هدایت شده از متن | علیرضا پناهیان
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ دوم
🔘 تحجر، یکی از دلایل عاقبت به خیر نشدن
🔘 غرور به حقانیت، عامل تحجر است
🔘شادی همراه با تکبر و سرمستی، یکی از عوامل تحجر
🔘داشتهها و بهرهها از حقیقت، میتواند باعث تحجر شود
🔘 تحجر، مسألهای فراگیر و عمومی
استاد #علیرضا_پناهیان در هیئت میثاق با شهدا
تحجر، یکی از دلایل عاقبت به خیر نشدن
یکی از دلایل عاقبتبخیر نشدن آدمها، تحجر است. یکی از ریشههای تحجر این است که آدم به خاطر اینکه برحق است احساس تکبر، عُجب یا غرور بکند. مرحوم آیت الله شاهآبادی - استاد عرفان امام خمینی(ره)- مشکل جامعۀ مؤمنین را در غرور به حقانیت میدانستند. تعبیر غرور به حقانیت مربوط به زمانی است که مؤمنین غریب، ضعیف و مظلوم بودند و زیاد جای غرور نبوده است، ولی امروزه که آن غربت و ضعف برطرف شده، خیلی بیشتر باید نگران غرور به حقانیت بود.
غرور به حقانیت، عامل تحجر است
از نظر زمانی ما بیشتر در معرض غرور نسبت به حقانیت هستیم. غرور نسبت به حقانیت، تصلّب و تحجّر ایجاد میکند. و دیگه نمیتوان اطراف و اسرار پیچیدۀ همان حق را درک کرد؛ مخصوصاً وقتی که علم با دین آمیخته بشود. اهل علم به نوعی در معرض تکبر و تحجر هستند، اهل دین هم به نوعی دیگر در معرض تکبر هستند. عُجب یکی از وجوهِ تکبر است. عُجب آفت عبادت است و انسان طرفدار حق، عُجب پیدا میکند.
شادی همراه با تکبر و سرمستی، یکی از عوامل تحجر
قرآن کریم در سورۀ غافر(آیه 83) میفرماید: «فَلَمَّا جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَرِحُوا بِما عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ». فرح در قرآن شادی محض نیست. فرح، شادی توأم با تکبر است، شادی توأم با بدمستی و نفهمی است، شادی توأم با بیدقتی است، الکی خوشبودن است. آیه میفرماید چون اینها یک علمی از انبیاء گذشته داشتند، یک فرحی در آنها ایجاد شده و نتوانستند حق را بپذیرند، دیگر حتی نتوانستند بفهمند این پیامبر، ادامۀ آن انبیاء گذشته است که قصههایش را بلد بودند.
داشتهها و بهرهها از حقیقت، میتواند باعث تحجر شود
تحجر یک مسئلۀ عامالبلوی است. بر اساس آیات قرآن وقتی معنای تحجر را توسعه بدهید، همان کسانی دعوت پیامبر اکرم را نپذیرفتند که در اطراف مکه منتظر آخرین پیامبر بودند و میدانستند آنجا ظهور میکند و علائمش چیست. ولی وقتی آخرین پیامبر آمد، اینها که باید اعوان و انصارش میشدند، بدترین دشمنانش شدند. این افراد یک چیزی داشتند، اگر چیزی نداشته باشند که مقاومت نمیکنند. در مقابل امام زمان(عج) هم عدهای با قرآن میآیند! یعنی هم رسول خدا(ص) با نوعی تحجر مواجه بودند و هم امام زمان(عج). امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) نیز با نوعی تحجر مواجه بودند. تحجر مسئلۀ سادهای نیست.
ما با خطر تحجر مواجه هستیم. تحجر میتواند با داراییهایی که داریم، ایجاد شود؛ حتی دارایی عاطفی و معنوی خوب! دارایی عاطفی خوب مانند کسانی که در کربلا بودند و در موردشان گفتند که «قلوبهم معک و سیوفهم علیک»؛ دلشان با امام حسین(ع) است ولی شمشیرشان علیه ایشان است. ما باید از این عبرت بگیریم.
