✅تفسیر کاربردی قرآن کریم ق هشتم (58 ثانیه) 👤ارائه دهنده« دکتر سید مصطفی احمد زاده استاد یار ‍‍پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 📚 آیه 59سوره نساء: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا ⬅️معمولا انسان در یک زمان،توانایی انجام چند عمل را دارد مثلا این که نماز بخواند، قرآن بخواند،مطالعه کند، به دیگری کمک کند،مشکل کسی را حل کند،دنبال کار اشتغالش باشد،به خانواده اش برسد و مسائلی از این دست، اما در یک زمان فقط می تواند یک عمل را انجام دهد در این جا این سوال پیش می آید که اولویت انجام عمل بر چه اساس است،چگونه ما مشحص کنیم که کدام عمل اولویت دارد که در کیفیت عملمان تاثیرگذار باشد؟ 💠یکی از مهم ترین اولویت ها برای انجام اعمال این است که ما ببینیم ولی جامعه دقیقا از ما چه خواسته است،آن مهم ترین اولویت در انجام عمل خواهد بود. 🌐https://eitaa.com/isca24/9461

✅ دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه برگزار می کنند: ✒️ سلسله نشست های همایش ایمان و چالش های عصر جدید ✒️ نشست بیست و چهارم🔻 *چالش‌های قدیم و جدیدِ «ایمان» در فرآیند تمدنیِ ما* ✒️ســخنران: حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حبیب الله بابایی؛ عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ⏰زمان: سه شنبه 1400/2/14 از ساعت 21 الی 22:30 👆لینک ورود به جلسه👇 https://marref.ir/ikq

💎 دعای #روز_هفدهم ماه مبارک رمضان و تفسیر آن 👈 با تفسیر حجت الاسلام دکتر #لک_زایی معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی 🌸 و با نوای #میثم_مطیعی 💮 منتظر تفسیر دعای هر روز ماه رمضان باشید. 📿 با ارسال این مطلب به دیگران در #ثواب آن شریک شوید. 🌐https://eitaa.com/isca24/9463

#نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442 #حبیب_الله_بابایی #پژوهشکده_مطالعات_تمدنی_واجتماعی ✍️نویسنده: دکتر حبیب الله بابایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی نکته‌های قرآنی و تمدنی ۱۷ (عجله و سرعت) ⬅️تفاوتی هست بین سرعت و عجله. سرعت (به مثابه یک امر پسندیده) به معنای پیش افتادن در کاری است که وقت آن رسیده و پیش افتادن در آن مُوجّه است. ضد کلمۀ «سرعت» در زبان عربی کلمۀ «ابطاء» و کُندی است که امری مذموم و ناپسند است. ولی عجله پیش افتادن در کاری است که وقت آن نرسیده و نباید در آن گام به پیش گذاشت (مثلا شتابزدگی در عملیاتی که هنوز لحظه آن نرسیده). ضد کلمۀ «عجله» در زبان عربی کلمۀ «الاناه» (یا حلم و تأنّی) است که امری پسندیده است.(المیزان ج 3 ص 385).

💎 دعای #روز_هجدهم ماه مبارک رمضان و تفسیر آن 👈 با تفسیر حجت الاسلام دکتر #لک_زایی معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی 🌸 و با نوای #میثم_مطیعی 💮 در منتظر تفسیر دعای هر روز ماه رمضان باشید. 📿 با ارسال این مطلب به دیگران در #ثواب آن شریک شوید.

#نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442 #حبیب_الله_بابایی #پژوهشکده_مطالعات_تمدنی_واجتماعی ✍️نویسنده: دکتر حبیب الله بابایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی ✅نکته‌های قرآنی و تمدنی ۱۸ (ضعف نفس و ضعف اراده) ⬅️«أَشْكُو إِلَيْكَ يَا إِلَهِي ضَعْفَ نَفْسِي عَنِ الْمُسَارَعَةِ فِيمَا وَعَدْتَهُ أَوْلِيَاءَكَ، وَ الْمُجَانَبَةِ عَمَّا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَكَ» (صحیفه سجادیه، دعای 51) خدایا شکایت می‌برم به تو از ناتوانی نفسِ خود از اینکه در آنچه که به اولیاء خود وعده کرده‌ای، شتاب بورزم، و در آنچه که دشمنانت را از آن برحذر داشته‌ای، دوری کنم. 💠آنچه امام سجاد علیه السلام در این فراز از دعا بیان کرده‌اند، ضعف نفس و ناتوانی ارده انسان به عنوان ریشۀ کُندی و سُستی در شتاب در عملِ نیک است. ضعف نفس آدمی که به کسالت و سستی و یا حتی کُندی در عمل می‌شود، می‌تواند ضعف معرفتی باشد (عدم آگاهی، سعی و سرعت فرد را کم می‌کند)، یا ضعف ایمانی باشد (بی‌باوری اهتمام فرد را در مبادرت به عمل نیک کاهش می‌دهد)، و یا ضعف اجتماعی (تنهایی در عمل نیک، فرد را در شتاب در نیکی‌ها ناتوان می‌سازد و تلاش او را نوعا بی‌ثمر می‌کند). ⬅️هر سه گونه‌ی از ضعف‌های فوق، موجب ضعف در اراده می‌شود و ضعف در اراده هم منجر به بی‌همتی و سستی در عمل می‌شود. 🌐https://eitaa.com/isca24/9466

