقویت کرد. امیدواریم حوزه از جهات معنوی غنی شود.
🔹شنیدم مرحوم آقای مطهری و چند نفر دیگر از ممتازین طلاب، همه گفته بودند که اگر به دلیل وضعیت معیشتی نبود از قم خارج نمیشدیم.
🔹مشکل معیشت باعث فاصله گرفتن افراد مستعد از مجموعههای علمی میشود. چقدر باید این حوزه تلاش کند تا بتواند استعدادی را جذب کند؟ اما وقتی که نتواند این استعداد را حفظ کند خسارت بزرگی است. این موضوع باید مد نظر مسئولان حوزه علمیه باشد و برای رفع مشکلات اقتصادی طلاب تلاش کنند.
👈 گزاش دیدار اعضای شورای عالی حوزههای علمیه با آیتالله شبیری زنجانی: https://b2n.ir/x29748
🆔 @ijtihad
💢چالشها و اشکالات فقهی وارد بر تعاونیها
✔️حجتالاسلام علی نعمتی: سالیان سال وزارتخانهای به نام وزارت تعاون وجود داشته است، همه این جایگاهها در حالی است که در ادبیات اقتصاد اسلامی و در متون فقهی، مبانی نظری محدد و معینی برای تعاونی وجود ندارد چه رسد به اینکه بخواهد مبانی فقهی وجود داشته باشد.
متأسفانه تعاونیها از حیث مبانی و ماهیت با ابهامات و چالشهای زیاد فقهی و اقتصادی مواجه هستند و عملکرد ضعیف و ناموفق این شرکتها در این چهلساله بعد از انقلاب نیز نشانهای است که تعاونیها قرین موفقیت نبودهاند و حتی تعاونیهای موفق هم در نهایت به شرکتهای سهامی مبدل شدهاند!
✔️حجتالاسلام سیدعباس دیانت: اگر بپذیریم که شرکت تعاونی از اقسام شرکت عنان در فقه میباشد و فاقد شخصیت حقوقی است، یک اشکال جدی دیگری از ناحیه اصل مازاد برگشتی پیش میآید؛ بدین صورت که در مازاد برگشتی در شرکتهای تعاونی با اینکه میزان سهام اعضاء یکسان و کار اعضاء یکسان است، اما مازاد سود بر اساس خرید اعضا از شرکت تقسیم میشود که این بر خلاف مقتضای عقد شرکت است. در واقع اعضایی که سهام برابر دارند، سود نابرابر میبرند و بالعکس اعضایی که سهام نابرابر دارند، سود برابر میبرند.
👈 گزارش نشست «مبانی فقهی تعاون»: https://b2n.ir/m70911
🆔 @ijtihad
💢در اجتهاد خودِ اجتهاد دارای روششناسی است/ اگر یک موضوع از ضروریات دین باشد، دیگر اجتهادبَردار نیست
✔️استاد جواد حبیبی تبار:
🔹گرچه روش شناسی شاخهای از فلسفه علم است که از اموری بحث میکند که در شناخت روش یک علم کاربرد دارد که در آن از مبانی، بایستهها، روشها، منابع و آسیبهای مرتبط سخن میگوید، در اجتهاد خودِ اجتهاد دارای روش شناسی است.
🔸ما با موضوعات نوپدیدی مواجه هستیم که اِعمال شیوه استنباط فقه سنتی برای استنباط فقهی در این موارد کفایت نمیکند. اگر بخواهیم بایستههای دخیل در روششناسی موضوعات مستحدثه را بشماریم، بایسته اول و رکن رکین آن، دخالت فقیه در موضوع شناسی است.
🔹تصور نشود که تطوراتی که در فقه از آن بحث میکنیم، معنای آن این است که ما دست از ادله فقهی و روش اجتهاد سنتی برداشتهایم بلکه پاسخگویی به مسائل مستحدثه در قالب همان فقه جواهری است. ما در مواجهه با مسائل مستحدثه، ابتداءً سراغ همان روشهای اجتهادی میرویم. اول میبینیم این موضوع با ضروریات دین چه خصوصیاتی پیدا میکند. آیا جزء ضروریات هست یا خیر. اگر یک موضوع از ضروریات دین باشد، دیگر اجتهادبَردار نیست تا فقیهی بخواهد مبتنی بر مسائل اجتهادی، خلاف آن فتوا بدهد.
🔸اگر دستمان از ادله اجتهادی کوتاه بود، نوبت به ادله فقاهتی میرسد. فقه ما مبتنی بر فقه و اصول است نه اخباریگری و نصگرایی و سلفگرایی.
👈 بخوانید: روش استنباط در مسائل مستحدثه: https://b2n.ir/f82885
🆔 @ijtihad
💢اگر کسی نظام اجتماعی اسلام را متوجه نشود، فقه را هم خوب متوجه نمیشود!
