📌نشست یادبود مرحوم آیت الله سید هادی خسروشاهی (ره)
با حضور آقایان : خسروشاهی و عسگری
زمان : سه شنبه ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰
مکان : قم- حسینیه هنر- دفتر امت واحده
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتار های تصوف (1)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
▪️حجت الاسلام والمسلمین مزرئی
1- عرفان اسلامی :
-دین دارای سه لایه ی می باشد : حقیقت، طریقت، شریعت
-تعریف عرفان اسلامی : شهود وشناخت حضرت حق بوسیله طی مقامات و تهذیب(یعنی سفر الی الحق)
-عرفان اسلامی دارای 4 بعد است : عملی (معاملات قبلی)، معرفتی(معارف شهودی)، احساسی(عشق و محبت)، تربیتی (تربیت مریدان)
-عرفان به دو دسته : نظری (تجربه عارفانه) و عملی (تجربه سالکانه) تقسیم میشود.
-هدف خلقت : عرفا هدف از خلقت را معرفت خداوند میدانند برخلاف دیگران که هدف را عبادت میدانند. لذا عرفا عبادت را یکی از راه های کسب معرفت قلمداد میکنند.
-عرفان به ما میگوید که هرکس خدایی شد و رنگ خدایی بیشتری داشت، معرفت او هم بیشتر است و به تبع آن قرب او هم بیشتر میشود. در این مسیر شخص دبنال این است تا بخاطر عشقی که به منبع آن کمالات دارد، با قرابت به خدا، آن کمالات را در خود ایجاد کند.
-دو مکتب مهم در عرفان داریم : ملامتی که در خرسان بوده است و صوفیان که در بغداد و بصره حضور داشته اشته اند.
-آنچه که توسط اهل سنت در طول تاریخ صورت گرفت به عنوان تصوف را عرفان نامیدند.
#تصوف
#استاد_مزرئی
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتارهای تصوف (2)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام والمسلمین مزرئی
2- تصوف :
- تعریف : تصوف در معنای عام همان عرفان اسلامی است. در معنای خاص که در کتابهای قرن 9 این معنا را مشاهده میکنیم، عارف را صاحب کشف و شهود و صوفی را کسی که در مسیر سیر و سلوک است تعریف می کنند.
- اصل ریشه تصوف از زهد است. البته صوف پوش یا منسوب به آنها را هم تصوف می گویند. صوفی را فارسی زبان ها جعل کرده اند و به معنای شریعت گریز نیست بلکه به معنای پشمینه پوش است.
- زهد انواع مختلفی دارد : زهد اجباری مانند سبک زندگی دوران پیامبر(ص)، زهد اختیاری مانند سبک زندگی امام علی (ع). البته در همین دوران روایت های ضد رهبانیت هم داریم، زهد سیاسی که بعد از دوران خلفای راشدین است.
- روایت های نقد تصوف : 13تا 14 روایت در نقد تصوف داریم در کتاب هایی مانند حدیقه الشریعه اردبیلی، که همه مخدوش است و در فضای ضد تصوف مطرح شده است. البته منظورما روایت های امام رضا(ع) یا امام صادق (ع) در نقد سفیان ثوری نیست. چرا که اینها زاهد بودند نه صوفی.
- تاریخ تصوف : تصوف در سال 18 قمری شکل میگیرد. بعد از ملاصدرا کسانی را داریم از شیعیان که سیر و سلوک عرفانی داشته اند و عده ای دیگر هم بوده اند که به خانقاه می رفتند (خانقاه نعمت اللهی) که به این دسته میگفتند صوفی و مذموم شمرده میشدند.
- فتوت : عوام در مقابل خواص که به تصوف گرایش داشتند، سراغ جوانمردی و فتوت می رفتند لذا به آنها اهل فتوت میگویند.
- در برابر تصوف سه جریان وجود داشته است : قلندرها، فتوتی ها، ملامتی ها
- شیخیه ها باطن گرا هستند لذا با تصوف که ظاهر گراست مخالف هستند.