با سلام و احترام جلسات «حکمرانی در قرآن» در ماه رمضان هر روز، بجز روزهای تعطیل، برگزار می شود. ساعت13:45 با ارائه استاد نجف لک زایی و دبیری دکتر مختار شیخ حسینی برگزار می شود. لینک حضور در جلسه انلاین ( بیگ بلوباتن): http://dte.bz/hokmconf لینک حضور در جلسه انلاین ( آپارات): http://aparat.com/isca_video/live لینک حضور در اینستا گرام https://www.instagram.com/isca.ac.ir گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاس

علی امشب چه خوش با ما مدارا می کنی شد شب قدر و تو خود دردم مداوا می کنی درکنار ذکر حقّ و جوشن و احیای شب با نماز آخرت دل را مصفا می کنی فرا رسیدن ایام سوگواری امیرالمومنین امام علی (ع) تسلیت باد.

#نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442 #حبیب_الله_بابایی #پژوهشکده_مطالعات_تمدنی_واجتماعی ✍️نویسنده: دکتر حبیب الله بابایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی قدر و نظم تمدنی (قسمت اول) موضوعات و مقولات مرتبط با نظم در قرآن بسیار متعدد و درهم تنیده و شبکه‌ای هستند که از آن جمله می توان به واژگان ذیل اشاره کرد: «ساعه» «عدل»، «اختلاف»، «تفریق»، و «قدر». اینکه کدامیک از این موارد و موضوعات قرآنی می‌تواند نقطه عزیمت مناسبی برای تحلیل نظم از منظر قرآن باشد، بستگی به مبنا و تحلیل فلسفی از موضوع دارد. آنچه جایگاه هر یک از مقولات را در تعریف نظم اسلامی معلوم می‌کند، غایت و هدفی است که از برقراری نظم، توقع می‌رود. اگر ایجاد سلسله مراتب در نظام اجتماعی و یا «امت اسلام» مورد نظر باشد، می‌توان در مفهوم نظم بر مفهوم «ترتیب» و «صف» تأکید کرد، اگر تحفظ بر زمان و صرفه‌جویی در آن در سطح کلان جهان اسلام مد نظر باشد، بالطبع مفاهیمی مانند «وقت» و «ساعت» اهمیت پیدا می‌کند؛ اگر ایجاد آشتی و دوستی از برقراری نظم منظور باشد، باید مفاهیمی مانند «عفو» و «احسان» و پرهیز از «اختلاف» و «تنازع» مورد تأکید قرار بگیرد؛ و اگر غایت از ایجاد نظم، ایجاد جامعه‌ و یا تمدنی مبتنی بر حدود وحقوق باشد، آنگاه مفاهیمی مانند «قدر»، «عدل» و «حد» را می‌توان در نظر آورد. آنچه در این هفته ‌و در ایام و لیالی قدر مورد تأکید قرار می گیرد، مقوله نظم به مثابه «قدر» و «اندازه» است. واژه قدر در قرآن، هم به معنای اندازه گیری حجمی به کار رفته است مانند آیه «و فجرنا الارض عیونا فالتقی الماء علی امر قد قدر (قمر/12)، و هم به معنای اندازه‌گیری طولی استفاده شده، مانند «وجعلنا بینهم و بین القری التی بارکنا فیها قری ظاهره و قدرنا فیها السیر سیروا فیها لیالی و ایاما آمنین (سبا/18)؛ گاهی نیز به معنای اندازه گیری زمانی به کار رفته، مانند (یدبر الامر من السماء الی الارض صم یعرج الیه فی یوم کان مقداره الف سنه مما تعدون (سجده 5))؛ گاه هم به معنای اندازه‌گیری (و حد و حدود) انسان (من نطفه خلقه فقدره (عبس/19)، یا (الذی خلق فسوی و الذی قدر فهدی (اعلی 2-3)، اندازه‌گیری و تحدید جهان (و الشمس تجری لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم و القمر قدرناه منازل حتی عاد کالعرجون القدیم (یس 38-39)، اندازه‌گیری روزی (و جعل فیها رواسی من فوقها و بارک فیها و قدر فیها اقواتها فی اربعه ایام سواء للسائلین (فصلت/10)، اندازه‌گیری هلاکت (الا امراته قدرناها من الغابرین، نمل 57)، منزلت داشتن و منزلت دادن (و ما قدروا الله حق قدره، 65/زمر)، و به معنای قدرت و سلطه داشتن (فظن ان لن نقدر علیه 87/ انبیاء) مورد استعمال قرار گرفته است. همین تعدد و شمولیت قدر و اندازه به گونه‌ای دیگر در روایات نیز مورد اشاره قرار گرفته است. این سخن که «رحم الله امرء عرف قدره و لم یتعد طوره»، «رحم الله امرء عرف قدر نفسه فوقف عنده» یا اینکه «هلک امرؤ لم یعرف قدره»، «العالم من عرف قدره و کفی بالمرء جهلا الا یعرف قدره»، و همین‌طور احادیث دیگر در این باره، می‌تواند نقطه عزیمتی برای شکل‌گیری نظم اجتماعی در جامعه باشد که در آن اندازه‌ها به اندازه‌ است و تعدی و تجاوز از حدود و حقوق رخ نمی‌دهد. #نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442