تحجر، مسألهای فراگیر و عمومی
ما باید مسئلۀ تحجر را یک مسئلۀ فراگیر و برای هرکسی بدانیم که با یک حقی آشنا میشود. ما باید با معنای توسعۀیافتۀ تحجر ارتباط برقرار کنیم. یکی از ایرادهای شناختی ما اساساً این است که فکر میکنیم تحجر حتماً برای قوم مخصوصی بوده که آدمهای عجیب و غریبی بودهاند. این مسأله، عامالبلوی است. چنانکه وقتی صحبت از کفر و بتپرستی میشود، ما هم در معرض این خطرها هستیم.
تأثیر تقوا بر دوری از تحجر
قرآن کریم روشی دارد که همه را به تقوا دعوت میکند ولی خود تقوا و رسیدن به آن مبهم است. طرح واقعاً فوقالعادهای است. مثلاً میفرماید روزه بگیرید، شاید به تقوا برسید. اگر شما اهل عبادت بشوی، لزوماً اهل تقوایی؟ نه! معلوم نیست. اگر در مسائل اجتماعی، عدالتخواه بشویم، تمام است؟ نه! صبر کن. «اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى(مائده، 8)» عدالت بورزید، این به تقوا نزدیکتر است. آن تقوا چیست؟ آن را به ما بگو! با انجام کلی عبادت، روزه و کار خوب، میفرماید انشاءالله که با تقوا بشوی! من اگر نمازخوان دیدم نمیتونم قاطعانه بگویم این حتماً با تقوا است. این رویکرد به تقوا یعنی چی؟ یعنی خدا عنصری را نگه داشته که تو هیچوقت مغرور نشوی. بعد میفرماید: «إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ(مائده، 27)» خدا از باتقواها قبول میکند. خب ما الآن این کار را انجام دادیم چی؟ میفرماید آن که معلوم نیست بر اساس تقوا بوده است یا نه. غرورت را میشکند، توی دلت، ترس میاندازد. این ترس تو را همیشه به بازنگری خودت وادار میکند و مانع تحجر میشود.
🚩 هیئت میثاق با شهدا، دانشگاه امام صادق(ع) - ۱۴۰۳.۰۴.۱۷
@Panahian_text
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۳ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
11.73M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ سوم
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ سوم
🔘 ما متهم به تحجر هستیم ولی باید رفع اتهام کرد
🔘 ضربهای که انقلاب از تحجر خورده، از دشمنان نخورده است
استاد #علیرضا_پناهیان در هیئت میثاق با شهدا
ما متهم به تحجر هستیم ولی باید رفع اتهام کرد
ما در جبهۀ انقلاب و در جامعۀ دینداران، بیش از اینکه در معرض تحجر باشیم و بیش از آنکه به تحجر مبتلا باشیم، به تحجر متهم هستیم. لذا باید تحجر را شناخت و از مظاهر آن فاصله گرفت و از دینداران دربارۀ تحجر رفع اتهام کرد تا بسیاری از افراد دلشان با اسلام، انقلاب و با مذهبیگری مهربان شود. برای جامعۀ دینی ما زشت است که هنوز در جامعه، دینداران متهم به تحجر بشوند.
ضربهای که انقلاب از تحجر خورده، از دشمنان نخورده است
ما نهتنها میخواهیم از جامعۀ دینی رفع اتهام بکنیم که این جامعه دچار تحجر نیست بلکه میخواهیم خودمان هم علیه تحجر مدعی باشیم. ضربهای که دین از تحجر خورده، ضربهای که امام این انقلاب از تحجر خورده، از دشمنان انقلاب نخورده است. یکی از اهداف این بحث این است که خودمان هم حواسمان باشد طوری رفتار نکنیم که بوی تحجر به مشام دیگران برسد، ولی متأسفانه اینطوری رفتار میکنیم.
ضرورت انعطافپذیری انقلابیها
ما باید طوری رفتار کنیم که بگویند انقلابیها فوقالعاده انعطافپذیر هستند. و به خودشان فوقالعاده سختگیر هستند که مبادا دچار تحجر بشوند. من و شما نباید طوری رفتار بکنیم که بوی تحجر از ما به مشام برسد. قرآن اینطوری رفتار نمیکند! روایات اهلبیت(ع) اینطوری رفتار نمیکنند. ابدا! شما هرگز از امیرالمؤمنین علی(ع) بوی تحجر استشمام نمیکنید، مگر ایشان ارزشمدار نبودند؟! مگر ایشان بر اصولشان پایدار نبودند؟! مگر شما از ایشان سختگیرتر در دینداری میبینید؟!