- حکومت صفویه از حکومت های صوفی محسوب میشود و به شیخ صفی الدین اردبیلی منسوب است.
- ظرفیت تصوف : تصوف ظرفیت های زیادی دارد یکی از آنها مبارزه و مواجهه با تکفیر است. یکی دیگر از آنها جذب غیر مسلمان به اسلام است. پیروان طرقیت ها به شهرهای مختلفی مهاجرت میکردند. مثلا پیروان عبدالقادر گیلانی به کردستان عراق می رفتند و شاخه قادریه آنجا را شکل دادند. خیلی از این مهاجرت ها به مناطقی هم بوده که مردم آنجا مسلمان نبودند لذا وقتی رفتار خوب آن پیروان طریقت را مشاهده میکردند، جذب مرام و نگاه آنها میشدند و بخاطر همین هم از همان ابتدا مسلمان صوفی می شدند.
#تصوف
#استاد_مزرئی
آیت الله آصف محسنی (ره) :
آقاى خسروشاهى به نظر مىرسد كه بنده و جنابعالى، تقريباً يك قرن زودتر به دنيا آمدهايم... و دوستان پس از وفات ما، قدر ما را خواهند شناخت
📗کتاب حدیث روزگار ۲۸ [آیت الله آصف محسنی و حرکت اسلامی افغانستان] صفحه ۲۸
#آیت_الله_خسروشاهی
@iuuu_Qom
#گزارش💡
جلسه یادبود مرحوم آیت الله خسروشاهی با حضور آقایان خسروشاهی و عسگری و مشارکت دوستان عزیز برگزار شد.
#آیت_الله_خسروشاهی
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتار های تصوف (۳)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام والمسلمین مزرئی
3- معرفت خداوند در عرفان چگونه حاصل میشود؟
- بروز و ظهور صفات خدا در خلقت است و تا خلق نشود معرفت حاصل نمی شود. پس خلفت یعنی جلوه کمالات. معرفت هم یا حصولی است یعنی بدانم خدا چه صفاتی دارد و یا حضوری است یعنی متخلق به آن صفات شوم.
- معرفت به ذات محال است بلکه به اسماء الله ممکن است که آن هم حضوری است نه حصولی. اگر حاصل شد نتیجه میشود قرب الی الله که با طی مقامات و منازل و تهذیب به دست می آید.
- در سفر الی الله چه ظاهری و چه معنوی، تجربه هایی حاصل میشود که به آن تجارب سالکی و سالکانه میگویند و زمانی که به مقصد رسید و بارقه هایی برایش حاصل شد به آن تجربه عارفانه می گویند. تجربه عارفانه از جمله تجارب دینی است.
- عرفان عملی حاصل همان تجربه سالکانه، و عرفان نظری حاصل همان تجربه عارفانه است. از قرن 3 تا 6 عرفان عملی نوشته شده است و از قرن 6 تا 9 مطالب شهودی و معرفتی از ابن عربی تا جامی به نگارش درآمده است.
- لازمه رسیدن به شهود تحت تربیت واقع شدن است نه آموزش دیدن. لذا عرفان سیر و سلوک به سمت محبوب است که حب در آن خوابیده است بخاطر همین خشک و بی احساس نیست. لذا شما می بینید که عرفا احساسات پشت پرده خود را در قالب شعر، نثر مسجع و مناجات مطرح میکنند.
- قرآن همان ام الکتاب است (نزول آن هم تجافی نیست بلکه تجلی است) در نزد عرفا لذا میگویند اگر به سیر انفسی و آفاقی پرداختید به باطن قرآن هم پی می برید. بروز و ظهور آن را هم میتوانید در شرح ادعیه و تفسیر قرآن مشاهده کنید.