💎 دعای #روز_نوزدهم ماه مبارک رمضان و تفسیر آن 👈 با تفسیر حجت الاسلام دکتر #لک_زایی معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی 🌸 و با نوای #میثم_مطیعی 💮 در منتظر تفسیر دعای هر روز ماه رمضان باشید. 📿 با ارسال این مطلب به دیگران در #ثواب آن شریک شوید. https://eitaa.com/isca24/9470

✅رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد:نهادینه‌سازی مسئله‌محوری در پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) حجت‌الاسلام نجف لک زایی با تجلیل از فعالیت‌های پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) بیان کرد: این پژوهشکده در سال‌های اخیر جزو پژوهشکده‌های موفق بود که توانسته رویکرد مسئله‌محوری را نهادینه کند، چراکه در کنار کلان‌پروژه‌های بنیادی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی داشتیم، مصوب شد که رویکرد مسئله‌محور نیز دنبال شود. 💠مشاهده متن کامل خبر 🌐http://dte.bz/npY6K 🎧 پزونده صوتی آیین رونمایی از آثار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) ( به تفکیک سخنران ها) 🌐http://dte.bz/KUtR1

📚 سلسله مسابقات کتابخوانی سبک زندگی قرآنی شروع شد.🎉 همراهان عزیز پژوهان، امیدواریم نماز و روزه هاتون قبول درگاه حق باشه. در ایام ماه مبارک رمضان از شما دعوت می‌کنیم، در مسابقه بزرگ کتابخوانی پژوهان شرکت کنید و جوایز ارزنده‌ی بهره‌مند شوید. جهت اطلاع و شرکت در مسابقه، به لینک زیر مراجعه کنید. dte.bz/mtcheta

💎 دعای #روز_بیستم ماه مبارک رمضان و تفسیر آن 👈 با تفسیر حجت الاسلام دکتر نجف #لک_زایی معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی 🌸 و با نوای #میثم_مطیعی 💮 منتظر تفسیر دعای هر روز ماه رمضان باشید. 📿 با ارسال این مطلب به دیگران در #ثواب آن شریک شوید.

