🔰نڪات ڪلیدے از #جزء_بیست_و_پنجم قرآن ڪریم #بخش_اول 💠سورہ شوری 🔶قانون اولیہ خدا در پخش روزے وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْاْ فىِ الْأَرْضِ وَ لَكِن یُنزَِّلُ بِقَدَرٍ مَّا یَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِیرُ بَصِیرٌ(۲۷- شوری)  اگر خداوند روزى را براى بندگانش وسعت بخشد، در زمین طغیان مےكنند ولى بہ اندازہ اى كہ مشیت او اقتضاء ڪند نازل مےكند زیرا او بہ حال بندگانش آگاہ و بیناست. كلمہ «قَدَر» بہ معناى كمیت و حجم هر چیز است. پس این كہ مےفرماید:«وَ لكِنْ یُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما یَشاءُ» بہ این معنا است ڪہ خداى تعالى هر چیز را بہ كمیت و حجم و مقدارے ڪہ مشیتش اقتضاء ڪند نازل مےكند. معناى آیہ شریفہ این است: اگر خداى تعالى رزق همہ بندگان خود را وسعت بدهد و همہ سیر شوند، شروع بہ ظلم كردن در زمین مےكنند؛ چون طبیعت مال این است كہ وقتى زیاد شد طغیان و استكبار مےآورد، همچنان كہ در سورہ علق فرموده:  «این انسان هنگامى كہ احساس بےنیازى كند طغیان مےكند» و بہ همین جهت خداوند متعال رزق را بہ اندازہ نازل مےكند و بہ هر كس بہ مقدارى معین روزى مےدهد؛ چون او بہ حال بندگان خود خبیر و بصیر است و مےداند كہ هر یك از بندگانش استحقاق چہ مقدار از رزق را دارد و چہ مقدار از غنا و فقر، مفید بہ حال اوست؛ همان را بہ او مےدهد. چرا خدا بہ ڪسانے ڪہ با داشتن مال بیشتر گناہ و ظلمشان هم افزون مےشود باز هم مال و ثروت مےدهد؟ علامہ طباطبایے(ره) در پاسخ بہ این سوال مےنویسد: این آیہ بیانگر قانون اولیہ خدا در توزیع ارزاق بین بندگانش است ڪہ حال هرڪس را مےبیند و بہ او روزے مےدهد؛ اما قوانین دیگرے نیز دارد ڪہ در عالم حاڪم است؛ یڪے از آن قوانین قانون ابتلاء و امتحان است و دیگرے قانون مڪر و استدراج است. این دو قانون سبب مےشود ڪہ خدا بہ ڪسانے ڪہ در سوال مطرح شد با وجود ڪفر و طغیان باز هم مال و ثروت عطا ڪند. این بحث نقطہ مقابلے هم دارد و آن اینڪہ چرا برخے حتے بہ مقدار رفع ضروریات هم از رزق و روزے الهے بےنصیبند ڪہ در پاسخ مےتوان بہ دو قانون الهے اشارہ ڪرد؛ یڪے همان قانون ابتلاء و امتحان و دیگرے قانون اثر گناہ ڪہ برخے با عمل خود مانند ظلم بہ دیگرے یا ظلم پذیرے چنین نتیجہ اے را براے خود رقم زدہ اند. 🔶تلافے ڪار بد؛ ڪار بدے مثل آن است جَزَاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلىَ اللَّهِ إِنَّهُ لَا یحُِبُّ الظَّالِمِینَ(۴۰- شوری) پاداش بدى ڪار بدے است مانند همان؛ ولى هر كہ بگذرد و [میان خود و طرف مقابلش را] اصلاح نماید؛ پاداشش بر عهدہ خداست؛ یقیناً خدا ستمكاران را دوست ندارد. این آیہ حكم ڪسے را بیان مےڪند ڪہ ظلمے در حق او شدہ است بر اساس این آیہ چنین كسى مےتواند در مقابل ستمگر رفتارى چون رفتار او داشتہ باشد و چنین تلافى و انتقامى دیگر ظلم نخواهد بود. 