✡ زرسالاران یهودی و پیدایش بابی‌گری (٢) 1⃣ نقش شبکهٔ #زرسالاران_یهودی و شرکا و کارگزاران ایشان در گسترش #بابی‌گری و بهائی‌گری را از دو طریق می‌توان پیگیری کرد: 2⃣ اول، حرکت‌های سنجیده و برنامه‌ریزی‌شدهٔ برخی از دولتمردان قجر، به‌ویژه #حاج_میرزا_آقاسی صدراعظم و #منوچهرخان_معتمدالدوله گرجی حاکم اصفهان، که به گسترش بابی‌گری انجامید. 3⃣ دوم، گروش وسیع #یهودیان به بهائی‌گری که سبب افزایش کمّی و کیفی این فرقه و گسترش جدّی آن در ایران شد. 4⃣ حاج میرزا آقاسی ایروانی از رابطهٔ بسیار نزدیک با #جدیدالاسلام‌های_یهودی، به‌ویژه اعضای #خاندان_قوام_شیرازی، برخوردار بود و این گروه، از جمله حیدرعلی‌خان شیرازی، در برکشیدن وی به مقام صدراعظمی ایران نقش اساسی داشتند. 5⃣ حیدرعلی خان مدتی مهردار عباس میرزا بود و از دشمنان قائم‌مقام. قائم‌مقام در هجویه‌ای خطاب به عباس میرزا دربارهٔ نفوذ وی و حاجی میرزا آقاسی در دستگاه ولیعهد چنین گفته است: 🔸از آن دم کاین #جهود بدقدم را بسط ید دادی 🔸ترا زحمت پیاپی، درد و محنت دم به دم باشد 🔸سپید نر که داری، با سیاه ماده سودا کن 🔸که باجی خوشقدم بهتر ز حاجی بدقدم باشد 6⃣ «باجی خوش‌قدم» کنیز عباس میرزاست. منظور از «حاجی بدقدم» حاج میرزا آقاسی و «جهود بدقدم» حیدرعلی خان شیرازی، از اعضای خاندان قوام شیرازی، است. ✍ استاد عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter

✡ زرسالاران یهودی و پیدایش بابی‌گری (٣) 1⃣ آغاز دعوی #علی‌محمد_باب (١٢۶٠ق) مقارن با صدارت #حاج_میرزا_آقاسی است. هما ناطق می‌نویسد: 📝 باب مریدان نخستین خود را نه در میان «جُهّال» بلکه در «طبقات بالای کشور» یافت… حاج میرزا آقاسی که جای خود داشت. باب از او به ستایش یاد می‌کند و می‌نویسد: «بدیهی است حاجی به حقیقت آگاه است.» 2⃣ علیقلی‌خان اعتضادالسلطنه، شاهزادهٔ فرهیخته و خوش‌نام قجر، حاج میرزا آقاسی را مسبّب گسترش نایرهٔ فتنهٔ بابیه می‌بیند و می‌نویسد: 📝 اما حاجی میرزا آقاسی هم، چون صوفی بود و از علماء دینی و فقها، آن هم علمای صاحب نفوذ اصفهان، دل خوشی نداشت، ابتدا بدش نمی‌آمد که باب مایهٔ وحشتی برای علما باشد! 3⃣ عبدالحسین آیتی می‌نویسد: 📝 در ابتدای پیدایش باب دو تن از دولتیان سوء سیاستی بروز دادند که هریک از جهتی خسارت کلی به این ملت وارد کرد و قضیهٔ باب را کاملاً به موقع اهمیت گذاشتند: اول، حاجی میرزا آقاسی به‌صورت مخالف؛ دوّم، #منوچهرخان_معتمدالدوله به‌صورت موافقت… شبهه[ای] نیست که اگر از طرف حاجی میرزا آقاسی سختی و فشار و نفی بر باب و حبس وارد نشده بود و بالعکس از طرف معتمدالدوله (منوچهرخان خواجه) حاکم اصفهان پذیرایی و نگهداری به عمل نیامده بود و قضیهٔ باب به خونسردی تلقی شده بود، تا این درجه خسارت به مال و جان و حیثیات مدنی و ملّی ایران وارد نمی‌شد. 4⃣ آیتی این اقدامات را نتیجهٔ سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ می‌داند: 📝 خلاصه این‌که برای این مسائل به عوامل خارجی معتقد شده، آن را نتیجهٔ یک نوع سیاست‌هایی شناخته‌ام که در دورهٔ قاجاریه در ایران شایع شده بوده است. ✍ استاد عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter