❓حسن و قبح عقلی‌است‌یاشرعی❓ حُسْن‌: به‌معنای‌خوبی‌نیکویی،کلمه‌حَسَن‌به معنای‌خوب‌بودن‌«الصدق حَسَنٌ» قُبْح: به‌معنای‌بدی،زشتی،نامطلوب،ناپسند «الکذب قبیحٌ» ⚛حسن و قبح عقلی است یا شرعی؟ حسن و قبح معانی متعددی دارد و اینکه اشاعره و عدلیه با همدیگر اختلاف دارند در کدامیک از این معانی است؟ 1⃣ وقتی‌گفته‌می‌شود مسئله‌ای حسن است و‌مسئله‌ی‌دیگرقبیح است‌منظورمان این است که آن برای انسان کمال و نقص است‌مثلا وقتی گفته‌شود‌علم حسنٌ جهل قبیحٌ نزاع اشاعره اینجا نیست این را همه قبول دارند هر عاقلی می‌فهمد که علم چون کمال است حسن است و جهل چون نقص است قبیح است دعوا که در این معنا نیست حتی سنی‌ها هم این را قبول دارند 2⃣ برخی مسائل ملائم با نفس انسان است ولی برخی از مسائل ملائم با نفس نیست مثل صدای بلبل مناسب نفس است یا صداهای گوشخراش را نفس نمی پسندداینهامورد نزاع اشاعره و عدلیه این هم نیست 3⃣ آنچه مورد اختلاف عدلیه و معتزله است این اعتقاد عدلیه است که عدلیه معتقدندعقلی است و اشاعره معتقدند‌شرعی است آنچه‌موجب مدح فاعل و ذم فاعل شودیعنی فاعل یک فعلی‌را نکوهش‌کند و یا ستایش کند اختلاف بین عدلیه و اشاعره این است که آیا مخلوق در جایگاهی هست که خوبی یا بدی را تشخیص دهد و با تشخیص خوبی و بدی امر کند به انجام آن فعل و برعکس،نزاع اینه که آیا عقل انسان منهای شرع می‌تواند درک کند فلان کار حسن است انجام بده و برعکس؟ ⚛عدلیه:(امامیه‌و‌معتزله)معتقدند: عقل به‌تنهایی منهای شرع(خدا و پیغمبر) خوبی و بدی برخی مسائل نظیر عدل،صدق،شجاعت،علم را درک‌می‌کند خواه خداپرست باشد یا خیر و این مسئله به‌صورت موجبه ی‌جزئیه است ⚛اشاعره معتقدند: عقل خوبی و بدی هیچ مسئله‌ای را درک‌نمی‌کند لذا نیاز به‌شرع هست«الحَسَنُ‌ما‌حسَّنَه‌الشارع،القبیح ما‌قَبَحَهُ‌الشارع»هرآنچه‌‌راخداخوب بداند خوب و هرآنچه‌خدا بد بداند بداست‌عقل توان‌درک‌خوبی و بدیِ افعال را اصلاً نداردلذا حسن و قبح شرعی است ⚛اشکال اشاعره به عدلیه: « اگر عقل همه‌‌مسائل را درک می‌کندپس چه نیاز به‌شریعت داریم؟»اشاعره معتقدندخدا هرکاری‌بخواهد‌می‌کند و مخلوق حق ندارد برای خدا تعیین تکلیف کند«هرچه آن خسرو کندشیرین بُوَد» ⚛پاسخ عدلیه به اشاعره اولا:«دو نوع باید و نباید وجود دارد»۱):باید و نباید عقلی ۲)باید و نبایدشرعی،باید و نباید شرعی چون در آن امر به واجب و نهی از حرام هست در حیطه‌ی مخلوق نبوده چرا که مخلوق نمی‌تواند برای خدا باید و نبایدی تعیین کند فلذا باید و نبایدهایی که به بنده به خدا نسبت می‌دهد عقلی است زیرا عقل با مطالعه و تدبر در کمالات الهی،حکمت الهی و صفات الهی کشف می‌کند خدا باید چنین عمل کند و خلاف این عمل نمی‌کندمثل وقتی می‌گوئیم درخت انار باید انار بدهد بار اضافی بر درخت انار بارنکرده‌ایم زیرا همیشه مشاهده کرده‌ایم درخت انار، انار داده است لذا این باید عقلی و ذاتی و کشف است یجبٌ من الله است یعنی از طرف خداست مخلوق فقط کشف می‌‌کند یجب علی الله نیست تا اشکال ایجاد شود ثانیا:عقل منهای شرع بدی دروغ و خوبی حکمت را درک می‌کند چون مقابل حکمت لغویت است خدا مرتکب لغویت نمی‌شود پس دروغ از خدا صادر نمی‌شود چون کار او حکیمانه است ثالثا:ما که معتقد نیستیم عقل همه‌‌ی مسائل را درک می‌کند بلکه معتقدیم عقل منهای شرع خوبی و زشتی برخی از مسائل را درک می‌کند و ساده‌ترین دلیل‌مان برای این اعتقادمان این است که:هر دیندار و بی دینی درک می‌کند صدق خوب است و کذب بداست ⚛اشکال دیگری که اشاعره بر عدلیه وارد می‌داننداین است که: اگر دروغ قبیح است چرا استثنا خورده چرا برخی مواقع شما دروغ را خوب می‌دانید؟ ⚛پاسخ عدلیه به اشاعره: دروغ همیشه‌دروغ است و قبیح، اما گاهی بخاطر دفع افسد به فاسد برای حفظ‌جان مومن مجوز داریم دروغ بگوئیم‌ ⚛شاهد مثال‌های قرآنی بر حسن و قبح ✨«هل جزاء الاحسان الا الاحسان»«الرحمن/۶۰»یعنی‌جواب خوبی را خوبی دادن این مسئله را خدا مسلم و مفروغ گرفته چرا که عقل مخلوق منهای شرع آن را درک می‌کند لذا خدا در قرآن از بندگان اقرار گرفته است ✨«ام نجعل الذین آمنوا و عمل الصاحات» ۲۸/ص آیامتقین‌مثل‌فجاراند؟عقل منهای شرع حکم می‌کندکه‌یکی‌نیستندلذاحسن‌و قبح‌آن‌عقلی‌است«ان الله یامر بالعدل و الاحسان»این‌آیه‌نیزحسن و قبح‌عقلی است ✨برخی مسائل را خداوندبا وجود اینکه بندگان آنها را درک می‌کنند‌اما با این وجود باز خداوند آنها را به صورت اوامر و نواهی ذکر فرموده این اوامر و نواهی ارشادی و برای تأکید است 🎁نتیجه اینکه: ✅بحث‌حسن و قبح یکی از مباحث مهم دربخش‌صفات الهی‌است ✅ عدلیه(امامیه و عدلیه)معتقدندعقل خوبی و بدی برخی افعال را درک‌می‌کند نه همه اعمال ✅حُسن و قُبح عقلی و حُسن و قُبح شرعی دو نظر در جهان اسلام است و متکلمین مستقل به آن پرداخته‌اند #عقائد #قواعد_کلامی ╔═ ⚘════⚘ ═ ⇲@javadheidari110 ⇲@ramezan_ghasem110 ⚘════⚘ ═