🔶نڪتہ مهم و قابل توجہ در آیہ همانگونہ ڪہ در متن آیہ ملاحظہ مےشود خداوند متعال آن ڪارے ڪہ براے تلافے صورت مےگیرد با اینڪہ مجوز آن را هم صادر ڪردہ است اما آن را «سیئة؛ ڪارے بد و ناپسند» مےنامد ڪہ سوال برانگیز است. در پاسخ بہ این سوال گفتہ اند: از این رو هر دو عمل را سیئہ و بد خواندہ چون با هركس چنین رفتار شود ناراحتش مےكند، ظالم با آن ڪار مظلوم را ناراحت ڪرد و مظلوم هم با انتقام و تڪرار آن ڪار ظالم را رنجاند، پس در آیہ شریفہ حقیقت معناى كلمہ رعایت شدہ است. همانطور ڪہ این بزرگان فرمودہ اند مجوز انجام عملے آن از بد و آزار دهندہ بودن بہ خوب و گوارا بودن تبدیل نمےڪند. ڪار بد، بد است. چیزے ڪہ در این آیہ بین آن دو فرق گذاشتہ این است ڪہ اگر ابتدایے و بدون مجوز باشد حرام است و عذاب و عقاب دارد و اگر با مجوز شرعے باشد حلال است و چون حرام نیست عقابے هم ندارد. باید توجہ داشت ڪہ این تلافے با مجوز، «واجب نیست»؛ بلڪہ فقط «حلال است» و شاید براے همین نڪتہ بود ڪہ بلافاصلہ فرمود: «هر كس عفو و اصلاح كند اجر و پاداش او بر خداست» 🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾 یڪ جرعہ معرفت @yekjoremarefat

🔰نڪات ڪلیدے از #جزء_بیست_و_پنجم قرآن ڪریم #بخش_دوم 🔶تعداد و جنسیت فرزندان، تنها بہ موهبت الهے است (آیات ۴۹و ۵۰ سوره شوری) مالكیّت و فرمانروایى آسمانها و زمین فقط در سیطرہ خداست، هر چہ را بخواهد مےآفریند، بہ هر كس بخواهد دختر عطا مےكند و بہ هر كس بخواهد پسر مےبخشد؛ یا پسر و دختر را با هم مےدهد و هر كہ را بخواهد عقیم مےكند و فرزند نمےدهد كہ او دانا و تواناست. قرآن ڪریم براى نشان دادن این واقعیت كہ هر گونہ نعمت و رحمت در این عالم از سوى خدا است و كسى از خود چیزى ندارد بہ یك قانون كلى و یك مصداق روشن آن اشارہ كردہ و مےفرماید: «مالكیت و حاكمیت آسمانها و زمین براى خدا است و هر چہ بخواهد مےآفریند» و بہ همین دلیل همہ ریزخوار خوان نعمت او هستند و نیازمند بہ لطف و رحمت او؛ از این رو نہ غرور بہ هنگام نعمت منطقى است و نہ یاس بہ هنگام مصیبت. آنگاہ بہ نمونہ روشنى از این واقعیت كہ هیچ كس از خود چیزى ندارد و هرچہ هست از ناحیہ او است اشارہ ڪردہ مےفرماید: بہ هر كس ارادہ كند دختر مےبخشد و بہ هر كس بخواهد پسر. یا اگر بخواهد هر دو آنها را مےدهد و هر كس را هم ڪہ مصلحت بداند عقیم و بى فرزند مےگذارد. 🔵بہ این ترتیب مردم را بہ چهار گروہ تقسیم ڪرد: آنهایى كہ تنها پسر دارند و در آرزوى دخترى هستند و آنها كہ دختر دارند و در آرزوى پسرى و آنها كہ هر دو را دارند و گروهى كہ فاقد هر گونہ فرزندند و قلبشان در آرزوى آن پر مےكشد. گر چہ نقش بعضى از غذاها و داروها را در افزایش احتمال تولد پسر یا دختر نمےتوان انكار كرد، ولى باید دانست كہ آن اثر را هم خدا در آن دارو و روشها قرار دادہ است و هیچ ڪدام خارج از علم و قدرت خدا نیستند