تحجر، نابودکننده است
تحجر نباید شعار کسی از غیرانقلابیها علیه انقلابیها باشد، ما خودمان بیشتر علیه تحجر فریاد میزنیم. تحجر بسیار کم هم ضرر دارد و نابودکننده است. تحجر کم برای کلّ انقلاب، کشور، نظام و تاریخ پیروزمندانه و شکوهمندانۀ انقلاب هزینه تولید میکند.
سه هدف مهم در بحث از تحجر
در بحث از تحجر به دنبال این هستیم که اولاً خودمان به تحجر آلوده نباشیم چرا که کسانی که اهل دیانت هستند و معرفت دینی دارند، بیشتر در معرض تحجر هستند؛ ثانیاً اگر تحجر نداریم، رفتار و گفتاری که بوی تحجر بدهد هم نداشته باشیم؛ ثالثاً کسی هم نتواند ما را به تحجر متهم بکند.
نمونهای از دفاع متحجرانه در موضوع ولایت
چرا ما گاهی متحجرانه در مورد ولایت صحبت میکنیم؟ وقتی که کسی داد میزند که «ولایت را باید اطاعت کرد»، این کلام باعث سوءبرداشت از مفهوم و کارکرد ولایت میشود. آنقدری که ولایت میخواهد ما به قدرت تشخیص برسیم، آنقدر اصرار ندارد که ما اطاعتش بکنیم. چرا عدهای بد حرف میزنند؟ اصلاً ولایت مگر چقدر دستور داده که تو بخواهی اطاعت کنی؟ ولیّ خدا همان حسینی(ع) است که شب عاشورا هم دستور نداد و اصحاب خودشان تشخیص دادند که همراه ولایت بمانند.
نقش ولایت در رسیدن مردم به قدرت تشخیص
در کنار کلمۀ ولایت، باید بیشتر از «تشخیص» سخن گفت نه از «تکلیف» تا برداشت غلط ایجاد نشود. آیا ولایت، اطاعت از خودش را میخواهد یا رسیدن مردم به قدرت تشخیص را؟ ولایت، ایستاده است تا قدرت تشخیص مردم بالا برود.
کلمات دیگری که در کنار ولایت به کار رفته را ببینید. امیرالمؤمنین(ع) میفرماید «لا یَحْمِلَ هذَا الْعَلَمَ اِلَّا اَهْلُ الْبَصَرِ وَ الْصَّبْرِ(نهج البلاغه، خطبه 173)». عَلَم ولایتمداری را کسی به دوش نمیتواند بکِشد، مگر کسی که اهل صبر و بصیرت باشد و قدرت روحی بالا داشته باشد. این یعنی چی؟ خب امیرالمؤمنین(ع) اگر میخواست اینطور میگفت که کسی نمیتواند این عَلَم ولایت را به دوش بکِشد، مگر کسی که مطیع امر ولایت باشد.
🚩 هیئت میثاق با شهدا، دانشگاه امام صادق(ع) - ۱۴۰۳.۰۴.۱۸
@Panahian_text
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۴ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
13.24M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ چهارم
هدایت شده از متن | علیرضا پناهیان
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ چهارم
🔘 فضای دین، چه تأثیری بر دوری از تحجر دارد؟
🔘 انعطافپذیری متفکرانه، نقطه مقابل تحجر
🔘 تحجر در میان روشنفکران چگونه است؟
🔘 ضرورت تعلیم دانشآموزان برای دور شدن از تحجر
🔘 انعطافپذیری مؤمن، شبیه به خوشۀ گندم است
استاد #علیرضا_پناهیان در هیئت میثاق با شهدا
فضای دین، چه تأثیری بر دوری از تحجر دارد؟
فضای دین ما، فضایی است که به این سادگی کسی نمیتواند با اطمینان از حقانیت خودش و از حقانیت تشخیص خودش حرف بزند. این عدم اطمینان از خود در موضوع عاقبتبخیری هم مطرح است که مسألهای بسیار مهم است. از طرف دیگر قرآن کریم میفرماید «فَلا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ(نجم، 32)»؛ کسی خودش را پاک نداند، بعد میفرماید: خدا آگاهتر است به این که چه کسی با تقوا است «هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى». همچنین خود توصیه به تقوا هم که بسیار پرتعداد است، توصیۀ مبهمی است. تقوا یک امر پیچیده و پنهان است. کسی نمیتواند خیالش از گذشته و آیندهاش راحت باشد. این فضای دین ماست. دین، آدم مغرور تربیت نمیکند. دین، آدمی که دیگران را به راحتی تخطئه بکند؛ تربیت نمیکند.