با سلام و احترام جلسات «حکمرانی در قرآن» در ماه رمضان هر روز، بجز روزهای تعطیل، برگزار می شود. ساعت13:45 با ارائه استاد نجف لک زایی و دبیری دکتر مختار شیخ حسینی برگزار می شود. لینک حضور در جلسه انلاین ( بیگ بلوباتن): http://dte.bz/hokmconf لینک حضور در جلسه انلاین ( آپارات): http://aparat.com/isca_video/live لینک حضور در اینستا گرام https://www.instagram.com/isca.ac.ir گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاس

⬅️پرونده صوتی پرسمان انقلاب اسلامی در سال 1400 💠برنامه پرسمان انقلاب اسلامی رادیو معارف ،پاسخ به پرسش های سیاسی در حوزه انقلاب اسلامی سال 1400 👤کارشناس برنامه: حجه الاسلام و المسلمین استاد نجف لک زایی ⬅️تعداد جلسات :4 ⏰زمان جلسات از بیستم فروردین 1400 تا نهم اردیبهشت 1400 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/QYQwG

#نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442 #حبیب_الله_بابایی #پژوهشکده_مطالعات_تمدنی_واجتماعی ✍️نویسنده: دکتر حبیب الله بابایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی قدر و نظم اجتماعی (قسمت دوم) نگاه «قدرمحور» صرفا بر حدود و مرزهای فردی و اجتماعی تأکید نمی‌کند. چنین نیست که هر فردی در خود فرو رود و دامن خود را برچیند می‌تواند نظمی بوجود آورد. اساسا در آگاهی به اندازه‌ها و پرورش اندازه‌های خود، هر فردی می‌تواند مسیر رشد و توسعه خود را بهتر بشناسد، در ایجاد ارتباط و مرابطه (یا ایها الذین آمنوا اصبروا، و صابروا و رابطوا و اتقوا الله) با دیگران نیز می‌تواند موثرتر عمل کند. به بیان دیگر، تحفظ بر اندازه‌ها (قدرها)، صرفا ایجاد محدودیت نیست، بلکه علاوه بر جنبه های سلبیِ حدود و اندازه‌های خود، با شناخت اندازه ها، تربیت و توسعۀ اندازه‌ها نیز رخ می‌دهد. در چنین رویکرد سلبی، با تحفظ (یا تقوی) بر مرزها و خط‌ها (قدر به مثابه حدّ) امکان تضاد و تصادم از بین می‌رود؛ و در رویکرد ایجابی با تأکید بر داشته‌ها (قدر به مثابه ظرفیت) امکان وحدت و اتصال و انسجام فراهم می شود. در واقع، نظم به مثابه قدر، صرفا در حل اختلافات و کنترل خشونت نیست، بلکه در یکی شدن، بزرگ شدن، و توسعه یافتگی انسانی نیز هست. در توسعه گنجایش قدر‌ها و اندازه‌های خود، توجه به اندازه‌های دیگران، تعارف و شناخت اندازه‌ها (لتعارفوا)، و استفاده از اندازه‌های دیگران برای توسعه اندازه خود (تعاون در اندازه‌ها) اهمیت زیادی دارد. قدرها در کنار یکدیگر ظرفیت های بیشتری ایجاد می‌کنند و هر میزان ظرفیت‌ها فزونی می‌گیرد، هماهنگی‌ها و هم افزایی‌ها بیشتر شده و نظم قوی‌تر و متقن‌تری بوجود می‌آید. بدین‌سان در ایجاد نظم اجتماعی از یک سو تقوی لازم است تا از حد و اندازه‌ها تجاوزی صورت نگیرد، و از سوی دیگر، تعارف و تعاون در اندازه‌ها لازم است تا قدرها و حدها از محدودیت درآید و هر کسی در مسیر خود، نامحدود شود. 🌐https://eitaa.com/isca24/9476

✅حجت الاسلام والمسلمین عیسی زاده خبر داد: تولید جامع ترین فرهنگنامه و دانشنامه موبایلی رمضان المبارک 💠نرم افزار موبایلی فرهنگنامه و دانشنامه قرآنی رمضان به همت اداره فناوری و فراوری پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن تولید و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است لینک دانلود اپلیکیشن فرهنگنامه و دانشنامه قرآنی رمضان: 🌐https://cafebaza

✅با تلاش گروه تدوین سازمان های دانش صورت گرفت:انتشار اصطلاح نامه مسائل جدید کلامی 💠پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اصطلاح نامه مسایل جدید کلامی که بخشی از کلان پروژه تدوین اصطلاح نامه های علوم اسلامی است، را تدوین و در ۳۸۰ صفحه به چاپ رساند. 💠مشاهده متن کامل خبر 🌐http://dte.bz/rJYkC

#پرونده_صوتی #آموزشی #سعید_بهمنی ✅هفتمین دوره قرآن و تربیت ویژه ماه مبارک رمضان ⬅️ موضوع : منطق پاسخ دهی قرآن کریم ( 10 جلسه) 👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین سعید بهمنی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ⬅️مجری: مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی و مجتهده امین وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان 🎧 از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/32xWy