و این یك نمونہ بارز از عدم توانایى انسان از یك سو، و نشانہ روشن از مالكیت و حاكمیت و خالقیت خداوند از سوى دیگر است. گر چہ نقش بعضى از غذاها و داروها را در افزایش احتمال تولد پسر یا دختر نمےتوان انكار كرد، ولى باید دانست كہ آن اثر را هم خدا در آن دارو و روشها قرار دادہ است و هیچ ڪدام خارج از علم و قدرت خدا نیستند. نڪتہ دیگرے ڪہ در آیہ بہ چشم مےخورد اینڪہ براے هر دو جنس از تعبیر «یهب؛ مےبخشد» استفادہ ڪرد و این دلیل روشنى است كہ هم دختران هدیہ الهى هستند و هم پسران و فرق گذاشتن میان این دو از دیدگاہ یك مسلمان راستین صحیح نیست. 💠سورہ زخرف  🔶آیاتے ڪہ هنگام سوار شدن خواندہ مےشود لِتَسْتَوُاْ عَلىَ ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُواْ نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَیْتُمْ عَلَیْهِ وَ تَقُولُواْ سُبْحَانَ الَّذِى سَخَّرَ لَنَا هَاذَا وَ مَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ(۱۳)وَ إِنَّا إِلىَ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ(۱۴- زخرف) كہ بر پشت آن استقرار یابید و چون بر آن استقرار یافتید، نعمت پروردگارتان را بہ یاد آورید و بگویید: منزّہ است خدایى كہ این را رام ما كرد كہ ما قدرت آن را نداشتیم و ما بہ سوى پروردگارمان باز خواهیم گشت. و «ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ» هم مفهومش این است كہ اگر لطف پروردگار نبود ما هرگز قادر بہ ڪنترل و ادراہ این مرڪبها نبودیم. و اینڪہ در پایان دعاے مومنین این چنین دارد ڪه: «وَ إِنَّا إِلىَ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ؛ و بے شڪ ما بہ سوى پروردگارمان باز خواهیم گشت» براے آن است ڪہ آنها را بہ یاد قیامت بیندازد ڪہ امروز سوار بر وسیلہ اے گران قیمت شدہ و در زمین جابجا مےشویم بہ یاد داشتہ باشیم ڪہ بالاخرہ تابوتے هم هست ڪہ در انتظار ماست. «استواء بر ظهر» بہ معناى استقرار بر پشت حیوان و یا هر مركب سوارے دیگر است. منظور از مرڪب با توجہ بہ آیہ قبل (آیہ۱۲) فقط چهارپایان نیست بلڪہ بہ قرینہ «ڪشتی» ڪہ در آیہ آمدہ است هر گونہ وسیلہ نقلیہ را در بر مےگیرد ڪہ در عصر حاضر ماشین، قطار و هواپیما از رایج ترین آنهاست در حالات امیرالمومنین علیہ السلام آمدہ است كہ هنگامے ڪہ پاى خود را در ركاب گذاشت فرمود: «بسم اللَّه» و هنگامى كہ بر مركب استقرار یافت این آیات را تلاوت ڪرد: «سُبْحانَ الَّذِے سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَ إِنَّا إِلى رَبِّنا لَمُنْقَلِبُون» از این رو مستحب است ڪہ انسان هنگام سوار شدن بر هر وسیلہ نقلیہ اے با خواندن این آیات هم شڪر خدا را بجا آورد و هم بہ یاد قیامت افتادہ و فراموش نڪند ڪہ روزے سوار بر تابوت بہ آن دیار باقے خواهدشد. 🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾 یڪ جرعہ معرفت @yekjoremarefat