انعطافپذیری متفکرانه، نقطه مقابل تحجر
تحجر یک نوع ایستایی است. یک نوع تصلّب و سختگیری بیدلیل است. نوعی تکبر و غرور به دینداری و یک نوع خودحقپنداری مطلق است. نقطۀ مقابل تحجر، نوعی نرمی و انعطافپذیری است. مؤمن متحجر نیست، یعنی موضعش فرق میکند و انعطافپذیر است. البته انعطافپذیری انواع و اقسامی دارد. انعطافپذیری مؤمن، انعطافپذیری متفکرانه است. مؤمن، انعطافپذیری منافقانه و مُزوِرانه ندارد. اگر دیدید کسی انعطافپذیری نداشت و برای حق هم انعطافپذیری قائل نبود، او دچار تحجر است.
تحجر در میان روشنفکران چگونه است؟
تحجر در میان غیرمذهبیها هم وجود دارد. آدم لامذهب با آدم مذهبی فرقی نمیکند؛ کسی که متحجر است، متحجر است. در غیرمذهبیها تحجر چگونه است؟ مثلاً فرد معلومات اندکی را از یک اندیشمند غربی یاد گرفته و حاضر نیست از آن عبور کند. در حالی که آن اندیشمند غربی، خودش هم آنقدر نظر خویش را جدی نگرفته است. آن قدر متصلبانه و خشک به علم او استناد میکند و محکم آن را گرفته که حاضر نیست نقد آن اندیشه را بشنود. بعضیها با لیبرال دموکراسی غربی، چنین برخوردی دارند. تحجر در فضای روشنفکری هم هست. هر کسی نقدپذیر نباشد، ممکن است متحجر شود.
ضرورت تعلیم دانشآموزان برای دور شدن از تحجر
معلمهای ارجمند من دست شما را میبوسم، نگذارید این دانشآموزها متحجر شوند. خواهش میکنم! تمنا میکنم! گاهی پیش بچهها بگویید من اشتباه کردم! من نمیدانم! شاید اینطور باشد! گاهی از اوقات دانشآموزی را تشویق بکنید که اشتباه خودش را میپذیرد. گاهی از اوقات یک حرفی به دانشآموز بزنید و بعد این حرف را پس بگیرید و حرف دیگری بزنید. به قرآن کریم توجه بفرمایید. خدا هم در قرآن آیات ناسخ و منسوخ دارد و گویی حرفش را عوض کرده است. میخواهد تحجرشکنی بکند.
انعطافپذیری مؤمن، شبیه به خوشه گندم است
البته مؤمن نباید در همه چیز انعطافپذیر باشد و انعطافپذیری مؤمن یقیناً باید متفکرانه باشد. رسول خدا(ص) میفرماید: «مَثَلُ اَلْمُؤْمِنِ كَمَثَلِ اَلسُّنْبُلَةِ تَخِرُّ مَرَّةً وَ تَسْتَقِيمُ مَرَّةً(تحف العقول، جلد۱، ص۳۸)». مؤمن شبیه خوشۀ گندم است. خوشۀ گندم را دیدهاید چقدر نرم است؟ جریان باد که روی خوشۀ گندم میوزد، موج برمیدارد. باد که میآید، خوشهها به زمین نزدیک میشوند و دوباره بلند میشوند؛ خوشه گندم این قدر انعطافپذیر است. برای اینکه انعطافپذیری مؤمن روشن بشود، نقطه مقابل آن را توضیح میدهد و میفرماید «وَ مَثَلُ اَلْكَافِرِ مَثَلُ اَلْأَرْزَةِ لاَ يَزَالُ مُسْتَقِيماً لاَ يَشْعُو»، کافر مانند یک درخت خشکیدهای است که پابرجاست و هیچوقت انعطاف ندارد.