#نکته‌های_قرآنی_تمدنی_رمضان_1442 #حبیب_الله_بابایی #پژوهشکده_مطالعات_تمدنی_واجتماعی ✍️نویسنده: دکتر حبیب الله بابایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی ✅قدر و نظم اجتماعی (قسمت سوم) ⬅️هر چند «قدر» متضمن نوعی از «عدل» هست و حفظ اندازه‌ها به نظام عادلانه منتهی می‌شود، لیکن، مفهوم قدر از مفهوم عدل متفاوت است. قدر به معنای اندازه داشتن و به اندازه بودن است در حالی که عدل به معنای قراردادن چیزی در محل مناسب خود می‌باشد. روشن است تا زمانی که چیزی به اندازه نباشد، در موضع خود قرار نخواهد گرفت. ازاین جهت، درست است که در جامعه عادلانه نیز نظم اجتماعی بوجود خواهد آمد، نظم برآمده از عدل، منوط بر نظم برآمده از قدر و اندازه‌هاست. به بیان دیگر، قدر و اندازه داشتن مسبوق بر عدل است و عدل بدون حدود و اندازه‌ها هم بوجود نخواهد آمد. ازاین رو، هرچند بیان علامه جعفری در مورد نظم درست است که «نظم عبارت است از قرار گرفتن یا قرار دادن هریک از اجزاء و پدیده های یک مجموعه در جایگاه قانونی یا قراردادی خود»، لیکن زمانی اجزاء و عناصر در جایگاه قانونی خود خواهند ایستاد که اندازه‌های انسانی و جایگاه هر یک معلوم گردد، تا بتوان اندازه‌های انسانی را در جایگاه‌های خود نشانید. از این رو شناخت اندازه‌های خود، تحفظ بر اندازه‌های خود، و بلکه توسعه قدر و اندازه‌های وجودی خود در شکل‌گیری جامعه عادلانه و صورت‌بندی نظم اجتماعی و بلکه نظم تمدنی نقشی اساسی و تعیین‌کننده دارد. 🌐https://eitaa.com/isca24/9485

بشنوید 🔊 فایل صوتی: چرا و چگونه «ذکر علی عبادت است» ؟ 💠 بیانات استاد احمد عابدی درباره ذکر نام مبارک حضرت علی سلام الله علیه 🆔 @isca24

