#امامت
#تعریف_امامت
1-لغوی: هر چیزی و هرکسی که به او اقتدا شود امام گویند و جمع آن ائمه است خواه حق باشد خواه باطل؛ و گفتهشده امام آن است که از وی پیروی شود خواه انسان باشد یا کتاب.([1])
2-اصطلاحی
شیعه: امامت استمرار وظایف رسالت است نه خود رسالت، (با رحلت پیامبر (ص) نبوت و پیامبری ختم شد)، روشن است رسیدن به چنین مقامی نیازمند صلاحیتهای بالایی است که تنها تحت عنایت ویژهی الهی ممکن است به دست آید.
اهل سنت: امامت را بهعنوان رئیس دولت نگاه میکنند که مردم یا نمایندگان مردم، آنها را انتخاب میکنند در چنین حاکمی تنها برخی از صفات لازم است (بلوغ، عقل، شناخت دین و اموری از این قبیل).
وظیفه نبی: اخذ وحی و حفظ وحی
این دو فقط مختص نبی است.
ابلاغ وحی
شیعه معتقد است که امام مانند نبی ابلاغ وحی را انجام میدهد.
وظیفه امام: تبیین وحی و تفسیر وحی و اجرای وحی.([2])
اختلاف مبنایی شیعه و سنی
1-علم کلام از ذات و افعال الهی بحث میکند، اما علم فقه درباره افعال مکلف بحث میکند.
2- اگر امامت را از افعال الهی و امامت را استمرار نبوت دانستیم از مباحث کلامی خواهد شد لذا جزء اعتقادات محسوب میشود در این صورت تحت افعال الهی بحث میشود و اگر امامت را صرف ریاست بر مردم دانستیم تعیین آن از افعال مکلف بهحساب آمده از مباحث فقهی خواهد شد.
- معیار اصلی و فرعی بودن امامت چیست؟
اگر امامت را فعل الهی و استمرار نبوت دانستیم از مباحث کلامی و جزء اصول دین میشود و اگر امامت را فعل مکلف و صرف ریاست بر مردم دانستیم از مباحث فقهی و مسئله فرعی خواهد بود.
چرائی ضرورت بحث از امامت
ازآنجاکه دین پیامبر اکرم (ص) برای همیشه و تا قیامت ادامه دارد سؤال این است برای اخذ دین حقیقی به چه کسی باید رجوع نمود؟
فرق امامت و خلافت
طبق بیان مرحوم طبرسی امام و خلیفه به یک معنا است و فقط ازنظر لغوی اختلاف دارند یعنی خلیفه به کسی گفته میشود که جانشین فرد دیگری است و امام به کسی گفته میشود که به او اقتدا میکنند.([3])
نظریه اهل سنت درباره خلافت
1- ازنظر اهل سنت خلافت یعنی حکومت و خلیفه یعنی کسی که زعامت حکومت را بر عهده دارد و قوام خلافت برداشتن قدرت و سلطه سیاسی استوار است.
2- ازآنجاییکه خلیفه به حاکم سیاسی اطلاق میشود پس زمانی که اجتماع باشد خلیفه معنی دارد و بدون جامعه و حکومت خلافت بیمعنا است.
3- ازآنجاکه معیار بودن خلیفه، حاکمیت در اجتماع است چگونه به دست آوردن آن مهم نیست لذا اگر کسی بهزور و قهر حکومت را به دست آورد، خلیفه محسوب میشود.
4- کسی که خلیفه میشود جانشین نبی در مسائل دینی و دنیوی میگردد پس باید توسط همگان مورداحترام قرار گیرد حتی اگر ظالم و فاسق باشد و افرادی مانند مارودی معتقدند غاصب اگر طبق دین عمل کند واجب الاتباع است لذا میگویند اگر قاضی فاسق باشد عزل میشود ولی امام فاسق باشد عزل نمیشود.
5- اساس خلافت بنابر نظریه اهل سنت شورای اهل حل و عقد و اجماع صحابه است. چون معتقد هستند که اصحاب رسول خدا (ص) خطا نمیکنند بنابراین وقتی در سقیفه، اجماع کردند و کسی را بهعنوان خلیفه برگزیدند، بر همه لازم است که از او تبعیت کنند.
6- در نظر بعضی از اهل سنت نظیر باقلانی، عدالت در خلیفه شرط نیست و خلیفه میتواند مفضول باشد و ابن ابی الحدید میگوید الحمدلله الذی قدّم المفضول علی الأفضل.
7- عمده تلاش اهل سنت، تطبیق نظریه خلافت بر حاکمان مختلفی که سرکار میآمدند است لذا گروهی از آنها از حاکمانی مانند عباسیان دفاع میکردند مانند مارودی از علمای قرن پنجم در دفاع از عباسیان کتاب مستقلی نوشت؛ اما عدهای آنها را باطل میدانستند.
