✡️ چرا مطالعهٔ دانشگاهی جادو و علوم غریبه اهمیت دارد؟ 💥 به بهانهٔ راه‌اندازی برنامهٔ کارشناسی ارشد جادو و علوم غریبه در دانشگاه اکستر انگلستان 1️⃣ دلیل این‌که این پرسش اصولاً مطرح می‌شود این است که در دیدگاه مسلّط، #جادو و #علوم_غریبه در دنیای مدرن جایی ندارد. به بیان دیگر، فرایند «مدرن‌»شدن با پس‌زدن جادو و «افسون‌زدایی» جوامع همراه است. از این نگاه، جوامعی که هنوز درگیر جادو هستند #عقب‌مانده هستند و از مدرنیته جا مانده‌اند. 2️⃣ اما مطالعاتی که در نیم قرن گذشته انجام شده این نگاه را به چالش کشیده. در این پژوهش‌ها جادو از یک امر حاشیه‌ای تبدیل به موضوعی محوری شده که لزوماً با علم و عقلانیت و مدرنیته در تضاد نیست. 3️⃣ یکی از قدیمی‌ترین و تأثیرگذارترین پژوهش‌ها در این زمینه کارهای فرانسیس ییتس در مورد دورهٔ #رنسانس است. ییتس نشان داد که عصر رنسانس که معمولاً به‌عنوان دورهٔ پاگرفتن علم و هنر و تمدن جدید در غرب تلقی می‌شود، دورهٔ شکوفایی جادو هم بوده. 4⃣ او در یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایش نشان داد که #جوردانو_برونو که به دست کلیسا سوزانده شد و قرن‌ها بعد به‌خاطر دفاع از نظام کپرنیکی به‌عنوان #شهید_علم مورد تکریم قرار گرفت، در واقع بیشتر به‌خاطر عقاید #هرمتیک_جادویی مجازات شد. 5⃣ ضمن این‌که دفاع خودِ #کپرنیک هم از نظام خورشیدمحور از نظر ییتس علاوه بر دلایل ریاضی، علت‌های عرفانی نیز داشت. در مجموع ییتس باعث شد مطالعات رنسانس متحول شود و جوانب مغفول‌ماندهٔ آن، از جمله نقش جریان‌های هرمتیک، مورد اقبال و پژوهش بیشتر قرار بگیرد. 6⃣ در دهه‌های بعد، مطالعات بسیاری انجام شده که نشان داده جادو و عرفان و اموری چون #احضار_ارواح و درگیری با #نیروهای_ماورائی در تمامی جوامع و اعصاری که معمولاً به‌خاطر بالندگی علم و عقلانیت شناخته شده‌اند جاری بوده و گاهی دقیقاً همین امور رابطهٔ تنگاتنگی با علم و فلسفه داشته. 7⃣ به‌عنوان مثال یولیا اوستینووا در کتابش ادعا می‌کند که حالات خلسه، نیروهای ماورائی و تسخیرات الهی در مهد فلسفه غرب، یعنی #یونان_باستان کاملاً عادی بوده و فیلسوفانی مانند #فیثاغورس و #سقراط هم احتمالاً در این امور مشارکت داشته‌اند. 8⃣ در نقطهٔ مقابل تاریخ باستان، مطالعاتی انجام شده که نقش #جنبش‌های_جادویی و ماورائی را در #انقلاب‌های_مدرن نشان می‌دهد، یعنی همان‌ها که غالباً با نهادهای دینی مسلّط درگیر بودند و می‌خواستند #حکومت_انسان را به‌جای #حکومت_خدا بنشانند! 9⃣ به‌عنوان مثال، رابرت دارنتون در کتاب کلاسیکش نقش #مزمریسم (جنبشی در قرن ۱۸ که پیشینهٔ انرژی‌درمانی و هیپنوتیزم و حتی روان‌درمانی است و در ایران به نام «منیتیسم» و «مغناطیس حیوانی» شناخته می‌شد) را در #انقلاب_فرانسه نشان داده. اخیراً هم کتابی چاپ شده که نشان می‌دهد برخی جنبش‌های برابری‌خواه رادیکال اروپایی، از جمله آنارشیسم، ریشه‌های جادویی داشته. ✍ دکتر علیرضا دوستدار ✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود: 🇮🇷👉 @jscenter