چرا "شدت مصرف انرژی" مهم‌تر است؟ (پیوند) دکتر میرسامان پیشوایی، استاد تمام مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت و رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران #شدت_مصرف_انرژی #ناترازی_انرژی #اولویت_بخش_مولّد #منطق_مبتنی‌بر_خلق_ارزش کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

چرا "شدت مصرف انرژی" مهم‌تر است؟ دکتر میرسامان پیشوایی، استاد تمام مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت و رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران - در شرایطی که ناترازی انرژی در ایران کاملاً ملموس شده است، تلاش نهاد حکمرانی انرژی بیشتر بر کاهش مصرف متمرکز شده است که البته امر مهم و مؤثری بر حل مشکل است؛ لیکن به نظر می‌رسد تمرکز بر بهبود شاخص شدت مصرف انرژی (نسبت کل انرژی مصرفی به تولید ناخالص داخلی) از اهمیت به مراتب بالاتری برخوردار است. چرا؟ - شدت مصرف انرژی بر مبنای این اصل خردمندانه استوار شده است که جامعه‌ای شایستگی مصرف بیشتر انرژی را دارد که شایستگی تولید بیشتر داشته باشد. لذا سیاست‌های مدیریت انرژی نیز بایست همسو با این اصل طراحی و پیاده‌سازی شوند. برای مثال وقتی کشور دچار ناترازی انرژی شده است، اگر سیاست‌گذار تخصیص به بخش مولد اقتصاد (مانند صنایع) را به بهای حفظ یا کاهش کمتر تخصیص به بخش غیر مولد (مانند بخش خانگی) کاهش دهد، برخلاف اصل فوق الذکر گام برداشته است. اما تبعات عدم رعایت این اصل چیست؟ - بی توجهی به شاخص شدت مصرف انرژی از طریق اعمال سیاست فوق‌الذکر منجر به کاهش تولید ناخالص داخلی شده و توان سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را فرسایش می‌دهد. کاهش توان سرمایه‌گذاری به سه طریق (سه حلقه تشدید کننده در شکل) تولید انرژی را در بلند مدت کاهش داده و ناترازی را تشدید می‌کند. در ساز و کار اول (حلقه اول از سمت چپ) کاهش سرمایه‌گذاری باعث عدم توسعه ظرفیت نیروگاهی شده و رشد هم‌پای تولید و مصرف را تضعیف می‌کند (تشدید ناترازی). در حلقه تشدید کننده دوم، کاهش سرمایه‌گذاری امکان توسعه فناوری را محدود کرده و بهره‌وری تولید را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در نهایت در حلقه سوم، کاهش سرمایه‌گذاری باعث افزایش متوسط عمر تجهیزات نیروگاهی شده و از این طریق بهره‌وری تولید را کاهش می‌دهد. در واقع هر سه حلقه از طریق کاهش توان سرمایه‌گذاری، پایداری و رشد تولید انرژی را تضعیف می‌کند. - لذا تمرکز بر سیاست در اولویت قرار دادن پاسخ به تقاضای بخش غیر مولد اقتصاد نسبت به بخش مولد، هرچند که شاید در کوتاه مدت موجب کاهش نارضایتی و تبعات اجتماعی شود، اما در بلند مدت بی‌تردید با تقویت حلقه‌های شوم، ناترازی را تشدید و موجبات نارضایتی عمومی را فراهم می‌آورد. لذا به نظر می‌رسد در این خصوص باید یک سیاست اصلاحی در راستای تعدیل سهم پاسخ به تقاضای بخش غیر مولد نسبت به بخش مولد اعمال شود. پ.ن.: در حال حاضر ایران رتبه آخر در شاخص شدت مصرف انرژی در سطح جهان را دارد و این شاخص در ایران بیش از دو برابر متوسط جهانی است. #شدت_مصرف_انرژی #ناترازی_انرژی #اولویت_بخش_مولّد #منطق_مبتنی‌بر_خلق_ارزش کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404