8- ازنظر مارودی، خلافت، عقد قرارداد بین حاکم و مردم است
9- گروهی از اهل سنت مانند غزالی حتی اجتهاد را برای امام شرط نمیدانند و معتقد است که خلیفه توسط شخصی که قدرت را در دست دارد انتخاب میشود.
10- معتقدند اگر زمانی امام وجود نداشت و فردی که واجد شرایط نیست اما از راه قدرت نظامی بدون اخذ بیعتی یا تعیین از طرف حاکم قبلی به حکومت رسید باید از او اطاعت کرد و اگر کسی او را به قهر مغلوب کرد از فرد غالب باید اطاعت نمود
شیخ انصاری: اجماع ریشه اهل سنت است و اهل سنت ریشه اجماع میباشند (هو اصل لهم وهم اصل له).
خلاصه نظریه اهل سنت در باب خلافت:
الف. امر خلافت از فروع دین است.
ب. خلیفه توسط مردم انتخاب میشود.
ج. خلافت بهوسیله اجماع و شورای اهل حل و عقد منعقد میگردد. هر کس حکومت بر عهده داشت حتی اگر با قهر و زور آن را به دست آورده باشد باید از او اطاعت کرد.([4])
[1] -التحقیق فی کلمات قرآن الکریم
[2] -اعتقادات صدوق 1414
[3] -مجمع البیان بقره :30
[4] -الاقتصاد فی الاعتقاد
الاحکام السلطانیه
دانشنامه بزرگ اسلامی ج 10
شرح اصول خمسه
https://eitaa.com/jorenab
#نعمت_امامت
تشابه امت سباء در کفران نعمت با امت اسلامی
مرحوم علامه مجلسی می نویسد قصه های قوم گذشتگان که قرآن کریم ذکر می کند برای تنبیه وآگاه نمودن این امت هست و اینکه هر چه بر سر امتهای پیشین آمده است برای این امت نیز اتفاق خواهد افتاد البته بعضی قابل فهم هست بعضی نیاز به تاویل وتوضیح دارد
سپس می نویسد از جمله داستانهایی نیاز به تاویل وتوضیح دارد قرآن کریم درباره قوم سبا می فرماید
فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَواتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ
الآية 16/ سبأ
امّا آنها (از خدا) روی گردان شدند، و ما سیل ویرانگر را بر آنان فرستادیم، و دو باغ (پر برکت) شان را به دو باغ (بی ارزش) با میوه های تلخو درختان «شوره گز» و اندکی درخت سدر مبدّل ساختیم.
آنگاه در وجه تشابه امت سبا با امت اسلامی می نویسد
وقتی آنها کفران نعمت کردند خداوند
سیل ویرانگر به سوی آنان فرستاد و به جای باغ زیبای آنها دوباغ بی ارزش ( درختهای با میوه تلخ و شوره گز ) به آنها داد
وانطباق آن با امت اسلامی اینکه
وقتی آنها نعمت الهی یعنی اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام را کفران کردند خداوند آنهارا از امت گرفت واز مردم پنهان کرد لذا مردم دچار آراء مختلف شدند و سیل شک و شبهه بر آنها جاری شد(بحارالانوار ج۲۴ص ۲۳۶)
#امامت
https://eitaa.com/jorenab
#نعمت_امامت
تشابه امت سباء در کفران نعمت با امت اسلامی
مرحوم علامه مجلسی می نویسد قصه های قوم گذشتگان که قرآن کریم ذکر می کند برای تنبیه وآگاه نمودن این امت هست و اینکه هر چه بر سر امتهای پیشین آمده است برای این امت نیز اتفاق خواهد افتاد البته بعضی قابل فهم هست بعضی نیاز به تاویل وتوضیح دارد
سپس می نویسد از جمله داستانهایی نیاز به تاویل وتوضیح دارد قرآن کریم درباره قوم سبا می فرماید
فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَواتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ
الآية 16/ سبأ
امّا آنها (از خدا) روی گردان شدند، و ما سیل ویرانگر را بر آنان فرستادیم، و دو باغ (پر برکت) شان را به دو باغ (بی ارزش) با میوه های تلخو درختان «شوره گز» و اندکی درخت سدر مبدّل ساختیم.
آنگاه در وجه تشابه امت سبا با امت اسلامی می نویسد
وقتی آنها کفران نعمت کردند خداوند
سیل ویرانگر به سوی آنان فرستاد و به جای باغ زیبای آنها دوباغ بی ارزش ( درختهای با میوه تلخ و شوره گز ) به آنها داد
وانطباق آن با امت اسلامی اینکه
وقتی آنها نعمت الهی یعنی اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام را کفران کردند خداوند آنهارا از امت گرفت واز مردم پنهان کرد لذا مردم دچار آراء مختلف شدند و سیل شک و شبهه بر آنها جاری شد(بحارالانوار ج۲۴ص ۲۳۶)
#امامت
@jorenab