- توحید : عرفا قائل هستند که باید به خداوند بازگردیم ( معاد : بازگشت به الله) لذا اگر توحید را درست کردیم به او باز میگردیم اما این بازگشت باید همراه و هم قدم با خلیفه الله باشد که همان انسان کامل است.
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتار های تصوف (۴)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام و المسلمین مزرئی
4 - خلق طریقت ها [1]
- بعد تربیتی است که منجر به ایجاد فرق تصوف و جریان های اجتماعی شده است. خلق این جریان چه ارتباطی با تربیت دارد ؟ بعد تربیتی لازمه اش ارتباط بین مرید و شیخ است. این رابطه همان ویژگی است که منجر به ایجاد جریان می گردد.
- طریقت جدید حاصل چه چیزی است ؟ البته این نکته را هم باید بدانیم که اختلاف در دو چیز منجر به خلق طریقت های جدید میشود : مباحث نظری و روش رفتاری متفاوت.
- سیر به وجود آمدن و تطور تصوف :
رابطه بین شیخ و مرید ⬅️ مکاتب ⬅️ گروه ها⬅️ خانقاه ⬅️ طریقت
- مکتب : دو مکتب خراسان و عراق مانند جنید بغدادی از مکاتب مهم در عرفان هستند. اهل عراق و اهل خراسان لزوما به معنای حضور فیزیکی نیست بلکه منظور تبعیت فکری از آن مکتب است. لذا هر جریانی را که مبتنی بریک شهری است و متاثر از تفکرات آنجاست را مکتب میخوانند.
- گروه ها : بعد از مکاتب شاهد اختلاف های عقیدتی در بین صاحبان این تفکرات هستیم. این اختلافات کم کم منجر به ایجاد گروه هایی مانند حلاجیه شد. و چون گروه ها منتسب به یک شخص بودند، به نام همان شخص هم خوانده میشدند. این اختلافات عمدتا در مباحث نظری و رفتاری خودش را نشان میداد.
- خانقاه : از قرن 6 مردم به خاطر حمله مغول به تصوف گرایش بیشتری پیدا کردند و در همین دوره است که شاهد خلق خانقاه هستیم.
- پیروان شیخ ها بعد از قرن 6 بعد معمولا طریقت ها را شکل میدانند مانند طریقت رفاعی، قادری، سهروردی و....
[1] جهت اطلاع بیشتر در این موضوع به مقاله استاد مزرئی با عنوان : بررسی علل و عوامل ظهور اجتماعی نخستین طریقه های صوفیه در نشریه حکمت عرفانی، سال دوم، ش اول بهار و تابستان 1392 مراجعه کنید.
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتارهای تصوف (۵)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام و المسلمین مزرئی
5-خانقاه
- از قرن 6 تا 8 شاهد گرایش عمومی مردم به تصوف و ایجاد خانقاه ها هستیم. مغول ها مردم را در عقاید آزاد گذاشتند. در همین دوران است که مغول ها دیدند کرامات اهل خانقاه زیاد است و قدرت این کرامات هم از قدرت نظامی آنها بیشتر است لذا موقوفات به خانقاه توسط حکام و دیگر طیف هاگسترش پیدا کرد.
- برخی از شیخ ها میگفتند باید مرید در سفر باشد و لزومی ندارد که در یکجا مستقر گردد. برخی نیز معتقد بودند که مرید باید در جایی مستقر باشد لذا به خانقاه می رفتند. خواجه عبدالله انصاری اهل وعظ بوده و در یک جا مستقر بوده وعظ میکرده است ولی خانقاه نداشته است. اما میتوانیم این حرکات را به نوعی پیشنیه خانقاه به شمار آوریم.
- آداب خانقاه : برای دو گروه از افراد آداب مختلفی وجود دارد : افرادی که مقیم آنجا هستند و افرادی که از بیرون می آمدند و قصد داشتند بصورت موقتی در آنجا برای مدتی زندگی کنند. این آداب مربوط به درس، امور زندگی، عبادت و.... بوده است.