✔️استاد سید منذر حکیم:
🔸شهید صدر در کتاب «المدرسه القرآنیه»، «نظریه اجتماعی اسلام» که نظریه خلافت انسان برای خدا است را مطرح میکند. بعد، ایشان یک حرف مهم میزنند: نظریه اجتماعی، خاستگاه یک نظام اجتماعی است. اگر کسی این نظریه خلافت که قرآن مطرح کرده است را خوب متوجه نشود، نمیتواند نظام اجتماعی اسلام را خوب دریابد و اگر نظام اجتماعی اسلام را متوجه نشد، فقه ما را هم خوب متوجه نمیشود.
🔹ایشان مثالهایی میآورد که فقه اجتماعیِ نص، فراتر از فهم لغوی خواهد بود و این در مدلول یابی و فهم دلالت آن نص میتواند مؤثر باشد. همانطور که توجه به ضروریات دین به ما چارچوب میدهد، فهم اجتماعی نص هم به ما چارچوب میدهد.
🔸اگر ما قائل شدیم به این که نظام اجتماعیِ کاملی داریم، بررسی تک تک مسائل و هر مسأله فقهی چه مستحدث و چه غیرمستحدث، بدون در نظر گرفتن این چارچوب، به تعبیر شهید صدر، نه فقط یک نگاه فردی بلکه حتی یک نگاه جزءنگرانه است.
🔹ما برای حرکت فقهی، شاقول و یک نظام استنباط داریم. ما بدون نظام استنباط نمیتوانیم استنباط کنیم. در نظام استنباط، هدف استنباط، کشف احکام الهی است.
👈 بخوانید: روش استنباط در مسائل مستحدثه: https://b2n.ir/f82885
🆔 @ijtihad
💢پشت پردهی دیدار پاپ با آیتالله سیستانی
✔️حجتالاسلام سیدجواد خوئی:
🔹برنامه اولی که واتیکان اعلام کرد، اسم نجف درونش نبود و من واقعیتش دوست نداشتم درباره این موضوع صحبت کنم. وقتی دیدم اسم نجف نیست، خیلی ناراحت شدم. شروع کردم به شاید ده نفر از این مسیحیهایی که میشناسم -چه در واتیکان و چه در عراق هستند- به عنوان شخصیام، فقط به عنوان جواد خوئی، نه دارالعلم، نه حوزه و نه مرجعیت؛
🔸نامه نوشتم به عنوانی که من ۱۵ سال است که با اینها رفیق هستم منطقی با ایشان حرف زدم و نامه را هم دارم.من نه نماینده کسی هستم و نه به اسم کسی صحبت کردم. گفتم: بنده به نظرم اگر میخواهید زیارت پاپ موفق بشود، شما باید نجف بیایید.
🔹انصافا دو نفر خیلی نقش خوبی داشتند یکی خود رئیس جمهور عراق، آقای دکتر برهم صالح که خیلی اصرار روی نجف داشت و خیلی تعصب داشت و خیلی نقش داشت، یکی هم کاردینال ساکو که خودش مرجع کِلدان جهان است. تنها کاردینال عراق است که او هم الحق و الانصاف خیلی مؤثر بود.
🔸بنده خوشحالی یا استقبال که در آقایان قم از این دیدار نجف دیدم شاید در نجف ندیدم. آقایان نجف میگفتند خب آمده، اهلا و سهلا. یعنی طبیعی بود برایشان، ناراحت هم نبودند؛ اما من اینجا هر مجلسی که میروم تعریف میکنند. حالا اگر بقیه میخواهند سوء استفاده کنند ما نباید اجازه بدهیم. بعضی از نادانان متأسفانه این اجازه را به آنها دادند، با این برخورد بدشان. اما اصلا حوزه نجف حوزه قم را تکمیل میکند و حوزه قم هم حوزه نجف را. اصلا بنده گفتم این دوگانگی و دوتایی اصلا نمیبینم.
👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/t35178
🆔 @ijtihad
💢نماینده آیتالله سیستانی دلیل تعلیق خطبه مرجعیت را بیان کرد
✔️در طی سالهای پس از سقوط پیامهای سیاسی آیتالله سیستانی تنها از طریق خطبههای دوم نماز جمعه کربلا بیان میگردید تا به نوعی نماز جمعه کربلا به تنها مرکز رسمی نشر بیانیههای سیاسی آیتالله سیستانی بدل گردد؛ از درخواست از مردم جهت شرکت فعال در انتخابات مجلس قانون اساسی پس از سقوط گرفته تا اعلام فتوای دفاع کفایی که مقدمهای برای شکلگیری حشد الشعبی در عراق گردید.