🚩 هیئت میثاق با شهدا، دانشگاه امام صادق(ع) - ۱۴۰۳.۰۴.۱۹
@Panahian_text
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۵ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
10M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ پنجم
هدایت شده از متن | علیرضا پناهیان
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ پنجم
🔘 آشنایی بیشتر با تحجر و تأثیرگذاری خوارج
🔘 اشتباه ذهنی، مهمترین عامل تحجر در میان خوارج
🔘 در اوج قدرتمندی گفتمان انقلاب اسلامی هم باید از تحجر صحبت کرد
استاد #علیرضا_پناهیان در هیئت میثاق با شهدا
آشنایی بیشتر با تحجر و تأثیرگذاری خوارج
خوارج، متحجرینی بودند که جلوی امیرالمؤمنین علی(ع) ایستادند. امیرالمؤمنین علی(ع) شخصیت کمی نیست بلکه در عالم خلقت، تک است. جانِ رسول خدا(ص) است و زندگی او صرف موضوعات فرعی نمیشود. وقتی خوارج سر راه ایشان سد ایجاد کردند، یعنی خوارج اصلیترین مشکل حیات بشری هستند. امیرالمؤمنین(ع) درگیر موضوع فرعی نمیشود.
اشتباه ذهنی، مهمترین عامل تحجر در میان خوارج
حضرت علی(ع) در مورد خوارج فرمودند که اینها اشتباه کردند. این اشتباه یعنی اشتباه ذهنی. حتی خیلی از معنویات خوارج سر جایش بود، در جهاد کم نمیگذاشتند، آدمهای تنبل و تنپروری نبودند. پس چه ایرادی داشتند؟ حتی عبارت مقدسنما هم برای خوارج مناسب نیست، چون مقدسنماها کسانی هستند که به سجاده چسبیدهاند و از جهاد فرار میکنند، ولی خوارج مجاهدان صف اول بودند. ایراد خوارج، یک ایرادِ ذهنی بود و به تحجر شناختی دچار شده بودند.
در اوج قدرتمندی گفتمان انقلاب اسلامی هم باید از تحجر صحبت کرد
مسأله خوارج، یک مسأله اصلی است؛ کسانی که تحجر ویژگیِ محوری آنهاست. چرا نباید انقلاب اسلامی هم دچار چنین مشکلی باشد؟ ما در اوج قدرتمندی گفتمان انقلاب اسلامی، باید از تحجر صحبت کنیم. الآن گفتمان انقلاب اسلامی، واقعاً گفتمان قدرتمندی است. در همین انتخابات اخیر نیز قدرت این گفتمان نشان داده شد. گفتمان انقلاب اسلامی با رهبری مقام معظم رهبری توانست انتخاباتی را با حضور نزدیک پنجاه درصد از واجدین شرایط پشت سر بگذارد. این یک پیروزی برای انقلاب است. به علاوه هر دو بزرگواری که در نهایت به مرحله دوم انتخابات رفتند، هیچکدام خارج از گفتمان انقلاب اسلامی نبودند.
آشنایی با مفاهیم قرآنی مرتبط با تحجر؛ تناسب مفهوم عبد با انعطافپذیری
اهمیت ماجرای تحجر بسیار زیاد است. اگر تحجر مهم است، آیات قرآن باید مشحون از پرداختن به آن باشد. مفهومی در قرآن کریم هست که اگر دقت بکنید از معنای لغوی گرفته تا معانی عمیقِ معنوی و عرفانیاش دقیقاً نقطۀ مقابل تحجر است و میخواهد هر نوع تحجر را سلب کند. این مفهوم از ابتدا تا آخر قرآن در کلیدیترین و حساسترین جاهای قرآن به کار رفته و آن مفهوم «عبد» است. عبد به معنای انسان خوب نیست. عبد یعنی انسان صد در صد منعطف در برابر خدا. در مفهوم عبد، مهمترین چیزی که خواسته شده، اطاعت نیست؛ انعطاف است. کلمۀ عبد به آن انعطاف اشاره دارد. عبد، به معنای انسان با اخلاق نیست. عبد یعنی انسانی که هر اخلاقی دارد، در نهایتِ انعطاف در مقابل امر مولا است.