- با کثرت خانقاه ها، مرشد نماها زیاد شدند و از اینجا شاهد مخالفت فقها نیز هستیم.
- مستحسنات و خانقاه ها در ترویج صوفیه بسیار موثر بوده اند.
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتار های تصوف (۶)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام و المسلمین مزرئی
6- مستحسنات و بدعت ها
- مستحسنات صوفیه : چیزهایی که در زمان پیامبر(ص) نبوده، ولی مخالف عقل و شرع هم نیست و بدلیل مواردی همچون گرایش مردم به تصوف، خلق خانقاه وگسترش آنها شکل گرفته است را مستحسنات میگیوند.
-بدعت : نمونه ای بدعت ها را بیان خواهیم کرد. حرکت بعد از سماع یکی از بدعت هاست. وضع آن اشکالی نداشته است ولی حرکت پس از سماع از بدعت های بعدی آن است. این حرکت یا منظم و چرخشی بوده و یا مضطر. که اثر وجد روحی است که به این حالت خودش را نشان میدهد. لذا آهسته آهسته شاهد شکل گیری تواجد هستیم، مانند تباکی. بعد از آن تغزلات عاشاقانه هم درست شد. بعد هم دف و نی اضافه شد. آداب خرقه پوشی، پاره کردن خرقه توسط شیخ و تکه تکه کردن آن، تقسیم آن تکه ها از بدعت های بعدی است. حتی اگر خرقه پاره نمیشد، به عنوان دست مزد به قوال که دف و نی میزد، میدادند و همینجور آداب وضع کردند.
@iuuu_Qom
«دومین نشست عصر امت»
"بازتاب رسانهای «زن زندگی آزادی» در فضای بینالمللی جهان اسلام"
با ارائه :
مهدی سماواتی
کارشناس مسائل شمال افریقا
نجمهسادات عبداللی
کارشناس مسائل عراق
زهرا ایزدبین
کارشناس مسائل مصر
مائده پور صفایی
کارشناس مسائل ترکیه
به همراه جلسه پرسش و پاسخ
《نشست همزمان به صورت مجازی و حضوری برگزار میشود》
🗓دوشنبه ۱۵ اسفند
🕰از ساعت ۱۶
لینک ورود نشست : https://gharar.ir/r/47313bc2
📍تهران/خیابان انقلاب/خیابان حافظ/خیابان رشت/بن بست اول/پلاک ۶۷.۲
<برای دسترسی با مترو میتوانید در ایستگاه
تئاتر شهر پیاده شوید>
برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین دریافت لینک حضور مجازی به نامکاربری زیر در ایتا پیام دهید:
@Hrahdari1
کانال اطلاعرسانی عصر امت در ایتا:
@asrummat
📌خلاصه درس گفتارهای تصوف (۷)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱ / امت واحده
◾️حجت الاسلام و المسلمین مزرئی
۷- توضیح برخی اصطلاحات
- کرسی نامه : سند سلسله است. کرسی نامه ها دارای انواعی هستند. ذکر، خرقه، صحبت.
- سلسله : ادامه زنجیر واره مثل سلسله قادریه
- طریقت : ادامه پیدا کردن مسیر و آداب و رسوم در قالب یکی از گروه های پیروان آن سلسله مثل طریقت خالدیه قادریه.
-خرقه[1] : مدرک مرید ها طبق سطح آنها خرقه بوده است. مستندشان هم روایتی است از پیامبر (ص) که خودش خرقه پوشید و یا به ام خالد خرقه داده است . خرقه در واقع نشانه ی زهد است. اعتبار خرقه هم از این جهت است که علم، مصاحبت و ذکر را نشان دهد. تعدد خرقه ارادت را هم برخی جایز نمی دانند و برخی هم از باب کمال میگویند اشکال ندارد. مشهور ترین انواع خرقه : خرقه ارادت، خرقه تبرک، خرقه ولایت.