🔷حجتالاسلام والمسلمین سید احمد الصافی، نماینده آیتالله سیستانی، درباره توقف قرائت خطبه دوم نماز جمعه کربلا معروف به خطبه مرجعیت گفت: بعضی اوقات متن خطبه به دلیل اهمیت موضوع به دست حضرت آیتالله سید علی سیستانى نگاشته میشود و برخی از مواقع کلیات مطلب توسط او گوشزد میشود و در مورد سوم هم خطیب خطبه را نوشته و برای مرجع عالی ارسال میکند تا ایشان حذف و اضافاتی را که در آن لازم است، اعمال کنند.
🔹امام جمعه حرم حسینی در این باره تاکید کرد: برخی گروههای سیاسی به خیلی از توصیههای مرجع عالیقدر عمل نمیکنند در حالی که آیتالله سیستانی قصد ندارد که فقط سخنرانی کند، بلکه میخواهد این سخنرانی تاثیر داشته باشد با این وجود برخی پاسخ بسیار ضعیفی دادند با وجود اینکه محتوای خطبه بیش از یک بار تکرار شده بود.
👈 ادامه مطلب: https://b2n.ir/r21985
🆔 @ijtihad
📣 فراخوان پذیرش دانش پژوه در مرکز تخصصی فقه و حقوق / سال تحصیلی 1402-1401
📅 مهلت ثبت نام: 15 اردیبهشت 1401
🌐 سامانه پذیرش: www.paziresh.isme.ir
🆔 @ijtihad
🔔 نشست علمی «حکم حاکم به ثبوت هلال»
🎙باحضور اساتید محترم: محسن فقیهی و رضا مختاری
⏰ زمان: دوشنبه ۲۹ فروردین، ساعت ۲۲
📎لینک ورود به جلسه: http://adcserver.mozooshenasi.ir/hh
🆔 @ijtihad
💢استفتائات جدید از رهبر انقلاب + احکام رمضانیه
✔️جدیدترین استفتائات (اسفند ۱۴۰۰ و فروردین ۱۴۰۱) مطابق با فتوای حضرت آیتالله خامنهای در موضوع عبادات و معاملات توسط بخش استفتائات دفتر مقام معظم رهبری منتشر شد.
🔹حق طلاق
🔸خمس ابزار کسب و کار
🔹وقف سهام
🔸محروم کردن از ارث
🔹فروش لایک و فالوور
🔸تاکسی اینترنتی
🔹خمس پول پیش
🔸خمس واحدهای اضافی منزل
🔹خمس فروش هدیه و ارث
🔸معاوضه طلا با طلای دیگر
🔹روزه پیرمرد و پیرزن
🔸روزه با وجود ضرر یا خوف ضرر
👈 اینجا بخوانید: https://b2n.ir/t15333
🆔 @ijtihad
💢فقه و تحلیلهای علمی اقتصاد؛ نقد و بررسی
✔️پس از برگزاری نشست اساتید اقتصاد اسلامی با رئیسجمهور، حجتالاسلام دکتر محمدرضا یوسفی، یادداشتی با عنوان «فقه و تحلیلهای علمی اقتصاد» نگاشت و تصریح کرد: روش بررسی علم فقه نیز بهرهگیری از روشهای عقلی، نقلی، زبانی با اتکاء از منابع در دسترس است در حالیکه علم اقتصاد بر روشهای تجربی متکی است. بنابراین فقه و علم اقتصاد دو علم کاملاً متمایز به لحاظ هدف، موضوع، روش و کارکرد هستند لذا انتظار از دانش فقه باید با توجه به نکات چهارگانه باشد در غیر این صورت باری بر دوش فقه گذارده شده که از تحملش خارج است و در نهایت به دلیل بر نیاوردن انتظارات به تخریب ذهنیت عمومی نسبت فقه منجر میشود.
✔️از اینسو حجتالاسلام دکتر غلامعلی معصومینیا، نقدی نوشت و این پرسش را مطرح کرد که کسانی که همت خود را مصروف به اثبات ناتوانی فقه در پاسخگویی به نیازهای جامعه امروز و بهویژه اقتصاد کرده و میکنند باید توضیح دهند که این همه اقتصاددان و دانشکده اقتصاد چرا نتوانستهاند تاکنون یک مدل بومی برای اقتصاد ایران که مبتنی بر روش علمی مورد نظر خود این آقایان است ارائه دهند؟
این استاد حوزه معتقد است: بخش عمدهای از هجومها از سوی داعیهداران لزوم طراحی مدلهای علمی به فقه صورت گرفته در حالی که در قسمت عمده برنامههای کشور تاکنون نظرات همین افراد مبنای سیاستگزاری بوده و متأسفانه ثمربخش هم نبوده است.
سپس دکتر یوسفی به نقد استاد معصومینیا پاسخ داد که در ذیل متن آن و نیز دو یادداشت اولیه را میخوانید.
👈 در «شبکه اجتهاد» بخوانید: https://b2n.ir/t20559
🆔 @ijtihad