تناسب مفهوم امتحان با انعطافپذیری
مفهوم دیگری در قرآن که در مقابل تحجر قرار دارد، امتحان است. میفرماید «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیبْلُوَکُمْ(سوره ملک، آیه 2)». مفهوم امتحان و ابتلا چیزی جز این نیست که خدا از ما انعطاف میخواهد و کسانی که این انعطاف را نداشته باشند، دچار تحجر میشوند. امتحان یعنی خدا میخواهد ببیند شما دقیقاً چکاره هستی؟ مثلاً در یکی صفت سخاوت خیلی بالاست، خدا امتحانش میکند و در یک مخمصهای او را قرار میدهد که اتفاقاً باید جلوی سخاوت خودش بایستد. بعد دیگری را نگاه میکند که خساستش خیلی بالاست، یک امتحانی از او میگیرد که این فرد باید در آنجا سخاوت خرج کند. بعد آن دیگری را نگاه میکند که چه آدم منظمی است. امتحانی از او میگیرد که به خاطر وظایفش باید پا روی نظم خودش بگذارد. عبد باید در امتحانات، انعطاف نشان بدهد.
تناسب مفهوم زمان با انعطافپذیری
مفهوم دیگری که ذیل مفهوم امتحان مطرح شده و برای انعطافپذیری باید به آن توجه کرد، مفهوم زمان است. دینداری در بستر زمان معنا دارد. کسی که متحجر است؛ یکی از بدبختیهایش این است که زمان را نمیشناسد، زمانه را درک نمیکند و متناسب با زمان عمل نمیکند.
تحجر از منظر انسانشناسی
اگر از منظر وجود انسان به موضوع تحجر بپردازیم، انسان موجودی است که اگر همینطوری رهایش کنند به سمت تحجر میرود. انسان خاصیتی دارد که تغییر را دوست ندارد، انعطافپذیری را دوست ندارد. حتی میگویند کلمۀ انسان از اُنس گرفته شده است. اُنس یعنی انسان به یک چیزی خو و عادت میکند، بعد دیگر رهایش نمیکند. انسان دو ویژگی دارد، هم انس پیدا میکند و هم عادت میکند و دوست ندارد انس و عادت خودش را کنار بگذارد.
🚩 هیئت میثاق با شهدا، دانشگاه امام صادق(ع) - ۱۴۰۳.۰۴.۲۰
@Panahian_text
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۶ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
13.26M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ ششم
هدایت شده از متن | علیرضا پناهیان
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ ششم
🔘 برنامۀ دین برای افزایش دائم انعطافپذیری انسان
🔘 عدم سلامت نفس و انانیت، یکی از ریشههای تحجر
🔘 سطحینگری، عامل دیگری برای تحجر
استاد #علیرضا_پناهیان در هیئت میثاق با شهدا
برنامه دین برای افزایش دائم انعطافپذیری انسان
دین از ما یک انعطافپذیری فوقالعاده، بینهایت و نامحدود در برابر خداوند متعال میخواهد. هر جا این انعطافپذیری در مقابل پروردگار عالم نباشد، انسان دچار تصلّب، تحجّر، گاهی تکبّر و .... میشود. خمیرمایۀ عبودیت و امتحانات، انعطافپذیری در برابر مقام ربوبی است. برنامۀ امتحانات الهی در مسیر دینداری این است که درجه به درجه انعطافپذیری ما را بالا ببرد. این برنامۀ دین است. دین، امری پویا است و یکی از مصادیق تحجر این است که دین را امری پویا ندانیم.
عدم سلامت نفس و انانیت، یکی از ریشههای تحجر
یکی از ریشههای تحجر، عدم سلامت نفس است. این عدم سلامت نفس که در نهایت عامل تسلیم نشدن انسان در مقابل پروردگار عالم است، موجب میشود که انسان یکجاهایی متوقف شود و سر حرف و برداشت غلط خودش بایستد. به عنوان مثال با زمان حرکت نکند و متناسب با امتحانات، انعطاف نشان ندهد. اگر خواستید برای مسائل دینی، معنوی و روحی خودتان مشورت بگیرید، پیش آدمهای متحجر نروید که یک قانون ثابت را در مقابل خود گذاشتهاند و در همه شرایط با همان قانون ثابت، مشورت میدهند؛ اینطوری با حرفهای به ظاهر دینی بدبخت میشوید.
