🌾🌿🌾 أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ... (حدید/۱۶) گفته اند که این آیه بود که فضیلِ عیاض ِ راهزن را متحول کرد و به مرتبه ای رساند که ستوده ی اقران" گشت. قصه ی او را از زبان عطار بشنویم: "يک شب کاروانی می گذشت در ميان کاروان يکی قرآن می خواند. اين آيت به گوش فضيل رسيد: "الم يان للذين آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله" آيا وقت نيامد که اين دلِ خفته ی شما بيدار گردد؟! تيری بود که بر جان او آمد... - ای فضيل! تا کی تو راه زنی؟ گاهِ آن آمد که ما نيز راه تو بزنيم! فضيل از ديوار فرو افتاد و گفت: گاهِ گاه آمد از "وقت" نيز بگذشت." گویی در آن حال این بیت از مثنوی مولانا زبانِ حالِ فضیلِ سرگشته بود: "وقتِ" آن آمد که من عریان شوم نقش بگذارم سراسر جان شوم در ادبیات عرفانی "وقت" از اصطلاحات کلیدی است و به حال و حالتی گفته می شود که ناگهان بر سالک هجوم می آورد و او را مطیع و مُنقاد خود می کند. گمان می کنم هر آنکس که بویی از معنی و معنویت برده است و دایم "از روز گذر کردن اندیشه" می کند، عاقبت -دیر یا زود- معروض این "وقت" خواهد شد. حالا این وقتِ خوش به سراغِ یکی در جوانی و برای بعضی در میان سالی و یا حتی در روزهای پایانی عمر می آید به هر حال به توصیه حافظ هرگاه که این وقت خوش دست داد باید قدرش را دانست و مغتنم اش شمرد؛ زیرا "پیوند عمر" به مویی بسته و هر آن ممکن است از هم بگسلد و فرصت ها از دست بروند. بقول صائب تبریزی: عمرها چنان سست و ناپایدارند که "از نسیمی دفتر ایام برهم می‌خورد!" در این آیه "خشوع قلب" به معنی نرم و منعطف شدن دل است. دلی که نرم و خاکی شد بذر "ذکر" را می پذیرد و پُر می شود از گل های معرفت. اما اگر غفلت بر جان آدمی حاکم گردید و قلب از خشوع و خضوع بازماند کم کم سختی و سنگی از راه می رسد و هرگز دانه ی بذری در آن جوانه نمی زند و به قول مولانا: از بهاران کی شود سرسبز سنگ خاک شو، تا گُل برآری رنگ رنگ #حسین_مختاری 🌾🌿🌾