گزیده‌ای از فضیلت‌های امام علی (ع) به نقل از مقدّمهٔ شرح نهج البلاغهٔ ابن ابی الحدید (۵۸۶-۶۵۶) چه بگویم از مردی که دشمنانش به فضل او اقرار می‌کنند و از انکار و کتمان مناقبش عاجزند. به‌راستی می‌دانی که بنی‌امیه حاکمیت اسلامی را در باختر و خاور در دست داشتند و تمام کوشش خود را در خاموش کردن نور او و برانگیختن مردم علیه وی و نسبت دادن انواع عیب و نقص به شخصیتش به کار بستند و او را بر سر تمام منابر لعنت کردند، و ثناگویانش را نه تنها تهدید کرده، بلکه حبس و نابود کردند و از روایت و حدیثی که متضمن فضیلتی برای او بود یا یاد او را بلندمرتبه می‌ساخت، منع کردند، تا آن‌جاکه نامگذاری به نام او را ممنوع ساختند، ولی این همه جز بر عظمت شخصیت او نیفزود. چونان مُشکی بودکه چون پوشانده شود و پنهان گردد، بوی دلاویزش بیشتر منتشر می‌شود، یا به سان خورشید، که نورش با کف دست در پرده نمی‌شود... . چه گویم دربارهٔ مردی که هر فضيلتی به او منسوب است و هر گروهی به او منتهی، و هر طائفه‌ای به سوی او جذب می‌شود؛ پس او رئيس فضائل و سرچشمهٔ آن است و قهرمان و پیشتاز عرصهٔ آن و بعد از او هرکسی که در فضایل اخلاقی درخششی داشت، وام‌دار، دنباله‌رو و پیرو اوست. همان طور که می‌دانی اشرف دانش‌ها، دانش الهی است...؛ خداشناسی برگرفته از سخنان او و منقول از جانب اوست، و به او پایان می‌یابد و از او سرچشمه می‌گیرد... . از دیگر علوم، فقه است، که آن حضرت استوانه و اساس آن است، و هر فقیه مسلمانی بر خوان او نشسته است و از فقه او مستفید می‌گردد... . هرکسی می‌داند که عُمَر در بسیاری از مسائل که بر او دشوار می‌نمود به علی و دیگر صحابه مراجعه می‌کرد و مکرراً گفته است: «اگر علی نبود عمر هلاک شده بود.» و این سخن او: «خدا نکند مشکلی برایم روی دهد و علی در آنجا نباشد»، و سخنش: «در مسجد هیچ کس حق فتوا دادن در حضور علی را ندارد.» چون از ابن عباس پرسیدند که نسبت علم تو با علم پسرعمویت چگونه است، گفت: «مانند قطره‌ای باران در برابر اقیانوس!» از جملهٔ دیگر علوم، علم طریقت و حقیقت و تصوف است. صاحبان این فن در تمامی سرزمین‌های اسلامی به او ختم می‌گردند و سلسلهٔ خود را به او پایان می‌بخشند. از دیگر علوم، علم نحو و لغت عرب است. همگی مردم می‌دانند که او علم نحو را ابداع و ایجاد کرد و کلّیات و اصول آن را بر ابوالأسود دوئلی املا کرد. اگر به خصایص اخلاقی و فضایل نفسانی و دینی رجوع کنی، او را پیشاپیش همه و فاتح قلهٔ فضایل خواهی یافت. اما شجاعت؛ همانا علی شهرت شجاعان پیش از خود را از ذهن مردم فراموشاند. او هیچ‌گاه فرار نکرد و از هیچ لشکری نهراسید. اما قدرت جسمانی و نیروی بدنی او ضرب‌المثل است. او با کسی نجنگید مگر او را درهم کوبید. اما بخشش و کرم او آشکار است. پیوسته روزه می‌گرفت و طعام خود را به دیگران می‌بخشید. ذَهَبی گفته است که علی سخاوتمندترین مردم بود. هرگز به سائلی نه نگفت. با آن‌که تمام دنیا جز بخشی از شام در دستش بود، هیچ میراثی از خود به جا ننهاد‌. اما شکیبایی و گذشت او؛ در مقابل گناه صبورترین بود و در برابر بدی دیگران باگذشت‌ترین. در جنگ هشدار می‌داد که ان‌کس که فرار کرد نباید تعقیب شود و مجروح و اسیر نباید کشته شود و هرکس سلاح بر زمین گذارد در امان است. همچنین اموالشان را نگرفت و زنان و فرزندانشان را اسیر نکرد و چیزی از اموالشان را به غنیمت نبرد. در جنگ صفین سپاه معاویه آب را به روی لشکریان علی بستند اما هنگامی که سپاه علی بر آب مسلط شد، به او گفتند که آب را از آنان بازگیر تا هلاک شوند اما او نپذیرفت. در جهاد، نزد دوست و دشمن معلوم است که او سید مجاهدین است. اما در فصاحت، او امام فصیحان و بلیغان است و در وصف سخنش گفته‌اند: فروتر از کلام خالق و برتر از سخن مخلوق. نرم‌خویی و خوش‌رویی او مثل است. اما پارسایی در دنیا، او سید پارسایان بود و بی‌همتا. هرگز از غذایی سیر نخورد. پوشاک و خوراکش از همهٔ مردم خشن‌تر بود... او دنیا را طلاق داده بود، درحالی‌که اموال از تمامی بلاد اسلامی جز شام، به سوی او می‌آمد. اما در عبادت، عابدترین مردم بود و بیش از همه نماز می‌گزارد و روزه می‌گرفت. همگان متّفقند که در عهد پیامبر در حالی‌که غیر از او کسی قرآن را حفظ نمی‌کرد، او قرآن را از بر می‌نمود و او اولین جمع‌کنندهٔ قرآن بود. اما در سیاست، بسیار شدید بود و در راه خدا سازش‌ناپذیر. چه بگویم دربارهٔ مردی که پدرش سید بَطحا و شیخ قریش و رئیس مکه بود و همسرش بانوی بانوان عالم و دو پسرش آقای جوانان بهشت... . چه توانم گفت دربارهٔ کسی که از همهٔ مردم در هدایت و ایمان به خدا سبقت گرفت و نخستین مردی بود که به رسول الله ایمان آورد. اگر بخواهم فضایل او را شرح بدهم، باید کتابی هم‌اندازهٔ این کتاب یا مفصل‌تر از آن بنگارم.