عامل اصلی تحجر قساوت قلبی است که باعث میشود انسان در مقابل پروردگار عالم انعطاف نداشته باشد. یک پیشنهاد برای دوری از انانیت و قساوت قلب، استغفار است. پیشنهاد دیگر قرائت قرآن است که باعث دوری از قساوت قلب میشود. نفس انسان، نفس اماره به سوء است. نفس اماره به سوء اینطور است که اگر جلویش بایستی و مبارزه با هوای نفس بکنی، نفس که بیکار نمینشیند و طراحی دیگری برایت انجام میدهد. مثلاً به جای وقت تلف کردن، میروی هیئت و سینه میزنی، و از هوای نفست عبور میکنی، بعد یک هوای نفسِ تازهای در آن هیئت برایت درست میشود. در آن هیئت یکدفعهای کسی به شما بیاحترامی میکند و یک امتحان دیگر برای مبارزه با نفس برایت پیش میآید. آیا تمام عشقت به امام حسین(ع) را زیر پا میگذاری و به آن عزادار بیاحترامی میکنی یا باز هم مبارزه با نفس را ادامه میدهی؟ نفس اینطوری است. انسان باید در مقابل خدا خیلی انعطافپذیر باشد. قساوت قلب نمیگذارد در جریان امتحانات الهی، انسان عبودیت خودش را حفظ بکند.
سطحینگری، عامل دیگری برای تحجر
غیر از دلیل قلبی و نفسی، تحجر علت دیگری هم دارد که گرایش انسان به سطحینگری است، گرایش به سادهسازی است. تأمل و تفقه در دین مهم است ولی انسان موجودی است که دوست دارد با همه چیز سطحی برخورد کند. اگر دو کلمه دربارۀ تقوا شنیده باشد، وقتی به او که میگویند در مورد تقوا یک دورۀ آموزشی هست، میگوید: «من همه چیز را در مورد تقوا میدانم، تقوا همان خوب بودن است دیگر!». ولی تقوا با خوب بودن فرق میکند. میگوید: «تقوا یعنی از خدا بترسید دیگر!». تقوا با ترسیدن هم فرق میکند، یک کمی عمیقتر از این حرفها است.
مطالعه، یکی از راههای دور شدن از سطحینگری
بعضیها در برخورد با معارف دین، سطحینگر هستند و برای عمیقترشدن هم کاری نمیکنند. قرآن میفرماید اینها اهل تعقل، تدبر و تعمق نیستند در حالی که دین یک امر عمیق است. ما حزباللهیها و شیعیان اهل بیت(ع) نباید آموزش دیدن را تعطیل کنیم. ما به شنیدن تحلیل جدید نیاز داریم. فکر نکنید نیازهای جدید با داراییهای گذشته تأمین میشود.
تحجر از سطحینگری ایجاد میشود و علامت سطحینگری، مطالعه نکردن و گفتگوی علمی نداشتن است. علامت سطحینگری بیخبری از تحلیلهای امام و رهبری، تاریخ نخواندن و سادهانگارانه با مسایل برخورد کردن است.
ضرورت اطلاع از سخنرانیها و تحلیلهای مقام معظم رهبری برای دوری از سطحینگری
وقتی که مقام معظم رهبری به عنوان یک حکیم فرزانه سخنرانی میکند و تحلیلی ارائه میدهد، متأسفانه برخی از حزباللهیها هستند که این سخنان را پیگیری نمیکنند. چطور میتوان از آخرین تحلیلهای کسی که سخنرانیهای پنجاه سال قبلش با آن دقتهای عمیقی که در بین علمای شیعه بینظیر است، بیتفاوت گذشت در حالی که بعد از آن تحلیلها، ایشان پنجاه سال رشد و مطالعه بیشتر کردهاند. تو چطور میتوانی از خیر این حرفها بگذری؟! مقام معظم رهبری یک آدم تاریخدان و قرآندان است که تحلیلهای عمیقش برای دور شدن از سطحینگری مورد نیاز مذهبیها است.
🚩 هیئت میثاق با شهدا، دانشگاه امام صادق(ع) - ۱۴۰۳.۰۴.۲۱
@Panahian_text
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۷ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
14.02M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ هفتم
انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه ج۸ - استاد علیرضا پناهیان.mp3
13.62M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ هشتم
1403.04.24-Panahian-ImamSadeghUni-EnhetateMotehajerane...-09-32k.mp3
17.62M
📌انحطاط متحجّرانه؛ انعطافپذیری متفکّرانه/ جلسۀ نهم
عاشورا تجلی عشق و محبت انسان کامل به هدایت بشریت است.
#عاشورا
@kanoon_touba
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎬 استاد عالی
🏴 آن سه ساعت... 😭
چرا توصیهشده که روزعاشورا برای آرامش قلب امامزمان(؏) #صدقه بدیم؟
🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