✡️ تصویر جدید و بازسازی شده عالیخانی، نماد تحولات جامعه ایران از دهه هفتاد (1) 1️⃣ سه‌شنبه، ۴ تیر ۱۳۹۸/ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۹ #علینقی_عالیخانی درگذشت. بمناسبت فوت او مطالب تجلیل‌آمیزی منتشر شد از جمله پیام تسلیت منسوب به محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئيس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، که به وسعت پخش شد و اگر جعلی است تاکنون تکذیب نشده. 2️⃣ از علینقی عالیخانی با عناوینی چون «معمار اقتصاد صنعتی ایران»، و شخصیتی در حد «نابغه اقتصادی»، یاد می‌کنند. آیا او در زمان خود چنین شهرتی داشت؟ تا آنجا که مطالعه کرده و اسناد را دیده‌ام، خیر. عالیخانی در زمان خود و تا پایان دوران پهلوی به‌عنوان «آدم عَلَم»، به‌معنی یکی از اعضای تیم #امیر_اسدالله_علم، شناخته می‌شد در جایگاهی فروتر از #محمد_معتضد_باهری. عالیخانی را اقتصاددانی برجسته نمی‌شناختند. اگر جز این بود در سال‌های پسین از «نبوغ اقتصادی» او در مناصب مرتبط، مانند بانک مرکزی یا سازمان برنامه یا همان وزارت اقتصاد، بهره می‌بردند و او را از تخصّصش دور نمی‌کردند. 3️⃣ عالیخانی از بدو فعالیت وزارت اقتصاد، که منطبق با سیاست‌های جدید موسوم به #انقلاب_سفید تأسیس شد، وزیر اقتصاد بود. او پیش از آن کارمند و کارشناس اقتصادی #ساواک بود و مطالبی می‌نوشت که، با توجه به سطح نازل اندیشه سیاسی آن زمان، نازل و استقراضی بود. بولتن‌های عالیخانی،‌ که در تأئید دیدگاه‌های سطحی و بلندپروازانه شاه بود، مورد توجه شاه قرار گرفت و اسدالله علم، با توجه به پیشینه خانوادگی عالیخانی و پیوند عمیق این خاندان با #اسرائیل، او را لانسه کرد. بدین‌سان، عالیخانی ۳۴ ساله در بهمن ۱۳۴۱ مسئول وزارتخانه تازه تأسیس اقتصاد شد و تا مرداد ۱۳۴۸ در این سمت بود. این وزارتخانه جدید شامل وزارتخانه‌های صنعت و معدن و بازرگانی پیشین بود. سال‌ها پس از رفتن عالیخانی، در سال ۱۳۵۳ وزارت دارایی نیز به وزارت اقتصاد منضم و به «وزارت اقتصاد و دارایی» بدل شد. هوشنگ انصاری اولین وزیر این وزارتخانه جدید بود. 4️⃣ در دوران وزارت عالیخانی، بجز نظرات شخص شاه در زمینه توسعه، که آمرانه از بالا دیکته می‌شد، سازمان برنامه و بانک مرکزی نقش مهمی در سیاست‌گذاری اقتصادی ایران داشتند. وزارت اقتصاد، با کارکردهای صنعت و معدن و بازرگانی، به تنهایی نمی‌توانست جایگاه تعیین‌کننده در وضع اقتصادی ایران داشته باشد. جایگاه عالیخانی در حد کسانی چون عبدالعظیم ولیان (اولین وزیر اصلاحات ارضی) و ناصر گلسرخی (اولین وزیر منابع طبیعی) بود. این دو وزارتخانه نیز،‌ همچون وزارت اقتصاد، بر بنیاد اصول «انقلاب سفید» تأسیس شدند. 5️⃣ اگر بخواهیم فرد خاصی را به‌عنوان معمار سیاست‌های توسعه دهه ۱۳۴۰ ش. معرفی کنیم قطعاً این جایگاه به روستو، نظریه‌پرداز نامدار آمریکایی، تعلق دارد. #والت_ویتمن_روستو مدیر برنامه‌ریزی در دولت‌های کندی و جانسون بود که سیاست‌های طراحی شده از سوی او در ایران و برخی کشورهای دست‌نشانده آمریکا، با مختصاتی به‌کلی متفاوت، اِعمال شد. این سیاست‌ها فقط شامل «توسعه صنعتی» نبود بلکه موارد مهمی چون «تقسیم اراضی کشاورزی»، و خُرد و ناپایدار کردن مالکیت ارضی، و ملّی کردن مراتع و جنگل‌ها، و از میان بردن مالکیت خصوصی عشایر بر بخش عمده اراضی کشور، را نیز دربرمی‌گرفت که در کلیّت خود اقتصاد رانتیه دولت‌محور دوران پس از «انقلاب سفید» را پدید آورد. این مدل اقتصادی، طبق الگوی روستو، معطوف به مقابله با گسترش کمونیسم بود از طریق اجرای جاذبه‌های پوپولیستیِ آن و آن‌گونه که روستو در نام کتاب معروف خود بیان کرده «مانیفستی غیرکمونیستی» (۱۹۶۰) تلقی می‌شد. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter

