#طمع أَزْرَى‏ بِنَفْسِهِ‏ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ » (نهج البلاغه حکمت دو) خویشتن را خوار ساخت آنکه طمع را شعار خویش قرارداد کلمه « أَزْرَى »از « زَرَى‏ » به معنای عتاب وسرزنش است و« إِزْرَاء » به معنای تحقیر کردن وبی ارزش نمودن می آید ( لسان العرب ج14 ص 356 ماده ز ر ی ) طمع یعنی چشم داشت به آنچه دیگران دارندو به دو دسته ممدوح ومذموم تقسیم می شود الف- اگر طمع نسبت به آنچه نزد خداوند متعال است، باشد ممدوح است زیرا موجب عزت نفس است که انسان از خدای خویش انتظار داشته باشد همانگونه که حضرت ابراهیم فرمودخدای من کسی است که انتظار دارم گناهان مرا در قیامت ببخشد « وَ الَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّين‏»(شعراء:82 ) ازآنجا که کل هستی از ذات اقدس تبارک وتعالی سرچشمه می گیردهم انسان وهم هرچه دارد از خداوند متعال است وروشن است انتظار بنده از مولای خویش امری عادی وطبیعی است چون اگربه مولای خویش چشم ندوزد از چه کسی انتظار داشته باشد؟ ب- اما طمع به غیر خالق مذموم است و موجب ذلت وحقارت نفس می گرددزیرااگر به آنچه دیگران دارند چشم دوخت از دوحال خارج نیست؛ 1- یا آنرا بدست می آورد در این صورت موجب ذلت وخواری وی می شود زیرا برای بدست آوردن آنچه دیگران دارند خودرا در برابر دیگران کوچک وخوار نمود 2-یا آنرا بدست نمی آورد در این صورت ازین جهت که خودش را خوار خواست اما بهره ای نبرد احساس شکست وذلت در درون خویش می کند ج- لازمه طمع ؛ بی اعتمادی به خداوند متعال است زیرا طمع نمودن بدی ن معناست که انسان بجای آنکه خداوند متعال را روزی ده خویش بداند ؛ به دست دیگران چشم می دوزد.لذا فرمودند یأس از آنچه در دست مردم است نشانه بی نیازی است و چشم امید داشتن به دیگران فقر حاضر است « الْيَأْسُ غِنًى وَ الطَّمَعُ‏ فَقْرٌ حَاضِر»(بحار الانوار ج72 ص 108) https://eitaa.com/jorenab

#طمع حضرت علی علیه السلام : طمع بردگى همیشگی است. الطَّمَعُ رِقٌّ مُؤَبَّدٌ. نهج البلاغه حکمت ۱۸۰ می گویم: ۱-گاهی طمع مربوط به آنچیزی است که در دست دیگران است واگر کسی برای بدست آوردن آنچه در دست دیگران است به طمع بیافتد الف-اگر تلاش کند برای بدست آوردن آنچه دست دیگران است و بدست بیاوردخودرا به ذلت افکند ب- واگر تلاش کرد وبه نتیجه نرسید خودرا سر افکنده می کند . ۲-وگاهی یعنی بدنبال آرزو رفتن وبه آنچه دارد قانع نبودن درین صورت نیز چنین انسانی مانند فرد تشنه ای است که آب شور بنوشد وهرچه می نوشد تشنه تر می شود وسرانجام نیز نابود خواهد شد ۳-پس در هرصورت طمع امر مذمومی است که باعث حقارت و ذلت انسان می شود انسان متقی بخاطر عزت نفسی که دارد خودرا خوار وذلیل نمی کند. ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه به شعر زیبایی تمثل می کند خويشتن دارى پيشه كن و آزادمنش زندگى نما و طمع كار مباش چرا كه چيزى جز طمع ها گردن انسان ها را قطع نكرده است. تَعَفَّفْ وَعِشْ حُرّاً ولا تَكُ طامِعاً فَما قَطَعَ الاْعْناقُ إلاَّ المَطامِعُ (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج۱۸ص۴۱۳) @jorenab