❓❓❓آیا هدف واقعی سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ تبدیل آمریکا به صادرکننده عظیم نفت شیل است؟ ✍ذخایر نفت آمریکا حدود ۳۶ میلیارد بشکه تخمین زده می‌شود که این کشور را در رده یازدهم جهان جای می‌دهد. در رده‌های بالاتر ونزوئلا و سعودی و کانادا و ایران و عراق و کویت و امارات متحده عربی و روسیه و لیبی و نیجریه قرار دارند. ✍آمریکا در گذشته واردکننده نفت بود و می‌کوشید ذخایر خود را حفظ و نیاز خویش را از کشورهایی چون ونزوئلا و ایران و سعودی تأمین کند. ✍در دهه اخیر، برغم مخاطرات زیست محیطی که گفته می‌شود استخراج نفت و گاز میان‌سنگی (شیل) برای طبیعت دارد، و مخالفت‌های فراوانی که به این دلیل بروز کرده است، سرمایه‌گذاری کمپانی‌های آمریکایی برای استخراج نفت و گاز ‌شیل گسترده شد. در نتیجه، در سال ۲۰۱۳ مقادیر زیادی نفت شیل استخراج شد و جنجالی پدید آمد که به «انقلاب شیل» شهرت یافته است. ✍وسوسه استخراج نفت و گاز شیل و تبدیل آمریکا به صادرکننده بزرگ نفت خام سبب شد در دسامبر ۲۰۱۵ کنگره ممنوعیت چهل ساله صادرات نفت خام را لغو کند. در ژوئیه ۲۰۱۶ اعلام شد میزان دخایر نفت آمریکا، با احتساب ذخایر نفت شیل، ۲۶۴ میلیارد بشکه است یعنی بیش از ذخایر سعودی. ✍بدینسان، از سال ۲۰۱۶ صادرات گسترده نفت آمریکا آغاز شد بنحوی که در همان سال به بیش از ۸٫۸ میلیون بشکه رسید و به سومین صادرکننده نفت، پس از روسیه و سعودی، بدل شد. در سال ۲۰۱۸ صادرات نفت خام آمریکا به ۱۰٫۷ میلیون بشکه می‌رسد و در ردیف روسیه و سعودی قرار می‌گیرد. ✍خبرگزاری رویترز در ۲۳ آوریل ۲۰۱۸ گزارشی منتشر کرد با عنوان «انتقام ترامپ: سیل نفت آمریکا به اروپا اوپک و روسیه را آزار می‌دهد.» طبق گزارش فوق،‌ در سال ۲۰۱۷ سهم نفت خام وارداتی از آمریکا در بازار اروپا ۷ درصد بود که در سال ۲۰۱۸ به ۱۲ درصد می‌رسد. ✍بعبارت دیگر، اکنون آمریکا، برخلاف گذشته، به نفت و گاز معمولی بعنوان منابع استراتژیک انرژی خود، که باید حفظ شود، نمی‌نگرد و به صادرات گسترده آن اهتمام دارد. بگفته سازمان بین‌المللی انرژی، تا پایان سال ۲۰۱۹ آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی جهان خواهد شد. ✍مانع مهمی که برای استفاده از همه پتانسیل ذخایر نفت و گاز شیل آمریکا وجود دارد، هزینه سنگین استخراج آن است. این هزینه، بسته به وضع طبیعت، بابت هر بشکه بین ۴۰ تا ۹۰ دلار تخمین زده می‌شود. ✍روسیه با صرف حدود ۱۹ دلار، عراق با حدود ۱۰ دلار و ایران و سعودی با کمتر از ۱۰ دلار یک بشکه ‌نفت معمولی را استخراج می‌کنند. طبعاً، فروش نفت معمولی به قیمت بشکه‌ای ۴۰- ۵۰ دلار سودآور است ولی فروش نفت شیل به این قیمت زیان‌بار است. ✍با توجه به شرح فوق، این پرسش مطرح است که آیا سیاست‌های کنونی ترامپ در خاورمیانه، که خروج آمریکا از برجام و جنجال علیه ایران در مرکز آن قرار دارد، با هدف افزایش قیمت نفت و از اینطریق سودآور کردن استخراج نفت شیل ‌و تبدیل آمریکا به بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان نیست؟ 1⃣ درسال‌های اخیر دولت نتانیاهو به کمپانی جنی انرژی (مستقر در شهر نیوآرک ایالت نیوجرسی آمریکا)، متعلق به دیک چنی و لرد جیکوب روچیلد و روپرت مُرداک و شرکاء، و شعبه اسرائیلی آن بنام کمپانی افک، به مدیریت ژنرال افرائیم ایتام وزیر پیشین امور زیربنایی دولت اسرائیل، مجوز حفاری نفت و گاز شیل در جولان اشغالی اعطا کرد. این امر، به دلیل مخاطرات زیست محیطی، با تظاهرات و اعتراضات گسترده شهرک‌نشینان یهودی این منطقه مواجه بوده است. 2⃣ نفت و گاز شیل به ذخایری اطلاق می‌شود که در اعماق زمین در درون لایه‌های سنگ‌ها و صخره‌ها وجود دارد و از طریق عملیاتی استخراج می‌شود که «فراکینگ» نامیده می‌شود. در فراکینگ آب و ماسه و مواد شیمیایی با فشار بسیار زیاد به اعماق زمین پمپاژ می‌شود تا سنگ‌های رسوبی حاوی هیدروکربن‌ها بشکنند و در نتیجه نفت و گاز استخراج شود. کارشناسان محیط زیست این فرایند را برای هوا، زمین و آب و آینده انسان بسیار خطرناک می‌دانند. #عبدالله_شهبازی 🖋