✡️ تصویر جدید و بازسازی شده عالیخانی، نماد تحولات جامعه ایران از دهه هفتاد (3) 1️⃣ همان‌گونه که آقای حمید کیهان در بی‌بی‌سی فارسی به‌درستی تأکید کرده بخش عمده شهرت #علینقی_عالیخانی در ایران، از دهه ۱۳۷۰، مرهون نقش او به‌عنوان ویراستار یادداشت‌های #امیر_اسدالله_علم است. 2️⃣ این نقش منطبق است با پیوندهای عمیق عالیخانی با امیر اسدالله عَلَم و یار جدانشدنی او، سِر #شاپور_ریپورتر، افسر رابط «ام. آی. سیکس» بریتانیا با محمدرضا پهلوی که در لندن دوران کهنسالی خود را می‌گذراند، همچنان با خاندان عَلَم و «تیم عَلَم»‌ پیوند نزدیک دارد و مطلع هستم که در سال‌های پس از انقلاب تا دهه ۱۳۷۰ نقش بسیار مؤثر در امور ایران داشت. 3️⃣ پیشتر در بحث‌های فیسبوکی و تلگرامی درباره «یادداشت‌های روزانه اسدالله عَلَم» به‌کرّات نوشته‌ام ولی فراغت نیافتم تا مقاله‌ای مستقل در نقد آن منتشر کنم. نوشتم که «ویرایش» یادداشت‌های روزانه عَلَم به همان سبک و سیاق یادداشت‌های روزانه #ژنرال_آیرونساید است که اسدالله عَلَم و شاپور ریپورتر #بازسازی آن را به‌دست داشتند. درباره نحوه «ویرایش»، و درواقع بازسازی یادداشت‌های روزانه ژنرال آیرونساید منطبق با فضای سیاسی روز، در مقاله منتشره در روزنامه ایران ۵ اسفند ۱۳۹۲ سخن گفته‌ام. (بنگرید به مقاله فوق در وبسایت عبدالله شهبازی) درباره یادداشت‌های روزانه علم باید تأکید کنم بر عدم انتشار تصویر بخش قابل اعتنایی از اصل دستنوشته‌ها یا، آن‌گونه که در غرب مرسوم است، اهداء دستنوشته‌ها به مرکز اسناد یا کتابخانه‌ای برای استفاده محققین. 4️⃣ بازنویسی و انتشار یادداشت‌های روزانه امیر اسدالله عَلَم، و دستکاری و حذف و اضافه برای نوسازی تصویر تاریخی عَلَم، منطبق است با همان تحولاتی که از دهه ۱۳۷۰ در جامعه ایرانی رخ داد، وضع امروز را به ارمغان آورد و اگر تحولاتی پیش‌بینی‌نشده آن را منقطع نکند سرنوشت فردای ایران را رقم می‌زند. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter

✡️ اسناد آزادشده وزارت خارجه اسرائیل و روابط پنهان با ایران (۱۹۵۳- ۱۹۷۹) 🔸 اخیراً بیش از ده هزار برگ سند دولت #اسرائیل درباره روابط با #ایران طی سال‌های پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ در دسترس محققین قرار گرفته است. 🔸 این اسناد متعلق به وزارت خارجه اسرائیل، یعنی اسناد دیپلماتیک، است و طبعاً شامل بخش «سِرّی‌تر»‌ روابط ایران و اسرائيل در زمان #حکومت_پهلوی، یعنی روابط اطلاعاتی و نظامی، نمی‌شود. 🔸 گزارش #ایتای_ماک،‌ حقوق‌دان اسرائیلی، درباره اسناد فوق مؤید این امر است. برای مثال، به‌نظر نمی‌رسد درباره نقش بسیار بااهمیت و حساس سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی متعدد اسرائیل (موساد، شاباک و آمان) در ایران، روابط آنان با اداره دوم (اطلاعات) ارتش و #ساواک یا فعالیت مستقل آنان در ایران، در اسناد فوق مطلب مهمی باشد. 📚 از مطالعه مقاله ایتای ماک به نتایج زیر می‌رسیم: 1️⃣ «رابطه با ایران» برای اسرائیل بسیار بااهمیت و به این دلیل بسیار گسترده بود. 2️⃣ به‌دلیل سِرّی و حساس بودن این رابطه، اقدامات مربوطه نه از مجاری عادی رسمی بلکه از طریق شخص #شاه یا وزیر دربار انجام می‌شد. (در بخش مهمی از این دوران #امیر_اسدالله_علم وزیر دربار بود.‌) 3️⃣ با شروع امواج انقلاب، اسرائیل به دقت تحولات ایران را زیر نظر داشت و سقوط شاه را حسّ و پیش‌بینی می‌کرد. 4️⃣ به‌دلیل شروع انقلاب، اسرائیل از ایران قطع امید نکرد و در پی حفظ پایگاه خود در ایران بود. 5️⃣ گزینه کودتای نظامی و استقرار دولت مقتدر نظامی برای سرکوب انقلاب برای اسرائیل مطرح بود. (از این منظر محتمل است کودتای نوژه طرح اسرائیل باشد.) 📝 Eitay Mack The Unwritten History Of Israel’s Alliance With The Shah’s Dictatorship LobeLog June 30, 2019 👉 https://lobelog.com/the-unwritten-history-of-israels-alliance-with-the-shahs-dictatorship/ ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter