📇 خلاصه متنی تفسیر سوره مبارکه بقره
🔖 آیات: ۷۸ - ۸۱
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
1⃣ فرمود یهودیان یا #مقلد_نادان هستند یا #محقق_بی‌پروا. عوامانشان جز تحریف شده ها چیزی نمیدانند و علمایشان جز #تحریف کاری ندارند اگرچه اقلیتی هم در یهود وجود دارند که مومن به خدا هستند.
2⃣#اُمّی یعنی کسی که هنور در حالت نوزادی و وابستگی به مادر مانده است و وارد مدرسه و علم آموزی نشده. اصل خروج آیات الهی از زبان یک امّی و پیامبر شدن یک امّی معجزه است چنان که تکلّم عیسی مسیح در گهواره معجزه است. اُمّیّون در برابر یهود بودند که به آنها اهل کتاب میگفتند. در قرآن از «مشرکین» به اُمّیین و از «یهود و مسیح» به #اهل_کتاب یاد میشود. سوره جمعه نیز تایید میکند این بحث را.
3⃣قرآن، #عوام بودن را مذمت نمیکند اما افرادی که تقلیدشان از روی تحقیق نیست بلکه از روی #تقلید است مذمت میکند.کسی که میخواهد تقلید کند باید بگردد یک عالم را تحقیقاً پیدا و از او تقلید کند نه اینکه تقلیدش از روی تقلید از دیگران باشد.
4⃣چرا خدا فرمود به اهل کتاب نزدیک نشوید که به دینشان خواهید گرایید؟ زیرا اگر آن اهل کتاب، «عوام» باشند که خودشان چیزی نمیدانند و گوششان به تحریف شده ها است و اگر «عالم» باشند که جز تحریف تورات و حقیقت، کار دیگری ندارند! گوید: اینها فقط #اَمانیّ و روایات جعلی را میدانند. حال چون دانسته هایشان ، جز تحریفیات نیست پس مورد مذمت است و لذا دانسته هایشان هم مشکلی را حل نمیکند.
5⃣«و ویل للذین ...» ناظر به علمای یهود است که اوصاف پیامبر خاتم در تورات را تغییر میدادند تا شبیه اوصاف پیامبر اسلام نباشد. قرآن میفرماید اینها، تورات را با دست و فکر خود نوشتند و به خدا نسبت دادند.
6⃣هدف علمای یهود از تحریف آیات الهی، دین فروشی و گرفتن #ثمن_قلیل است. منظور از ثمن قلیل، پول کم نیست چنان که در آیه ۴۱ همین سوره بقره توضیح دادیم که منظور این است که «متاع الدنیا قلیل» چون در برابر متاع آخرت کم ارزش است اگرچه تمام جهان باشد.
7⃣قرآن میفرماید که کار با آرزو و اُمنیّه درست نمیشود حال آنکه یهود اهل امنیّه بودند و میگفتند اگر وارد جهنم شویم چند روز بیشتر طول نمیکشد(بقره/۸۰) گوید اینها گمانشان این است اما حقیقت این نیست.
8⃣کسی که تابع کور است را شیطان میتواند به هر طرفی بکشد. میفرماید کسانی که بی تحقیق مقلدند تقدیسشان بی دلیل و رد بوده و #ذلیل هستند، آنها هم که عالمند اما بی تحقیق در امر خدا مجادله میکنند و دیگران را به راه خود میکشند #مُذلّ و ذلیل کننده دیگران هستند پس انسان چه تابع باشد چه متبوع باید محقق باشد. اگر انسان با تحقیق تقلید کند و با مراجعه به خبره، مرجع علمی خود را انتخاب و پیدا کرد در نهایت راه را پیدا خواهد کرد.
9⃣#ویل در آیات قرآن، معنی لعنت عرفی ما را نمیدهد بلکه صفت فعل خداست یعنی همینکه خدا انسان را از نعمتهایش محروم کند وی لعنت میشود پس ویل یعنی تو را از نعمتهایم محروم کردم.
0⃣1⃣فرمود یکی از آن امانیّ یهود این است که اگر احیانا مورد غضب الهی هم واقع شویم جز چند صباحی طول نخواهد کشید. خدا به پیامبر فرمود با آنها احتجاج کن که آیا خدا در آیات تورات و انجیل به شما چنین چیزی گفته یا برهان عقلی، چنین چیزی را اثبات میکند؟ زیرا بحث در مورد آیات الهی یا باید به استناد آیات دیگر باشد یا به استناد استدلال عقلی. اصل کلی قرآن این است: هر کس بدی کرد عذاب خواهد دید و اگر بالاتر از آن، گناهانش او را احاطه کردند او در جهنم جاودانه خواهد ماند.
1⃣1⃣فرق گناه و ثواب آن است که انسان اگر ثواب کرد ثواب در اختیار اوست و انسان بر حسنات و ثواب محیط است اما اگر گناه کرد گناه بر انسان محیط شده و در دام می اندازد و دست و بالش را میبندد. خطا در برابر ثواب و ناظر به هدف است اما سیّئه در برابر حسنه و ناظر به صاحب عمل می باشد.