#دریاچه_خزر 💢سهم ۵۰ درصدی ایران از دریای خزر، پروپاگاندا یا واقعیت؟ یادداشت دوم: اگر ایران در دوران #پهلوی حکومتی «ملی» بود و روابطی مشابه با هند دوران نهرو با شوروی داشت، سهم ما از دریای خزر در چند موقعیت استثنایی و عالی به سود ایران می‌توانست تعیین شود و سهمی البته نه ۵۰ درصد ولی مثلاً ۳۰- ۴۰ درصد برای ایران کسب کند. ولی حکومت رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی خط مقدم #جبهه غرب علیه شوروی و در تحریکات و «جنگ سرد» علیه شوروی به شدت فعال بودند و بنابراین منافع ملی ما را هم در دریای خزر و هم در خلیج فارس به باد دادند. موقعیت اول، اوضاع سال‌های اولیه اقتدار رضا خان سردار سپه/ رضا شاه بعدی است که #ماجرای نفت شمال اوج گرفت و به قتل ماژور ایمبری در ماجرای مرموز سقاخانه آشیخ هادی تهران انجامید برای ممانعت از انعقاد قرارداد با کمپانی آمریکایی سینکلر اویل. این #توطئه را کمپانی‌های استاندارد اویل آمریکا و رویال داچ شل رقم زدند و نقش داشت در صعود و استقرار دیکتاتوری مهیب رضا شاه. #موقعیت دوم سال پایانی جنگ دوم جهانی بود که استالین به شدت به قرارداد نفت شمال ایران امید داشت برای بازسازی صنایع نابودشده شوروی در جنگ جهانی دوم. دولت ساعد مراغه‌ای، در همدستی با کانون‌های غربی بويژه کمپانی رویال داچ شل، رویه‌ای محیلانه در پیش گرفت که خشم استالین را برانگیخت و به ماجرای غائله سال‌های ۱۳۲۴- ۱۳۲۵ آذربایجان و #کردستان انجامید و سرانجام با وعده انعقاد قرارداد نفت شمال با استالین از سوی قوام‌السلطنه ارتش سرخ ایران را ترک کرد و غائله آذربایجان و کردستان پایان یافت ولی #قرارداد نفت شمال با شوروی منعقد نشد. در مقابل، #همانطور که در بالا نوشتم، برخلاف دریای خزر، خلیج فارس حوزه حاکمیت ایران بود. ولی رضا شاه با تبدیل کردن ناسیونالیسم افراطی (شووینیسم) ایرانی به «ایدئولوژی» رسمی حکومت خود و حذف اقتدار اعراب شیعی ایران بر جنوب خلیج فارس این منطقه بسیار مهم را عمداً، و هماهنگ با سیاست بریتانیا، در کنترل کامل وهابیون و آل‌سعود قرار داد. قبلاً چند بار به #تفصیل نوشته‌ام که اعراب شیعی بنی‌کعب استوارترین سد دفاع از وهابیون بوده‌اند و حلقه اتصال «ایرانیت» و «عربیت» و چنان به ایرانیت خود مباهی بودند که حتی در مقاطعی پیشنهادهای فریبنده عثمانی را نپذیرفتند که خود را تبعه عثمانی بخوانند. حالا، آقای #عباس امانت هر چه می‌خواهد از رضا شاه تعریف کند؛ رضا شاهی که در عالی‌ترین و استثنایی‌ترین فرصت‌های تاریخی حتی این #جربزه را نداشت که با شوروی قرارداد منعقد کند و سهمی خوب برای ایران در دریای خزر به دست آورد و در منطقه جنوبی خلیج فارس نیز #اقتدار ایران را تماماً، منطبق با برنامه‌های کانون‌های قدرت غربی، به نفع آل‌سعود حذف کرد. #عبدالله_شهبازی

💢حوادثی که در بصره می‌گذرد، و بنظر می‌رسد خوزستان ایران را نیز هدف گرفته، قطعاً دارای بسترهای عینی است. کسی نمی‌تواند منکر فساد و سوء مدیریت و سایر عوامل مؤثر در بروز نارضایتی‌های عمیق در مردم این مناطق، و مناطق مشابه، شود. ولی در کوران تنش‌های جاری، و به تأثیر از آن، عامل «مهندسی سیاسی» را فراموش نکنیم. این همان عاملی است که توانست یک شبه موصل را فروریزد و با سرعتی غافلگیرکننده سازمانی گمنام چون «داعش» را به هیولایی جهانی تبدیل کند. در مواجهه با چنین «مهندسی» قدرتمندی، حیرانم که دستگاه‌های اطلاعاتی عریض و طویل ایران چه می‌کنند؟ ‌ #عبدالله_شهبازی