-شلوار در فتوت : در جریان فتوت بجای خرقه، شلوار استفاده میکردند. ورزش های زورخانه ای در دوران صفویه محل بروز و ظهور فتوت ها بوده است.
- در طریقت ها هم ابتدا قطب داریم، بعد شیخ المشایخ و بعد مشایخ. در تشیع قطب یکی است ولی در اهل تسنن قطب ها زیاد هستند.
-اقسام پیر در تصوف :1) پیر دلیل، 2) پیر طریقت، 3) پیر صحبت، 4)پیر خرقه.
- پیر دلیل : شیخی که طالبان را به دریافت خدمات راهنمایی میکند
- پیر طریقت : مسول تلقین ذکر و فکر به مریدان است
- پیر صحبت : خطرات و شبهات را به مریدان گوشزد میکرده و رفع مانع برعهده اش بوده است.
- پیرخرقه : اعطاء خرقه ارادت به مریدان کامل بر عهده او بوده است.
- مشایخ ماذون یعنی کسانی که ادعا شده که از طریق اهل بیت (س) به پیامبر می رسند :
1)اویس قرنی از طریق حضرت علی (ع)
2)حسن بصری از طریق حضرت علی (ع)
3) کمیل نخعی از طریق حضرت علی (ع)
4)ابراهیم ادم از طریق حضرت سجاد (ع)
5) بایزید بسطامی از طریق حضرت صادق (ع)
6) شقیق بلخی از طریق حضرت کاظم (ع)
7) معروف کرخی از طریق حضرت رضا (ع)
[1] جهت مطالعه بیشتر به مقاله خرقه نوشته محمد رضا عدلی در سایت مرکز بزرگ دائرة المعارف اسلامی مراجعه کنید.
@iuuu_Qom
📌خلاصه درس گفتارهای تصوف (۸)
◽️برگزار شده در بهمن ۱۴۰۱/ امت واحده
◾️حجت الاسلام و المسلمین مزرئی
۸- معرفی کوتاه دو سلسله قادریه و نقشبندیه
-برخی از سلسله های اصلی تصوف عبارتند از : سهروردیه، مولویه، کبرویه، ذهبیه اغتشاشیه، نعمت اللهی، قونیه، بکتاشیه، رفاعیه، نقشبندیه، جمالیه، قادریه، پیرحاجات.
- در ایران قادریه و تقشبندیه از مهمترین طریقت های موجود هستند.
- قادریه : منسوب به عبدالقادر گیلانی (جیلانی) هستند. ریشه در عراق دارد و نخستین طریقتی است که وارد غرب آفریقا شده است. به خانقاه هایشان میگویند قادری خانه. در ایران قادریه صوله ای و کسنزانیه حضور پر رنگی دارند. قادری های کسنزانیه معتقدند که شیعه هستند. ساز و تنبور برای قادریه ها است. اینان دارای ذکر جلی هستند و حلقه دارند و ذکر میگویند.
- نقشبندیه : در ایران توسط شیخ عثمان زین الدین ترویج شده است. خالدیه، سیفیه، مجددیه، احراریه از مهمترین شاخه های آنان در ایران هستند. اینان ذکر خفی داشته و بعضا حرکاتی همچون پریدن هم دارند البته در سیفائیه این حرکت ها بیشتر دیده میشود. نقشبندیه طرفداران زیادی دارد. این محبوبیت بدلایل زیر می باشد :
1) در زندگی مردم جاری است و با آنها عجین است .
2) به مریدان و پیروان سخت گیری نمی کنند.
- 11 اصل تاسیس کرده اند : نظر بر قدم، هوش در دم، سفر در وطن، بازگشت، نگاهداشت، یادداشت، وقوف زمانی، وقوف عددی، وقوف قلبی، یادکرد، خلوت در انجمن.
خیلی از این موارد در شریعت هم هست. نگاه نقشبندیه این است که با خدا باش و کارهایت را انجام بده.
@iuuu_Qom